Жүктіліктің бірінші және екінші жартысындағы гестоздар



1 Жүктіліктің бірінші және екінші жартысындағы гестоздар
2 Гестоздың себептері мен даму жолдары
3 Ерте гестоздар.Клиникасы,емдеу жолдары
4 Кеш гестоздар.Клиникасы,емдеу жолдары
5 Эклампсия
Гестоз- жүктіліктің ең жиі кездесетін асқынуларының бірі.Гестоз немесе таксикоз деп – тек жүктілік кезінде пайда болатын паталогиялық құбылыстармен аурулар тобын айтады.Гестозда барлық жүйелер,мүшелер,әсіресе жүрек қан тамырлар,жүйке,бүйрек,бауыр,плацента,зат алмасу жүйелері паталогиялық өзгерістерге ұшырайды.Бұл паталогиялық өзгерістерден әйел босанғаннан кейін,немесе түсік тастағаннан кейін ғана айығады.
Гестоз екі үлкен жікке бөлінеді (16-кесте)
1.Ерте гестоздар жүктіліктің 1 жартысында (1-3 ай аралығында) пайда болады.
2.Кеш гестоздар – жүктіліктің 2 жартысында дамиды.
Ерте гестоздар:құсу,сілекей ағу,жүктілік дерматозы,сары ауру,остемаляция,бауырдың жедел сарғайып солуы.
Кеш гестоздар:жүктілік шемені,нефропатия,преэкламсия,экламсия,
Шетелде гестоздың екі клиникалық түрін ажыратады:преэклампсия, және экламсия.
Преклампсияға – жүктілік шемені,нефропатияны және преэклампсияны жатқызады.
Қазақстанда 1998 жылы акушер – гинекологтардың республикалық ғылыми- практикалық конференциясында гестоздың даму дәрежесіне қарай оның жіктілеуі және дәрігерлік тактикасы анықталды.
Жүктіліктің екінші жартысындағы гестоздың жиелігі 7-16 аралығында,шетел авторларының зерттеулері бойынша 23 -ға дейін.
Республикада жоғары дәрежедегі « қауып – қатер » тобындағы әйелдерді ерекше есепке алып бақылау жүргізгенде жүкті әйелдер арасында гестоздың жиелігі жыл сайын артуы анықталған. Мысалы, бұдан 10 жыл бұрын гестоздың жиелігі 6-10 болса,қазіргі кезде 16 - 23 -ға дейін артты, әсіресе оның ауыр қатерлі түрлері акушерия тәжірибесінде жиі кездеседі.
Гестоздың себептері мен даму жолдары
Гестоздың себептері мен даму жолдары толық анықталмаған,ғылыми тұрғыда 30-ға жуық теориялар бар.Көптеген авторлар гестоздың дамуын тек жүктіліктің пайда болуымен байланыстырады. Мысалы,тоқтаусыз құсумен ауырған әйелдің жүктілігін үзсе,әйел жағдайы бірден жақсарады, сол сияқты гестоз белгілері босанған әйелдерде бірден кетеді.
Қазіргі кездегі көп теориялардың ішіндегі негізгілері:
1. Нейроген теориясы.
2. Иммуно- генетика теориясы.
3. Адаптация (бейімделу ) теориясы.
1. Нейроген теориясы бойынша: жүктілік кезінде жатырдан орталық жүйкеге патологиялық толқындар келіп түседі, соның әсерінен жатыр мен орталық жүйкенің қарым- қатынасы бұзылып, мүшелер мен жүйелердің қызметтері қалыптан тыс ауытқиды. Бұл патологиялық құбылыстардың дамуында негізгі өзгеріс орталық жүйке жүйесінде (о.ж.ж.) байқалады, осыған орай қан- тамыр жүйесінің реттелу қызметі бұзылып,жүктілік гестозында мүшелермен ұлпаларда қанайналымы бұзылады.Осының салдарынан ішкі сөлденіс бездерінің,мидың,бауыр,бүйрек т.б. мүшелердің қызметі патологиялық өзгерістерге ұшырайды,зат алмасудың барлық түлері бұзылып,организмде дистрофиялық процестер дамиды.
2. Иммуно-генетика теориясы бойынша: жүктілік кезінде ана-бала жолдасы – ұрық өзара қалыпты иммунологиялық қарыс-қатынаста болады.Жүктіліктің даму барысында осы қалыпты жағдай көптеген сыртқы және ішкі факторлардың (әйел организміндегі) әсерінен плацента жүйесі,ұрық патологиялық өзгерістерге ұшырайды.
Сөйтіп,ана мен ұрықтың арасында иммуно-генетикалық сыйыспаушылық байқалады,яғни ана мен ұрықтың антигендік құрылыстары әр түрлі болады.Жүктілік гестозында пацента жүйесінде патологиялық өзгерістер болады,ұрық антигені ана қанына өтіп,антиденелердің пайда болуына душар етеді.Осы жағдайда пайда болған иммунологиялық өзгерістер жүйке,қан-тамыр т.б.жүйелердің өзгеруіне әсер етеді.
3. Адаптация (бейімделу) теориясы: жүктілік кезеңі әйел рганизміне елеулі өзгерістер енгізеді,осыған
байланысты бұл кезең организмге ең жоғары талаптар қояды.Осы талаптарға сәйкес әйел организмінің бейімделуі физиологиялық немесе патологиялық салада болуы мүмкін.
Жүктіліктің екінші жартысындағы гестоз кезінде ана организмі жаңа талаптарға бейімделу саласында үлкен патологиялық өзгеріске ұшырайды.Бұл өзгеріске бірден-бір әсер ететін ана-ұрық және плацента жүйесіндегі иммунологиялық қозғалыстар.Бұл патологиялық өзгерістер мен нейрогуморалдық қарыс- қатынастың бұзылуы салдарынан,жүктілік гестозы кезінде бүкіл организмде қан тамырларының түйілуі (тамыр спазмы) пайда болады.Бүкіл әйел организміндегі қан тамырларының түйілуіне байланысты,қан тамырлардың барлық физиологиялық қасиеттері бұзылып,қан айналымы патологиялық өзгерістерге ұшырайды.Аталған жоғарыдағы өзгерістер бүкіл организмдегі оттегінің азаюына себеп болып,осының салдарынан мүшелерде,клеткаларда оттегі жетіспейді.Осындай патологиялық құбылыстар,жүктіліктің екінші жартысында әйелдің токсикозға шалдығуына душар етеді.

Пән: Медицина
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:   
Жүктіліктің бірінші және екінші жартысындағы гестоздар

Гестоз- жүктіліктің ең жиі кездесетін асқынуларының бірі.Гестоз немесе
таксикоз деп – тек жүктілік кезінде пайда болатын паталогиялық
құбылыстармен аурулар тобын айтады.Гестозда барлық жүйелер,мүшелер,әсіресе
жүрек қан тамырлар,жүйке,бүйрек,бауыр,плацент а,зат алмасу жүйелері
паталогиялық өзгерістерге ұшырайды.Бұл паталогиялық өзгерістерден әйел
босанғаннан кейін,немесе түсік тастағаннан кейін ғана айығады.
Гестоз екі үлкен жікке бөлінеді (16-кесте)
1.Ерте гестоздар жүктіліктің 1 жартысында (1-3 ай аралығында) пайда
болады.
2.Кеш гестоздар – жүктіліктің 2 жартысында дамиды.
Ерте гестоздар:құсу,сілекей ағу,жүктілік дерматозы,сары
ауру,остемаляция,бауырдың жедел сарғайып солуы.
Кеш гестоздар:жүктілік шемені,нефропатия,преэкламсия,эклам сия,
Шетелде гестоздың екі клиникалық түрін ажыратады:преэклампсия, және
экламсия.
Преклампсияға – жүктілік шемені,нефропатияны және преэклампсияны
жатқызады.
Қазақстанда 1998 жылы акушер – гинекологтардың республикалық ғылыми-
практикалық конференциясында гестоздың даму дәрежесіне қарай оның
жіктілеуі және дәрігерлік тактикасы анықталды.
Жүктіліктің екінші жартысындағы гестоздың жиелігі 7-16
аралығында,шетел авторларының зерттеулері бойынша 23 -ға дейін.
Республикада жоғары дәрежедегі қауып – қатер тобындағы әйелдерді
ерекше есепке алып бақылау жүргізгенде жүкті әйелдер арасында гестоздың
жиелігі жыл сайын артуы анықталған. Мысалы, бұдан 10 жыл бұрын гестоздың
жиелігі 6-10 болса,қазіргі кезде 16 - 23 -ға дейін артты, әсіресе оның
ауыр қатерлі түрлері акушерия тәжірибесінде жиі кездеседі.
Гестоздың себептері мен даму жолдары
Гестоздың себептері мен даму жолдары толық анықталмаған,ғылыми
тұрғыда 30-ға жуық теориялар бар.Көптеген авторлар гестоздың дамуын тек
жүктіліктің пайда болуымен байланыстырады. Мысалы,тоқтаусыз құсумен ауырған
әйелдің жүктілігін үзсе,әйел жағдайы бірден жақсарады, сол сияқты гестоз
белгілері босанған әйелдерде бірден кетеді.
Қазіргі кездегі көп теориялардың ішіндегі негізгілері:
1. Нейроген теориясы.
2. Иммуно- генетика теориясы.
3. Адаптация (бейімделу ) теориясы.
1. Нейроген теориясы бойынша: жүктілік кезінде жатырдан орталық
жүйкеге патологиялық толқындар келіп түседі, соның әсерінен жатыр
мен орталық жүйкенің қарым- қатынасы бұзылып, мүшелер мен жүйелердің
қызметтері қалыптан тыс ауытқиды. Бұл патологиялық құбылыстардың
дамуында негізгі өзгеріс орталық жүйке жүйесінде (о.ж.ж.)
байқалады, осыған орай қан- тамыр жүйесінің реттелу қызметі
бұзылып,жүктілік гестозында мүшелермен ұлпаларда қанайналымы
бұзылады.Осының салдарынан ішкі сөлденіс
бездерінің,мидың,бауыр,бүйрек т.б. мүшелердің қызметі патологиялық
өзгерістерге ұшырайды,зат алмасудың барлық түлері бұзылып,организмде
дистрофиялық процестер дамиды.
2. Иммуно-генетика теориясы бойынша: жүктілік кезінде ана-бала жолдасы
– ұрық өзара қалыпты иммунологиялық қарыс-қатынаста
болады.Жүктіліктің даму барысында осы қалыпты жағдай көптеген сыртқы
және ішкі факторлардың (әйел организміндегі) әсерінен плацента
жүйесі,ұрық патологиялық өзгерістерге ұшырайды.
Сөйтіп,ана мен ұрықтың арасында иммуно-генетикалық сыйыспаушылық
байқалады,яғни ана мен ұрықтың антигендік құрылыстары әр түрлі
болады.Жүктілік гестозында пацента жүйесінде патологиялық өзгерістер
болады,ұрық антигені ана қанына өтіп,антиденелердің пайда болуына
душар етеді.Осы жағдайда пайда болған иммунологиялық өзгерістер
жүйке,қан-тамыр т.б.жүйелердің өзгеруіне әсер етеді.
3. Адаптация (бейімделу) теориясы: жүктілік кезеңі әйел
рганизміне елеулі өзгерістер енгізеді,осыған

байланысты бұл кезең организмге ең жоғары талаптар
қояды.Осы талаптарға сәйкес әйел организмінің
бейімделуі физиологиялық немесе патологиялық салада болуы мүмкін.
Жүктіліктің екінші жартысындағы гестоз кезінде ана
организмі жаңа талаптарға бейімделу саласында үлкен патологиялық
өзгеріске ұшырайды.Бұл өзгеріске бірден-бір әсер ететін ана-ұрық және
плацента жүйесіндегі иммунологиялық қозғалыстар.Бұл патологиялық өзгерістер
мен нейрогуморалдық қарыс- қатынастың бұзылуы салдарынан,жүктілік гестозы
кезінде бүкіл организмде қан тамырларының түйілуі (тамыр спазмы) пайда
болады.Бүкіл әйел организміндегі қан тамырларының түйілуіне байланысты,қан
тамырлардың барлық физиологиялық қасиеттері бұзылып,қан айналымы
патологиялық өзгерістерге ұшырайды.Аталған жоғарыдағы өзгерістер бүкіл
организмдегі оттегінің азаюына себеп болып,осының салдарынан
мүшелерде,клеткаларда оттегі жетіспейді.Осындай патологиялық
құбылыстар,жүктіліктің екінші жартысында әйелдің токсикозға шалдығуына
душар етеді.

Ерте гестоздар.Клиникасы,емдеу жолдары

Ерте гестоздар жүктіліктің тұңғыш айларында пайда болады.
Жүкті әйелдің құсуы.Ерте гестоздар арасында ең жиі кездесетін науқас.Әдетте
әйелдердің 80-85 пайызы жүктіліктің алғашқы айларында таңертең жүректері
айнып,анда-санда құсады,бірақ жалпы күй-жағдайлары өзгермейді,бұл құбылыс
гестозға жатпайды, тек жүктіліктің бір белгісі болып есептеледі.Ал гестоз
кезінде әйел таңертең ғана емес,тәулігіне бірнеше рет жүрегі
айнып,лоқсып,құсып,тәбеті төмендеп,жалпы күй-жағдайы нашарлайды.Науқастың
даму дәрежесіне қарай оның үш түрін ажыратады:жеңіл,орташа,ауыр түрі,
Жеңіл түрінде құсық күніне 3-4 рет болады,көбіне тамақ ішкенен
кейін,тамақ ішу қабілеті сақталады,кейде ащы-тұщы тағамдарды сүйсініп
жейді,жалпы жағдайы өзгермейді.Жеңіл түрінде жүйке жүйесі тек функционалдық
өзгерістерге ұшырайды.
Орташа түрінде әйелдің құсуы жиілене бастайды,тәулігіне 10-нан да
астам болады,жүрегі айнып,тамақ ішуі нашарлайды,ал ішсе жедел құсып
тастайды,әлсіреп жүдей бастайды.Сонымен бірге,жүйке жүйесінде вегетативтік
бұзылыстар байқалады.Зат алмасуында,көміртегінің алмасуында өзгеріс
болып,кетоацидоз пайда болады.Дене қызуы көтеріледі,жүрекпен тамыр соғуы
жиелейді,тілі құрғайды,тәуліктік зәр мөлшері төмендейді.Қан құрамында
гемоглобин,қызыл түйіршіктер азаяды.Уақытында емделмесе,келесі ең ауыр
түріне көшеді.
Құсықтың ауыр түрін тоқтаусыз құсық деп атайды.
Бұл науқастың ең ауыр түрі –негізгі жүйелер мен мүшелердің қызметі
бұзылады,құсықтың саны 20-дан да асады,жүрегі айниді,бұған сілекей ағу
қосылады.Ішкен тағаммен бірге сұйық заттыда құсып тастайды,организм
сусызданып,әлсізденіп,жүдейді.Кейде салмағы 8-10кг-ға дейін
кемиді.Организмде зат алмасуының ақырына дейін тотықпаған қалдықтары
көбейіп,қанның мочевинасы,қалдық азот және кретининнің мөлшері
молаяды,зәрде ацитон пайда болады,дене қызуы көтеріледі,тамыр соғуы
жиілейді (100-120-ға дейін жетеді).Тыныс алғанда аузынан ацитонның иісі
келіп тұрады.Бүйрек,бауырда дистрофиялық өзгерістер пайда болады,кейде
әйелдің денесі сарғайып кетеді.Сонымен,организм қатты уланып,әйел есінен
танып- кома болуы мүмкін.Ауруды анықтау жолдары жоғарыдағы белгілерге
байланысты.
Емдеу жолдары.Құсу науқастың орташа,ауыр түрлерімен ауырған
әйелдер,тек емханада емделулері қажет.Ем жан-жақты болуы керек.
1.Жүйке жүйесінің жұмысын қалыпқа келтіру:ол үшін
бром,кофеиндәрілерін,электроанальге зия,электросон,психотерапияны
пайдаланады.
2.Құсықты басу үшін аминазин,спленин,дроперидол дәрілнрін қолданады.
3.Организмнің улануына қарсы қажетті мөлшерде сұйық заттар
құйылады.Науқастың ауыр кезінде,тәулігіне 2500-3000 мл дейін сұйықтықты
тамшылатып венаға құйяды;гемодез,полиглюкин,реополигл юкин,глюкоза,аскорбин
қышқылы,В тобындағы витаминдер,желатиноль,белок препараттары,кейде
гемоглабин азайғанда қан құяды.Физиотерапиялық әдістердіде
қолданады:кальций,броммен мойынға электрофорез,эндоназалдық
гальванизация.Әйелге әр түрлі құрамды,жеңіл,витаминдері көп тағамды шамалы
мөлшермен беру қажет(жылы түрде).Егер ем нәтижесіз болып,құсық
тоқталмаса,дене қызуы төмендемесе,тамыр соғуы сиректемесе,қан мен зәрдің
құрамы нашарламаса (ацитон пайда болса)жүктілікті бір жұма ішінде үзу
қажет.
Сілекей ағу.Бұл науқас жеке немесе құсумен бірге кездеседі.Кейбір
әйелден тәулігіне бір литрден де көп сілекей ағады.Аузы,ерні кеберсіп
тілінеді,тәбеті төмендейді,әйел қатты жүдейді.Емі – құсу науқасында
қолданатын комплексті емдерді кеңінен қолданады.
Жүкті әйелдің дерматоздары-жүктілік кезінде кездесетін тері
аурулары.Әйел денесінің әр жері,әсіресе сыртқы жыныс
мүшелері,қолы,аяғыкеудесінің терілері қышып,қасынғаннан қотырлар,кейде
денеде эритема,немесе бөртулер пайда болады.Дене қышуы әйелдің мазасын
алады,ұйқысын бұзады.Бұл белгілерден әйел тек босанғаннан кейін ғана
айығады.
Емі.Кофеин,бром,пипольфен,димедрол, десенсибилизациялайтын
дәрілерді,витамин,ультракүлгін сәулелері қолданады.
Жүкті әйелдің сары ауруы.Бұл науқасты басқа аурулардан (инфекциялық
гепатит,өт аурулары,мерез,безгек т.б.)айырып,анықтап алу қажет.Негізгі
белгісі-құсу,дененің қышуы.Кейде бұл ауру жүктілік құсумен,кеш гестоздармен
бірлесіп кездеседі.Сондықтан жүкті әйелдің сарғаюы өте қауіпті белгі,бұл
жағдайда әйелді бірден емханаға жатқызып,клиникалық тексеру өткізіп,емін
терапевпен бірлесіп жүргізеді.
Бауырдың сарғайып солуы.Бұл науқас көбіне құсудың асқынған түрлерімен
бірге кездеседі.Бауыр клеткаларында алмасу процестерінің бұзылуына
байланысты бауыр кішірейіп,сола бастайды.Жүкті әйел сарғайып,тез уақытта
күй-жағдайы нашарлап,жүйкесі тозып,бауыр комасынан қайтыс болуы
ықтимал.Сондықтан тез арада жүктілікті үзу керек.
Остеомаляция-сүйектің жұмсаруы.Бұл науқас фосфор-кальций алмасуының
бұзылуы зардабынан пайда болады,сүйектерде кальций,фосфор азайып,сүйек
жұмсарады.Сүйектер тұлғасып өзгеріп,көк еттен ариды.Әйелдің жүрісі
өзгеріп,ақсаңдап,жүріс-тұрысы қиындайды.Бұл ауру сирек кездеседі.Казіргі
кезде оның жеңіл түрі-остеопатия жиі кездеседі.Жүкті әйелдер
сүйектің,әсіресе жамбас сүйектерінің сырқырап ауырғанын сезінеді.Көптеген
оқымыстылар остеомаляцияны әйел организмінде витаминдердің жетіспеушілігіне
байланысты деп есептейді.
Емі.Витамин құрамдарын қолданады:Е-ны витаминін(15-20 тамшыдан күніне
3 рет),балық майын (бір қасықтан күніне 3рет).УФО және де фосфор-кальцийі
бар дәрілер мен тағамдарды жиі қолдану қажет.

Кеш гестоздар.Клиникасы,емдеу жолдары

Жүктіліктің екінші жартысында гестоздың таза және аралас түрін ажыратады.
Гестоздың таза түрі-дені сау екіқабат әйелдің жүктілік гестозына
шалдығуы.
Аралас түрі-сырқат екіқабат (жүрек,өкпе,бауыр,бүйрек т.б.ауруларымен
ауратын)әйелдің жүктілік гестозына шалдығуы.
Бүгінгі күні гестоздың белгілі және белгісіз түрлері жиі
кездеседі.Мычалы,жүктілік нефропатиясына тән бірнеше белгілері бар:әйелдің
қан қысымының көтерілуі,аяқ-қолының ісінуі,зәрде белоктың пайда
болуы.Белгісіз ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Егіз жүктілік
Жүкті әйелдерге және бала емізетін аналарға көмек көрсету
Фармакология бойынша
Жүктілікті анықтау және физиологиясы
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУЫНЫҢ ДАМУЫ
Әлемдегі және Қазақстандағы демографиялық жағдай және азық түлік мәселесі
Жүктіліктің сонғы кезіндегі жасанды түсік
Халықтың денсаулығы үшін Пандемия сабақтары
Балалар мен әйелдердің теміртапшылық анемиясы
Неонатология – жаңа туылған нәрестелерді күту туралы ғылым
Пәндер