Иммун жүйесі туралы түсінік

Кіріспе. Иммун жүйесі туралы түсінік.
Негізгі бөлім:
1. Қан дақтарын көлемі мен пішіні жағынан бөлу
2. Қан дақтарын, іздерін табу
3. Қанның топтық ерекшелігі
Қорытынды. Қан дақтарын зерттеу кезінде басқа мөселелерді шешу

Қан дақтарын зерттеу айғақты заттарға сараптама жасаудың ең жиі кездесетін түрі болып табылады және осындай барлық сараптамалардың 80%-іне жуық болады. Қан дақтарына сот-медицина сараптамасын жүргізудің ерекше ауыр қылмыстарды: кісі өлтіруді, зорлауды, денеге жарақаттар салуды тергеген кезде зор маңызы бар.
Қан дақтары дұрыс табылып, сарапталған, ол алынып, арнаулы зерттеуден өткізілгеннен кейін ғана іс бойынша айғақты заттарға айналатындығын дөл көрсету қажет.
Қан дақтарын көлемі мен пішіні жағынан мынадай түрлерге бөлуге болады: 1)қан тамшысының жалпақ жерге тамғандағы дақтары; 2) қан тамшысының еңіс беткейге шашырауынан немесе тамуынан түскен дақ; 3) қанның аққан іздері; 4) қан ластаған және жұққан жерлер; 5) саусақтардың, табанның және басқа заттардың таңбалары; 6) түрлі заттарға сіңіп қалған дақ; 7) жайылған қан; 8) қан жуылған су мен басқа да сүйықтардағы қан іздері ("жуынды сулар").

Қан іздерінің көлемі мен пішініне қарап, олардың қалай пайда болғаны туралы, демек, оқиғаның белгілі бір мән-жайы туралы пікір айтуға болады. Мысалы, жалпақ жерге тамған қан тамшысының шашырау дәрежесіне қарап, оның қандай биіктіктен тамғанын байқауға болады. Ал қан еңіс беткейге тамғанда ол леп белгісі сияқты көрінеді, оның сүйір үшы тамшының тамған жағына қарап тұрады. Қан тік қабырғаға (затқа) тамғанда оның аққан ізі болады. Қан ластаған және жұққан жерлер қан тиген қолмен әлдебір заттарды ұстағанда, қан ізін сүлгімен, шүберекпен, т.б. сүрткенде пайда болады. Қанның жайылуы оқиға болған жерді қарардан бұрын көп қан аққанын дәлелдейді, т.т.
Саусақтардың, табанның, аяқ киім ұлтанының таңбалары түріндегі қан іздерінін криминалистік маңызы зор, өйткені олар арқылы кісі өлтірушіні немесе оқиғаға басқа қатысушыны анықтауға болады. Қан іздерін сумен немесе басқа сұықтармен жуу, киім-кешекті, т.б. жуып тазарту арқылы жойып жіберуге әрекет жасалады. Кейде оқиға болған жерде (тұрғын жайда) қан ізін жою үшін еденнің қайта сырлануы, түсқағаздарды қайта жапсыру, жиһаздың бетін ауыстыру сияқты әрекеттер жасау да кездеседі. Сондықтан бірқатар жағдайларда қан іздерін табу көп қиындық келтіреді.
Қан дақтарын табудың қиындауы олардың түсі өзгеруіне де байланысты болуы мүмкін. Қан дақтары гемоглобиннің жайкүйіне қарай әр түрлі түс алуы ықтимал, ал гемоглобин дақтар ескіріп, кепкенде, сондай-ақ ылғалдың, жарықтың, т.т. әсерімен бұзылады да, дақ түсінің өзгеруіне әкеп соғатын жаңа қосылыстар (дериваттар) пайда болады.
Бірқатар жағдайларда қан іздерін анықтау қан іздері түскен заттың ерекшеліктеріне байланысты қиындай түседі. Мысалы, түсі қан дағына ұқсайтын түкті матадан қан ізін табу едәуір қиын. Сондықтан айғақты заттардан қан іздерін табу үшін оларды бүйірден жасанды жарық түсіріп, үлкейткіш шынының көмегімен қосымша тексеру, ультракүлгін сәулемен немесе спектрдің көзге көрінетін бөлігі сәулелерінде люминесценттік талдау жасау жолымен зерттеу жүргізіледі. Оқиға болған жерде зерттеудің кейбір бағдар беретін химиялық әдістері де (бензидинмен және сутегінің асқын тотығымен сынама жасау) қолданылуы мүмкін.