Мемлекеттік тілдегі іс қағаздарды жүргізу пәні
І. Кіріспе
Мемлекеттік тілдегі іс қағаздарды жүргізу пәні
ІІ. Негізгі бөлім
1. Мемлекеттік тілдегі іс қағаздарды жүргізуі ұйымдастыру
2. Мемлекеттік тілдегі іс қағаздарды жүргізу кезеңдері
3. Іс қағаздар тарихы мен стильдік сипаты
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланған әдебиеттер
Мемлекеттік тілдегі іс қағаздарды жүргізу пәні
ІІ. Негізгі бөлім
1. Мемлекеттік тілдегі іс қағаздарды жүргізуі ұйымдастыру
2. Мемлекеттік тілдегі іс қағаздарды жүргізу кезеңдері
3. Іс қағаздар тарихы мен стильдік сипаты
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланған әдебиеттер
Іс қағаздардың қоғам өміріндегі атқаратын қызметі өте зор. Іс қағаздарының саяси, тарихи, құқықтық, әлеуметтік мәні күшті. Кез келген салада іс қағаздар ақпарат жеткізуші құрал болып табылады. Сондықтан іс қағаздарды мемлекеттік тілде жүргізуді қалыптастыру - үлкен де жауапты іс.
Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен бекітілген "Тілдерді қолдану мен дамытудың мемлекеттік бағдарламасында" тіл саясатын жүзеге асырудың негізгі іс шаралары белгіленді. Соның бірі - іс қағаздарды мемлекеттік тілде жүргізу және оның әлеуметтік қызметін кеңейту. Осы орайда 1999 жылдан бастап жоғары оқу орындарында "Мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізу" курсы оқытыла бастады.
"Мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізу" курсы құжаттарды толтырудың мемлекеттік ережелеріне сүйеніп оқытылады. Ал іс қағаздарды дұрыс меңгерту осы курс бойынша бағдарламалар мен оқулықтардың, сөздіктер мен көмекші құралдардың сапалы болуына тікелей байланысты.
Мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізу пәнінің мақсаты - студенттерді мемлекеттік тілде іс қағаздарды сауатты жазып, оның түрлерін білуге үйрету; құжаттарды толтырудың жалпы ережесін, оларға қойылатын талаптарды, безендірілуін жете меңгерту; іс қағаздар стилінің өзіндік ерекшеліктерімен таныстыру.
Іс қағаздар туралы мәселені қарастырмастан бұрын "іс жүргізу", "іс қағаздары" терминдері қандай мағынаны білдіргендігі жөнінде айта кеткен жөн. Ол туралы берілген бір-екі түсінікті келтіре кетейік. Мәселен, А.Алдашева, З.Ахметжанова, Қ.Қадашева, Э.Сүлейменовалардың авторлығымен шыққан. "Ресми іс қағаздары" деген еңбекте "Ресми іс қағаздары" термині мекемелер мен ұйымдардың басқару қызметін құжаттау, құжаттарды ұйымдастыру дегенді білдіреді" деп берілген.
"Іс қағаздарын оқыту" деген еңбектің авторлары Н.К.Мұхамадиева мен А.Д.Чабаева былай деп жазады: "Іс қағаздары дегеніміз адамдар мен қоғамдық мекемелерді өзара байланыстырып, олардың тіршілігі үшін қажетті мәселелерді, мақсат-мүдделерді шешуге көмектесетін қажетті тілдік материалдар". Ал ғалым М.В.Кирсанова "Современное делопризводство" деген 2000 жылы жарық көрген кітабында іс жүргізу терминіне былайша сипаттама береді: "Делопроизводство ведение канцелярских дел, совокупность работ по документированию деятельности учреждений и по организации документов в них".
Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен бекітілген "Тілдерді қолдану мен дамытудың мемлекеттік бағдарламасында" тіл саясатын жүзеге асырудың негізгі іс шаралары белгіленді. Соның бірі - іс қағаздарды мемлекеттік тілде жүргізу және оның әлеуметтік қызметін кеңейту. Осы орайда 1999 жылдан бастап жоғары оқу орындарында "Мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізу" курсы оқытыла бастады.
"Мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізу" курсы құжаттарды толтырудың мемлекеттік ережелеріне сүйеніп оқытылады. Ал іс қағаздарды дұрыс меңгерту осы курс бойынша бағдарламалар мен оқулықтардың, сөздіктер мен көмекші құралдардың сапалы болуына тікелей байланысты.
Мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізу пәнінің мақсаты - студенттерді мемлекеттік тілде іс қағаздарды сауатты жазып, оның түрлерін білуге үйрету; құжаттарды толтырудың жалпы ережесін, оларға қойылатын талаптарды, безендірілуін жете меңгерту; іс қағаздар стилінің өзіндік ерекшеліктерімен таныстыру.
Іс қағаздар туралы мәселені қарастырмастан бұрын "іс жүргізу", "іс қағаздары" терминдері қандай мағынаны білдіргендігі жөнінде айта кеткен жөн. Ол туралы берілген бір-екі түсінікті келтіре кетейік. Мәселен, А.Алдашева, З.Ахметжанова, Қ.Қадашева, Э.Сүлейменовалардың авторлығымен шыққан. "Ресми іс қағаздары" деген еңбекте "Ресми іс қағаздары" термині мекемелер мен ұйымдардың басқару қызметін құжаттау, құжаттарды ұйымдастыру дегенді білдіреді" деп берілген.
"Іс қағаздарын оқыту" деген еңбектің авторлары Н.К.Мұхамадиева мен А.Д.Чабаева былай деп жазады: "Іс қағаздары дегеніміз адамдар мен қоғамдық мекемелерді өзара байланыстырып, олардың тіршілігі үшін қажетті мәселелерді, мақсат-мүдделерді шешуге көмектесетін қажетті тілдік материалдар". Ал ғалым М.В.Кирсанова "Современное делопризводство" деген 2000 жылы жарық көрген кітабында іс жүргізу терминіне былайша сипаттама береді: "Делопроизводство ведение канцелярских дел, совокупность работ по документированию деятельности учреждений и по организации документов в них".
1. Дүйсебаева Т. «Машинкамен жазу және іс қағаздарын жүргізу» Алматы, Ана тілі 1991 ж.
2. Жақып Әділбек. «Іс жүргізу» Астана 2000ж
3. Салагаев В.Г. «Іс қағаздарын жүргізу» Алматы 2000ж
4. Алдашева. А «Ресми іс қағаздары» Астана 2000 ж
5. Дүйсенбекова Л.С «Іс қағаздарын қазақша жүргізу » Алматы 2001ж
6. Нұрғожина Г.М. , Қоянбаева Қ.Қ. «Мемлекеттік тілде іс жүргізу» Қарағанды 2000
2. Жақып Әділбек. «Іс жүргізу» Астана 2000ж
3. Салагаев В.Г. «Іс қағаздарын жүргізу» Алматы 2000ж
4. Алдашева. А «Ресми іс қағаздары» Астана 2000 ж
5. Дүйсенбекова Л.С «Іс қағаздарын қазақша жүргізу » Алматы 2001ж
6. Нұрғожина Г.М. , Қоянбаева Қ.Қ. «Мемлекеттік тілде іс жүргізу» Қарағанды 2000
ЖОСПАР
І. Кіріспе
Мемлекеттік тілдегі іс қағаздарды жүргізу пәні
ІІ. Негізгі бөлім
1. Мемлекеттік тілдегі іс қағаздарды жүргізуі ұйымдастыру
2. Мемлекеттік тілдегі іс қағаздарды жүргізу кезеңдері
3. Іс қағаздар тарихы мен стильдік сипаты
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланған әдебиеттер
КІРІСПЕ
Мемлекеттік тілдегі іс қағаздарды жүргізу пәні
Іс қағаздардың қоғам өміріндегі атқаратын қызметі өте зор. Іс
қағаздарының саяси, тарихи, құқықтық, әлеуметтік мәні күшті. Кез келген
салада іс қағаздар ақпарат жеткізуші құрал болып табылады. Сондықтан іс
қағаздарды мемлекеттік тілде жүргізуді қалыптастыру - үлкен де жауапты іс.
Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен бекітілген "Тілдерді
қолдану мен дамытудың мемлекеттік бағдарламасында" тіл саясатын жүзеге
асырудың негізгі іс шаралары белгіленді. Соның бірі - іс қағаздарды
мемлекеттік тілде жүргізу және оның әлеуметтік қызметін кеңейту. Осы орайда
1999 жылдан бастап жоғары оқу орындарында "Мемлекеттік тілде іс қағаздарды
жүргізу" курсы оқытыла бастады.
"Мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізу" курсы құжаттарды толтырудың
мемлекеттік ережелеріне сүйеніп оқытылады. Ал іс қағаздарды дұрыс меңгерту
осы курс бойынша бағдарламалар мен оқулықтардың, сөздіктер мен көмекші
құралдардың сапалы болуына тікелей байланысты.
Мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізу пәнінің мақсаты - студенттерді
мемлекеттік тілде іс қағаздарды сауатты жазып, оның түрлерін білуге үйрету;
құжаттарды толтырудың жалпы ережесін, оларға қойылатын талаптарды,
безендірілуін жете меңгерту; іс қағаздар стилінің өзіндік ерекшеліктерімен
таныстыру.
Іс қағаздар туралы мәселені қарастырмастан бұрын "іс жүргізу", "іс
қағаздары" терминдері қандай мағынаны білдіргендігі жөнінде айта кеткен
жөн. Ол туралы берілген бір-екі түсінікті келтіре кетейік. Мәселен,
А.Алдашева, З.Ахметжанова, Қ.Қадашева, Э.Сүлейменовалардың авторлығымен
шыққан. "Ресми іс қағаздары" деген еңбекте "Ресми іс қағаздары" термині
мекемелер мен ұйымдардың басқару қызметін құжаттау, құжаттарды ұйымдастыру
дегенді білдіреді" деп берілген.
"Іс қағаздарын оқыту" деген еңбектің авторлары Н.К.Мұхамадиева мен
А.Д.Чабаева былай деп жазады: "Іс қағаздары дегеніміз адамдар мен қоғамдық
мекемелерді өзара байланыстырып, олардың тіршілігі үшін қажетті
мәселелерді, мақсат-мүдделерді шешуге көмектесетін қажетті тілдік
материалдар". Ал ғалым М.В.Кирсанова "Современное делопризводство" деген
2000 жылы жарық көрген кітабында іс жүргізу терминіне былайша сипаттама
береді: "Делопроизводство ведение канцелярских дел, совокупность работ по
документированию деятельности учреждений и по организации документов в
них".
"Делопроизводство" жөніндегі іс жүргізу, іс қағаздарын жүргізу деген
сөздердің қайсысын қолдануымыз қажет деген де сөз болып жүр. Мәселен,
Л.Дүйсембекова іс жүргізу дегеннің заң орындарының қолданатын термині болып
қалыптасқанын, сондықтан да оның беретін мағынасы көпшілікке түсінікті -
белгілі бір қылмысты істі жүргізу дегенді білдіреді дей келіп, "Олай болса
делопроизводство сөзін іс жүргізу деп алудың қанша қажеттігі бар? Оқулықта
делопроизводство сөзі іс қағаздарын жүргізу деп беріледі. Біріншіден, іс
қағаздарын жүргізу сөзі бұрыннан қалыптасып, тілге сіңісті болған,
екіншіден, өз мағынасын толық, айқын бере алады, үшіншіден, іс жүргізу заң
термині ретінде қалыптасқан, өзінің беретін магынасы, атқаратын қызметі,
қолданылу ерекшелігі бар, төртіншіден, әрқайсысының өз атауы тұрғанда екі
терминді бір сөзбен беру қажеттігі жоқ" деп көрсетеді.
1. Мемлекеттік тілдегі іс қағаздарды жүргізуі ұйымдастыру
"Мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізу" пәнінің қарастыратын
нысанасы, мазмұны мына төмендегідей мәселелерді қамтиды:
• мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізудің — дербес ғылым саласы
екені;
• іс қағаздарды жүргізудің саясаттану, мұрағат ісі, тарих, тіл білімі,
сияқты ғылым салаларымен байланысы;
• іс қағаздарды толтырудың мемлекеттік стандартта-ры, өзіне тән жазылу
стилі болатындығы;
• іс қағаздарына қатысты негізгі түсініктер мен анықтамалар;
• іс қағаздарының безендірілуі, оларға қойылатын талаптар;
• іс қағаздар тарихы;
• іс қағаздарының тілдік (лексика, морфология, син-таксис, орфография
т.б.), стильдік ерекшеліктері;
• іс қағаздарының дұрыс жазылу (орфографиялық) нормалары;
• іс қағаздарының түрлері және олардың әрқайсысының ерекшеліктері;
• іс қағаздарын толтыруда қолданылатын қысқартулар, түзету
(корректуралық) белгілер;
• іс қағаздарын құрастырудағы жалпы талаптар, құжат мәтіні, іс
қағаздарындағы тізбектілік, даталар, визалар, іс қағаздарын безендірудің
негізгі элементтері;
• әр түрлі іс қағаздары мен құжаттарды құрастыру. Бұл аталған
мәселелер тек мемлекеттік тілде іс қағаздарын жүргізуге ғана қатысты. Олар
басқа ешбір салада шешілмейді, өйткені ол басқа салаларда қойылмайды да.
Сондықтан олар тек мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізу саласының
зерттеу нысанына жатады.
"Мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізу" атты пәннің өзіндік зерттеу
нысанасы бар жеке, дербес сала деуге болады. Бұл саланың жоғарыда атап
көрсеткендей күрделі-күрделі мәселелері жетерлік. Іс қағаздарын жүргізу
қарым-қатынас жасаудың ерекше түрі, ол өзінше күрделі құбылыс, сондықтан
оның зерттеу нысаны да, қарастыратыны да көп. Енді іс қағаздарға қатысты
негізгі түсініктер туралы айта кетейік.
2. Мемлекеттік тілдегі іс қағаздарды жүргізу кезеңдері
Іс қағаздарын жүргізу екі кезеңнен тұрады. Олар: құжат айналымы және
құжаттау ісі.
Ғалым Т.Дүйсебаева "Машинкамен жазу және іс қағаздарын жүргізу" деген
еңбегінде құжат айналымы мен құжаттау ісіне былайша түсініктеме береді:
"Құжат айналымы мекеменің өзі жасаған және сырттан келген дайын құжаттармен
жұмыс істеуді қамтамасыз етеді. Олар: қабылдау, орналастыру, тіркеу,
орындалуын бақылау, анықтау, іс құру, оларды сақтау және жүзеге асыру,
құжаттарды мекемелерге жіберу. Құжаттардың түрін жасау процесінің
біртұтастылығы мен мекеме, ұйым және өндіріс қызметі бейнеленеді.
Құжаттау ісіне - құжатты дайындау, құру, келісу, толтыру және оны
жасау операциялары кіреді. Құжаттау жүйесінің мақсаты белгілі бір
талаптардан және құжат жасау нормаларынан тұрады.
Бұл нормалар занды актілермен белгіленген. Оларға нұсқаулар мен іс
қағаздарын жүргізу жөніндегі ведомстволық нормативтік құжаттар жатады.
Құжаттардың шығу төркініне, онда көтерілген мәселелердің санына,
қолданылу мерзіміне, мақсатына және тағы басқа белгілеріне байланысты іс
қағаздары бірнеше түрге бөлінеді:
1. Атауына қарай көптеген түрге бөлінеді: ережелер, хаттамалар,
жарғылар, арыздар, бұйрықтар, нұсқаулар, хаттар т.б.
2. Қойылган мәселе, берілген сұрақтардың санына қарай жай және күрделі
болып бөлінеді. Егер құжат бір сұрақ гөңірегінде болса, ондай құжат жай
құжат деп аталады. Егер құжат бірнеше мәселе туралы болса, ол күрделі ққжат
делінеді.
3. Құжат түрлеріне қарай типтік, жекелік, бірдей болып бөлінеді.
Жекелік құжаттар мазмұны жагынан дербес болады. Оларға қаулы, шешім,
бұйрық, хаттама т.б. жатады. Типтік құжаттар көптеген мекемелерде
кездеседі. Сол мекеменің қызметіне қатысты болады. Бұған кәсіпорынның
жарғысы жатады.
4. Орындалу мерзіміне қарай құжаттар жедел және жедел емес болып
келеді.
5. Сақталу мерзіміне байланысты — тұрақты (мәңгілік) сақтау және
уақытша (5-10 жылға және одан да көп) сақтауға болады.
6. Белгілеу тәсіліне қарай құжаттар жазба, графикалық, акустикалық
(фото, кино, бейнеқұжаттар) болып келеді.
7. Толтыру орнына орай кұжаттар ішкі және сыртқы (кіріс, шығыс) болып
бөлінеді.
8. ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
І. Кіріспе
Мемлекеттік тілдегі іс қағаздарды жүргізу пәні
ІІ. Негізгі бөлім
1. Мемлекеттік тілдегі іс қағаздарды жүргізуі ұйымдастыру
2. Мемлекеттік тілдегі іс қағаздарды жүргізу кезеңдері
3. Іс қағаздар тарихы мен стильдік сипаты
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланған әдебиеттер
КІРІСПЕ
Мемлекеттік тілдегі іс қағаздарды жүргізу пәні
Іс қағаздардың қоғам өміріндегі атқаратын қызметі өте зор. Іс
қағаздарының саяси, тарихи, құқықтық, әлеуметтік мәні күшті. Кез келген
салада іс қағаздар ақпарат жеткізуші құрал болып табылады. Сондықтан іс
қағаздарды мемлекеттік тілде жүргізуді қалыптастыру - үлкен де жауапты іс.
Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен бекітілген "Тілдерді
қолдану мен дамытудың мемлекеттік бағдарламасында" тіл саясатын жүзеге
асырудың негізгі іс шаралары белгіленді. Соның бірі - іс қағаздарды
мемлекеттік тілде жүргізу және оның әлеуметтік қызметін кеңейту. Осы орайда
1999 жылдан бастап жоғары оқу орындарында "Мемлекеттік тілде іс қағаздарды
жүргізу" курсы оқытыла бастады.
"Мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізу" курсы құжаттарды толтырудың
мемлекеттік ережелеріне сүйеніп оқытылады. Ал іс қағаздарды дұрыс меңгерту
осы курс бойынша бағдарламалар мен оқулықтардың, сөздіктер мен көмекші
құралдардың сапалы болуына тікелей байланысты.
Мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізу пәнінің мақсаты - студенттерді
мемлекеттік тілде іс қағаздарды сауатты жазып, оның түрлерін білуге үйрету;
құжаттарды толтырудың жалпы ережесін, оларға қойылатын талаптарды,
безендірілуін жете меңгерту; іс қағаздар стилінің өзіндік ерекшеліктерімен
таныстыру.
Іс қағаздар туралы мәселені қарастырмастан бұрын "іс жүргізу", "іс
қағаздары" терминдері қандай мағынаны білдіргендігі жөнінде айта кеткен
жөн. Ол туралы берілген бір-екі түсінікті келтіре кетейік. Мәселен,
А.Алдашева, З.Ахметжанова, Қ.Қадашева, Э.Сүлейменовалардың авторлығымен
шыққан. "Ресми іс қағаздары" деген еңбекте "Ресми іс қағаздары" термині
мекемелер мен ұйымдардың басқару қызметін құжаттау, құжаттарды ұйымдастыру
дегенді білдіреді" деп берілген.
"Іс қағаздарын оқыту" деген еңбектің авторлары Н.К.Мұхамадиева мен
А.Д.Чабаева былай деп жазады: "Іс қағаздары дегеніміз адамдар мен қоғамдық
мекемелерді өзара байланыстырып, олардың тіршілігі үшін қажетті
мәселелерді, мақсат-мүдделерді шешуге көмектесетін қажетті тілдік
материалдар". Ал ғалым М.В.Кирсанова "Современное делопризводство" деген
2000 жылы жарық көрген кітабында іс жүргізу терминіне былайша сипаттама
береді: "Делопроизводство ведение канцелярских дел, совокупность работ по
документированию деятельности учреждений и по организации документов в
них".
"Делопроизводство" жөніндегі іс жүргізу, іс қағаздарын жүргізу деген
сөздердің қайсысын қолдануымыз қажет деген де сөз болып жүр. Мәселен,
Л.Дүйсембекова іс жүргізу дегеннің заң орындарының қолданатын термині болып
қалыптасқанын, сондықтан да оның беретін мағынасы көпшілікке түсінікті -
белгілі бір қылмысты істі жүргізу дегенді білдіреді дей келіп, "Олай болса
делопроизводство сөзін іс жүргізу деп алудың қанша қажеттігі бар? Оқулықта
делопроизводство сөзі іс қағаздарын жүргізу деп беріледі. Біріншіден, іс
қағаздарын жүргізу сөзі бұрыннан қалыптасып, тілге сіңісті болған,
екіншіден, өз мағынасын толық, айқын бере алады, үшіншіден, іс жүргізу заң
термині ретінде қалыптасқан, өзінің беретін магынасы, атқаратын қызметі,
қолданылу ерекшелігі бар, төртіншіден, әрқайсысының өз атауы тұрғанда екі
терминді бір сөзбен беру қажеттігі жоқ" деп көрсетеді.
1. Мемлекеттік тілдегі іс қағаздарды жүргізуі ұйымдастыру
"Мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізу" пәнінің қарастыратын
нысанасы, мазмұны мына төмендегідей мәселелерді қамтиды:
• мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізудің — дербес ғылым саласы
екені;
• іс қағаздарды жүргізудің саясаттану, мұрағат ісі, тарих, тіл білімі,
сияқты ғылым салаларымен байланысы;
• іс қағаздарды толтырудың мемлекеттік стандартта-ры, өзіне тән жазылу
стилі болатындығы;
• іс қағаздарына қатысты негізгі түсініктер мен анықтамалар;
• іс қағаздарының безендірілуі, оларға қойылатын талаптар;
• іс қағаздар тарихы;
• іс қағаздарының тілдік (лексика, морфология, син-таксис, орфография
т.б.), стильдік ерекшеліктері;
• іс қағаздарының дұрыс жазылу (орфографиялық) нормалары;
• іс қағаздарының түрлері және олардың әрқайсысының ерекшеліктері;
• іс қағаздарын толтыруда қолданылатын қысқартулар, түзету
(корректуралық) белгілер;
• іс қағаздарын құрастырудағы жалпы талаптар, құжат мәтіні, іс
қағаздарындағы тізбектілік, даталар, визалар, іс қағаздарын безендірудің
негізгі элементтері;
• әр түрлі іс қағаздары мен құжаттарды құрастыру. Бұл аталған
мәселелер тек мемлекеттік тілде іс қағаздарын жүргізуге ғана қатысты. Олар
басқа ешбір салада шешілмейді, өйткені ол басқа салаларда қойылмайды да.
Сондықтан олар тек мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізу саласының
зерттеу нысанына жатады.
"Мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізу" атты пәннің өзіндік зерттеу
нысанасы бар жеке, дербес сала деуге болады. Бұл саланың жоғарыда атап
көрсеткендей күрделі-күрделі мәселелері жетерлік. Іс қағаздарын жүргізу
қарым-қатынас жасаудың ерекше түрі, ол өзінше күрделі құбылыс, сондықтан
оның зерттеу нысаны да, қарастыратыны да көп. Енді іс қағаздарға қатысты
негізгі түсініктер туралы айта кетейік.
2. Мемлекеттік тілдегі іс қағаздарды жүргізу кезеңдері
Іс қағаздарын жүргізу екі кезеңнен тұрады. Олар: құжат айналымы және
құжаттау ісі.
Ғалым Т.Дүйсебаева "Машинкамен жазу және іс қағаздарын жүргізу" деген
еңбегінде құжат айналымы мен құжаттау ісіне былайша түсініктеме береді:
"Құжат айналымы мекеменің өзі жасаған және сырттан келген дайын құжаттармен
жұмыс істеуді қамтамасыз етеді. Олар: қабылдау, орналастыру, тіркеу,
орындалуын бақылау, анықтау, іс құру, оларды сақтау және жүзеге асыру,
құжаттарды мекемелерге жіберу. Құжаттардың түрін жасау процесінің
біртұтастылығы мен мекеме, ұйым және өндіріс қызметі бейнеленеді.
Құжаттау ісіне - құжатты дайындау, құру, келісу, толтыру және оны
жасау операциялары кіреді. Құжаттау жүйесінің мақсаты белгілі бір
талаптардан және құжат жасау нормаларынан тұрады.
Бұл нормалар занды актілермен белгіленген. Оларға нұсқаулар мен іс
қағаздарын жүргізу жөніндегі ведомстволық нормативтік құжаттар жатады.
Құжаттардың шығу төркініне, онда көтерілген мәселелердің санына,
қолданылу мерзіміне, мақсатына және тағы басқа белгілеріне байланысты іс
қағаздары бірнеше түрге бөлінеді:
1. Атауына қарай көптеген түрге бөлінеді: ережелер, хаттамалар,
жарғылар, арыздар, бұйрықтар, нұсқаулар, хаттар т.б.
2. Қойылган мәселе, берілген сұрақтардың санына қарай жай және күрделі
болып бөлінеді. Егер құжат бір сұрақ гөңірегінде болса, ондай құжат жай
құжат деп аталады. Егер құжат бірнеше мәселе туралы болса, ол күрделі ққжат
делінеді.
3. Құжат түрлеріне қарай типтік, жекелік, бірдей болып бөлінеді.
Жекелік құжаттар мазмұны жагынан дербес болады. Оларға қаулы, шешім,
бұйрық, хаттама т.б. жатады. Типтік құжаттар көптеген мекемелерде
кездеседі. Сол мекеменің қызметіне қатысты болады. Бұған кәсіпорынның
жарғысы жатады.
4. Орындалу мерзіміне қарай құжаттар жедел және жедел емес болып
келеді.
5. Сақталу мерзіміне байланысты — тұрақты (мәңгілік) сақтау және
уақытша (5-10 жылға және одан да көп) сақтауға болады.
6. Белгілеу тәсіліне қарай құжаттар жазба, графикалық, акустикалық
(фото, кино, бейнеқұжаттар) болып келеді.
7. Толтыру орнына орай кұжаттар ішкі және сыртқы (кіріс, шығыс) болып
бөлінеді.
8. ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz