Жаңарған энергияны қолданудың тиімділігі
Кіріспе
І.ЖАҢАРҒАН ЭНЕРГИЯНЫ ҚОЛДАНУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ
1.1.Жазық күн коллекторы
1.2.Күн энергиясын қолдану тиімділігі
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
І.ЖАҢАРҒАН ЭНЕРГИЯНЫ ҚОЛДАНУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ
1.1.Жазық күн коллекторы
1.2.Күн энергиясын қолдану тиімділігі
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Соңғы жылдары жаңарған энергия көздерін (ЖЭК) қолданудың қарқынды өсуі байқалады.Барлық дамыған елдерде ЖЭК ұлттық дамыту бағдарламалары қалыптасқан және жүзеге асырылуда.
Принципті жаңа бір сәтті атап өту қажет.Қоршаған ортаға жағымсыз антропогендік әсерлердің тез экспоненциалды өсуі адамзаттың экологиялық мәселелерді сезінуіне әкеліп соқты.Қоршаған ортаны қалыпты күйде ұстап тұру қоғамның тіршілік әрекетінің басты мақсатының біріне айналды.Бұл жағдайларда түрлі техника,технология,халық шаруашылығы бағыттарының алдыңғы,тек тар экономикалық бағалары анық жеткіліксіз болуда және олар әлеуметтік және экологиялық аспектілерді ескермейді.
Соңғы уақытқа дейін энергетика дамуында айқын заңдылық бақыланды: тез тура экономикалық әсерді қамтамасыз ететін энергетика бағыттары дамыды.Осы бағыттармен байланысты әлеуметтік және экологиялық салдары тек ілеспелі ретінде қарастырылды және олардың шешім қабылдаудағы ролі үлкен емес.
Осындай әдісте ЖЭК дәстүрлі энергия көздері таусылғандағы немесе олардың табысы аса қымбат және қиын болған кездегі болашақ энергоресурстары ретінде ғана қарастырылады.Осы болашақ өте алыс болғандықтан ЖЭК қолдану өте қызық болып көрінеді.
Соңғы жылдары ЖЭК-ті қарқынды дамытудың импульсі перспективті экомикалық есептеулер емес экологиялық мәселелердің шешімі болып саналды. Әлемде жалпы экологиялық жағдайдың нашарлауы – атмосферада көміртегі қостотығы концентрациясының өсуімен шартталған бүкіл әлемдік жылыну процесі – ядролықты қоса есептегенде дәстүрлі энергетиканы жүзеге асыру мүмкіндігіне күмән келтіріп отыр.Атмосферада көміртегі қостотығы және басқа да парниктік газдар жиналып кешенді процестер есебінен климатты өзгертетін жылудың жинақталуына әкеліп соғады және өте үлкен салдар туғызады. Бұл әлемдік мәселе,парниктік газдар атмосфераға тез араласады да климаттың өзгеруіне әсер етеді.Соңғы 100 жылда жер бетінің орташа температурасы әлемде 0,4-0,8 0С-ге көтеріледі. Климаттың өзгеруі бойынша Үкіметаралық комитет (КӨҮК) мәліметтері бойынша, соңғы 50 жылда адамзат тіршілігінің нәтижесінде парниктік газдарды шығару жылынуды тудырады.Басқа бақыланған құбылыстар осы жылынудың салдары болып табылады: өткен жүзжылдықта теңіздер деңгейі 10-20 см-ге көтерілді; өткен 50 жыл ішінде жазғы уақытта арктикалық теңіздердің мұздық қабаты 10 %-ке, ал мұз қалыңдығы 40%-ке жұқарды, полярлық аймақтардан тыс жерлерде таулық экожүйелерге және өзендерге жағымсыз әсер ете отырып көшпе мұздар кері шегінді. Азия және Африкада өте жиі және күшті шөлдер түзілді,жануарлар мен өсімдіктер географиялық мекен ортасын және тәртібін өзгертті.
Принципті жаңа бір сәтті атап өту қажет.Қоршаған ортаға жағымсыз антропогендік әсерлердің тез экспоненциалды өсуі адамзаттың экологиялық мәселелерді сезінуіне әкеліп соқты.Қоршаған ортаны қалыпты күйде ұстап тұру қоғамның тіршілік әрекетінің басты мақсатының біріне айналды.Бұл жағдайларда түрлі техника,технология,халық шаруашылығы бағыттарының алдыңғы,тек тар экономикалық бағалары анық жеткіліксіз болуда және олар әлеуметтік және экологиялық аспектілерді ескермейді.
Соңғы уақытқа дейін энергетика дамуында айқын заңдылық бақыланды: тез тура экономикалық әсерді қамтамасыз ететін энергетика бағыттары дамыды.Осы бағыттармен байланысты әлеуметтік және экологиялық салдары тек ілеспелі ретінде қарастырылды және олардың шешім қабылдаудағы ролі үлкен емес.
Осындай әдісте ЖЭК дәстүрлі энергия көздері таусылғандағы немесе олардың табысы аса қымбат және қиын болған кездегі болашақ энергоресурстары ретінде ғана қарастырылады.Осы болашақ өте алыс болғандықтан ЖЭК қолдану өте қызық болып көрінеді.
Соңғы жылдары ЖЭК-ті қарқынды дамытудың импульсі перспективті экомикалық есептеулер емес экологиялық мәселелердің шешімі болып саналды. Әлемде жалпы экологиялық жағдайдың нашарлауы – атмосферада көміртегі қостотығы концентрациясының өсуімен шартталған бүкіл әлемдік жылыну процесі – ядролықты қоса есептегенде дәстүрлі энергетиканы жүзеге асыру мүмкіндігіне күмән келтіріп отыр.Атмосферада көміртегі қостотығы және басқа да парниктік газдар жиналып кешенді процестер есебінен климатты өзгертетін жылудың жинақталуына әкеліп соғады және өте үлкен салдар туғызады. Бұл әлемдік мәселе,парниктік газдар атмосфераға тез араласады да климаттың өзгеруіне әсер етеді.Соңғы 100 жылда жер бетінің орташа температурасы әлемде 0,4-0,8 0С-ге көтеріледі. Климаттың өзгеруі бойынша Үкіметаралық комитет (КӨҮК) мәліметтері бойынша, соңғы 50 жылда адамзат тіршілігінің нәтижесінде парниктік газдарды шығару жылынуды тудырады.Басқа бақыланған құбылыстар осы жылынудың салдары болып табылады: өткен жүзжылдықта теңіздер деңгейі 10-20 см-ге көтерілді; өткен 50 жыл ішінде жазғы уақытта арктикалық теңіздердің мұздық қабаты 10 %-ке, ал мұз қалыңдығы 40%-ке жұқарды, полярлық аймақтардан тыс жерлерде таулық экожүйелерге және өзендерге жағымсыз әсер ете отырып көшпе мұздар кері шегінді. Азия және Африкада өте жиі және күшті шөлдер түзілді,жануарлар мен өсімдіктер географиялық мекен ортасын және тәртібін өзгертті.
1. Состояние Мира. Под редакцией Л.Р.Брауна. М.:Мир.2000.384 с.
2. Тыныштыкбаев К.Б. Энергетика будущего //Новости науки Казахстана№
1998.№С. 3-7
3. Renewable Energy World Review Issue 2001-2002/2001/V.4.№ 4,321 р.
4. Мартиросов С.Н. Фотоэнергетика мира //Возобновляемая энергия.2001.№2.
С. 1-5.
5. Стребков Д.С., Пинов А.Б. Развитие фотоэлектричества в Росии //
Возобновляемая энергия.2001.№2. С. 6-8.
6. Обозов А.Д. Альтернативные источники энергии: новые возможности для
Киргизии // Возобновляемая энергия.2001.№2. С. 8-9.
7. Тарнижевский Б.В. Оценка эффективности применения солнечного
теплоснабжения в Росии // новости науки и техники.1997. №1. С.48-51
8. Тарнижевский Б.В.Солнечные коллекторы нового поколения
//Теплоэнергетика.1992.№4.С.23-26.
9. Тарнижевский Б.В.,Алексеев В.Б, Кабилов З.А., Абуов А.И. Солнечные
коллекторы и водонагревательные установки //Теплоэнергетика. 1997.№6.
С.48-51.
2. Тыныштыкбаев К.Б. Энергетика будущего //Новости науки Казахстана№
1998.№С. 3-7
3. Renewable Energy World Review Issue 2001-2002/2001/V.4.№ 4,321 р.
4. Мартиросов С.Н. Фотоэнергетика мира //Возобновляемая энергия.2001.№2.
С. 1-5.
5. Стребков Д.С., Пинов А.Б. Развитие фотоэлектричества в Росии //
Возобновляемая энергия.2001.№2. С. 6-8.
6. Обозов А.Д. Альтернативные источники энергии: новые возможности для
Киргизии // Возобновляемая энергия.2001.№2. С. 8-9.
7. Тарнижевский Б.В. Оценка эффективности применения солнечного
теплоснабжения в Росии // новости науки и техники.1997. №1. С.48-51
8. Тарнижевский Б.В.Солнечные коллекторы нового поколения
//Теплоэнергетика.1992.№4.С.23-26.
9. Тарнижевский Б.В.,Алексеев В.Б, Кабилов З.А., Абуов А.И. Солнечные
коллекторы и водонагревательные установки //Теплоэнергетика. 1997.№6.
С.48-51.
ЖОСПАР
Кіріспе
І.ЖАҢАРҒАН ЭНЕРГИЯНЫ ҚОЛДАНУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ
1.1.Жазық күн коллекторы
1.2.Күн энергиясын қолдану тиімділігі
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
К І Р І С П Е
Соңғы жылдары жаңарған энергия көздерін (ЖЭК) қолданудың қарқынды өсуі
байқалады.Барлық дамыған елдерде ЖЭК ұлттық дамыту бағдарламалары
қалыптасқан және жүзеге асырылуда.
Принципті жаңа бір сәтті атап өту қажет.Қоршаған ортаға жағымсыз
антропогендік әсерлердің тез экспоненциалды өсуі адамзаттың экологиялық
мәселелерді сезінуіне әкеліп соқты.Қоршаған ортаны қалыпты күйде ұстап тұру
қоғамның тіршілік әрекетінің басты мақсатының біріне айналды.Бұл
жағдайларда түрлі техника,технология,халық шаруашылығы бағыттарының
алдыңғы,тек тар экономикалық бағалары анық жеткіліксіз болуда және олар
әлеуметтік және экологиялық аспектілерді ескермейді.
Соңғы уақытқа дейін энергетика дамуында айқын заңдылық бақыланды: тез
тура экономикалық әсерді қамтамасыз ететін энергетика бағыттары дамыды.Осы
бағыттармен байланысты әлеуметтік және экологиялық салдары тек ілеспелі
ретінде қарастырылды және олардың шешім қабылдаудағы ролі үлкен емес.
Осындай әдісте ЖЭК дәстүрлі энергия көздері таусылғандағы немесе
олардың табысы аса қымбат және қиын болған кездегі болашақ энергоресурстары
ретінде ғана қарастырылады.Осы болашақ өте алыс болғандықтан ЖЭК қолдану
өте қызық болып көрінеді.
Соңғы жылдары ЖЭК-ті қарқынды дамытудың импульсі перспективті
экомикалық есептеулер емес экологиялық мәселелердің шешімі болып саналды.
Әлемде жалпы экологиялық жағдайдың нашарлауы – атмосферада көміртегі
қостотығы концентрациясының өсуімен шартталған бүкіл әлемдік жылыну процесі
– ядролықты қоса есептегенде дәстүрлі энергетиканы жүзеге асыру
мүмкіндігіне күмән келтіріп отыр.Атмосферада көміртегі қостотығы және
басқа да парниктік газдар жиналып кешенді процестер есебінен климатты
өзгертетін жылудың жинақталуына әкеліп соғады және өте үлкен салдар
туғызады. Бұл әлемдік мәселе,парниктік газдар атмосфераға тез араласады да
климаттың өзгеруіне әсер етеді.Соңғы 100 жылда жер бетінің орташа
температурасы әлемде 0,4-0,8 0С-ге көтеріледі. Климаттың өзгеруі бойынша
Үкіметаралық комитет (КӨҮК) мәліметтері бойынша, соңғы 50 жылда адамзат
тіршілігінің нәтижесінде парниктік газдарды шығару жылынуды тудырады.Басқа
бақыланған құбылыстар осы жылынудың салдары болып табылады: өткен
жүзжылдықта теңіздер деңгейі 10-20 см-ге көтерілді; өткен 50 жыл ішінде
жазғы уақытта арктикалық теңіздердің мұздық қабаты 10 %-ке, ал мұз
қалыңдығы 40%-ке жұқарды, полярлық аймақтардан тыс жерлерде таулық
экожүйелерге және өзендерге жағымсыз әсер ете отырып көшпе мұздар кері
шегінді. Азия және Африкада өте жиі және күшті шөлдер түзілді,жануарлар мен
өсімдіктер географиялық мекен ортасын және тәртібін өзгертті.
Көміртегі тотығының 28,2 млрд.т.жылдық түсуінен 23,1 млрд.т.-сы
энергетикаға келеді. Жаңарған энергия көздерін қолдануды ұлғайту кезінде
1997 жылы 5%-дан 2100 жылға қарай 17 %-ке дейін болжанған температураның
әлемдік көтерілуі үштен 6,90С-ді құрайды, егер ЖЭК –тің үлесі 52%-ті
құраса, онда температураның көтерілуі 1,2-2,390С аралығында болады.
І.ЖАҢАРҒАН ЭНЕРГИЯНЫ ҚОЛДАНУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ
1.1.Жазық күн коллекторы
Көміртегі тотығының 28,2 млрд.тоннасы жылдық түсуінен 23,1
млрд.тоннасы энергетикаға келеді. Жаңарған энергия көздерін қолдануды
ұлғайту кезінде 1997 жылы 5%-дан 2100 жылға қарай 17 %-ке дейін болжанған
температураның әлемдік көтерілуі үштен 6,90С-ді құрайды, егер ЖЭК –тің
үлесі 52%-ті құраса, онда температураның көтерілуі 1,2-2,390С аралығында
болады.
Климаттан туатын қауіптерге мазасызданған елдердің көпшілігі 1992 жылы
РКИК(UN-FCCC) қабылдады. Конвекция мақсаты климаттың қауіпті антропогендік
өзгеруін болдырмайтын деңгейде атмосферадағы парниктік газдар
концентрациясын тұрақтандыру ретінде сипатталды. Конвенцияға киоттық
протокол 1997 жылы өндірістік дамыған елдерді және өтпелі эканомтикалы
елдерді парниктік газдардың түсуін үнемді төмендету үшін бар таңдауларды
қарқынды жүзеге асыруды, осылайша климаттың апаттың өзгеруінің болу
мүмкіндігінің азайтуды және жүзжылдықтың ортасына қарай экологиялық таза
энерготехнологияларды құрып, кеңінен ендіру мақсатымен зерттеу және жасау
жұмыстарына кірісуді міндеттеді.
Атмосферадағы парниктер деңгейін көміртегі қос тотығының нөлдік
шығыстары болатын таза энерготехнологияны: күн, жел және сутегі энергиясын
пайдалануға көшкен кезде ғана тұрақтандыруға болады.
ЖЭК пайдалану әлемдегі экологиялық жағдайды айтарлықтай
жақсартады.Энергетикадағы прогресс энергоэффективті технологияны
пайдаланумен және альтернативті энергетиканың - күн, жел, геотермальді және
т.б. қарқынды дамуымен анықталады.
Болжамдарға сәйкес алдағы 15-20 жыл аралығында ЖЭК таусылып жатқан
органикалық отын қорларын алмастырып және қоршаған ортаның экалогиялық
жөнделуін қамтамасыз ете отырып әлемдік энергетикалық баланста айқын ерекше
орын алуы қажет.
Күн энергиясы барлық біздің дамудың жаңарған энергетикалық ресурсына
жатады – бұл оны кез-келген елде жеткізетіндей ете отырып күн энергиясы
монополизациясының мүмкіндігін болдырмайды. Дәстүрлі энергия тасушылардан
айырмашылығы – планетаның жылулық тепе-теңдігін бұзбайды. Сондықтан күн
энергиясының басқа қолданбалы түрлерден айырмашылығына химиялық, жылулық
және басқа да қоршаған ортаны ластаушы тұрғысынан мінсіз болуы жатады, бұл
оны жаңа мың жылдықтағы энергетикалық стратегияда басқы рөльді бірегей
етеді. Күн сәулесі ағынының әлемдік және жергілікті шамасы қолданудағы
түнгі үзілістерді есептегеннің өзінде өте үлкен, ол барлық адамзат
қажеттілігін өте алыс перспективада толық қамтамасыз ете алады.
Бұл стратегия жердегі және космостық базадағы қуатты
энергостанцияларды, сондай-ақ барлық құрылыс жерлерінде жылу және
электроэнергия өндірісін орталықсыздандыратын кіші күн модульдерін құруға
бағытталған. Көптеген дамыған елдерде табысты қолданылған тәжірибелік
қадамдар оның тиімділігін тұжырымдайды, ал қазіргі даму бағыттары әр
онжылдық кезінде күн энергиясын пайдалану масштабын 10 есеге ұлғайтуды
болжайды.
Ғылыми – техникалық жұмыстардың қазіргі заманғы күн мен күн
энергиясының тәжірибелік қолдануының ерекшелігіне дәстүрлі жылу,
электростанцияларында алынатын энергиясымен салыстырғанда жылулық және
электр энергиясының одан да жоғары құндылығы жатады.
1.2.Күн энергиясын қолдану тиімділігі
Күн энергиясын ыстық сумен, жылумен қамтамасыз етуге, тұрғын, қоғамдық
және өндірістік ғимараттардағы ауаны салқындатуға жеткілікті жоғарғы емес
потенциалды жылуға түрлендіру қарапайым техникалық құралдар көмегімен
жүзеге асырылады.Сондықтан күндік жылумен қамсыздандыру күн энергиясын
қолдану мәселесінің басқа аспектілермен салыстырғанда кең тәжірибелік
қолдануға дайындалған бағыт болып табылады.
Түрлі күн сәулелік су жылытқыш қондырғы дайындаушыларының алдында
тұрған мәселе – осы энергия ағынын неғұрлым эффективті жинап, оны
қондырғыға аз шығын жұмсай отырып жылулық энергияға түрлендіру болып
табылады.
Күн энергиясын пайдаланудың жай және ең арзан тәсіліне тұрмыстық суды
жазық күн коллектарында қыздыру жатады.
Кейбір елдерде күн сәулелелік су жылытқыш қондырғылар тіршіліктің
қарапайым атрибутына айналған. Израильде барлық тұрғын үйлердің 80%-нің
ыстық сумен қамсыздандыру елде өндірілетін электрэнергиясын 5%-дан көп
үнемдейтін күн сәулелелік су жылытқыштармен қамтамасыз етіліп отыр.
Күн коллекторы мен күн сәулелелік су жылытқыш қондырғыларды өндіруші
фирмалардың көпшілігі Европада,Америкада, Австралияда және басқа да елдерде
табысты жұмыс істейді.
АҚШ-та Независомость ұлттық бағдарламасында жалпы қуаты 1400 МВт күн
сәулелеік су жылытқыштар 1,5 млн. үйлерде орнатылған.Қуаты 10 МВт Солдар -
1 күн электр станциясы (КЭС) жұмыс істейді. 60% -дан көп жеке және
қоғамдық жүзу басейіндері күн энергиясы есебінен жылытылады.
Сто тысяч солнечных крыш үкіметтік бағдарламасына сәйкес 2004 жылы
соңына қарай ФРГ (РФМ) –да энергиямен жабдықтау осы көз арқасында 300 МВт
–қа жетті. Қазір елде электр энергиясы мен жылу өндірілетін 500 мыңнан аса
күн қондырғылары бар. Осыған ұқсас солнечгый свет бағдарламасы жапонияда
іске асырылып жатыр.
Орнатылған күн коллекторының суммалық ауданы әлемде 50 млн. м2 – тан
асты, бұл шамамен 5-7 млн. шартты отын көлемінде дәстүрлі энергия көздерін
алмастыруға эквивалентті.
Жетекші шет елдерге қарағанда бізде экологиялық таза энергия көздерін
қолдануға бағытталған қандай да экологиялық шаралар жоқ, экологиялық таза
энергетикалық қондырғысын өндірушілер мен тұтынушылар үшін жеңілдіктер
орнататын заңдылық жоқ. Сонымен қатар, күндік жылумен жабдықтандырудың
дамуын тежейтін басқа да себептер бар – күн сәулелік – су жылытқыш
қондырғылардың төмен сапасы және қымбаттылығы.
Осыған қарамастан, көмірсутектік отынға (мұнай және табиғи газ)
бағаның үздіксіз өсу бағытына байланысты күн сәулелеік су жылытқыш
қондырғыларға қызығушылық өсіп жатыр.
Әлемдік шаруашылықтың өсіп жатқан масштабы энергияны тұтынудың жоғарғы
қарқынымен жалғасып бірге келеді.Бүкіл әлемдік энергия ресурстарының күйі
оларды қолданудың щектелген аралығымен мазасызданған әлемдік
бірлестіктердің назарында болып отыр.Орнықты дамуды қамтамасыз ететін
ресурстар үшін күрес әр елдің, даулы жағдайларда туатын олардың саяси және
экономикалық белсенділігінің ерекше қамы.Қытай және Үнді сияқты динамикалы
дамушы елдер олардың экономикасының дамуын кештететін энергия ресурстарының
тапшылығын сезініп отыр. Мұнай, көмір, уран, гидроэнергия ресурстары-
соңғыларынан басқасы, өзінің қолданылуының уақыттық шегі бар негізгі
энергия көздері.
2002 жылы әлемдік біріншілік энергия тасушыларды тұтынуда мұнай-дың
үлесі – 35%, көмірдікі – 25,5%, табиғи газдікі – 24,3%, ядролық отындікі -
6,5%, су электр энергиясының үлесі – 6,3% құрады.
2003 жылдың басына қарай мұнайдың айқын әлемдік қоры 165млрд тоннада
бағаланды, жылдық тұтынушы 3,5млрд тоннадан асты, газдың тұты-нылуы 2,5трлн
м3-қа дейін жетті, көмірдің 2003 жылдың басына 984,5млрд тоннаға бағаланды,
жылдық пайда 4,8млрд тоннаға жетті. Орнатылған әлем-дік уран қорлары бағасы
бойынша 3млн.тоннаны құрайды, жылдық 70мың теңге шамасында. Алдағы он
жылдық энергия ресурстарының барлық түрін алуды өсіруге және оларды қолдану
жеріне жеткізуге бағытталған үлкен ин-весторлармен байланысты болады.
Бүкіл әлемдік газ шығаруды ұлғайту үшін ғана мұнай-газ компаниялары 2030
жылғы дейін 3,1трлн$, мұнайға 1трлн$ бөлу қажет.
Тез таусылуы әсерінен табылған және расталған энергетикалық қор-лардың
шектелуі тұтыну көлемінің өсуіне байланысты көптеген елдерде эко-номиканың
перспективті дамуын қамтамасыз ететін стратегиялық қажетті ресурстар
ретіндегі жаңа альтернативті көздерді іздеуді қажет етеді.
Кең қаржыландырылатын масштабты жобалар дамыған, ұлттық бағдарламалар
іске асырылып, меңгеріліп жатыр. ЮНЕСКО альтернативті энергетика облысында
жұмыстарды белсенділендіруге бағытталған көптеген акцияларды жүргізуді
бастаушы болып табылады. БҰҰ-да бүкіл әлемдік күн сәулелік комиссия барлық
елдермен орындалу үшін ұсынылған әлемдік күн энергетикасын он жылдық
бағдарламасын қабылдады. Әлемдік энергетикалық шабуылдың 2-ші ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
І.ЖАҢАРҒАН ЭНЕРГИЯНЫ ҚОЛДАНУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ
1.1.Жазық күн коллекторы
1.2.Күн энергиясын қолдану тиімділігі
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
К І Р І С П Е
Соңғы жылдары жаңарған энергия көздерін (ЖЭК) қолданудың қарқынды өсуі
байқалады.Барлық дамыған елдерде ЖЭК ұлттық дамыту бағдарламалары
қалыптасқан және жүзеге асырылуда.
Принципті жаңа бір сәтті атап өту қажет.Қоршаған ортаға жағымсыз
антропогендік әсерлердің тез экспоненциалды өсуі адамзаттың экологиялық
мәселелерді сезінуіне әкеліп соқты.Қоршаған ортаны қалыпты күйде ұстап тұру
қоғамның тіршілік әрекетінің басты мақсатының біріне айналды.Бұл
жағдайларда түрлі техника,технология,халық шаруашылығы бағыттарының
алдыңғы,тек тар экономикалық бағалары анық жеткіліксіз болуда және олар
әлеуметтік және экологиялық аспектілерді ескермейді.
Соңғы уақытқа дейін энергетика дамуында айқын заңдылық бақыланды: тез
тура экономикалық әсерді қамтамасыз ететін энергетика бағыттары дамыды.Осы
бағыттармен байланысты әлеуметтік және экологиялық салдары тек ілеспелі
ретінде қарастырылды және олардың шешім қабылдаудағы ролі үлкен емес.
Осындай әдісте ЖЭК дәстүрлі энергия көздері таусылғандағы немесе
олардың табысы аса қымбат және қиын болған кездегі болашақ энергоресурстары
ретінде ғана қарастырылады.Осы болашақ өте алыс болғандықтан ЖЭК қолдану
өте қызық болып көрінеді.
Соңғы жылдары ЖЭК-ті қарқынды дамытудың импульсі перспективті
экомикалық есептеулер емес экологиялық мәселелердің шешімі болып саналды.
Әлемде жалпы экологиялық жағдайдың нашарлауы – атмосферада көміртегі
қостотығы концентрациясының өсуімен шартталған бүкіл әлемдік жылыну процесі
– ядролықты қоса есептегенде дәстүрлі энергетиканы жүзеге асыру
мүмкіндігіне күмән келтіріп отыр.Атмосферада көміртегі қостотығы және
басқа да парниктік газдар жиналып кешенді процестер есебінен климатты
өзгертетін жылудың жинақталуына әкеліп соғады және өте үлкен салдар
туғызады. Бұл әлемдік мәселе,парниктік газдар атмосфераға тез араласады да
климаттың өзгеруіне әсер етеді.Соңғы 100 жылда жер бетінің орташа
температурасы әлемде 0,4-0,8 0С-ге көтеріледі. Климаттың өзгеруі бойынша
Үкіметаралық комитет (КӨҮК) мәліметтері бойынша, соңғы 50 жылда адамзат
тіршілігінің нәтижесінде парниктік газдарды шығару жылынуды тудырады.Басқа
бақыланған құбылыстар осы жылынудың салдары болып табылады: өткен
жүзжылдықта теңіздер деңгейі 10-20 см-ге көтерілді; өткен 50 жыл ішінде
жазғы уақытта арктикалық теңіздердің мұздық қабаты 10 %-ке, ал мұз
қалыңдығы 40%-ке жұқарды, полярлық аймақтардан тыс жерлерде таулық
экожүйелерге және өзендерге жағымсыз әсер ете отырып көшпе мұздар кері
шегінді. Азия және Африкада өте жиі және күшті шөлдер түзілді,жануарлар мен
өсімдіктер географиялық мекен ортасын және тәртібін өзгертті.
Көміртегі тотығының 28,2 млрд.т.жылдық түсуінен 23,1 млрд.т.-сы
энергетикаға келеді. Жаңарған энергия көздерін қолдануды ұлғайту кезінде
1997 жылы 5%-дан 2100 жылға қарай 17 %-ке дейін болжанған температураның
әлемдік көтерілуі үштен 6,90С-ді құрайды, егер ЖЭК –тің үлесі 52%-ті
құраса, онда температураның көтерілуі 1,2-2,390С аралығында болады.
І.ЖАҢАРҒАН ЭНЕРГИЯНЫ ҚОЛДАНУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ
1.1.Жазық күн коллекторы
Көміртегі тотығының 28,2 млрд.тоннасы жылдық түсуінен 23,1
млрд.тоннасы энергетикаға келеді. Жаңарған энергия көздерін қолдануды
ұлғайту кезінде 1997 жылы 5%-дан 2100 жылға қарай 17 %-ке дейін болжанған
температураның әлемдік көтерілуі үштен 6,90С-ді құрайды, егер ЖЭК –тің
үлесі 52%-ті құраса, онда температураның көтерілуі 1,2-2,390С аралығында
болады.
Климаттан туатын қауіптерге мазасызданған елдердің көпшілігі 1992 жылы
РКИК(UN-FCCC) қабылдады. Конвекция мақсаты климаттың қауіпті антропогендік
өзгеруін болдырмайтын деңгейде атмосферадағы парниктік газдар
концентрациясын тұрақтандыру ретінде сипатталды. Конвенцияға киоттық
протокол 1997 жылы өндірістік дамыған елдерді және өтпелі эканомтикалы
елдерді парниктік газдардың түсуін үнемді төмендету үшін бар таңдауларды
қарқынды жүзеге асыруды, осылайша климаттың апаттың өзгеруінің болу
мүмкіндігінің азайтуды және жүзжылдықтың ортасына қарай экологиялық таза
энерготехнологияларды құрып, кеңінен ендіру мақсатымен зерттеу және жасау
жұмыстарына кірісуді міндеттеді.
Атмосферадағы парниктер деңгейін көміртегі қос тотығының нөлдік
шығыстары болатын таза энерготехнологияны: күн, жел және сутегі энергиясын
пайдалануға көшкен кезде ғана тұрақтандыруға болады.
ЖЭК пайдалану әлемдегі экологиялық жағдайды айтарлықтай
жақсартады.Энергетикадағы прогресс энергоэффективті технологияны
пайдаланумен және альтернативті энергетиканың - күн, жел, геотермальді және
т.б. қарқынды дамуымен анықталады.
Болжамдарға сәйкес алдағы 15-20 жыл аралығында ЖЭК таусылып жатқан
органикалық отын қорларын алмастырып және қоршаған ортаның экалогиялық
жөнделуін қамтамасыз ете отырып әлемдік энергетикалық баланста айқын ерекше
орын алуы қажет.
Күн энергиясы барлық біздің дамудың жаңарған энергетикалық ресурсына
жатады – бұл оны кез-келген елде жеткізетіндей ете отырып күн энергиясы
монополизациясының мүмкіндігін болдырмайды. Дәстүрлі энергия тасушылардан
айырмашылығы – планетаның жылулық тепе-теңдігін бұзбайды. Сондықтан күн
энергиясының басқа қолданбалы түрлерден айырмашылығына химиялық, жылулық
және басқа да қоршаған ортаны ластаушы тұрғысынан мінсіз болуы жатады, бұл
оны жаңа мың жылдықтағы энергетикалық стратегияда басқы рөльді бірегей
етеді. Күн сәулесі ағынының әлемдік және жергілікті шамасы қолданудағы
түнгі үзілістерді есептегеннің өзінде өте үлкен, ол барлық адамзат
қажеттілігін өте алыс перспективада толық қамтамасыз ете алады.
Бұл стратегия жердегі және космостық базадағы қуатты
энергостанцияларды, сондай-ақ барлық құрылыс жерлерінде жылу және
электроэнергия өндірісін орталықсыздандыратын кіші күн модульдерін құруға
бағытталған. Көптеген дамыған елдерде табысты қолданылған тәжірибелік
қадамдар оның тиімділігін тұжырымдайды, ал қазіргі даму бағыттары әр
онжылдық кезінде күн энергиясын пайдалану масштабын 10 есеге ұлғайтуды
болжайды.
Ғылыми – техникалық жұмыстардың қазіргі заманғы күн мен күн
энергиясының тәжірибелік қолдануының ерекшелігіне дәстүрлі жылу,
электростанцияларында алынатын энергиясымен салыстырғанда жылулық және
электр энергиясының одан да жоғары құндылығы жатады.
1.2.Күн энергиясын қолдану тиімділігі
Күн энергиясын ыстық сумен, жылумен қамтамасыз етуге, тұрғын, қоғамдық
және өндірістік ғимараттардағы ауаны салқындатуға жеткілікті жоғарғы емес
потенциалды жылуға түрлендіру қарапайым техникалық құралдар көмегімен
жүзеге асырылады.Сондықтан күндік жылумен қамсыздандыру күн энергиясын
қолдану мәселесінің басқа аспектілермен салыстырғанда кең тәжірибелік
қолдануға дайындалған бағыт болып табылады.
Түрлі күн сәулелік су жылытқыш қондырғы дайындаушыларының алдында
тұрған мәселе – осы энергия ағынын неғұрлым эффективті жинап, оны
қондырғыға аз шығын жұмсай отырып жылулық энергияға түрлендіру болып
табылады.
Күн энергиясын пайдаланудың жай және ең арзан тәсіліне тұрмыстық суды
жазық күн коллектарында қыздыру жатады.
Кейбір елдерде күн сәулелелік су жылытқыш қондырғылар тіршіліктің
қарапайым атрибутына айналған. Израильде барлық тұрғын үйлердің 80%-нің
ыстық сумен қамсыздандыру елде өндірілетін электрэнергиясын 5%-дан көп
үнемдейтін күн сәулелелік су жылытқыштармен қамтамасыз етіліп отыр.
Күн коллекторы мен күн сәулелелік су жылытқыш қондырғыларды өндіруші
фирмалардың көпшілігі Европада,Америкада, Австралияда және басқа да елдерде
табысты жұмыс істейді.
АҚШ-та Независомость ұлттық бағдарламасында жалпы қуаты 1400 МВт күн
сәулелеік су жылытқыштар 1,5 млн. үйлерде орнатылған.Қуаты 10 МВт Солдар -
1 күн электр станциясы (КЭС) жұмыс істейді. 60% -дан көп жеке және
қоғамдық жүзу басейіндері күн энергиясы есебінен жылытылады.
Сто тысяч солнечных крыш үкіметтік бағдарламасына сәйкес 2004 жылы
соңына қарай ФРГ (РФМ) –да энергиямен жабдықтау осы көз арқасында 300 МВт
–қа жетті. Қазір елде электр энергиясы мен жылу өндірілетін 500 мыңнан аса
күн қондырғылары бар. Осыған ұқсас солнечгый свет бағдарламасы жапонияда
іске асырылып жатыр.
Орнатылған күн коллекторының суммалық ауданы әлемде 50 млн. м2 – тан
асты, бұл шамамен 5-7 млн. шартты отын көлемінде дәстүрлі энергия көздерін
алмастыруға эквивалентті.
Жетекші шет елдерге қарағанда бізде экологиялық таза энергия көздерін
қолдануға бағытталған қандай да экологиялық шаралар жоқ, экологиялық таза
энергетикалық қондырғысын өндірушілер мен тұтынушылар үшін жеңілдіктер
орнататын заңдылық жоқ. Сонымен қатар, күндік жылумен жабдықтандырудың
дамуын тежейтін басқа да себептер бар – күн сәулелік – су жылытқыш
қондырғылардың төмен сапасы және қымбаттылығы.
Осыған қарамастан, көмірсутектік отынға (мұнай және табиғи газ)
бағаның үздіксіз өсу бағытына байланысты күн сәулелеік су жылытқыш
қондырғыларға қызығушылық өсіп жатыр.
Әлемдік шаруашылықтың өсіп жатқан масштабы энергияны тұтынудың жоғарғы
қарқынымен жалғасып бірге келеді.Бүкіл әлемдік энергия ресурстарының күйі
оларды қолданудың щектелген аралығымен мазасызданған әлемдік
бірлестіктердің назарында болып отыр.Орнықты дамуды қамтамасыз ететін
ресурстар үшін күрес әр елдің, даулы жағдайларда туатын олардың саяси және
экономикалық белсенділігінің ерекше қамы.Қытай және Үнді сияқты динамикалы
дамушы елдер олардың экономикасының дамуын кештететін энергия ресурстарының
тапшылығын сезініп отыр. Мұнай, көмір, уран, гидроэнергия ресурстары-
соңғыларынан басқасы, өзінің қолданылуының уақыттық шегі бар негізгі
энергия көздері.
2002 жылы әлемдік біріншілік энергия тасушыларды тұтынуда мұнай-дың
үлесі – 35%, көмірдікі – 25,5%, табиғи газдікі – 24,3%, ядролық отындікі -
6,5%, су электр энергиясының үлесі – 6,3% құрады.
2003 жылдың басына қарай мұнайдың айқын әлемдік қоры 165млрд тоннада
бағаланды, жылдық тұтынушы 3,5млрд тоннадан асты, газдың тұты-нылуы 2,5трлн
м3-қа дейін жетті, көмірдің 2003 жылдың басына 984,5млрд тоннаға бағаланды,
жылдық пайда 4,8млрд тоннаға жетті. Орнатылған әлем-дік уран қорлары бағасы
бойынша 3млн.тоннаны құрайды, жылдық 70мың теңге шамасында. Алдағы он
жылдық энергия ресурстарының барлық түрін алуды өсіруге және оларды қолдану
жеріне жеткізуге бағытталған үлкен ин-весторлармен байланысты болады.
Бүкіл әлемдік газ шығаруды ұлғайту үшін ғана мұнай-газ компаниялары 2030
жылғы дейін 3,1трлн$, мұнайға 1трлн$ бөлу қажет.
Тез таусылуы әсерінен табылған және расталған энергетикалық қор-лардың
шектелуі тұтыну көлемінің өсуіне байланысты көптеген елдерде эко-номиканың
перспективті дамуын қамтамасыз ететін стратегиялық қажетті ресурстар
ретіндегі жаңа альтернативті көздерді іздеуді қажет етеді.
Кең қаржыландырылатын масштабты жобалар дамыған, ұлттық бағдарламалар
іске асырылып, меңгеріліп жатыр. ЮНЕСКО альтернативті энергетика облысында
жұмыстарды белсенділендіруге бағытталған көптеген акцияларды жүргізуді
бастаушы болып табылады. БҰҰ-да бүкіл әлемдік күн сәулелік комиссия барлық
елдермен орындалу үшін ұсынылған әлемдік күн энергетикасын он жылдық
бағдарламасын қабылдады. Әлемдік энергетикалық шабуылдың 2-ші ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz