Макроэлементтердің физиологиялық ролі

1. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ..3

2. Негізгі бөлім.

2.1.Фосфордың, күкірттің, калсидің өсімдік тіршілігіндегі физиклық маңызы ... ... ... ... .5
2.2.Өсімдік тіршілігіндегі кальцийдің, магнийдің, азоттың маңызы ... ... ... 9
2.3 Темірдің, натрийдің, хлордың, кремнийдің, алюминийдің өсімдік тіршілігіндегі физикалық маңызы ... ...

3. Қорытынды ... ... ... ...17

4. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Бірнеше ондаған жылдар бойы жеке элементтердің өсімдік тіршілігіндегі маңыздылығы олардың ұлпалардағы мөлшеріне қарап бағаланады. Кейінірек элементтердің өсімдік мүшелері мен ұлпаларындағы таралуын зерттеулер көбейді. Элементтің маңыздылығын анықтауда оның өсімдіктердің даму сатыларындағы мөлшерін сипаттайтын деректер пайдаланыла бастады.
Бірақ, бұндай көрсеткіштер элементтердің маңызы туралы ұғымдарды кеңіте түскенімен бұл бағыттағы ғылыми көзқарастардың деңгейіне онша ықпал тигізбеді.
Өсімдік органдарында микро – және ультрамикроэлементтердің мөлшері өте мардымсыз болғанына қарамастан, тіршілік әрекеттеріне өте қажет екендігі, жалпы элементтердің физиологиялық маңызын тереңірек зерттеуге ықпал жасады.
Биохимиялық зерттеулердің нәтижесі, бұл элементтердің маңызы олардың әртүрлі органикалық қосындылардың құрамына енетіндігіне байланысты екендігін көрсетті. Себебі, ондай қосындылар реттеушілік жүйе ретінде әр түрлі биохимиялық, физиологиялық процестерге тікелей қатысады.
Минералдық элементтердің органикалық заттардың құрамына енуі олардың реакциялық қабілеттілігін жоғарылатып, жаңа ерекшіліктер мен қасиеттер қосады. Ондай қосындыларға белоктарды және олардың туындыларын, соның ішінде ферменттерді келтіруге болады.
Элементтердің физиологиялық маңызына байланысты ғылыми ұғымдар хелаттар деп аталатын қосындылар туралы ілімнің дамуына байланысты көп алға жылжыды.
Молекулалық құрылысы бірнеше бөлікті жиынтықтан тұратын, құрамында металы бар органикалық қосындыларды хелаттар деп атайды. бұндай қосындыларда сақиналы топтардың құрылуына метал тікелей қатысады.
Құрылымы қарапайымдылау хелаттынң мысалы ретінде гликол амин қышқылының бифункциялы анионы мен мыстың жиынтығын келтіруге болады.

1. Ж. Қалекенұлы. Өсімдіктер физиологиясы. Алматы – 2004ж.
2. Ж. Жатқанбаев. Өсімдік физиологиясы. Алматы, «Мектеп» - 1988ж.
3. Н.А. Кенесарина. Өсімдіктер физиологиясы және биохимия негіздері. Алматы, «Мектеп» - 1988ж.
4. В.В. Полевой. Физиология растений. Москва, «Высшая школа» - 1989г.
5. Г.В. Қылышбаева, Ж.І. Сапарова, Р.К. Жұмаханова. Өсімдіктер физиологиясының практикумы. Шымкент – 2006ж.
6. С.И. Лебедев. Физиология растений. Москва – 1982ж.
7. Э. Либберд. Физиология расений. Москва – 1976 ж.
8. К.С. Сағатов. Өсімдіктер физиологиясы. Алматы, «Ғылым» - 2002 ж.
9. К.С. Сағатов. Өсімдіктер физиологиясяның практикумы, Алматы, «Ғылым» - 2002 ж.
10. В.А. Рубин. Курс физиологии растений. Москва – 1976 ж.

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

1.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3

2. Негізгі бөлім.

2.1.Фосфордың, күкірттің, калсидің өсімдік тіршілігіндегі физиклық
маңызы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
2.2.Өсімдік тіршілігіндегі кальцийдің, магнийдің, азоттың
маңызы ... ... ... 9
2.3 Темірдің, натрийдің, хлордың, кремнийдің, алюминийдің өсімдік
тіршілігіндегі физикалық
маңызы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13

3.
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... .17

4. Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...18
.

Кіріспе

Бірнеше ондаған жылдар бойы жеке элементтердің өсімдік
тіршілігіндегі маңыздылығы олардың ұлпалардағы мөлшеріне қарап
бағаланады. Кейінірек элементтердің өсімдік мүшелері мен ұлпаларындағы
таралуын зерттеулер көбейді. Элементтің маңыздылығын анықтауда оның
өсімдіктердің даму сатыларындағы мөлшерін сипаттайтын деректер
пайдаланыла бастады.
Бірақ, бұндай көрсеткіштер элементтердің маңызы туралы ұғымдарды
кеңіте түскенімен бұл бағыттағы ғылыми көзқарастардың деңгейіне онша
ықпал тигізбеді.
Өсімдік органдарында микро – және ультрамикроэлементтердің мөлшері
өте мардымсыз болғанына қарамастан, тіршілік әрекеттеріне өте қажет
екендігі, жалпы элементтердің физиологиялық маңызын тереңірек зерттеуге
ықпал жасады.
Биохимиялық зерттеулердің нәтижесі, бұл элементтердің маңызы
олардың әртүрлі органикалық қосындылардың құрамына енетіндігіне
байланысты екендігін көрсетті. Себебі, ондай қосындылар реттеушілік жүйе
ретінде әр түрлі биохимиялық, физиологиялық процестерге тікелей қатысады.

Минералдық элементтердің органикалық заттардың құрамына енуі
олардың реакциялық қабілеттілігін жоғарылатып, жаңа ерекшіліктер мен
қасиеттер қосады. Ондай қосындыларға белоктарды және олардың туындыларын,
соның ішінде ферменттерді келтіруге болады.
Элементтердің физиологиялық маңызына байланысты ғылыми ұғымдар
хелаттар деп аталатын қосындылар туралы ілімнің дамуына байланысты көп
алға жылжыды.
Молекулалық құрылысы бірнеше бөлікті жиынтықтан тұратын, құрамында
металы бар органикалық қосындыларды хелаттар деп атайды. бұндай
қосындыларда сақиналы топтардың құрылуына метал тікелей қатысады.
Құрылымы қарапайымдылау хелаттынң мысалы ретінде гликол амин
қышқылының бифункциялы анионы мен мыстың жиынтығын келтіруге болады.
Өсімдік клеткасындағы көптеген заттардың хелаттарға айналу
мүмкіндіктері болады. Себебі барлығының құрамында дерлік ырықты полярлы
топтар – ОН, СОО-, SH – NH2 – CO, т.б. кездеседі.
Осыған байланысты амин қышқылдары, нуклеин қышқылдары және олардың
туындылары, органикалық қышқылдар, антибиотиктер, ауксиндер, т.б.
хелаттар түзе алады.
Осы бағытта жүргізілген соңғы кездердегі зерттеулер металдардың
күрделі белок – металл қосындысының (ферменттердің) катализдік әсерін
талдауға мүмкіндік берді.
Ең соңында хелаттар туралы зерттеулер иондар әрекеттестіктерін,
кейбір металдардың өсімдік денесіне енуі мен таралуы механизімдерін
түсінуге мүмкіндік берді. Мысалы, темірдің күрделі қосындылары оның
өсімдік бойымен жылжуын қамтамасыз етеді. Сондай-ақ қанттарды фосфорлау
арқылы реакцияның ырықтануын жүзеге асыратын киназалардың әсері
реакциялық ортада магнийдің болуына байланысты екендігі анықталды.
Микроэлементтердің ферменттік реакциялардағы маңызын сипаттайтын
деректер электрондардың тасымалдануы негізінен мыс, темір және
марганецтерге байланыстылығын, демек олар клеткадағы тотығу –
тотықсыздану процестерінің негізгі реттеушілері екендігін дәлелдеді. Бұл
элементтердің әсерінен электрондар катализдік сыртқы бір белоктан
екіншіге ауысады.
Карбоксилсіздену реакцияларын катализдейтін ферменттік жүйелердің
ырықтығы көбінесе марганецге, тек кейде ғана магнийге байланысты.

2.1 Фосфордың, күкірттің, калсидің өсімдік тіршілігіндегі физиклық
маңызы.

Топырақта құрамында фосфор кездесетін органикалық және минералдық
заттар болады, олар өсімдіктердің фосфорлық қоректенуінің көзі. Фосфордың
органикалық қосылыстары қара топырақта көп, сұр топырақта аз. Фосфордың
минералдық қосылыстары қиып еритін фосфаттар түрінде болады, олар
бактериялардың жәрдемімен өсімдіктер сіңіре алатын күйге өтеді.
өсімдіктердің орта – және пирофосфор қышқылының тұздарын анион түрінде
қабылдайды. Фосфор қышқылының аниондары өсімдік жасушасында өзінің тотығу
дәрежесін өзгертпестен, осы түрінде органикалық қосылыстардың құрамына
кіреді.
Өсімдіктер метаболизіміне фосфор ерекше роль атқарады. Ол барлық
нуклеотидтердің құрамына кіреді, ал нуклеотидтердің өзі РНК мен ДНК – ның
микромолекулаларын түзеді. Бос нуклеотидтер макроэргиялық байланыс түзе
отырып, фосфор қышқылының тағы бір немесе екі қалдығын қосып алуға бейім
келеді. Макроэргиялық байланыстың арқасында фосфор қышқылының қалдығы –
НРО организімдегі энергия алмасуына қатысады. Жоғарыда көрсетілгендей,
фотосинтез кезінде энергия сіңіру мен қорға жинау процестері
фотофосфорлау реакцияларында, ал тыныс алу процесі барысында тотықтыра
фосфорлау реакцияларында жүзеге асырылады. АТР осы процестердегі негізгі
макроэргиялық зат болып саналады. Өсімдіктерде, сонымен қатар осы сияқты
басқа да нуклеотидфосфаттар кең таралған. Оларға UDP, UTP, TDP, TTP, GDP,
GTP, және т.б. жатады. Фосфордың энергияны байланыстыруға қатысуы оның
өсімдіктердің зат алмасуы мен физиологиялық активтігіне тигізетін әсерін
айқындай түседі. Фосфордың әсіресе ақуыздар мен нуклеин қышқылдарының
синтезіне әсері ерекше байқалады. өсімдіктер жасушасында фосфор
жетіспеушілігі осы сияқты күрделі органикалық қосылыстардың ыдырауына
себепші болады.
Фосфор NAD, NADP, коферменттік жүйелері мен А коферментінің құрамына
кіреді, олардың маңызы және физиологиялық процестер мен зат алмасуына
қатысуы жөнінде біз айтып өттік.
Фосфор 1 тарауда сипатталған фосфатидтердің құрамды бөлігі болып
табылады. Жасуша мембраналарының құрылымында олар ерекше маңызды роль
атқарады. Пиридоксин деп аталатын В витамині фосфат қалдығымен қосыла
келе, фосфопиридоксаль түзеді де , бірқатар ферменттердің активті тобына
кіреді.
Өсімдік өзінің бойындағы фосфорды барынша үнемдеп жұмсайды және
бұл элементтердің артық мөлшері жиналған жағдайда оны фитин түрінде қорға
жинайды. Фосфор қышқылының 6 молекула алты атомды спирт- инозитпен
қосылып, инозитфосфор қышқылын түзеді. Фитин дегеніміз инозитфосфор
қышқылының кальций-магний тұзы болып табылады.
Фосфор тыныс алу, фотосинтез және ашу процестеріне пайдаланылатын
моносахаридтерді (гексозалар мен тризаларды) фосфорлауға қатысады.
Өсімдіктің топырақтан сіңірген РО анионы тамыр жасушаларының өзінде-ақ
органикалық заттармен қосылады да, олардың құрамына енеді. Фосфорлық
қоректену жетіспеген жағдайда өсімдік сіңіретін фосфордың барлық мөлшері
органикалық түрге айналады. Егер өсімдік фосформен жеткілікті қамтамасыз
етілсе, сіңірілген фосфордың бір бөлігі жасушада минералдық түрде
жиналады.
Өсіп жетілу барысында өсімдіктер ұзақ уақыт бойы фосфорға мұқтаж
болады. Оны жас өсімдіктер неғұрлым қарқынды сіңіреді. Өсімдіктер
тұқымында, әсіресе ұрығында фосфор көп болады. Тұқымның өнуі кезінде
фосфор өсіп келе жатқан тамырлар мен өркендерге өтеді. Тұқым пісе
бастағанда фосфор қайтадан тұқым мен ұрыққа жиналады. Барлық
өсімдіктердің тұқымында фосфор көп болады. Мұны фосфордың ақуыздар мен
нуклеин қышқылының синтезі үшін қажет болатындығымен түсіндіруге болады.
Өсімдіктер ортофосфор қышқылының РО4 анионын ғана емес, сондай-ақ
фосфордың кейбір органикалық қосылыстары-глюкозофосфоттары,
глицерофосфоттарды. РНК-ны да сіңіре алады. Топырақ ортасының реакциясы
қышқыл болған жағдайда өсімдіктер фосфордың минералдық түрлеріне
қарағанда оның органикалық түрлерін жақсы сіңіреді. Оның үстіне топырақта
құрамында фосфоры бар органикалық заттар, оның ішінде РНК-да айтарлықтай
көп кездеседі. өсімдіктердің фосфорды сіңіруіне бірқатар факторлар әсер
етеді. Мәселен, топырақта азот жетіспеушілігі кезінде фосфордың
сіңірілуі, оның тамырдан өркендерге қарай өтуі баяулайды. Калий
элементінің де осындай әсері байқалады.
Күкірт табиғатта күкіртті металдардың құрамында және күкірт
қышқылының түрінде кездеседі. өсімдіктер топырақтан күкірт қышқылының
түрінде кездеседі. өсімдіктер топырақтан күкірт қышқылының анионын (SO4)
сіңіреді. Сіңірілген SO4 вакуоляға жинақталып сақталады. Белгілі бір
мөлшері тотықсыздануға ұшырап, сульфгидрид тобы ретінде органикалық
заттардың құрамына кіреді. Күкірт қосындылары жасушада құрылым түзуші
және тыныс алуға қатысатын заттар ретінде маңызды роль атқарады. Тыныс
алу процесіне күкірттің қатысуы оның валенттілігін өзгерте отырып,
электронды қабылдай алуына байланысты. Анион SO4 тотықсыздана, таза
күкірт ретінде бөлінуінде оның валенттілігі +6-дан минус, 2-ге дейін
өзгереді.
Жасушаға сіңірілген соң, SO4 анионы бірнеше аралық зат арқылы SH
тобына дейін тотықсызданады. Схемасы бойынша аралық зат ретінде алғаш
активтелген сульфат пайда болады, ол үшін АТР жұмсалуы қажет:
SO4+АТР+АФС+Р-Р
Аденозинфосфосульфат (АТС) сульфурилаза деп аталатын ферменттің
жәрдемімен түзіледі, ол фермент жоғары сатыдағы өсімдіктердің
хлоропластынан табылған. Активтелген сульфат кейінгі өтетін
тотықсыздандыру реакцияларына бейім келеді. Сульфогидрил тобы ретінде
күкірт кең тараған цистеин, цистин, метионин амин қышқылдарына, олардың
арқасында барлық ақуыздардың құрамына кіреді. өсімдіктегі барлық
күкірттің 90% мөлшері ақуыздарда шоғырланған. Ақуыздың жалпы құрғақ
салмағының 1,5% -ы күкірттің үлесіне келеді, оның жартысы метионин
құрамына табылады. Цистеин ақуыздың құрамына кіре отырып, өзінің
сульфгидрил тобы арқылы дисульфид тобын түзуге қабілетті, соның
арқасында ақуыз молекуласының құрылымын қалыптастыруда зор роль атқарады.
Глютатион дегеніміз трипептид, онда цистеиннен басқа тағы да екі амин
қышқылы-глютамин қышқылы мен гликокол болады. Глютатион барлық
жасушаларда кездеседі.
Күкірт тыныс алу мен фотосинтез процесіне әсер етеді. Тиамин,
биотин, липой қышқылы витаминдерінің құрамына кіре отыра, күкірт
жеткіліксіз болған кезде тыныс алу процестерін тежейді. Ақуыз синтезін
тоқтату арқылы күкірт жетіспеушілігі хлорофилл мөлшерін де азайтады,
сондықтан ол фотосинтездің нашарлауына себепші болады. Күкірт бір мүшеден
екінші мүшеге SO4 анионы түрінде тасымалданады, ал қорға жинаушы
мүшелерде ол тез тотықсызданып, органикалық түрде қор ретінде сақталады.
Топырақтағы өсімдік қалдықтары тіршілігін жойып, шіріген кезде күкірт
күрделі органикалық заттардан күкіртті сутегі түрінде босап шығады. әр
түрлі микроорганизімдер күкіртті сутегін күкірт қышқылына дейін
тотықтырады, ал күкірт қышқылы топырақта металдармен қосыла келе, сульфат
түзеді. өсімдіктер мұндай сульфаттарды қайтадан пайдалана алады.
Топырақтың құрамында кездесетін калийдің көп бөлігін өсімдіктер
сіңіре алмайды. өсімдіктер алмаса алатын және суда еритін калийді ғана
сіңіре алады. Калий тамыр жасушаларына катион түрінде өтіп негізінде ион
түрінде жиналады, ал басқа бөлігі жасуша ақуыздарымен адсорбциялық
байланыс арқылы қосылады. Жасуша шырынындағы калий күкірт қышқылды,
фосфор қышқылды тұздары түрінде, сондай-ақ лимон қышқылды және қымыздық
қышқылды калий түрінде кездеседі. Қант қызылшасы, асхана қызылшасы,
картоп, күнбағыс және темекі сияқты өсімдіктерде калий өте көп мөлшерде
болады. Жас өсімдіктер бұл элементті көптеген мөлшерде сіңдіреді.
өсімдіктердің жас бөліктері мен өсу нүктелерінде калий көп, ал кәрі
мүшелерде аз кездеседі. өсімдіктің өсіп жетілуі процесінде калий
өсімдіктің оны неғұрлым қажет ететін бөліктеріне ағып бара тұрып, бір
мүшеден екінші мүшеге өтеді. Мысалы, ол кәрі жапырақтардан жас
жапырақтарға, өркендерден өсу нүктелеріне өтеді. Калийдің бір мүшеден
екінші мүшеге оңай өту қабілеті оның жасушадағы негізгі бөлігі бос күйде
болатынына байланысты. Осындай себептерге байланысты калий өсімдіктердден
оңай шайылып, қайтадан топыраққа өтеді. Нүсерлі жаңбыр кезінде калийдің
едәуір мөлшері жапырақтардан шайылып кетеді.
Таңбаланған атомды қолдану калийдің 30% -ға жуық мөлшері ақуыздармен
байланысты екенін көрсетті, ал оның қалған бөлігі цитоплазмада бос иондар
түрінде жиналады. Калий иондары зарядының айтарлықтай маңызы бар және
оның цитоплазманың коллоидтық – химиялық күйіне әсерін айқындайды. Бұл
элементтің әсер етуімен цитоплазма барынша гидрофильді және тұтқырлығы
шамалы болады да, оның су ұстаушылық қасиеті арта түседі. Коллоитардың
гидрофильдігінің артуы цитоплазманың құрлымын ретке келтіріп, ақуыздармен
көмірсулар сияқты көптеген органикалық заттардың синтезделу процесінің
өтіне қолайлы әсер етеді.
Өсімдіктерді калиймен қоректендіру ісін жақсарту хлорофиллдің
мөлшерін ғана күшейтеді. Калийдің әсер етуі нәтижесінде фотосинтездік
фосфорлау процесі реттеледі, хлоропластардағы тиллакоидтар
мембраналарының өткізгіштігі жақсарады. Калийдің өсімдіктерге әсер етінің
барлық осы жақтары өсімдіктерден алынатын өнімдермен олардың түсімін
айқындай түседі.

2.2 Өсімдік тіршілігіндегі кальцийдің, магнийдің, азоттың маңызы

Табиғатта кальций ізбестас, мрамор, гипс және т.с.с. қосылыстардың
құрамында кездеседі. Ал топырақта кальций көмір, фосфор, күкірт, азот
қышқылдарының және т.б. тұздары түрінде ұшырасады. өсімдіктер алмасатын
және суда еритін кальцийді сіңіреді, мұндай кальций қара топырақтың
құрамында көп, ал қоңыр және сұр топырақтың құрамында кем болады. Тамыр
жасушаларына кальций катион түрінде өтеді. Мұнда ол ір түрлі минералдық
және органикалық қышқылдармен қосыла келе, күкірт, көмір, фосфор,
қымыздық қышқылдарының тұздарын түзеді. Пектинді қышқылдармен қосыла
отырып, ол кальций пектатын түзеді. Кальций пектаты жасуша қабықшасының
негізгі заты болып табылады да, ол әсіресе ортаңғы пластинканың құрамында
көп кездеседі. Кальций өсімдіктердің жер бетіндегі мүшелерінде, әсіресе
оның тұқымында көп кездеседі. Жасуша шырынында қышқыл көп мөлшерде
кездесетін өсімдіктер кальцийді осы қышқылдардың тұздары түрінде
байланыстырады. Мұндай кальций қозғалмайтын қасиетке ие болып, қайтадан
пайдаланылмайды. Кальцийдің бір бөлігі цитоплазмада ион түрінде қалады.
Мұндай кальций кәрі жапырақтардан жас жапырақтарға өте алады. Жас
жасушаларға кальций цитоплазмаға шоғырланып, айтарлықтай қозғалғыш болып
келгені анықталған. Кәрі жасушаларда кальций негізінен жасуша шырынына
шоғырланған және қозғалмайтын болып келеді. Сонымен, кальцийдің
қозғалғыштығы және оның қайтадан пайдаланылуы өсімдіктің физиологиялық
күйіне байланысты.
Өсімдіктің бүкіл тіршілігі бойында кальцийді қабылдап отыруы тиіс.
Кальций жетіспеген жағдайда одан ең алдымен өсімдіктің тамыры зардап
шегеді, жасуша қабырғалары шырыштанып, тамыр түптері ыдырап кетеді.
Бұршақ тұқымдас өсімдіктер де кальций элементін көп қажет етеді. Кальций
жеткілікті болған жағдайларда бұршақ тұқымдас өсімдіктердің тамыры жақсы
жетіліп, қаулап өседі. Элемент жеткілікті мөлшерде болуы астық
тұқымдастар мен басқа да өсімдіктер тамырының дамуына осындай қолайлы
әсер етеді. Тамырлардың өсуі үшін кальцийдің маңызы тамыр жасушасының
қабықшасын қатайтуда ғана емес, кальций сондай-ақ жасушалардың созылуы
мен бөлінуі үшін де қажет. Кальций ядро хромосомаларында да кездеседі,
мұнда ақуыз кальцийді жәрдемі арқылы ДНК-мен байланысқан. Рибосомаларда,
хлоропластарымен митохондрияларда кальцийдің біраз мөлшері болады.
Кальций жетіспеген жағдайда митохондриялар мен рибосомалар бұзылады. Ол
цитоплазма мембраналарының құрамына кіреді. Цитоплазмада бұл элементтің
ион түрінде кездесуі оның коллоидтық құрлымдық күйіне әсер етеді. Алайда
кальцийдің әсері калий элементінің әсеріне қарама-қарсы болады. Кальций
цитоплазманың гидорфильдігін кемітіп, оның тұтқырлығын арттырады.
Бұл жағдайдан кальцийдің әсері калийдің әсеріне қарама-қарсы
болатындығын көрсетеміз. Кальций басқа иондарға да, әсіресе Н ионына да
қарама-қарсы әсер етеді. Топырақ ерітіндісінде Н иондарының мөлшері көп
болған жағдайда қышқыл реакцияны нейтралдау үшін құрамында кальций
кездесетін ізбестас пен ақ бор пайдаланылады.
Магний жасушаларда 3 түрде кездеседі: а) цитоплазмада ол ақуыздармен
байланысқан, мұнда магнийдің болуы цитоплазманың болуы коллоидтық –
химиялық күйінде әсер етеді; б) жасуша шырынында иондар түріндегі қос
магний кездеседі; в) бүкіл жасушадағы магнийдің 10%-ға дейінгі мөлшері
хлорофиллдің құрамында байланысқан. Цитоплазма мен басқа заттарды түзу
үшін магнийге деген мұқтаждық толық қанағаттандырылған соң ғана ол
хлорофиллді түзуге пайдаланылады. Сонымен қатар магний пектин мен
фитиннің құрамында да бар. Магний хлоропластарында ғана емес, сондай-ақ
бір қатар басқада органоидтарда – рибосомда мен митохондрияларда
кездеседі. Рибосома бөлшектерді магний иондарының жәрдемемен байланысты.
Егер рибосомалардан магнийді бөліп алсақ, бөлшектер ыдырайды да,
рибосомалар өздерінің активтігінен айырылады.
Магний ферменттерді активтендіреді және олар арқылы өсімдіктер
метаболизміне әсер етеді. Киназа, фосфатаза, фосфоглюкомутаза сияқты
фосфор қышқылының қалдығын тасымалдайтын трансфераза ферменттері, Кребс
циклінің ферменттері де магнийдің жәрдемімен активтігін арттырады.
Фермент жүйесі арқылы магний көмірсулар, ақуыздар мен липидтер алмасуына
әсер етеді. Көптеген өсімдіктер бұл элементке аса сезімтал келеді.
Магнийді әсіресе қант қызылшасы мен көп жылдық тұқымдастар көп қажет
етеді. Өсімдіктерге магний жетіспеушілігі кезінде магний ең алдымен
репродуктивтік мүшелерге, әсіресе ұрыққа ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.