Қазақстан – Ресей қарым – қатынастары туралы ақпарат

Пән: Халықаралық қатынастар
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы: Қазақстан - Ресей қарым - қатынастары

Ж о с п а р

1) Кіріспе:

І. Қазақстан - Ресей қарым-қатынастарының жемісі

2) Негізгі бөлім

ІІ. Қазақстан мен Ресейдің әскери - ғарыштары

ІІІ. Гуманитарлық сала және әскер - саяси саласы

3. Қорытынды

Қазақстан - Ресей қарым-қатынастары

Тәуелсіздікті алған кезден бастап-ақ Қазақстанның жоғары басшылығы Ресеймен тату көршілік қатынастарды орнату қажеттігі туралы қорытындыға келді. Әңгіме шын мәнінде жаңа тарихи жағдайларда екі мемлекет арасындағы өзара қарым-қатынастың үлгісін жасау туралы еді. Басқаша сөзбен айтсақ, Қазақстанның сыртқы саяси стратегиясында Ресеймен ынтымақтастыққа бірінші дәрежелі назар аударылады. Қазақстанның пікірі бойынша, екі мемлекеттің әл-ауқаты көп жағдайда халықтар арасында қалыптасқан байланыстардың сақталуына, экономикалық, ғылыми-техникалық және гуманитарлық ынтымақтастықтың оң әлеуетінің нығайтылуына, қазіргі бар қарым-қатынасты кең ауқымды ынтымақтастыққа, үдемелі мемлекетаралық кооперацияға айналдыруға байланысты.

Қазақстан мен Ресейдің көп қырлы ынтымақтастығына жол ашатын көптеген факторлар бар. Бұл ортақ тарих, 7 мың километрге жуық ұзақтыққа созылатын ортақ шекара, ортақ тіл және ұқсас діл. Сондықтан тату көршілік пен тең құқықты ынтымақтастықтан басқа қандай да бір өзге саясат екі мемлекеттің түбірлі мүдделеріне қайшы келеді.

Оның үстіне екі елдің езара іс-қимылының терең қатпарлы факторлары Астана мен Мәскеудің көптеген көкейкесті халықаралық проблемаларға көзқарастарының жақындығын айқындайды, мұның өзі ғаламдық және аймақтық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге бағытталған сыртқы саяси өзара іс-қимылға, бастамаларды екі жақты қолдауға жәрдемдеседі. Халықаралық сахнадағы ынтымақтастық өзара қарым-қатынастың сапалы жаңа деңгейіне - стратегиялық әріптестік деңгейіне кетерілуге мүмкіндік береді, бұл дегеніміз екі мемлекет басшыларының тұрақты байланыстарын қоса алғанда, барлық деңгейлердегі жан-жақты байланыстарды білдіреді.

Отандық және шетелдік тарихнамада Қазақстан-Ресей қарым-қатынастарын кезеңдерге бөлу мәселесіне қатысты бірнеше көзқарастар бар. Біздің көзқарасымызша төмендегідей кезеңдерге бөліп керсету орынды сияқты:

Мемлекетаралық қатынастардын, құқықтық негіздерін қалыптастыру (1991 жылғы тамыз-1992 жылғы мамыр) ;

2. Саяси, экономикалық және әскери салаларда екі жақты ынтымақтастықтың негізгі бағыттары мен нысандарын белгілеу (1992 жылғы мамыр - 1994 жылдың соңы) ;

3. ТМД шеңберіндегі интеграциялық процестер арнасында екі жақты ынтымақтастықты кеңейту және тереңдету (1995 жылдан бастап осы уақытқа дейін) .

Бірінші кезеңде тараптардың күш-жігері шарттық-құқықтық құжатты әзірлеуге бағытталды, мұндай құжат екі жаңа мемлекеттер арасындағы өзара қарым-қатынастың негізгі принциптерін айқындайды. Президенттер Н. Назарбаев пен Б. Ельцин 1992 жылғы 25 мамырда Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы арасындағы Достық, ынты-мақтастық және өзара көмек туралы шартқа қол қойды. Бұл құжатта КСРО ыдырағаннан кейін болған іргелі өзгерістер және екі мемлекеттің қарым-қатынасы сапалы жаңа геосаяси деңгейге көтерілгені көрініс тапты. Шарт екі жақты ынтымақ-тастықтын, берік құқықтық негізін қалап, Қазақстан мен Ресейдің ресми мемлекетаралық өзара қарым-қатынасының жаңа бетін ашты.

Шартта Қазақстан мен Ресей тарихи қалыптасқан берік байланыстарды негізге ала отырып, өздерінің қарым-қатынасын Одақтас мемлекеттер ретінде құратыны айтылады. Екі жақты қарым-қатынастар мемлекеттік егемендікті, аумақтық тұтастықты және қазіргі шекаралардың мызғымастығын өзара құрмет тұтуды, дауларды бейбіт жолмен шешуді және қысым жасаудың экономикалық және өзге де тәсілдеріне жол бермеуді, тең құқылықты және бір-бірінің ішкі істеріне араласпауды, адам құқығын сақтауды, соңдай-ақ негізгі бостандықтарды, міндеттемелерін адал ниетпен орындауды қоса алғанда, күш қолданбау және күш қолдану қаупін туғызудан бас тарту принциптеріне негізделеді.

1994 жылғы наурызда болған, Қазақстан Президентінің Ресей Федерациясына жасаған тұңғыш мемлекеттік сапары екі жақты қарым-қатынасты кеңейту мен тереңдетуде елеулі рөл ойнады, оның барысында 22 ірі ауқымды құжаттарға қол қойылды.

Байқоңыр ғарыш айлағының мәртебесіне қатысты құжаттардың тарихи маңызы ТМД аумағында болған оқиғалардың тұрғысында осы күндері айрықша көзге түседі.

1994 жылғы наурыздағы жоғары деңгейдегі Қазақстан-Ресей кездесуі мемлекетаралық қатынастардың серпінді дамуына қатысты берік шарттық базаны құруға әкелді. Шын мәнінде мемлекеттер басшыларының келіссөздері экономикалық, әскери-саяси, ғылыми-техникалық және мәдени-гуманитарлық салалардағы тығыз интеграцияның жаңа кезеңін ашты. Бұдан бөлінбейтін еуразиялық кеңістіктеғасырлар бойы тұрып жатқан екі ел халықтарының достық пен өзара тиімді іс-қимылдың әлеуетін сақтауға және еселеуге деген ұмтылысы көрінді.

1995 жылы Қазақстан-Ресей қарым-қатынасы жемісті түрде дамуын жалғастырды. Жыл ішінде Қазақстан мен Ресей Президенттерінін, екі кездесуі өтті. Жоғары деңгейдегі келіссөздер барысында проблемалардың кең ауқымы қаралды және саяси сондай-ақ экономикалық сипаттағы маңызды құжаттарға қол қойылды.

1995 жылғы 20 қаңтарда екі елдің Президенттері аса маңызды үш құжатқа қол қойды, олар: Ресей-Қазақстан ынтымақтастығын кеңейту және тереңдету туралы декларация; Ресей Федерациясының аумағында тұрақты тұратын Қазақстан Республикасы азаматтарының және Қазақстан Респуб-ликасының аумағында тұрақты тұратын Ресей Федерациясы азаматтарының құқықтық мәртебесі туралы шарт; Ресей Федерациясына тұрақты тұру үшін келген Қазақстан азаматтарының және Қазақстан Республикасына тұрақты тұру үшін келген Ресей Федерациясы азаматтарының азаматтық алуының жеңілдетілген тәртібі туралы келісім.

Ресей басшысының 1996 жылғы сәуірдегі Қазақстанға сапары Қазақстан-Ресей қарым-қатынастарында қолжеткізілген сапалы жаңа деңгейдің жарқын айғағына айналды. Н. Назарбаев пен Б. Елциин Каспий проблемаларына айрықша назар аударды. Кездесудің қорытындылары бойынша Мемлекеттер басшылары Каспий теңізін пайдалану жөніндегі ынтымақтастық туралы бірлескен мәлімдемеге қол қойды. Ол құжатта жаңа саяси жағдайларда Каспий проблемаларын әділетті түрде шешудің аймақтағы бейбітшілік пен тұрақтылықты қамтамасыз етуде шешуші маңызы болатындығы атап көрсетілді. Тараптар Каспийдің құқықтық мәртебесі туралы мәселені шешуде және теңіздің минералдық, биологиялық ресурстарын пайдалануда тығыз ынтымақтасуға уағдаласты. Сөз болып отырған уақытта Теңіз кен орнынан Новороссийскіге дейін мұнай құбырының құрылысын салу туралы (Каспий құбыр желісі коноорциумының жобасы) түпкілікті шешім қабылданды.

Қазақстан және Ресей тараптары жоғары саяси деңгейде қарқынды келіссөздер жүргізді. Келіссөздерде Қазақстан мен Ресейдің өзара іс-қимылына үздіксіз сипат беруге, екі жақты ынтымақтастықтың қарқыны мен көлемін ұлғайтуға айрықша назар аударылды.

Осы бағыттағы күш-жігер табысты аяқталды. XXI ғасырға бағдарланған мәңгілік достық пен одақтастық туралы декларацияға қол қойылды. Бұл құжаттың үлкен саяси мәні бар. Екі жақты қарым-қатынастардың тарихында бұрын-соңды болмаған осы құжатқа 1998 жылғы 6 шілдеде қол қойып, Қазақстан мен Ресейдің басшылары екі мемлекет те мәңгілік достық байланыстармен сипатталатын әріптестер және одақтастар болып табылатынын қуаттады.

Н. Назарбаевтың туған күнінде өткізілген жоғары деңгейдегі кездесудің айрықша жемісті болғанын атап өту керек. Осы 6 шілде күні Каспий жөніндегі келіссөздер процесіндежаңа тұрпатты жаңалық болды. Президенттер жер қойнауын пайдалануға арналған егеменді құқықтарын жүзеге асыру мақсатында Каспий теңізі солтүстік бөлігінің түбін межелеу туралы келісімге қол қойды. Тараптар теңіздің түбі бойынша жетілдірілген орта сызықты жүргізу туралы принципті уағдаластыққа қол жеткізді.

Қазақстан-Ресей қарым-қатынастарының тағы біржемісі ретінде РФ Президенті Б. Ельциннін, 1998 жылғы 12 қазанда Алматыға жасаған мемлекеттік сапарынын, қорытындыларын айтуға болады, оның нәтижесінде 1998-2007 жылдарға арналған экономикалық ынтымақтастық туралы кен, ауқымды шартқа қол қойылды, осы құжатты іске асыру жөнінде нақты іс-шаралардың бағдарламасы жасалды.

Ресей Федерациясы Үкіметінің Терағасы Е. Примаковтың 1998 жылғы 22-23 желтоқсанда Астанаға жасаған ресми сапарының барысында қол қойылған құжаттар жоғары саяси деңгейдегі Қазақстан-Ресей диалогының қисынды жалғасы іспетті.

Жоғарыда Қазақстан мен Ресей басшылары Байқоңыр ғарыш айлағының мәртебесіне қатысты дұрыс шешім тапқандығы айтылды.

Қазақстанды заңды түрде ғарыштық елдердің қатарына жатқызады, өйткені осы Байқоңырда Қазақстан Ресеймен бірлесіп, өзінің ұлттық ғарыштық бағдарламасын жүзеге асыруда.

Соңғы жылдары жалға алу шартымен "Байқоңыр" кешенінің тыныс-тіршілігіне байланысты бірқатар маңызды құжаттарды келісу, әзірлеу және қол қою жөніндегі жұмыстар аяқталды, мұның Қазақстан мен Ресейдің әскери-ғарыштық ынтымақтастығын одан әрі дамыту үшін зор маңызы бар.

Атап айтқаңца төмендегідей құжаттарға к, ол қойылды, олар: "Экология және кешен аумағында табиғатты пайдалану туралы", және "Құқық тәртібін қамтамасыз етуде құқық қорғау органдарының өзара іс-қимылы туралы", "Байқоңыр" кешеніне Ресей Федерациясынан әкелінетін және "Байқоңыр" кешенінен Ресей Федерациясына әкетілетін тауарларды және көлік құралдарын кедендік ресімдеу мен бақылаудың жеңілдетілген тәртібі туралы", "Ғарыштық және авиациялық техниканы, Жерді дистанциялық зондылау техникасын пайдалану саласындағы ынтымақтастық туралы". Ресей бюджетінде "Байқоңырды" жалға алу төлемі көзделетін болып шешілді. 1999 жылы Ресей 50 млн. долларды ақшалай төледі және 65 млн. долларды ресейлік тауарларды сатып алуға бөлді. 2000 жылы жалға алу төлемі ақшалай нысанда толық төленді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.