Тұлғаның өзін-өзі тәрбиелеу мәселесі
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ..3
І Бөлім Педагогикалық процестегі өзін.өзі тәрбиелеу мен өздігінен білім алудың т еориялық негіздері
1.1. Өзін.өзі тәрбиелеу мен өздігінен білім алу мәселелері ... ... ... .6
1.2.Оқу.тәрбие процесіндегі оқушылардың өзін.өзі тәрбиелеуі мен өздігінен білім алу міндеттері мен қызметтері ... ... ..11
ІІ Бөлім Педагогикалық процесте оқушылардың өзін.өзі тәрбиелеу мен өздігінен білім алудың тиімділігін ұйымдастыру жүйесі
2.1 Оқу.тәрбие процесіндегі оқушылардың өзін.өзі тәрбиелеу мен
өздігінен білім алудың ерекшеліктері
2.2. Мектепте оқушылардың өзін.өзі тәрбиелеу мен өздігінен білім
алуды ұйымдастыру жолдары
ҚОРЫТЫНДЫ ... .
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
І Бөлім Педагогикалық процестегі өзін.өзі тәрбиелеу мен өздігінен білім алудың т еориялық негіздері
1.1. Өзін.өзі тәрбиелеу мен өздігінен білім алу мәселелері ... ... ... .6
1.2.Оқу.тәрбие процесіндегі оқушылардың өзін.өзі тәрбиелеуі мен өздігінен білім алу міндеттері мен қызметтері ... ... ..11
ІІ Бөлім Педагогикалық процесте оқушылардың өзін.өзі тәрбиелеу мен өздігінен білім алудың тиімділігін ұйымдастыру жүйесі
2.1 Оқу.тәрбие процесіндегі оқушылардың өзін.өзі тәрбиелеу мен
өздігінен білім алудың ерекшеліктері
2.2. Мектепте оқушылардың өзін.өзі тәрбиелеу мен өздігінен білім
алуды ұйымдастыру жолдары
ҚОРЫТЫНДЫ ... .
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Мектеп оқушысының өзін-өзі тәрбиелеуге ұмытылып, бойында дұрыс адамгершілік қасиеттердің қалыптасуы – қазірпгі уақыттың, психология, педагогика ғылымдарының өзекті мәселелерінің бірі болып табылады.
Өзін-өзі тәрбиелеу туралы профессор А.И.Кочетков: «Өзін-өзі баланың өзін-өзі жетілдірудің ең жоғары формасы, психикалық дамуының тездеткіші болып табылады», - деп атап көрсеткен.
Жеке тұлғаның өзбетінше адамгершілігінің қалдлыптасуы мен дамуы өте күрделі мәселе. Әрбір оқушы жеке ұсынысын, пікірін, адамгершілік қасиеттерін өзбетінше дамытады.Бұл оның өмірлік бағытын анықтап, өзін қоршаған адамдермеен қарым-қатынасы мен байланысы арқылы дамытып, іс-әрекет жасағанда жүзеге асады.
Жасөспірімдердің өзін-өзі тәрбиелеуі сен өздігінен білім алуы дұрыс бағытта жүрмеуі міндеттеі түрде адамгершілік жат мінез-құлық пен білімсіздіктің қалыптасуына әкеледі.
Оқу-тәрбие процесінде , әсіресе, оқушылардың дұрыс өзін-өзі тәрбиелеуі мен өздігінен білім алуы процесінде, мұғалім олардың тек жас ерекшеліктерін ғана емес, мінез-құлықтарын да ескергені жөн.
Қазіргі мектеп оқушылары өздерінің қызығушылығымен, саналылылығымен, мінезі мен басқа сапаларымен де дараланады. Олардың бірі мұғалімнің айтқанын екі еткізбейтін алғыр да, ал екінщшілері қырсық, қыңыр, дөрекі және тұйық, эмоционалды жақтары да түрліше болады.
Өзін-өзі тәрбиелеу туралы профессор А.И.Кочетков: «Өзін-өзі баланың өзін-өзі жетілдірудің ең жоғары формасы, психикалық дамуының тездеткіші болып табылады», - деп атап көрсеткен.
Жеке тұлғаның өзбетінше адамгершілігінің қалдлыптасуы мен дамуы өте күрделі мәселе. Әрбір оқушы жеке ұсынысын, пікірін, адамгершілік қасиеттерін өзбетінше дамытады.Бұл оның өмірлік бағытын анықтап, өзін қоршаған адамдермеен қарым-қатынасы мен байланысы арқылы дамытып, іс-әрекет жасағанда жүзеге асады.
Жасөспірімдердің өзін-өзі тәрбиелеуі сен өздігінен білім алуы дұрыс бағытта жүрмеуі міндеттеі түрде адамгершілік жат мінез-құлық пен білімсіздіктің қалыптасуына әкеледі.
Оқу-тәрбие процесінде , әсіресе, оқушылардың дұрыс өзін-өзі тәрбиелеуі мен өздігінен білім алуы процесінде, мұғалім олардың тек жас ерекшеліктерін ғана емес, мінез-құлықтарын да ескергені жөн.
Қазіргі мектеп оқушылары өздерінің қызығушылығымен, саналылылығымен, мінезі мен басқа сапаларымен де дараланады. Олардың бірі мұғалімнің айтқанын екі еткізбейтін алғыр да, ал екінщшілері қырсық, қыңыр, дөрекі және тұйық, эмоционалды жақтары да түрліше болады.
.Педагогика. Дәріс курсы. / Құраст. Хмель Н.Д., Жампеи сова Қ. К. т.б.
2. Алматы: Нұрлы әлем, 2003.
3. Қоянбав Ж.Б., Қоянбаев Р.М. Педагогика. Астана, 1998.
4. Лихачев Б.Л. Педагогика. Курс лекций. М., 1992.
5. Харламов И.Ф. Педагогика. М., 2000.
6. Подласый И.П. Педагогика. М., 2000.
7. Петровский А.В. Педагогикалық және жас ерекшелігі психологиясы. Алматы, Мектеп, 1989.
8. Педагогикалық ізденіс. // Құраст. Ж.Баженов. – 1987.
9. Хмель Н.Д. Педагогический процесс как объект деятельности учителя. А., Мектеп., 1998.
10. Кожахметова К. Сынып жетекшісі. – Алматы: Әем, 2000.
11. Нұрғалиева Г.К. Оқыту әдістері. –А, 1991.
12. Айтмамбетова Б. Оқыту процесін ұйымдастыру. А.,1991.
13. Кертаева Г. Оқытудың кейбір әдістері. – А., 1998.
14. Сабиров Т.С. Оқудың оқу белсенділігінің дамыту жолдары. – А., 1998.
15. Көшекбаев Н. Оқыту теориясы. – А., 1986.
16. Каракулов К.Ж. Педагогика управления. – Ш.,2000.
17. Елікбаев Б.Ж. Ұлттық психология. Алматы, 1992.
18. Табылдиев Ә. Тәрбие өрнектері. Алматы: Мектеп, 1989.
19. Жарықбаев Қ. Жалпы психология. – Алматы, 2004
20. Қоянбаев Ж.Б., Қоянбаев Р.М. Педагогика. – Алматы, 2000.
21. Елканов С.Б. Основы профессионального самовоспитание будущего учителя. М, Просвещение, 1989.
22. Крылова Н.Б. Формирование культуры будущего специалиста.- М, Высш. Школа,1990.
23. Педагогические основы использования исскуства в подготовке будущего учителя. Ташкент,Укутувчи, 1992.
24. Фатхуллин М.Ф. Воспитание специалиста. Казань, Изд-ва Казанского Университета, 1990.
25. Абдуллин О.А. Общепедагогическая подготовка учителя в системе высшего педагогического образования. М, Просвещение, 1989.
2. Алматы: Нұрлы әлем, 2003.
3. Қоянбав Ж.Б., Қоянбаев Р.М. Педагогика. Астана, 1998.
4. Лихачев Б.Л. Педагогика. Курс лекций. М., 1992.
5. Харламов И.Ф. Педагогика. М., 2000.
6. Подласый И.П. Педагогика. М., 2000.
7. Петровский А.В. Педагогикалық және жас ерекшелігі психологиясы. Алматы, Мектеп, 1989.
8. Педагогикалық ізденіс. // Құраст. Ж.Баженов. – 1987.
9. Хмель Н.Д. Педагогический процесс как объект деятельности учителя. А., Мектеп., 1998.
10. Кожахметова К. Сынып жетекшісі. – Алматы: Әем, 2000.
11. Нұрғалиева Г.К. Оқыту әдістері. –А, 1991.
12. Айтмамбетова Б. Оқыту процесін ұйымдастыру. А.,1991.
13. Кертаева Г. Оқытудың кейбір әдістері. – А., 1998.
14. Сабиров Т.С. Оқудың оқу белсенділігінің дамыту жолдары. – А., 1998.
15. Көшекбаев Н. Оқыту теориясы. – А., 1986.
16. Каракулов К.Ж. Педагогика управления. – Ш.,2000.
17. Елікбаев Б.Ж. Ұлттық психология. Алматы, 1992.
18. Табылдиев Ә. Тәрбие өрнектері. Алматы: Мектеп, 1989.
19. Жарықбаев Қ. Жалпы психология. – Алматы, 2004
20. Қоянбаев Ж.Б., Қоянбаев Р.М. Педагогика. – Алматы, 2000.
21. Елканов С.Б. Основы профессионального самовоспитание будущего учителя. М, Просвещение, 1989.
22. Крылова Н.Б. Формирование культуры будущего специалиста.- М, Высш. Школа,1990.
23. Педагогические основы использования исскуства в подготовке будущего учителя. Ташкент,Укутувчи, 1992.
24. Фатхуллин М.Ф. Воспитание специалиста. Казань, Изд-ва Казанского Университета, 1990.
25. Абдуллин О.А. Общепедагогическая подготовка учителя в системе высшего педагогического образования. М, Просвещение, 1989.
Мазмұны:
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
І Бөлім Педагогикалық процестегі өзін-өзі тәрбиелеу мен өздігінен
білім алудың т еориялық негіздері
1. Өзін-өзі тәрбиелеу мен өздігінен білім алу
мәселелері ... ... ... .6
1.2.Оқу-тәрбие процесіндегі оқушылардың өзін-өзі тәрбиелеуі мен
өздігінен білім алу міндеттері мен
қызметтері ... ... ... ... ... ... . ... ... ...11
ІІ Бөлім Педагогикалық процесте оқушылардың өзін-өзі тәрбиелеу мен
өздігінен білім алудың тиімділігін ұйымдастыру жүйесі
2.1 Оқу-тәрбие процесіндегі оқушылардың өзін-өзі тәрбиелеу мен
өздігінен білім алудың ерекшеліктері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17
2.2. Мектепте оқушылардың өзін-өзі тәрбиелеу мен өздігінен білім
алуды ұйымдастыру жолдары
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... .
ПАЙДАЛАНҒАН
ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
КІРІСПЕ
Мектеп оқушысының өзін-өзі тәрбиелеуге ұмытылып, бойында дұрыс
адамгершілік қасиеттердің қалыптасуы – қазірпгі уақыттың, психология,
педагогика ғылымдарының өзекті мәселелерінің бірі болып табылады.
Өзін-өзі тәрбиелеу туралы профессор А.И.Кочетков: Өзін-өзі баланың
өзін-өзі жетілдірудің ең жоғары формасы, психикалық дамуының тездеткіші
болып табылады, - деп атап көрсеткен.
Жеке тұлғаның өзбетінше адамгершілігінің қалдлыптасуы мен дамуы өте
күрделі мәселе. Әрбір оқушы жеке ұсынысын, пікірін, адамгершілік
қасиеттерін өзбетінше дамытады.Бұл оның өмірлік бағытын анықтап, өзін
қоршаған адамдермеен қарым-қатынасы мен байланысы арқылы дамытып, іс-
әрекет жасағанда жүзеге асады.
Жасөспірімдердің өзін-өзі тәрбиелеуі сен өздігінен білім алуы дұрыс
бағытта жүрмеуі міндеттеі түрде адамгершілік жат мінез-құлық пен
білімсіздіктің қалыптасуына әкеледі.
Оқу-тәрбие процесінде , әсіресе, оқушылардың дұрыс өзін-өзі тәрбиелеуі
мен өздігінен білім алуы процесінде, мұғалім олардың тек жас
ерекшеліктерін ғана емес, мінез-құлықтарын да ескергені жөн.
Қазіргі мектеп оқушылары өздерінің қызығушылығымен, саналылылығымен,
мінезі мен басқа сапаларымен де дараланады. Олардың бірі мұғалімнің
айтқанын екі еткізбейтін алғыр да, ал екінщшілері қырсық, қыңыр, дөрекі
және тұйық, эмоционалды жақтары да түрліше болады.
Өзін-өзі тәрбиелеудің нәтижесі - оқушы өзін тануға мүмкіндік алады.
Әрбір жасөспірім өзін тану процесінде басқалардың құпия мінездерін
таниды. Өзін-өзі танудың деңгейіне түсіп, өзін-өзі тәрбиелеу өзін-өзі
бағалауға, өзінің ісіне талдаужасауға және қалыптасқан мақсатқа
жетелейді. Ол оқушының алдына мақсат қоюға үйретеді, өзін тексеру
дағдыларыменг қаруландырады, жауапкершілігін оятады және осы негізде
мақсаттың орындалуына жетелйді. Ол оқушының алдына мақсат қоюға
үйретеді, өзін тексеру дағдылармен қаруландырады, жауапкершілігін оятады
және осы негізде мақсаттың орындалуына жетелйді, яғни оқушыларды
адамгершіліктің жаңа баспалдағына көтеріп, тәрбиелейді.
Тәрбие қоғамдық құбылыс ретінде өздігінен пайда болып, жасамай,
тұлғаны қалыптастырып оны өмірге дайындаудың және оған қажетті қоғамдық
сана мен қасиеттерді дамытудың құралы ретінде көрінеді. Осыдан, тәрбие
заңдылықтары, оның сипаты мен әдістемелік негіздері тәрбиелік қызметтің
өзінде ғана көрінбей, әлеуметтік тұлға сипатына ие адамның даму және
қалыптасу заңдылықтарына негізделеді
Курстық жұмыстың мақсаты: оқу-тәрбие процесінде оқушылардың жас
ерекшелігін ескерудің маңызын анықтау.
Курстық жұмыстың міндеттері:
- Жас ерекшелік туралы түсінік қалыптастыру ;
- Оқу тәрбие процесінде оқушылардың жас ерекшелігін ескерудің
маңыздылығын қарастыру;
- Оқу-тәрбие процесінде бастауыш сынып оқушыларының жас
ерекшеліктері және оларды ескеру мәселелерін анықтау;
- Педагогикалық процестегі жеткіншек жастағы балалардың жас
ерекшелігін ескеру және есепке алудың ерекшеліктерін көрсету;
- Жасөспірім кезеңіне сипаттама беру және олардың жас ерекшеліктерін
ескеру мен есепке алудың педагогикалық шарттарын анықтау.
Зерттеу көздері: Зерттеу мәселесі бойынша педагог –ғалымдардың
әлеуметтанушылардың, психологтардың еңбектері; ҚР Білім беру туралы Заңы;
Елбасшысының халыққа жолдаған Қазақстан - 2030 үндеуі; Кәусар бұлақ
бағдарламасы; Атамекен бағдарламасы; Қазақстан Республикасында жалпы орта
білім беру тұжырымдамасы; ҚР 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту
тұжырымдамасының педагогикалық және жас ерекшелігі психологиясы теориялары,
ұлттық тәлім-тәрбие туралы ғылыми зерттеулер мен теориялық әдебиеттері
негіздеріне сүйеніп жасалған.
Зерттеу әдістері: тақырыпты зерттеу барысында қолданылған
педагогикалық және психологиялық әдебиеттерге, ғылыми мерзімді басылымдарға
ғылыми талдау жасау, педагогикалық эксперимент өткізу, анкета және интервью
әдістері қолданылды.
Курстық жұмыстың құрылымы: курстық жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен,
қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттерден тұрады.
І Бөлім Педагогикалық процестегі өзін-өзі тәрбиелеу мен өздігінен
білім алудың т еориялық негіздері
1. Өзін-өзі тәрбиелеу мен өздігінен білім алу мәселелері
Қалыптасып келе жатқан жеке тұлға тәрбие субъектісіне айналады. Ол
педагогикалық талаптарды орынды белсенді қабылдайды және өзінің сапалық
қасиеттерін өзі жетілдіруге тырысады.
Өзінің тұлғалық сапаларын өзі жетілдіру және кемшіліктерін жою
мақсатындағы тұлғаның іс-әрекеті өзін-өзі тәрбиелеу деп аталады. Бұл
өзгерістер қоршаған ортамен шын өзара қатынас барысында жүреді.
Өзін-өзі тәрбиелеу әдістері жеке тұлғаны жан-жақты тәрбиелеу мен
дамытуға ықпал етеді. Мысалы, жеке тұлғаның дамуы мен қалыптасуына
байланысты өзінің тәртібі және мінез-құлқындағы кемшіліктерімен іс-
әрекетіндегі сәтсіздіктеріне сын көзбен қарап, оларды болдырмаудың тиімді
жолдарын іздестіреді.
Педагогикалық талаптарды мойындауға мәжбүр болған жоғары маман
тұлғасын тек сырт көзден ғана тәртібін, қасиеттерін жасырады. Өзін-өзі
тәрбиелеу нышандары студенттік кезеңде жеке тұлға бойынан байқалады.
Жоғары маман иелері өзін-өзі тәрбиелеуге саналы түрде ұмтылады.
Тәртібі мен мінез-құлқының пісіп жетілу шағында берік сеніммен адамгершілік
мұраттары қалыптасқан болады.
Дүниетанымның қалыптасуы, өз абыройын және кемшіліктерін ұғыну өзін-
өзі тәрбиелеу бағдарламасын мазмұнды, жан-жақты, шындыққа жуық құруға
мүмкіндік береді.
Жас мамандар өз еркін тәрбиелеуге ерекше зейін аударады. Жоғары мектеп
мамандары өз білімдерін байыту, өздерінің ақыл-ой қабілеттерін дамытуға
ұмтылады. Мораль мәселелеріне ынтамен қызығады , мінез-құлық мұраттарына
ұмтылып, өз тұлғаларының рухани сапаларын дамытады.
Жоғары мектеп мамандарының өз-өзін тәрбиелеуін ұйымдастыру мақсатында
ең алдымен төмендегідей өзара байланысты міндеттерді жүзеге асыруы керек:
тұлғаның өзін-өзі тәрбиелеуге ұмтылуын жандандыру; өзіне-өзі ықпал ету
құралдарын (өзін-өзі талдау, өзіндік міндеттеме, өзіндік бұйыру, өзіндік
есеп беру және т.б.) меңгеруге көмек беру, өзін-өзі тәрбиелеудегі қоғамдық
құнды іс-әрекеттерді тудырып отыру.
Маман тұлғасының өзін-өзі тәрбиелеуге ұмтылуын қалыптастыру үшін
оларды адамдар өміріндегі өзін-өзі тәрбиелеудің мәні, өзінің тұлғалық
сапаларын дамытудағы өз жігерінің рөлі жөнінде хабардар етіп отыру қажет.
Осылардың арқасында өмірдің күрделі міндеттерін іскерлікпен, мақсатты,
сырттан басқарусыз, дұрыс шешу білігіне ие болады, өз бетімен өзіндік
қажырлы еңбегімен ғана жетуге болатынын ұғынады.
Өзін-өзі тәрбиелеудің тұлғаға бағытталған ережелері болуы керек. Өзін-
өзі тәрбиелеудің өзіндік ережелерінің болуы тұлғаның рухани жан дүниесінің
деңгейімен анықталады.
Өзін-өзі тәрбиелеудің міндеттемесі маман иесінің өз тұлғалық сапаларын
өзі талдауын мәжбүр етеді. Бұған итермелейтін аға ұрпақтың өнегелі өмірі,
іс-әрекеті, қарым-қатынасы болады.
Өз тұлғасын ұғынудың өзі кейде тұлғаны өзін-өзі тәрбиелеуге жетелей
бермейді. Өз кемшіліктерінің немқұрайлы пайымдаушысы болып қала береді.
Оларды түзетуге тырыспайды. Бұл жағдайда түсіндіру ұжым тарапынан сынау
арқылы, өз кемшіліктерін түсініп күйзеліске келтіру арқылы сезіміне қорғау
салу қажет.
Өзіндік міндеттеменің орындалуына, өз кемшіліктерін түзетуге жоғары
мектеп маманының бүкіл еркін жұмылдыруға өзіндік бұйыру көмектеседі.
Мамандарға сөз түрінде берілген: қажет, жетеді, орындау керек,
өзіме бұйырамын және басқа өзіндік бұйыру еркін жұмылдыруға және
қиындықтарды жеңуге мүмкіндік береді. Өзіндік бұйырумен орынды қылықтарды
орындаудың сапалы жаттығулары өзін-өзі тыңдаудың берік дағдыларын
қалыптастыруға көмектеседі.
Өзін-өзі тәрбиелеуде алдын ала дайындық негізінде іс-әрекеті, қарым-
қатынасы жөнінде ұжымда өзіндік есеп беру де қолданылады. Маман тұлғасының
өзін-өзі тәрбиелеуіне педагогикалық басшылық оралымды, икемді болу керек
және олардың өзін-өзі тәрбиелеу құралдарын меңгеру барысындағы түрі өзгеріп
отыруы керек.
Алғашқы кезде арнайы ұйымдастырылған іс-шараларына, өзін-өзі
тәрбиелеудің ұйымдастырылған ұжымдық іс-әрекеттерге сүйенеді.
1.2.Оқу-тәрбие процесіндегі оқушылардың өзін-өзі тәрбиелеуі мен
өздігінен білім алу міндеттері мен қызметтері
Тәрбие – баланың қалауына, ынта – ықыласына, қызығушылығына,
танымдық белсенділігіне тікелей байланысты. Баланың өз қалауынсыз ішкі
белсенділігінсізщ оны жетілдіру мүмкін емес, - дледі О.С.Газман. Педагог
балаға оның денсаулығын нығайту, адамгершілік мінез-құлықтарын
қалыптастыру, ақыл-ой, еңбек, көркемөнер қабілеттерін дамыту, өзін-өзі
анықтау, жүзеге аыру, ұйымдастыру және ақтау қасиеттерін тұрғызу үшін
база болып табылатын жлғарыдағы проблемаларды шешуде қолдау көрсетеді
және жағдай жасайды. О.С.Газман шәкірттері балаға өмірлік маңызды
проблемаларды шешуде қолдау көресетудің механизмін жасап шығарады. Ол
педагог пен мектеп оқушысының өзара байланысты бес жұмыс кезеңінен
тұрады:
І кезең (диагностикалық) – проблемалық фактілер мен белгілері жазып
алу, болжам жасалынған проблеманы диагностикалау, баламен қарым-қатынас
орнату, проблеманы ауызша қою, (оны оқушының өзімен сөйлесу), баланың
көзқарасы тұрғысынан бағалау;
ІІ кезең ( іздеу) – баламен бірге проблеманың (қиындықтың) пайда
болу себебін іздеу, сырт көзбен қарау (бала көзімен қарау әдісін
қолдану);
ІІІ кезең (келісім жасасу) – бала мен педагогтың өз іс-әрекеттерін
жобалауы (проблеманы шешуге қатысты мәселелерді бөліп алу және жауапты
болу) қатынастарын жүргізу
ІІ Бөлім Педагогикалық процесте оқушылардың өзін-өзі тәрбиелеу мен
өздігінен білім алудың тиімділігін ұйымдастыру жүйесі
2.1 Оқу-тәрбие процесіндегі оқушылардың өзін-өзі тәрбиелеу мен
өздігінен білім алудың ерекшеліктері
2.2. Мектепте оқушылардың өзін-өзі тәрбиелеу ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
І Бөлім Педагогикалық процестегі өзін-өзі тәрбиелеу мен өздігінен
білім алудың т еориялық негіздері
1. Өзін-өзі тәрбиелеу мен өздігінен білім алу
мәселелері ... ... ... .6
1.2.Оқу-тәрбие процесіндегі оқушылардың өзін-өзі тәрбиелеуі мен
өздігінен білім алу міндеттері мен
қызметтері ... ... ... ... ... ... . ... ... ...11
ІІ Бөлім Педагогикалық процесте оқушылардың өзін-өзі тәрбиелеу мен
өздігінен білім алудың тиімділігін ұйымдастыру жүйесі
2.1 Оқу-тәрбие процесіндегі оқушылардың өзін-өзі тәрбиелеу мен
өздігінен білім алудың ерекшеліктері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17
2.2. Мектепте оқушылардың өзін-өзі тәрбиелеу мен өздігінен білім
алуды ұйымдастыру жолдары
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... .
ПАЙДАЛАНҒАН
ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
КІРІСПЕ
Мектеп оқушысының өзін-өзі тәрбиелеуге ұмытылып, бойында дұрыс
адамгершілік қасиеттердің қалыптасуы – қазірпгі уақыттың, психология,
педагогика ғылымдарының өзекті мәселелерінің бірі болып табылады.
Өзін-өзі тәрбиелеу туралы профессор А.И.Кочетков: Өзін-өзі баланың
өзін-өзі жетілдірудің ең жоғары формасы, психикалық дамуының тездеткіші
болып табылады, - деп атап көрсеткен.
Жеке тұлғаның өзбетінше адамгершілігінің қалдлыптасуы мен дамуы өте
күрделі мәселе. Әрбір оқушы жеке ұсынысын, пікірін, адамгершілік
қасиеттерін өзбетінше дамытады.Бұл оның өмірлік бағытын анықтап, өзін
қоршаған адамдермеен қарым-қатынасы мен байланысы арқылы дамытып, іс-
әрекет жасағанда жүзеге асады.
Жасөспірімдердің өзін-өзі тәрбиелеуі сен өздігінен білім алуы дұрыс
бағытта жүрмеуі міндеттеі түрде адамгершілік жат мінез-құлық пен
білімсіздіктің қалыптасуына әкеледі.
Оқу-тәрбие процесінде , әсіресе, оқушылардың дұрыс өзін-өзі тәрбиелеуі
мен өздігінен білім алуы процесінде, мұғалім олардың тек жас
ерекшеліктерін ғана емес, мінез-құлықтарын да ескергені жөн.
Қазіргі мектеп оқушылары өздерінің қызығушылығымен, саналылылығымен,
мінезі мен басқа сапаларымен де дараланады. Олардың бірі мұғалімнің
айтқанын екі еткізбейтін алғыр да, ал екінщшілері қырсық, қыңыр, дөрекі
және тұйық, эмоционалды жақтары да түрліше болады.
Өзін-өзі тәрбиелеудің нәтижесі - оқушы өзін тануға мүмкіндік алады.
Әрбір жасөспірім өзін тану процесінде басқалардың құпия мінездерін
таниды. Өзін-өзі танудың деңгейіне түсіп, өзін-өзі тәрбиелеу өзін-өзі
бағалауға, өзінің ісіне талдаужасауға және қалыптасқан мақсатқа
жетелейді. Ол оқушының алдына мақсат қоюға үйретеді, өзін тексеру
дағдыларыменг қаруландырады, жауапкершілігін оятады және осы негізде
мақсаттың орындалуына жетелйді. Ол оқушының алдына мақсат қоюға
үйретеді, өзін тексеру дағдылармен қаруландырады, жауапкершілігін оятады
және осы негізде мақсаттың орындалуына жетелйді, яғни оқушыларды
адамгершіліктің жаңа баспалдағына көтеріп, тәрбиелейді.
Тәрбие қоғамдық құбылыс ретінде өздігінен пайда болып, жасамай,
тұлғаны қалыптастырып оны өмірге дайындаудың және оған қажетті қоғамдық
сана мен қасиеттерді дамытудың құралы ретінде көрінеді. Осыдан, тәрбие
заңдылықтары, оның сипаты мен әдістемелік негіздері тәрбиелік қызметтің
өзінде ғана көрінбей, әлеуметтік тұлға сипатына ие адамның даму және
қалыптасу заңдылықтарына негізделеді
Курстық жұмыстың мақсаты: оқу-тәрбие процесінде оқушылардың жас
ерекшелігін ескерудің маңызын анықтау.
Курстық жұмыстың міндеттері:
- Жас ерекшелік туралы түсінік қалыптастыру ;
- Оқу тәрбие процесінде оқушылардың жас ерекшелігін ескерудің
маңыздылығын қарастыру;
- Оқу-тәрбие процесінде бастауыш сынып оқушыларының жас
ерекшеліктері және оларды ескеру мәселелерін анықтау;
- Педагогикалық процестегі жеткіншек жастағы балалардың жас
ерекшелігін ескеру және есепке алудың ерекшеліктерін көрсету;
- Жасөспірім кезеңіне сипаттама беру және олардың жас ерекшеліктерін
ескеру мен есепке алудың педагогикалық шарттарын анықтау.
Зерттеу көздері: Зерттеу мәселесі бойынша педагог –ғалымдардың
әлеуметтанушылардың, психологтардың еңбектері; ҚР Білім беру туралы Заңы;
Елбасшысының халыққа жолдаған Қазақстан - 2030 үндеуі; Кәусар бұлақ
бағдарламасы; Атамекен бағдарламасы; Қазақстан Республикасында жалпы орта
білім беру тұжырымдамасы; ҚР 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту
тұжырымдамасының педагогикалық және жас ерекшелігі психологиясы теориялары,
ұлттық тәлім-тәрбие туралы ғылыми зерттеулер мен теориялық әдебиеттері
негіздеріне сүйеніп жасалған.
Зерттеу әдістері: тақырыпты зерттеу барысында қолданылған
педагогикалық және психологиялық әдебиеттерге, ғылыми мерзімді басылымдарға
ғылыми талдау жасау, педагогикалық эксперимент өткізу, анкета және интервью
әдістері қолданылды.
Курстық жұмыстың құрылымы: курстық жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен,
қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттерден тұрады.
І Бөлім Педагогикалық процестегі өзін-өзі тәрбиелеу мен өздігінен
білім алудың т еориялық негіздері
1. Өзін-өзі тәрбиелеу мен өздігінен білім алу мәселелері
Қалыптасып келе жатқан жеке тұлға тәрбие субъектісіне айналады. Ол
педагогикалық талаптарды орынды белсенді қабылдайды және өзінің сапалық
қасиеттерін өзі жетілдіруге тырысады.
Өзінің тұлғалық сапаларын өзі жетілдіру және кемшіліктерін жою
мақсатындағы тұлғаның іс-әрекеті өзін-өзі тәрбиелеу деп аталады. Бұл
өзгерістер қоршаған ортамен шын өзара қатынас барысында жүреді.
Өзін-өзі тәрбиелеу әдістері жеке тұлғаны жан-жақты тәрбиелеу мен
дамытуға ықпал етеді. Мысалы, жеке тұлғаның дамуы мен қалыптасуына
байланысты өзінің тәртібі және мінез-құлқындағы кемшіліктерімен іс-
әрекетіндегі сәтсіздіктеріне сын көзбен қарап, оларды болдырмаудың тиімді
жолдарын іздестіреді.
Педагогикалық талаптарды мойындауға мәжбүр болған жоғары маман
тұлғасын тек сырт көзден ғана тәртібін, қасиеттерін жасырады. Өзін-өзі
тәрбиелеу нышандары студенттік кезеңде жеке тұлға бойынан байқалады.
Жоғары маман иелері өзін-өзі тәрбиелеуге саналы түрде ұмтылады.
Тәртібі мен мінез-құлқының пісіп жетілу шағында берік сеніммен адамгершілік
мұраттары қалыптасқан болады.
Дүниетанымның қалыптасуы, өз абыройын және кемшіліктерін ұғыну өзін-
өзі тәрбиелеу бағдарламасын мазмұнды, жан-жақты, шындыққа жуық құруға
мүмкіндік береді.
Жас мамандар өз еркін тәрбиелеуге ерекше зейін аударады. Жоғары мектеп
мамандары өз білімдерін байыту, өздерінің ақыл-ой қабілеттерін дамытуға
ұмтылады. Мораль мәселелеріне ынтамен қызығады , мінез-құлық мұраттарына
ұмтылып, өз тұлғаларының рухани сапаларын дамытады.
Жоғары мектеп мамандарының өз-өзін тәрбиелеуін ұйымдастыру мақсатында
ең алдымен төмендегідей өзара байланысты міндеттерді жүзеге асыруы керек:
тұлғаның өзін-өзі тәрбиелеуге ұмтылуын жандандыру; өзіне-өзі ықпал ету
құралдарын (өзін-өзі талдау, өзіндік міндеттеме, өзіндік бұйыру, өзіндік
есеп беру және т.б.) меңгеруге көмек беру, өзін-өзі тәрбиелеудегі қоғамдық
құнды іс-әрекеттерді тудырып отыру.
Маман тұлғасының өзін-өзі тәрбиелеуге ұмтылуын қалыптастыру үшін
оларды адамдар өміріндегі өзін-өзі тәрбиелеудің мәні, өзінің тұлғалық
сапаларын дамытудағы өз жігерінің рөлі жөнінде хабардар етіп отыру қажет.
Осылардың арқасында өмірдің күрделі міндеттерін іскерлікпен, мақсатты,
сырттан басқарусыз, дұрыс шешу білігіне ие болады, өз бетімен өзіндік
қажырлы еңбегімен ғана жетуге болатынын ұғынады.
Өзін-өзі тәрбиелеудің тұлғаға бағытталған ережелері болуы керек. Өзін-
өзі тәрбиелеудің өзіндік ережелерінің болуы тұлғаның рухани жан дүниесінің
деңгейімен анықталады.
Өзін-өзі тәрбиелеудің міндеттемесі маман иесінің өз тұлғалық сапаларын
өзі талдауын мәжбүр етеді. Бұған итермелейтін аға ұрпақтың өнегелі өмірі,
іс-әрекеті, қарым-қатынасы болады.
Өз тұлғасын ұғынудың өзі кейде тұлғаны өзін-өзі тәрбиелеуге жетелей
бермейді. Өз кемшіліктерінің немқұрайлы пайымдаушысы болып қала береді.
Оларды түзетуге тырыспайды. Бұл жағдайда түсіндіру ұжым тарапынан сынау
арқылы, өз кемшіліктерін түсініп күйзеліске келтіру арқылы сезіміне қорғау
салу қажет.
Өзіндік міндеттеменің орындалуына, өз кемшіліктерін түзетуге жоғары
мектеп маманының бүкіл еркін жұмылдыруға өзіндік бұйыру көмектеседі.
Мамандарға сөз түрінде берілген: қажет, жетеді, орындау керек,
өзіме бұйырамын және басқа өзіндік бұйыру еркін жұмылдыруға және
қиындықтарды жеңуге мүмкіндік береді. Өзіндік бұйырумен орынды қылықтарды
орындаудың сапалы жаттығулары өзін-өзі тыңдаудың берік дағдыларын
қалыптастыруға көмектеседі.
Өзін-өзі тәрбиелеуде алдын ала дайындық негізінде іс-әрекеті, қарым-
қатынасы жөнінде ұжымда өзіндік есеп беру де қолданылады. Маман тұлғасының
өзін-өзі тәрбиелеуіне педагогикалық басшылық оралымды, икемді болу керек
және олардың өзін-өзі тәрбиелеу құралдарын меңгеру барысындағы түрі өзгеріп
отыруы керек.
Алғашқы кезде арнайы ұйымдастырылған іс-шараларына, өзін-өзі
тәрбиелеудің ұйымдастырылған ұжымдық іс-әрекеттерге сүйенеді.
1.2.Оқу-тәрбие процесіндегі оқушылардың өзін-өзі тәрбиелеуі мен
өздігінен білім алу міндеттері мен қызметтері
Тәрбие – баланың қалауына, ынта – ықыласына, қызығушылығына,
танымдық белсенділігіне тікелей байланысты. Баланың өз қалауынсыз ішкі
белсенділігінсізщ оны жетілдіру мүмкін емес, - дледі О.С.Газман. Педагог
балаға оның денсаулығын нығайту, адамгершілік мінез-құлықтарын
қалыптастыру, ақыл-ой, еңбек, көркемөнер қабілеттерін дамыту, өзін-өзі
анықтау, жүзеге аыру, ұйымдастыру және ақтау қасиеттерін тұрғызу үшін
база болып табылатын жлғарыдағы проблемаларды шешуде қолдау көрсетеді
және жағдай жасайды. О.С.Газман шәкірттері балаға өмірлік маңызды
проблемаларды шешуде қолдау көресетудің механизмін жасап шығарады. Ол
педагог пен мектеп оқушысының өзара байланысты бес жұмыс кезеңінен
тұрады:
І кезең (диагностикалық) – проблемалық фактілер мен белгілері жазып
алу, болжам жасалынған проблеманы диагностикалау, баламен қарым-қатынас
орнату, проблеманы ауызша қою, (оны оқушының өзімен сөйлесу), баланың
көзқарасы тұрғысынан бағалау;
ІІ кезең ( іздеу) – баламен бірге проблеманың (қиындықтың) пайда
болу себебін іздеу, сырт көзбен қарау (бала көзімен қарау әдісін
қолдану);
ІІІ кезең (келісім жасасу) – бала мен педагогтың өз іс-әрекеттерін
жобалауы (проблеманы шешуге қатысты мәселелерді бөліп алу және жауапты
болу) қатынастарын жүргізу
ІІ Бөлім Педагогикалық процесте оқушылардың өзін-өзі тәрбиелеу мен
өздігінен білім алудың тиімділігін ұйымдастыру жүйесі
2.1 Оқу-тәрбие процесіндегі оқушылардың өзін-өзі тәрбиелеу мен
өздігінен білім алудың ерекшеліктері
2.2. Мектепте оқушылардың өзін-өзі тәрбиелеу ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz