Кәсіпорындағы ағымдағы міндеттемелерді есепке алуды талдау

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 63 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 5

1. КӘСІПОРЫНДАҒЫ АҒЫМДАҒЫ МІНДЕТТЕМЕЛЕРДІҢ АУДИТІН ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ . . . 8

Кәсіпорындағы ағымдағы міндеттемелердің аудитін ұйымдастырудың теориялық мәселелерi . . . 8

1. 2. Ағымдағы міндеттемелерді аудиттеу . . . 9

1. 3. Кәсіпорында аудитті ұйымдастыру және оның орындалу тәртібі . . . 11

1. 4. Кәсіпорындағы ағымдағы міндеттемелердің аудитін ұйымдастырудың кезеңдері мен ерекшеліктері . . . 19

2. КӘСІПОРЫНДАҒЫ АҒЫМДАҒЫ МІНДЕТТЕМЕЛЕРДІ ЕСЕПКЕ АЛУДЫ ТАЛДАУ . . . 25

2. 1. Кәсіпорындағы ағымдағы міндеттемелердің аудитін ұйымдастыру . . . 25

2. 2. Қысқа мерзімді несиелер, кәсіпорынның кредиторлық қарыздары мен қысқа мерзімді займдары есебiн жүргiзу . . . 33

3. КӘСІПОРЫНДАҒЫ АҒЫМДАҒЫ МІНДЕТТЕМЕЛЕРДІҢ АУДИТІН ҰЙЫМДАСТЫРУДЫ ЖЕТІЛДІРУ . . . 44

3. 1. Кәсіпорындағы ағымдағы міндеттемелердің аудитiн жүргізу тәртібі . . . 44

3. 2. Кәсіпорындағы ағымдағы міндеттемелердің есебі . . . 50

3. 3. Кәсіпорындағы ағымдағы міндеттемелердің аудитін ұйымдастыруды жетілдіру мәселелері . . . 52

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 62

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 64

ТІРКЕМЕЛЕР . . . 67

КІРІСПЕ

Дипломдық жұмыс тақырыбының өзектілігі. Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаев өзінің 2009 жылғы 6 наурыздағы Қазақстан халқына «Дағдарыстан жаңару мен дамуғаң атты Жолдауында: «Қаржы жүйесінің тұрақтылығын сақтау үшін біз банктерге қосымша өтімділік бердік. Бұл шағын және орта бизнестің, ірі кәсіпорындардың экономикалық белсенділігін қамтамасыз ету үшін жасалды. Жеке тұлғалардың салымдары бойынша кепілді өтеудің сомасы 700 мыңнан 5 миллион теңгеге дейін ұлғайтылды. Мемлекет сыртқы қарыз алумен және меншік капиталының жеткіліктілігімен байланысты банк секторының тәуекелдерін төмендетуге көмектесті. Тұрғын үй құрылысына және үлескерлер проблемаларын шешуге қолдау білдіруге 545 миллиард теңге жұмсалды. Елде іскерлік белсенділігін сақтау үшін біз шағын және орта бизнес субъектілеріне 275 миллиард теңге көлемінде бұрын-соңды болмаған қаржылық қолдау жасадық. Әкімшілік кедергілерді табанды қысқарту жөніндегі жұмыс жалғастырылдың деп айта кетті. [1] .

Кәсіпорындар мен ұйымдар өзінің шаруашылық қызметі барысында меншікті капиталымен қатар басқа қатыстырылған капиталды да қолданады. Бұл қатыстырылған капитал бухгалтерлік есепте міндеттемелер деп аталады.

Жұмыстың негізгі мақсаты - кәсіпорындағы ағымдағы міндеттемелердің аудитін ұйымдастырудың мәселелерін қарастыру.

Қойылған мақсатқа сәйкес авторға алдында келесі міндеттерді шешу қажет:

Кәсіпорындағы ағымдағы міндеттемелердің аудитін ұйымдастырудың теориялық мәселелерi;
Ағымдағы міндеттемелерді аудиттеу;
Кәсіпорында аудитті ұйымдастыру және оның орындалу тәртібі;
Кәсіпорындағы ағымдағы міндеттемелердің аудитін ұйымдастырудың кезеңдері мен ерекшеліктері;
Кәсіпорындағы ағымдағы міндеттемелердің аудитін ұйымдастыру;
Қысқа мерзімді несиелер, кәсіпорынның кредиторлық қарыздары мен қысқа мерзімді займдары есебiн жүргiзу;
Кәсіпорындағы ағымдағы міндеттемелердің аудитiн жүргізу тәртібі;
Кәсіпорындағы ағымдағы міндеттемелердің есебі;
Кәсіпорындағы ағымдағы міндеттемелердің аудитін ұйымдастыруды жетілдіру мәселелерін қарастыру

Қандай да болмасын шаруашылық субъектілерін олардың қандай салада қызмет атқаратындығына қарамастаналып қарайтын болсақ, олардың барлығының да міндеттемелері болады. Кез келген өндіріспен айналысатын субъекті сол өнімді өндіру үшін қажетті шикізаттармен материалдар үшін жабдықтаушыларының алдында міндетті болса, саудамен айналысатын шаруашылық субъектісі сол сататын тауарларын жеткізіп беруші субъектінің алдында міндетті болуы мүмкін. Тіпті өндіріспен де, саудамен де айналыспайтын субъектілердің өзі қарамағында жұмыс істейтін жұмысшы қызметкерлерге олардың істеген еңбегі үшін, сондай-ақ бюджетке түрлі салықтар үшін қарыз немесе оның алдында міндеттемесі болуы мүмкін.

Несие - бір тұлғаның екінші бір заңды тұлғаға немесе жеке адамның заңды тұлғаға әдетте келісілген мөлшерде процент алу үшін белгігі бір уақытқа заттай немесе ақшалай уақытша қаржы беруге баланысты райда болатын экономикалық карым-қатынас жүйесі болып табылады. ъ

Комерциялық несие - бір субъектінің екінші субъектіге сатқан тауарының құнынан алынатын төлемнің кейінге қалдырылуына байланысты туындайды.

Банк несиесі - субъектіге ақша қаражаты түрінде өндірісін ұлғайтуға, ағымдағы қызметтеріне байланысты қарыздарын төлеу үшін беріледі.

Несиенің объективті қажеттілігі - бұл, субъектінің өндірістік және сауда айналымы капиталының жетіспеушілігінен туындайды.

Несиенің бұндай түрінің есебі қысқа және ұзақ мерзімді несие беру туралы Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі бекітетін «Қысқа және ұзақ мерзімді несие беру» ережелеріне сай жүргізіледі.

Банк несиесі қысқа және ұзақ мерзімді несие беру туралы ҚР-ның Ұлттық банк мекемесі бекітетін «қысқа және ұзақ мерзімді несие беру ережелеріне» сай жүргізіледі. Қысқа мерзімді несие ұйымның айналым қаржысын құрайтын көздердің бірі болып саналады.

Несиелер қайтарымдылық, төлем және мерзімділік шарттары бойынша келісіп, коммерциялық негізде беріледі. Банк мекемесі мен несие алушы кәсіпорын арасындаңы несиелік өызмет көрсету бойынша келісімшарт бір жылға немесе одан да ұзақ мерзімге жасалады.

Банк несиесі кәсіпорынның, яғни несие алушының есеп айырысу шоттарындаңы қаражаттарының мөлшеріне қарамай-ақ беріледі және қолма-қол емес тәртіппен несие алушының қарыз шотынан оның есеп айырысу шотына ақша аудару арқылы жүргізіледі. Несиелік борышты өтеу тәртібі, нақты мерзімі, әдістері несиелік келісімшартта қарастырылады.

Шетел валютасы түріндегі несиелер есебі

Еліміздің экономикалық жағдайын көтеру үшін сырттан инвестиция тартып, әр түрлі дүниежүзіндегі ірі банктерден де несие алынады.

Банктен тыс мекемелердің несиелері есебі

Бухгалтерлік есептің бұрынғы стандарты бойынша шаруашылық субъектілерінің басқа субъектілерге несие беруіне немесе олардан несие алуына құқығы болмайды. Нарықтық жолға көшу жағдайында экономикадағы тәртіптердің көбі өзгереді. Қазіргі кезде кәсіпорындар, ұйымдар, яғни шаруашылық субъектілері ақша қаражаттарының қозғалысын еркін пайдалануға, яғни өз қалауы бойынша несие беру құқығына ие болды. Осыған сәйкес елімізде қабылданған бухгалтерлік есептің бас шоттар жоспарында пассивті 602-«Банктен тыс мекемелердің несиелері» -деп аталатын шот қарастырылған. Бұл шоттағы банктен тыс мекемелерден алынған несиелері бойынша жүргізілетін операцияларға жазылатын бухгалтерлік жазулар, банк несиелері бойынша операцияларға жазылатын жазумен ұқсас болып келеді.

Ұсынылып отырған жұмыстың зерттеу объектісі болып кәсіпорындағы ағымдағы міндеттемелердің аудитін ұйымдастыру мәселелері болып табылады. Зерттеудің заты - кәсіпорындағы белгілі мәселелермен қатар жүретін ағымдағы міндеттемелердің аудитін басқару.

Зерттеу процессінде статистикалық, талдау және синтез әдістері, сонымен қатар нормативтік-позитивтік тәсілдерді үйлестіру әдісі қолданған.

Диплом жұмысының бірінші бөлімінде кәсіпорындағы ағымдағы міндеттемелердің аудитін ұйымдастырудың теориялық аспектілері қарастырылады.

Екінші бөлімде кәсіпорындағы ағымдағы міндеттемелердің аудитін есепке алу динамикасы мен құрылымы зерттеледі.

Үшінші бөлімде кәсіпорындағы ағымдағы міндеттемелердің аудитін ұйымдастыруды жетілдіру мәселелері ұсынылған.

Қорытындыда баяндалған жұмыстың барлык бөлімдері бойынша кысқаша нәтижелері шығарылған.

Зерттеудің пәні болып кәсіпорындағы ағымдағы міндеттемелердің аудитін ұйымдастыруды басқару саналады.

Дипломдық жұмыстың теориялық және әдістемелік негізін зерттеу тақырыбына қатысты отандық және шетелдік авторлардың еңбектері, заңдар, Үкіметтің және ҚР Президентінің ресми құжаттары, заң және нормативті құжаттар, ҚР қаржы Министрлігінің нұсқаулары мен әдістемелік ұсыныстары, ғылыми мақалалар мен статистикалық материалдар құрайды.

1. КӘСІПОРЫНДАҒЫ АҒЫМДАҒЫ МІНДЕТТЕМЕЛЕРДІҢ АУДИТІН ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1. Кәсіпорындағы ағымдағы міндеттемелердің аудитін ұйымдастырудың теориялық мәселелерi

Аудит - білімнің арнайы саласы, яғни обьективті қажеттіліктің көрсетілуі сияқты кез - келген жаңа саланың пайда болуы. Бұл ғылымның даму тарихы білімнің жаңа саласында өзіндік ғылым болып бөлінеді., яғни мұнда практикалық қызметтің анықталған түрі кеңейтілген ғылымның дамуын талап етеді.

ҚР - ның жаңа заңдарында «Аудиторлық қызмет туралы» аудиттің тәуелсіздігі сызылғанымен, оның анықталуы маңызды жетіспеушілікті көрсетеді, яғни бұл аудиттің негізгі мақсаты - қаржылық есептемелердің дұрыстығын бекітеді. Заңда айтылғандай, Аудит - ҚР - ның заңдылықтарындағы қаржылық және шаруашылық операцияларының дұрыстығын және тиянақтылығын бағалау.

Аудит - есептің дұрыстығын анықтау мақсатымен шаруашылық субьектісі қаржылық - шаруашылық қызметінің бастапқы құжаттарын және басқа ақпараттарын бухгалтерлік есептермен тексеру.

Бухгалтерлік есептегі тәртіп сақталу бұл кәсіпорынның қаржылық есепке экспертиза жасап анықтауы.

Бізге белгілі нарықтық экономика дамуымен елдегі аудит 3 стадиялық эволюциядан тұрады:

Бекітуші аудит.
Жүйелік - бақыланатын аудит.
Тәуекелге бағынатын аудит.

Аудитордың негізгі принциптерін ашатын болсақ:

Ғылымдық
Жүйелік, нақтылық және топталған.
Жүйені сақтау.
Анықталған бөлімшедегі бақылаудың сәйкестігі.
Обьективтілік.
Туралық.
Тәуелсіздік.
Шеберлілік, тиянақты.
Конфиденциалды.
Оперативті.
Нақтылық.

Аудиторлық тексеру - бұл қатал ұйымдастырылған процесс, яғни құжаттар құру тәртібін және жүргізілуін қадағалау этаптарының анықталуы.

Кез - келген аудиторлық тексеру 7 этаптан тұрады, - деді «Аудит Монтгомерн» кітабының авторы.

Жұмысшылармен және жоспарлармен танысу.
Бақылау кезіндегі тәуекелділік және ішкі тәуекелділікті бағалау үшін құралдарды бақылаудың бірнеше жағдайын қосып, бақылаудың құрылымын клиенттердің ақпараттарын құжаттап алу.
Аудит жұмысындағы тексеру кезіндегі жоспарды өңдеу.
Құралдарды бақылауға қосымша тексеру жүргізу.
Аудиторлық тексеру жүргізу алдында ойлаған мақсатқа жетуіне көмектесу.
Соңғы аналитикалық және басқа да көріністерді пайдалану, сол сияқты аудиторлық нәтижені бағалау және талдау.
Бақылау құрылымындағы жетіспейтін ақпараттарды құру.

Ал біздің көзқарасымызбен қарасақ аудиторлық тексеру келесі 6 этаптан тұрады:

1. Аудиторлық тексерудегі келісімді бекіту және шаруашылық субьектімен алдын - ала танысу.

2. Жоспарлау.

3. Ақпараттар жинау.

4. Алынған ақпараттарды жүйелік және аналитикалық зерттеу.

5. Жоспарды бекіту.

6. Клиенттермен келісім бойынша қабылдау - тапсыру жұмыстарының актын және аудиторлық қорытындыны құрастыру.

1. 2. Ағымдағы міндеттемелерді аудиттеу

1. 2. 1. Қысқа мерзімді несиелер.

1. 2. 2. Кәсіпорынның кредиторлық қарыздары мен қысқа мерзімді займдары.

Банктің қысқа мерзімді несиелері 1- жылға дейінгі уақытқа беріледі. Қысқа мерзімді несиелерді алумен және жоюмен байланысты есептік несиелік операциялар 601, 602, 603 шоттар бойынша есептелінеді. Осы шоттардың әрқайсысының субшоттары бар. Бұл шоттар пассивті, дебет бойынша айналым несиені жоюдағы аударылатын сома, кредит бойынша айналым несиеге алынған сома.

Несиеге алынған сома 42, 43, 44, 64, 67 және т. б да бөлімдермен корреспонденция бойынша көрсетіледі.

Жойылған несие сомасына ақшалай қорлар есебі бойынша шоттармен корреспонденциядағы 60 бөлім шоттары дебеттеледі.

шот бойынша аналитикалық есеп несиелерінің жойылу мерзімі мен займ берушілер бойынша жүргізіледі.

Қысқа мерзімді займдар - бұл қарыздық міндеттемелердегі несие мен вексель бойынша коммерциялық несие болып табылады. Баланстағы алынған қысқа мерзімді несие мен займдардың дұрыстығын текскрк отырып, аудитор мыналарды қарау керек:

Қандай мақсатта несие пайдаланылады, несиені алудағы келісім шарт мақсаты сәйкес келеді ме?
Кәсіпорын басқарушылары несиелердің кепілдігін немесе қамтамасыз ету құрамына кіргізді ме ?
Несиелердің өз уақытында жойылуы мен төленуі.
Келісім шартта көрсетілген несиенің пайыз төлемдерінің дұрыстығы.
Басқа кәсіпорыннан ссуда алу мен заңдылықтары.

Кредиторлық қарыздар - бұл кәсіпорындағы азаматтар мен заңды тұлға міндеттемелерінің сомасы.

Кредиторлық қарыздар 2 түрге бөлінеді:

Орташа кредиторлық қарыздар - бұл кәсіпорынның бизнес жоспарын орындау негіздерін есептейді.
Анықталмаған кредиторлық қарыздар - бюджетпен есеп бойынша қаржы органдарының қалдырылған қарыздары есептелінеді.

Кредиторлық қарыздарды тексеру кезінде аудитордың алдына қоятын негізгі мақсаты мыналар:

Есептеу кезінде құралдардың сақталуы мен есептеу бағасында қабылданатын төлемдік тапсырма ережелерін сақтауды тексеру;
Кәсіпорын балансындағы кредиторлық қарыздар сомасына кіретін заңдылық пен нақтылық негіздерін тексеру;
Кредиторлық қарыздардың төмендеуіндегі есеп тәртіптерінің рекомендациясын өңдеу.

Кредиторлық қарыздарды тексерген кезде

аудитордың басты мақсаты баланста көрсетілген нақтылық пен шындық негіздерін тексеру. Ол үшін Бас кітаптағы, ж. о- дегі, ведомостар мен басқа да есептік регистрдегі жазулармен берілген баланс теңдігін тексеру керек.

Кредиторлық қарыздар жағдайын тексергенде аудитор кредиторлармен түгендеу есебінен бастайды.

Кредиторлармен түгендеу есептерінің нәтижесі актпен толтырылады. Баланстағы есепті кезеңнің басындағы және аяғындағы кредиторлық қарыздар жағдайы келесі баптар бойынша қалдықтармен көрсетіледі:

Вексель төлемдері мен шоттар;
Алынған авансы;
Салық бойынша қарыздар;
Төлем мен дивиденттер;
Негізгі шаруашылық серіктестік пен еншілес серіктестік аралығындағы топ аралық бойынша қарыздар;
Акционерлік қоғамдағы міндетті тұлғалардың қарызы;
Басқа да кредиторлық қарыздар.

1. 3. Кәсіпорында аудитті ұйымдастыру және оның орындалу тәртібі

Аудит жүргізу үшін шаруашылық субъектілері аудит фирмаларымен немесе жеке аудиторлармен аудит шартын жасасуы қажет. Қалыптасқан тәртіп бойынша шарт жасаудан бұрын аудит фирмасы немесе жеке аудитор өз таратынан міндеттеме хат жазуға тиісті

Аудитордың міндеттеме хаты өзінің тажырушы алдындағы жазбаша түріндегі беретін өз жауапкершілігін, алдына қойылған міндет- мақсатарды орындау үшін көрсететін қызметіне анықтама беру. Аудит шартын жасаудан бұрын міндеттеме хаты тажырушы өз тарапынан зерттеп, жан-жақты талқыланып содан кейін ғана міндеттеме хаттының мазмұны ойынан шыққан жағдайда ғана аудит шартын жасауға келіседі.

Міндеттеме хатының түрі және мазмұны тапсырушы талабына сәйкес әртүрлі болуы мүмкін, онда негізгінде төмендегідей талаптар қойылады.

қаржы есебін тексерудің мақсаты;
тапсырушылардың тексеруге мәліметтердің дұрыстығына жауапкершілігі;
аудит жұмысының көлемі, ондағы аудитордың жұмыс бабаындағы қолданылатын заң құжаттары және ереже нұсқаулар, нормативтік құжаттар;
тапсырылаттын аудит есебінің, аудит қорытындысының үлгісі;
Жүргізілетін аудит жұмысының бағдарламасы,
Аудит жұмысының төлем ақысы.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.