Мердігерлік шартының жалпы ұғымы және түсінігі

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 59 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе . . . 3

I. Мердігерлік шартының жалпы ұғымы және түсінігі

1. 1 Мердігерлік шартының жалпы ұғымы . . . 6

1. 2 Мердігерлік шартының элементтері . . . 8

1. 3 Тараптардың құқықтары мен міндеттері . . . 13

II. Мердігерлік шартының жекелеген түрлері

2. 1 Тұрмыстық мердігерлік . . . 23

2. 2 Құрылыс мердігерлігі . . . 32

2. 3 Жобалау және іздестіру жұмыстарына мердігерлік шарт . . . 43

2. 4 Ғылыми-зерттеу, тәжірибе конструкторлық және технологиялық

жұмыстар бойынша мердігерлік . . . 50

Қорытынды . . . 56

Қолданылған әдебиет тізімі . . . 59

Қосымша № 1. . 61

Кіріспе

Менің таңдаған дипломдық жұмысымның тақырыбы «Мердігерлік шарты және оның түрлері» деп аталады. Бұл шарт бойынша Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 616 б. 1 тармағында көрсетілгендей мердігерлік шарты бойынша бір тарап екінші тараптың тапсырмасы бойынша белгілі бір жұмысты атқаруға белгіленген мерзімге оның нәтижесін тапсырушыға өткізуге міндеттенеді, ал тапсырушы жұмыс нәтижесін қабылдап алуға және оған ақы төлеуге міндеттенеді.

Осы дипломдық жұмысымы жазудың басты мақсаты тақырыптың мазмұнын ашу болып тадылады. Ал осы мақсатқа жету үшін алдыма мынадай міндеттерді қойдым: Мердігерлік шартына жалпы түсінік беру оның элементтерін анықтау, тараптардың құқықтары мен міндеттерін ашу осы барлығына ортақ барлық ережелерден кейін мердігерлік шартының мынандай жекелеген түрлеріне тоқталу: біріншісі, тұрмыстық мердігерлік, екіншісі, құрылыс мердігерлігі, үшіншісі жобалау және іздестіру жұмыстарына мердігерлік, төртіншісі, ғылыми-зерттеу, тәжірибие конструкторлық және технологиялық жұмыстарға мердігерлік.

Осы мақсатқа жету үшін мен мынандай авторлардың еңбектерін пайдаландым Басин Ю. Г., Сулейменов М. К., Жайлин Ғ. А., Минс Б. И., Гаврилов Э. П.

Мердігерлік шартының тараптары атқарушы мен тапсырушы болып табылады. Мұнда өтемелі қызмет көрсету шартымен белгілі бір аналогия байқалады. Өтемелі қызмет көрсету шартының пәні-шарт бойынша атқарушы жүзеге асыратын қандай да бір әрекеттер. Өтемелі қызмет көрсету шартының пәні болып заттандырылған көрініс табылмайды. Қызмет көрсетудің нәтижесін реттеу құқықтық маңызға ие емес. Өтемелі қызмет көрсету туралы шарттың мердігерлік шарттаң түбірлі ерекшелігі осында. Соңғысында белгілі бір шамада мердігер қызметінің өзі реттеледі, бірақ негізгі құқықтық маңызға мердігер қызметінің нәтижесі ие болады, ол салынған ғымараттан, жазылған кітаптан, шаштаразға жүгінгенде сәнді бапталған шаштаң және тағы сол сияқтылардан көрініс табуы.

М. В. Кротовтың бір қызмет өтелмелі қызмет көрсету туралы нормалармен және мердігерлік шарт туралы нормаларынан да реттеле алады деген пікірмен келісе алмаймын. Ауызша нысанда берілген аудиторлық фирманың кеңесі қызмет көрсету жөніндегі қатынастармен қамтылады, ал сол аудиторлық фирманың жазбаша қорытындысы мердігерлік шарт туралы нормалармен реттелуге тиіс деген пікір туралы сөз болып отыр. Біріншіден, бұл жерде әртүрлі қатардағы ұғымдар салыстырылып отыр. Кеңес беру-бұл қызмет пәні, ал қорытынды, аудиторлық фирмамен және қорытынды жасайтын кез келген субъектімен, нәтижеге (бастапқы ақпаратты талдау негізінде шығарылған жалпы түйінге) қол жеткізу жүргізілетін болғандықтан, мердігерлік шарттың пәні екені айқын. Қандай қорытындылар жасалғаны, жүргізілген талдау мен жалпылау деңгейінің қандай екені аса зор маңызға ие және ол мердігер қызметінің соңғы нәтижесі ретінде бекітіледі.

Мердігерлікке арналған нормалар, көбінесе Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде (616-683-6) ұсынылып келеді. Олан басқа Қазақстан Республикасында халыққа тұрмыстық, қызмет ету, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік комитетінің 22. 09. І996ж. №9/7-қаулысымен бекітілген, құнды және антимонопольды саясат туралы тәртіптерінде қолданылады. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексін Ерекше бөлімін қабылданғаннан кейін құрылыс аясында мердігерік қатынастарда бұрын қолданған, Қазақстан Республикасының Құрылыс министрлігінің 3 наурыз, 1994. № 5-5 өкімімен бекітілген, Қазақстан Рсспубликасының күрделі құрылыста мердігерлік шарттарының уақытша тәртіптері, Қазақстан Республикасының Құрылыс министрлігінің 30. 06. 1994ж. №7-5-Қаулысымен бекітілген, бас мердігерлердің ұйымдарының қосалқы мердігерлік қатынастарымен өзара қатынастарының ережелері күшін жойды .

Мердігерлік шарты бойынша белгілі жұмысты орындауға міндеттенетін тұлға, көбінесе кәсіпкерлік қызметінің субъектісі, жеке тұлға немесе жеке кәсіпкер, коммерциялық заңды тұлға. Бip peтті (жүйелі емес) негізде мердігерлік жұмысты кез келген әрекет қабілеттілігі бар жеке тұлға атқара алады. Кейбір жағдайларда. Лицензиялау туралы "17. 04. 1995ж. Қазақстан Республикасының заңына сәйкес , (содан кейінгі өзгерістер мен және толықтырулармен) мердігерлердің қызметі лицензиялануы тиіс. Мысалы, жобалау-іздестіру, құрылыс-монтаждық, жұмыстары ж. б. лицензиялануы керек.

Кейбір жұмыстарды орындау үшін арнайы дағды, дәрежелі мамандық қажет. Сондықтан мердігер, мердігерлік шартты жалпы жасап, шартты орындауға басқа тұлғаларды тартуға құқылы. Бұл мердігер болып заңды да және жеке де тұлғалар қатысатын мердігерлік шарттарында мүмкін.

Бүкіл жұмыстың мөлшерін орындауға алғашқы шарт жасаған және басқа тұлғаларды тартқан тұлға бас мердігер деп аталады (Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 619-6. 1-тармағы) . Тартылған тұлға (тұлғалар) қосалқы мердігер болып табылады. Алғашқы мердігер оның алдында тапсырысшы бола ды. Жалпы тәртіп бойынша қосалқы мердігерлік шартты жасауға тапсырысшысының келісімінің керегі жоқ. Бас мердігер тапсырысшысының алдында мердігерлік шартының толығынан орындалуына жауапты болады.

Бас мердігердің келісімімен, тапсырысшы жекелеген жұмыстарды орындауға үшінші тұлғалармен шарт жасасуға құқылы. Мердігердің келісімі барлық жұмыс орындайтын тұлғалардың іс әрекеттерін үйлесіру қажет болғасын талап етіледі, болмаса бас мердігердің құқықтары мен мүдделері тікелей немесе жанама зиян шегуі мүмкін. Алғашқы мердігер және үшінші тұлға тапсырысшысының алдында іс жүзінде ортақ (немесе үлесті) борышкерлер болып келеді, себебі олардың жасаған барлық әрекеттеріне (орындаған жұмыстарына) жұмыстың ақырғы нәтижсі де байланысты болады. Құқықтық мағынада әрине, олар бөлек, бір-біріне байланысты (тәуелді) емес құқықтық қатынастардың субъектілері, өйткені олардың әрқайсысымен бөлек (дербес) мердігерлік шарттары жасалады.

I. Мердігерлік шартының жалпы ұғымы және түсінігі

1. 1 Мердігерлік шартының жалпы ұғымы

Мердігерлік шартынан туындайтын құқықтық катынастар жұмыс орындау бойынша міндеттемелерге жатады. Солардың көмегімен, белгілі бір тұлғаның (тұлғалардың) жұмысының нәтижесі тиісті акшалай кұндылыққа айырбасталады.

Экономикалық тұрғыда мердігерлік бұл қызмет, оның нәтижесі заттай мінезде болып келеді (белгілі мүлік пайда болады) . Одан басқа орындалатын жұмыстардың өзге де (зат емес) нәтижелері болуы мүмкін бірақ бұл мердігерлік қатынастарының мәнісін жоққа шығармайды, себебі оларда қол жететін нәтижемен қатар белгілі қызметтің өзі де (оның барысы) маңызды болып келеді. Осы кызметті негізінен (жалпылама) оңды (пайдалы) қызмет деп мінездеуге болады, сондықтан мердігерлік шарттарында тараптардың өзге қатынастарымен бірге жүзеге асырылатын қызмет те реттеледі [1; 26] .

Жұмыс атқаратын тұлғаның қызметі жалпы түрде реттеледі, өйткені ол тұлға мердігерлік шарттың жағдайларына сәйкес жұмыстың толық орындалуына жауапты болады. Осымен қатар, құқтық реттеу, егер ол заттық сипатта болса, тұлғаның қызметінің нәтижесінде оны беру бойынша міндетті де қамтиды. Сондықтан мердігерлік шарты бұрын қарастырылғанан шарттардан көрсетілген қызметті реттеу бойынша ережелермен елеулі ерекшеленсе де, жасалған мүліктің өзі және оны беру сұрақтары туралы айтсақ, онда мердігерлік шартының тараптардың құқықтары мен міндеттері бойынша сатып алу-сату шартымен ортақтығы болып келетінін тануымыз мүмкін. Азаматтық құқықтық, әдебиеттерде еңбек және мердігерлік қатынастардың жақындығы жөнінде айтылады. Бірақ негізінен мердігерлік қатынастадрды сатып алу-сату және еңбек қатынастарынан айыруға болады.

Айырмашылықтары олардың әрқайсыларының қатысушыларының құқықтары және міндеттері жүзеге асырылатын шарттардың мазмұнынан айқын көрінеді.

Мердігерлік шарты бойынша бір тарап (мердігер) екінші тараптың (тапсырысшының) тапсырмасы бойынша белгілі бір жұмысты атқаруға және белгіленген мерзімде оның нәтижесін тапсырысшыға өткізуге міндетті, ал тапсырысшы жұмыс нәтижесін қабылдап алуға және оған ақы төлеуге (жұмыстың бағасын төлеуге) міндетті.

Мердігердік шарты консенсуалды, ақылы және өзара шарт. Жұмысты орындау үшін белгілі уақыт керек, сондықтан мердігерлік шарт бойынша шарт жасалу кезі және оның орындалу кезі сәйкес келмеуі мүмкін. Өз кезегінде бұл оларға тәуелдікке мердігердің жұмыс орындары қойылатын мерзімдерге әсер етеді. Кейбір мердігерлік шарттардың орындалуы және жасалуы бір уақытта болуы мүмкін, мысалы, суретке түсіру шарттары тез фотосуреттер дайындаумел байланысты мердігерліктің осындай мерзімдерінің ерекшелігі олардың барынша қысқалығы болады, және осы мердігерлік жасайтын шарттың тапсырысшының себептенуші негізінде болуы мүмкін [2; 57] .

Мердігерлікке арналған нормалар, көбінесе Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде (616-683-6) ұсынылып келеді. Олан басқа Қазақстан Республикасында халыққа тұрмыстық, қызмет ету, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік комитетінің 22. 09. 1996ж. №9/7-қаулысымен бекітілген, құнды және антимонопольды саясат туралы тәртіптерінде қолданылады Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексін Ерекше бөлімін қабылданғаннан кейін құрылыс аясында мердігерік қатынастарда бұрын қолданған, Қазақстан Республикасының Құрылыс министрлігінің 3 наурыз, 1994. № 5-5- өкімімен бекітілген, Қазақстан Рсспубликасының күрделі құрылыста мердігерлік шарттарының уақытша тәртіптері, Қазақстан Республикасының Құрылыс министрлігінің 30. 06. 1994ж. №7-5-Қаулысымен бекітілген, бас мердігерлердің ұйымдарының қосалқы мердігерлік қатынастарымен өзара қатынастарының ережелері күшін жойды .

Азаматтық заңнамада мердігерлік қатынастардың түрлерінің ең маңызды және ерекше белгілері барлары реттелген. Мердігерлік шартының түрлі сипаттамасына мыналар кіреді: 1) тұрмыстық мердігерлік; 2) құрылыс мердігерлігі; 3) жобалау немесе іздестіру жұмыстарына мердігерлік; 4) ғылыми зерттеу, тәжірибелік-конструкторлық және технологиялық жұмыстарға мердігерлік. Оларға Азаматтық кодекстегі мердігерлік қатынастарды , реттеуге арналған тарауында жеке параграфтар арналған. Мердігерлік шартының жекелеген түрлеріне егер Қазақстан Pecnубликасының Азаматтық кодексінің бұл түрлер туралы ережелерінде өзгеше белгіленбесе мердігерлік туралы жалпы ережелер де (нормалар) қолданылады.

Мердігерлік шартының элементтері

Мердігерлік шартының тараптары болып мердігер және тапсырысшы болып табылады. Тапсырысшы екінші тарапқа - мердігерге шарт бойынша келісілген белгілі-бір жұмысты орындауға тапсыратын тұлға.

Тапсырысшы ретінде азаматтық-құқықтық қатынастарының кез келген тұлғасы бола алады. Мердігерлік шарттарда мемлекеттің қатысу ерекшеліктері жеке заң актілерімен белгіленген, мысалы, Қазақстан Республикасының Көлік және коммуникация министрлігің 18. 0І. 1998ж. №123-бұйрығымен бекітілген, жол жұмыстары жайындағы конкурстарды (мердігерлік саудалар) ұйым дастыру және өткізу тәртібінің ережелері.

Мердігерлік шарты бойынша белгілі жұмысты орындауға міндеттенетін тұлға, көбінесе кәсіпкерлік қызметінің субъектісі, жеке тұлға немесе жеке кәсіпкер, коммерциялық заңды тұлға. Бip peтті (жүйелі емес) негізде мердігерлік жұмысты кез келген әрекет қабілеттілігі бар жеке тұлға атқара алады. Кейбір жағдайларда Лицензиялау туралы "17. 04. 1995ж. Қазақстан Республикасының заңына сәйкес , (содан кейінгі өзгерістер мен және толықтырулармен) мердігерлердің қызметі лицензиялануы тиіс. Мысалы, жобалау-іздестіру, құрылыс-монтаждық, жұмыстары ж. б. лицензиялануы керек.

Бас мердігердің келісімімен, тапсырысшы жекелеген жұмыстарды орындауға үшінші тұлғалармен шарт жасасуға құқылы. Мердігердің келісімі барлық жұмыс орындайтын тұлғалардың іс әрекеттерін үйлесіру қажет болғасын талап етіледі, болмаса бас мердігердің құқықтары мен мүдделері тікелей немесе жанама зиян шегуі мүмкін. Алғашқы мердігер және үшінші тұлға тапсырысшысының алдында іс жүзінде ортақ (немесе үлесті) борышкерлер болып келеді, себебі олардың жасаған барлық әрекеттеріне (орындаған жұмыстарына) жұмыстың ақырғы нәтижсі де байланысты болады. Құқықтық мағынада әрине, олар бөлек, бір-біріне байланысты (тәуелді) емес құқықтық қатынастарың субъектілері, өйткені олардың әрқайсысымен бөлек (дербес) мердігерлік шарттары жасалады.

'Гапсырысшы ең басында бірнеше тұлғалармен бір шарт жасасуы мүмкін, осы жағдайда тұлғалардың көптілігі орын алған бір міндеттемелік құқықтық қатынас пайда болады. Жоғарыда сипатталған және осы жағдайлардың кейбір айырмашылықтары орын алады. Бір мердігерлік шартын жасаудың себебі болып міндеттеме затының бөлінбейтіні келуі мүмкін (ҚР АК 287-ба-бының 1-тармағы), сондықтан мердігерлік, кәсіпкерлік қызметімен байланысты болуы себебінен бірнеше борышкер тапсырысшысының алдында ортақтасқан борышкерлер болып келе алады. (Қазақстан Республикасының Азаматтың кодексінің, 287бабы, 2-тармағы) .

Бірнеше мердігерлер өзара қосымша (акцессорлық) келісімдер жасауы мүмкін және олардың мәні де төмен емес, өйткені оларсыз жұмыстарды орындау тәртібінде түсініспеушіліктер пайда болуы мүмкін. Басқа жағынан, акцессорлық (қосымша) келісімдер, олар аталғандай мәселелерді шешуге көмектесетініне қарамастан, өзге тұрғыдағы мәселелердің пайда болуына әкелуі мүмкін. Ю. Г. Басин мынадай мысал келтіреді: Төрелік сот тәжірибесінде үш жеке орындаушы тапсырысшы үшін ортақ төлем ақыны алып бір жұмысты орындауға келіскен соң пайда болған дау орын алды.

Алғашқы (негізгі) шартты жасасқан соң мердігерлер алынатын ақыны өзара бөлуге байланысты келісім жасасқан болатын. Көп кешікпей, тапсырысшы мердігерлердің біреуінің қызметінен бас тартқан бірақ сол мердігер басқа мердігерлерден соманың 35 пайызын құрайтын өз үлесін беруді талап еткен. Бұны ол ақыны бөлу туралы мердігерлердің өзара келісіміне сүйеніп жасаған және шарт бойынша төлемақыны бөлу туралы келісімде сол шарттың біреуге қатысты тоқтатудың салдары қарастырылмағанда сілтенген.

Келтірілген мысалды талдай отырып бұндай талаптарды олар ақыны бөлу туралы акцессорлық келісімге негізделген соң негізгі шарт тиісті бөлігінде тоқтатылғасын негізді деп тануға болады. Қосымша мердігерлер өзара келісімдермен тапсырысшының құқықтық жағдайын өзгерте ала алмайтыны туралы қорытынды жасай аламыз.

Мердігерлік шартының нысанасы бұл мердігер мен орындалған жұмыстың нәтижесі. Мердігерліктің нәтижесі әрқашан олармен жұмыс жүргізілетін белгілі заттармен, материалдармен байланысты, оларда өзінің бейнеленуін табады [4; 59] .

Мысалы, бұл мүліктің құнын көбейтетін күрделі жөндеу, тек заттың тиісті халін қалпына келтіретін ағымды жөндеу болуы мүмкін. Сол сияқты кейбір өзге жұмыстар да мысалы, көгал аландарды қию, киімдерді химиялық тазалау, мүліктің тиісті күйін қалыпқа келтіруге және оны күтіп ұстауға бағытталған.

Мердігерлік жұмыстар кезінде мердігердің қызметінің өзі де реттелінеді. Кейбір жағдайларда мердігер мердігерлік жұмыстарды өзі орындауға міндеттенеді. Тапсырысшы жұмыстың жүргізілуін бақылай алады, демек оларды орындауға қойылатын белгілі талаптар да бар. Бақылау жасалмаса мердігер жұмысты орындау технологиясынан ауытқып кетуі, материалдарды арзанға ауыстыруы мүмкін және т. б. бұзушылықтарға жол беруі мүмкін, Мердігер бұзушылықтарының нәтижесі көрінбеуі де мүмкін, кейде олар оларға қатысты наразылық ұсыну мерзімдерінің шегінде анықталмауы мүмкін. Мердігердің қызметінің өзі реттелетінін растайтын келтіргеннен өзге де мысалдарды келтіруге болады. Жалпы аталған қызметтік реттелуі жұмыстың соңғы нәтижесіне де өз әсерін тигізетіні түсінікті.

Шарттың бағасы орындалған жұмыстың құнына сәйкес келуі керек. Баға әр кезде ақша сомасымен белгіленеді, бірақ төлеудің нысандары әртүрлі болуы мүмкін. Мердігерлік шартында орындалатын жұмыстың бағасы немесе оны анықтау тәсілдері көрсетіледі. Шартта мұндай нұсқаулар болмаған және тараптар баға туралы келісімге келмеген жағдайда бағаны, әдетте осыған ұқсас жұмыстарға қолданылатын бағаларды негізге алу арқылы сот белгілейді. Бағаны есептеу үшін, тараптарға келтірілген шығындар еске алынуы қажет. Егер, шарт негізінде орындалатын жұмыстың күрделі құрамы болса, яғни сол жұмыстың өзі бірнеше олардың түрінен құрылса, бірнеше кезеңдерді қамтыса және т. б. жұмыстың бағасы смета жасау жолымен белгіленуі мүмкін. Смета бұл мердігерлік шарты бойынша орындалатын барлық жұмыстың құнын жұмсалатын материалдарды (олардың құның) анықтайтын құжат.

Мердігер жұмыстын және материалдардың құндары жөнінде біліктілеу болған соң смета көбінесе онымен дайындалады. Сонымен қатар, тапсырысшының өзінің де сметаны жасауына шек қойылмайды.

Мердігермен жасаған смета, тапсырысшымен бекітіледі және шарттың ажырамас бөлігіне айналады. Өз кезегіндс тапсырысшы дайындаған смета мердігердің қелісімін талап стсді. Жалпы смета жөнінде келісуде оны шартты жасасу тәртібімсн салыстырғанда ешқандай жаңалық жоқ.

Смета шамалас және тұрақты болуы мүмкін. Мердігер тұрақты сметаны көбейтуді талап ете алмайды, ал тапсырысшы оның азайтылуын талап ете алмайды. Тұрақты сметаны бір жақты өзгертуге құқық шартты жасау кезінде орындалуға тиіс жұмыстардың толық көлемін немесе бұл үшін қажетті шығындарды анықтау мүмкін болмаса да пайда болмайды. Шарт жасасқаннан кейін мердігер беруге тиісті материалдар мен жабдықтардың, сондай-ақ оған үшінші тұлғалар көрсететін қызметтердің құны едәуір өскен кезде мердігердің белгіленген бағаны (сметаны) көбейтуді талдап ету құқығына иеленеді. Егер тапсырысшы осымен байланысты талаптарды орындаудан бас тартса, онда мердігердің шартты бұзуды талап ету құқығы пайда болады.

Шамалас сметаның ерекшелігі, оны қарастырған жағдайда мердігер өзі шығындарының көлемін оларды аздап көбейту жағына өзгерте алады. Жұмыстың шамамен белгіленген бағасын (шамалас сметаны) елеулі өсіру қажет бола қалса, мердігер бұл туралы тапсырысшыға уақытылы ескертуге және жұмысты тоқтата түруға міндетті. Қандай болса да қосымша жұмыстарды орындау керектігі анықталғасын немесе материалдарға, үшінші тұлғалардың қызметтерінің бағалары өссе, осындай қажеттілік болуы мүмкін.

Бағаны елеулі өсіруге кебейтуге келіспеген тапсырысшы шарттан бас тартуға құқылы. Мұндай жағдайда мердігер өзіне тапсырысшыдан жұмыстың орындалған бөлігінің бағасын төлеуді талап ете алады. Шартта көрсетілген бағаны (сметаны) өсіру қажеттігі туралы тапсырысшыға уақытылы ескертпеген мердігер жұмысқа шартта белгіленген алғашқы баға бойынша ақы төлеу құқыгын сақтай отырып, шартты орындауға міндетті.

Мердігерлік шарттың мерзімдері мердігердің және тапсырысшының олардың шарт бойынша міндеттерін атқаруға байланысты қызметінің (іс әрекеттерінің) уақыттық өлшемдерін анықтайды. Мысалы, тапсырысшы белгілі мерзімге мердігерге материалдарды және жабдықтарды беруге міндетті. Ең жоғары мән жұмыстың орындалуының мерзімдерінде болады, себебі мердігерлік шарттарының ақырында орындалуы сол мерзімдерге тікелей тәуелді болады. Оның аралығында жұмыс толығынан жасалып бітуі тиіс уақыт кезеңі мердігерлік шартының жалпы мерзімін құрайды. Онымен қатар шартта жұмыстар орындалуы үшін қарастырылған ақырғы мерзімдер де бекітіледі (ҚР ЛК 628-бабы 1-тармақ) . Жұмыстың жекелеген кезеңдерінің аяқталу мерзімдері аралық мерзімдер де көзделуі мүмкін [5; 67-74] .

Аралық мерзімдер екі жақты қызмет атқарады. Бірінші жағынан, жұмыстың орындалуына байланысты мердігердің қызметінің бірдей етіп бөлінуін қамтамасыз етеді. Екінші жағынан, олар тапсырысшыға жұмысты орындалуын, бақылауын қамтамасыз етеді. Егер жұмыс жай, уақытылы емес орындалса және оны белгіленгён мерзімінде аяқтау мүмкін еместігі айқын болса тапсырысшы шарттан бас тартуға жөне келтірілген шығындарды өтеуді талап етуге құқылы. Егер мердігерлік шартта мердігер бастапқы мерзімін бұзса, оны орындауга уақытылы кіріспесе де осы нәтиже орын алады.

1. 3 Тараптардың құқықтары және міндеттері

Мердігер шартта келісілген жұмысты өзінің тәуекелімен орындауға міндетті. Яғни мердігердің мойнында ол кәсіби субъект болған соң, оның жұмысты орындамағандығына байланысты қолайсыз салдар болып келеді.

Мердігердің осы міндетінің мазмұны тапсырысшының орын алған заңсыз мінез құлығы ескеріліп тиісті дәрежеде өзгертілуі мүмкін. Оған жұмысты орындамағаны үшін немесе дұрыс орындамағаны үшін мердігерді жауапкершіліктен босататын жағдайлар да әсер етеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.