Алғашқы Ислам жинақтаушы Банкі

Жоспар
Кіріспе

1 Исламдық банктің негізгі өнімдері
2 Ислам банкі мен қаржы институтының басты мақсаты
3 Ең басты мәселе

1963 жылы - Алғашқы Ислам жинақтаушы Банкі Египетте «Мит Гамр» ашылған
1975 жылы – «Дубай Исламик Бэнк» Ислами даму банкі тіркелген
1990 жылдары – Ислами банктердің гүлдену кезеңі
2001 жылы – бірінші ислам облигацияларының эмиссиясы (Малайзия мен Бахрейна билеушілері)
Исламдық банктің негізгі өнімдері сауда-қаржыландыру (мурабаха), үлестік бірлескен қаржыландыру (мушарака), жал (иджара), ақшаны сенімді басқару (мудараба), исламдық банк қызметінің ауқымында агенттік қызмет көрсету (вакала), сыйақысыз банктік қарыз операцияларын жүзеге асыру(кард әл-хасан). Мұның бәрінде Исламның басты қағидасы қатаң сақталады, яғни үстеме пайызбен өсім ақысын алу жоқ. Исламдық банк не қайтару мерзімін кейінге шегеру арқылы тікелей тауарды алуға, не нақты бір жобаны бірлесіп қаржыландыруға атсалысады. Мұнда ислам банктың пайдасы сол жобаның қызметінен түскен пайданы бөлісуден тұрады. Сол секілді ақшаны сенімді басқару да клиент пен банктің арасындағы жауапкершілігімен ерекшеленеді. Бұл жерде исламдық банк салымдарының екі түрі бар, оның біріншісі – өсімсіз салымдар. Аты айтып тұрғандай, мұндай салымдарға өсім төленбейді. Екіншісі – инвестициялық салым (депозит). Мұнда банк клиенттің ақшасын белгілі бір мерзімге сенімді басқаруға алады да, оны инвестициялық жобаларға немесе активтерге салады. Сол жобалардың табысына қарай клиентке тиесілі табысын беріп отырады. Бірақ банк клиент ақшасының номиналдық көлемінің қайтарылатындығына кепілдік бермейді. Егер инвестициялық жоба табыссыз болса, клиент шығынға ұшырайды, ал банк жобадан сыйақы алу құқығынан айырылады. Ал егер инвестициялық жоба банктің кінәсінен шығынға ұшыраса, онда исламдық банк сол үшін жауапты болады. Кейінгі кездері жиі айтылып жүрген қаржы нарығындағы тәуекелді тең бөлісудің ашық та, айқын жолы – осы. Сол секілді «сукук» – исламдық бағалы қағаздар да исламның басты қағидаларын бұзбай, инвестициялық табыс табуға мүмкіндік береді.
Қырғыз ағайындарда, мәселен, исламдық банк былтырдан бері жұмыс істей бастаған. Онда тек нарықтың ауқымы ғана шағын болып отыр, әйтпесе банктің жұмысы өте сәтті оралып келеді. Сол сияқты солтүстігіміздегі Ресей де Татарстанның астанасы Қазанды исламдық қаржы орталығы ретінде дамытуға талпынып жатқан көрінеді.

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

1963 жылы - Алғашқы Ислам жинақтаушы Банкі Египетте Мит Гамр ашылған
1975 жылы – Дубай Исламик Бэнк Ислами даму банкі тіркелген
1990 жылдары – Ислами банктердің гүлдену кезеңі
2001 жылы – бірінші ислам облигацияларының эмиссиясы (Малайзия мен
Бахрейна билеушілері)
Исламдық банктің негізгі өнімдері сауда-қаржыландыру (мурабаха),
үлестік бірлескен қаржыландыру (мушарака), жал (иджара), ақшаны сенімді
басқару (мудараба), исламдық банк қызметінің ауқымында агенттік қызмет
көрсету (вакала), сыйақысыз банктік қарыз операцияларын жүзеге асыру(кард
әл-хасан). Мұның бәрінде Исламның басты қағидасы қатаң сақталады, яғни
үстеме пайызбен өсім ақысын алу жоқ. Исламдық банк не қайтару мерзімін
кейінге шегеру арқылы тікелей тауарды алуға, не нақты бір жобаны бірлесіп
қаржыландыруға атсалысады. Мұнда ислам банктың пайдасы сол жобаның
қызметінен түскен пайданы бөлісуден тұрады. Сол секілді ақшаны сенімді
басқару да клиент пен банктің арасындағы жауапкершілігімен ерекшеленеді.
Бұл жерде исламдық банк салымдарының екі түрі бар, оның біріншісі – өсімсіз
салымдар. Аты айтып тұрғандай, мұндай салымдарға өсім төленбейді. Екіншісі
– инвестициялық салым (депозит). Мұнда банк клиенттің ақшасын белгілі бір
мерзімге сенімді басқаруға алады да, оны инвестициялық жобаларға немесе
активтерге салады. Сол жобалардың табысына қарай клиентке тиесілі табысын
беріп отырады. Бірақ банк клиент ақшасының номиналдық көлемінің
қайтарылатындығына кепілдік бермейді. Егер инвестициялық жоба табыссыз
болса, клиент шығынға ұшырайды, ал банк жобадан сыйақы алу құқығынан
айырылады. Ал егер инвестициялық жоба банктің кінәсінен шығынға ұшыраса,
онда исламдық банк сол үшін жауапты болады. Кейінгі кездері жиі айтылып
жүрген қаржы нарығындағы тәуекелді тең бөлісудің ашық та, айқын жолы – осы.
Сол секілді сукук – исламдық бағалы қағаздар да исламның басты
қағидаларын бұзбай, инвестициялық табыс табуға мүмкіндік береді.
Қырғыз ағайындарда, мәселен, исламдық банк былтырдан бері жұмыс істей
бастаған. Онда тек нарықтың ауқымы ғана шағын болып отыр, әйтпесе банктің
жұмысы өте сәтті оралып келеді. Сол сияқты солтүстігіміздегі Ресей де
Татарстанның астанасы Қазанды исламдық қаржы орталығы ретінде дамытуға
талпынып жатқан көрінеді.
Түрлі ойын-сауық жобалары, халал емес тамақтар немесе арақ-шарап
өндірісі т.б. адамның рухани дамуына зиянды жобаларға ислам қаржы
институттары қаражат салмайды. Ал, белгілі бір жобаға қатысқан кезде Ислам
қаржы институттары сукук, яғни, қолхат секілді құжат толтырады. Онда
құйылған ақшаның көлемі көрсетіліп, пайданы бөліскен кезде соған сәйкес
банк үлесін алады. Сукукты кез-келген уақытта нарықтағы шынайы бағасына
сатуға болады екен.
Ислам банкі мен қаржы институтының басты мақсаты біздегі, я батыстағы
қаржылық институттары секілді барлық әдістерді қолданып тек қана пайда
табуға бағытталмаған. Айтуларына қарағанда, бұлар Ислам елдері мен олардың
іскерлерінің осы институтты пайдалана отырып, өз шаруасын алға бастыруға
қызмет етеді. Сондықтан несиелік өсім пайызы да төмен. Әрі өздеріне келген
клиенттің мүмкіншіліктерін ескеріп, оған барынша тиімді қызмет жолдарын
ұсынады. Кепілге мүлік қойып несие алғандар өз уақытында төлемдерін өтей
алмаса, оны біздегідей бірден аукционға шығармайды. Тығырыққа тірелудің
себебін анықтап, егер клиенттің кінәсінен болмағаны анықталса, несиенің
құны да ішкі шығынның есебінен кешіріледі. Міне, бұл да бизнес саласындағы
иманды қызметтің қандай болмағы керек екендігін көрсетіп тұр.
Кард-уль-Хасан. Бұл тұтынушыға қажетті соманы алып, белгіленген мерзім
ішінде қайтаруға мүмкіндік беретін банк тауары. Банк тұтынушыдан ешқашан
үстеме пайыз талап етпейді. Ислам әлемінде үстеме пайыздан пайда табу
–күнә. Тұтынушы тәуір табыс тапқан жағдайда сыйақыны (Хибу) банкке өз
қалауымен төлейді. Яғни, банк пен тұтынушының арасындағы байланыс сенімге
және түсіністікке негізделген.
Мушакара – банк пен тұтынушының белгілі бір жобаны бірлесіп
қаржыландыруы. Жобаның табысы немесе шығыны тараптардың қаржыландырудағы
үлесіне байланысты бөлінеді. Жобаны басқару да тараптардың келісімі бойынша
жүзеге асады.
Мудараба – банк өз тауарын жұмыс тәжірибесе жеткілікті әріырғағынан
жаңылмаған өндіріске басқаруға береді. Жұмыс жақсы жүрген жағдайда табыс
келісімшарт бойынша бөлінеді. Ал егер белгілі себептермен шаруа тығырыққа
тірелсе, мәселені тараптар келісіп шешеді.
Мурабаха – банктің тұтынушы атынан белгілі бір тауарды сатып алып,
үстеме бағамен қайта сатуы. Үстеме бағаның мөлшерін тараптар алдын-ала
келісіп алады және белгілеген мерзім ішінде ол тұтынушыға ретімен төленеді.
Сукук. Бұл – ислам облигациялары. Ислам құнды қағаздары шариғат
талаптарына сәйкес болуы және оны шариғат кеңесінің бекітуі міндетті.
Іс жүзінде ислам банктерін басқаруға арналған бір тәртіп бекітілмеген,
шариғат заңы сияқты ол да өзіндік түсіну мәселесіне тіреліп отыр.
Әлемнің тек мұсылман халықтары емес, мұсылман емес мемлекеттер
тұрғындары да дағдарыс дауылы соққалы бері дәстүрлі банктердің баламасы
ретінде ислам банктеріне үміт арта бастағандай. Жуырда АҚШ-тың федералдық
резерв жүйесі арнайы жұмыс тобын Сауд Арабиясы мен Малайзияның исламдық
қаржы жүйесін зерделеуге жіберген көрінеді.
Құранның бағыт-бағдарымен қызмет ететін ислам банктерінің әлемдік
қаржы дағдарысынан еңсе түсірмей, мызғымай тұруына басты екі себеп бар:
біріншіден, олар ешкімнен пайыздық үстемемен ақша алмайды, өйткені шариғат
бойынша, үстеме алуға, яғни өсімқорлыққа қатаң тыйым салынған. Бұған дейін
талай мәрте жазылғандай, мұнда ислам қағидалары бойынша табыс та, шығын да
келісімшартқа отырушы екі жаққа тең бөлінеді. Екіншіден, олар тәуекел ету
деңгейі жоғары активтерді, мәселен ипотекалық міндеттерді, т.б. мойнына
жүктемейді. Ислам банктері кірісі аз болса да, ең сенімді, үміті жоғары
міндеттермен қызмет жасайды. Бұл айтылғандардың астарында адамгершілік,
әділдік қағидаларының жатқандығын байқау қиын емес.
Соның арқасында, ислам банкингі әлемдегі жедел дамушы қаржы
салаларының біріне айналып отыр. Қазіргі қаржы дағдарысына қарамастан, бұл
сала жылына 15 пайызға өсіп келеді (Ислам конференциясы ұйымындағы елдерде
даму көрсеткіші 20 пайыздан асқан). Қазір дүниежүзі бойынша 300-дей ислам
банкі қызмет істесе, олардың активтері 700 миллион долларға бағаланып отыр.
Ал 2013 жылдарға қарай бұл көрсеткіш 1 триллион доллардан асады деп
жоспарлануда.
Қалай дегенде де, өткен ғасырдың 60-70 жылдарының жаңалығы болып табылатын
ислам банктерінің жетістіктерін бүгінде күллі әлем мойындап үлгерді.
Дегенмен, әзірге ислам банктерінің өзге дәстүрлі банктерді қаржы майданынан
толықтай ығыстырып шығаруы туралы әңгімені қозғау ертерек дейді мамандар.
Себебі, шариғат заңымен жұмыс істейтін банктердің қызметін түсінбеушілер
қатары баршылық. Егер үстеме пайыз алмаса, бұдан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.