Менің елім – Қазақтан

Жоспар
Кіріспе

1 Менің елім . Қазақтан.
2 Қазақстан республикасының мемлекеттік рәміздері.
3 Қазақстан мәдениеті.
4 Ұлттық музыкалық аспапатар.
5 Қазақ халқының салт.дәстүрі.

- Қазақстанның Еуразия материгінің орталық бөлігінде орналасқанын білемін. Шекарасының жалпы ұзындығы қанша?
- Қазақстан шекарасының жалпы ұзындығы 15000 километрден астам, ал аумағы – 2717,3 мың шаршы шақырым.
- Қазақстан жерінің көлемі керемет үлкен екен ғой. Жер көлемі бойынша мемлекеттер арасында нешінші орында тұр?
- Қазақстан жер көлемі бойынша алтыншы орында. Қазақстан жеріне Франция, Испания, Португалия, Италия, Греция, Швеция, Норвегия және Финляндия мемлекеттерінің жер көлемі сияды.
- Бұндай үлкен жері бар мемлекеттің табиғаты да, климаты да, халықтары да ерекше шағар?
- Жер шарын бір тәулікте аралап шығатын күн біздің Республикамыздың үстінде үш сағатқа кідіреді екен. Жеріміздің оңтүстігінде өрік гүлдеп тұрғанда, солтүстігінде қар жауып жатуы да мүмкін. Елдің солтүстігі орманды, ал оңтүстігі таулы болып келеді, ал Орталық Қазақстанды жазық дала алып жатыр. Халқының саны 16 миллионнан асады. Онда 100-ден астам ұлттар тату-тәтті өмір сүріп жатыр.
- Табиғаты алуан түрлі Қазақстан өзен-көлдерге де бай шығар?
- Қазақстанның үлкен өзендері – Ертіс, Есіл, Жайық, Сырдария, Іле және басқалары бар. Ең үлкен көлдері мен теңіздеріне Алакөл, Балқаш пен Зайсан көлдері, Арал мен Каспий теңіздері жатады.
- Жердің қоры, кені бар ма?
- Қазақстан кенге бай. Сарқылмас қоры бар түсті металдар, темір, көмір, мыс, мұнай, газ, алтын және тағы басқа кен байлықтары кездеседі.
- Қазақстанның ауыл шаруашылығы, өнеркәсібі қалай дамыған?
- Еліміздің ауыл шаруашылығы, өнеркәсібі жақсы дамыған. Өнеркәсібінің негізгі салалары – металлургия, машина жасау, металл өңдеу, отын-энергетика, химия және тағы басқа салалар бар. Ауыл шаруашылығының негізгі салалары – егіншілік пен мал шаруашылығы.
- Ал, ғылым мен мәдениет Қазақстанда қандай деңгейде?
- Қазақстан - ғылымы мен мәдениеті жоғары дамыған ел. Қазақстан Ұлттық Академиясы, ғылыми-зерттеу институттары, жоғары оқу орындары, опера және балет театры, драма театрлары, мектептер, кинотеатрлар, кітапханалар, мәдениет сарайлары сияқты ғылым мен мәдениет ошақтары бар.

Пән: Мәдениеттану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Менің елім – Қазақтан.
- Қазақстанның Еуразия материгінің орталық бөлігінде орналасқанын
білемін. Шекарасының жалпы ұзындығы қанша?
- Қазақстан шекарасының жалпы ұзындығы 15000 километрден астам, ал
аумағы – 2717,3 мың шаршы шақырым.
- Қазақстан жерінің көлемі керемет үлкен екен ғой. Жер көлемі
бойынша мемлекеттер арасында нешінші орында тұр?
- Қазақстан жер көлемі бойынша алтыншы орында. Қазақстан жеріне
Франция, Испания, Португалия, Италия, Греция, Швеция, Норвегия және
Финляндия мемлекеттерінің жер көлемі сияды.
- Бұндай үлкен жері бар мемлекеттің табиғаты да, климаты да,
халықтары да ерекше шағар?
- Жер шарын бір тәулікте аралап шығатын күн біздің Республикамыздың
үстінде үш сағатқа кідіреді екен. Жеріміздің оңтүстігінде өрік гүлдеп
тұрғанда, солтүстігінде қар жауып жатуы да мүмкін. Елдің солтүстігі
орманды, ал оңтүстігі таулы болып келеді, ал Орталық Қазақстанды жазық дала
алып жатыр. Халқының саны 16 миллионнан асады. Онда 100-ден астам ұлттар
тату-тәтті өмір сүріп жатыр.
- Табиғаты алуан түрлі Қазақстан өзен-көлдерге де бай шығар?
- Қазақстанның үлкен өзендері – Ертіс, Есіл, Жайық, Сырдария, Іле
және басқалары бар. Ең үлкен көлдері мен теңіздеріне Алакөл, Балқаш пен
Зайсан көлдері, Арал мен Каспий теңіздері жатады.
- Жердің қоры, кені бар ма?
- Қазақстан кенге бай. Сарқылмас қоры бар түсті металдар, темір,
көмір, мыс, мұнай, газ, алтын және тағы басқа кен байлықтары кездеседі.
- Қазақстанның ауыл шаруашылығы, өнеркәсібі қалай дамыған?
- Еліміздің ауыл шаруашылығы, өнеркәсібі жақсы дамыған.
Өнеркәсібінің негізгі салалары – металлургия, машина жасау, металл өңдеу,
отын-энергетика, химия және тағы басқа салалар бар. Ауыл шаруашылығының
негізгі салалары – егіншілік пен мал шаруашылығы.
- Ал, ғылым мен мәдениет Қазақстанда қандай деңгейде?
- Қазақстан - ғылымы мен мәдениеті жоғары дамыған ел. Қазақстан
Ұлттық Академиясы, ғылыми-зерттеу институттары, жоғары оқу орындары, опера
және балет театры, драма театрлары, мектептер, кинотеатрлар, кітапханалар,
мәдениет сарайлары сияқты ғылым мен мәдениет ошақтары бар.
- Қазақстанның елордасы қай қала?
- Республикамыздың елордасы - Астана қаласы.

Қазақстан республикасының мемлекеттік рәміздері.

Жалау.
- Қазақстан Републикасының Мемлекеттік жалауы неге көгілдір?
- Қазақстан Републикасының Мемлекеттік жалауы ашық көгілдір түсті.
Бұл түс Қазақстан жері өте бай көглідір өзен мен көлдердің түсі, біздің
елімізде жүздеген ұлттар өкілдері тұрып жатқан көгілдір бейбітшілік
аспанның түсі.
- Ал жалаудың ортасында шұғылалы күн, оның астында қалықтап ұшқан
қыран бейнеленген екен. Ол ненің белгісі?
- Қыран қазақ халқында өте қасиетті құс. Жалаудағы қыран – қазақ
халықының бостандыққа ұмтылуының белгісі.
- Мемлекеттік жалаудың сол жағында қызыл түсті ұлттық өрнегі бар тік
жолақ орналасқан. Осы Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалауының
авторы кім?
- Жалаудың авторы атақты Қазақстан суретшісі Шакен Ниязбеков.

Елтаңба.
- Қазақстан Республикасының Мемлекеттік елтаңбасы ерекше. Онда
көгілдір түс аясында шаңырақ байнеленген, шаңырақты айнала күн сәулесіндей
тарап уықтар шаншылған, оны аңыз әңгімелердегі пырақтар қанаты көмкеріп
тұр. Елтаңбаның жоғарғы жағында бес бұрышты жұлдыз бар. Шаңырақтың не
мағынасы бар?
- Елтаңбадағы шаңырақ мемлекеттің, жанұяның негізі болып
саналады. Оның формасы дөңгелек тәрізді. Бұл - әлемнің бұртұтастығының
белгісі.
Шаңырақ киіз үйдің ең негізгі бөлшегі. Шаңырақ - атадан мирас болып
қалған ұяның бегісі. Жаңа отау тігіп, жаңа үйге көшіп жатқан жанұяларға
қазақтар Шаңырақтарың биік болсын! - деп тілейді. Қазақстан елтаңбасында
бейнеленген шаңырақ – Қазақстан Республикасы біздің жанұямыз және осы
мемлекетте тұрып жатқан барша халықтың мықты ортақ үйі деген мағынаны
білдіреді.
- Ал қанатты пырақтардың не мағынасы бар?
- Қанатты пырақ, тұлпар – уақыт пен кеңістіктің белгісі. Қазақ
халқында тұлпар жігіттің қанаты деп еспетелетін.
Елтаңбаның жоғары жағында бес бұрышты жұлдыз орналасқан. Аспандағы
жұлдыздарды көшпелі қазақ халқы тура жол көрсететін сенімді сілтеуші
ретінде түсінетін. Елтаңбасындағы бес бұрышты жұлдыз – халықтың жақсылыққа
деген үмітінің, жеңіске деген сенімділігінің белгісі.

Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының рәміздерінің бірі - Әнұран.

Қазақстан мәдениеті.
Қазақстан мәдедиеті атам заманнандамып келеді. Мәдениет- қоғам арасында
пайда болады. Қазақстан қоғамы арақатынасында оның мәдениеті шыңдала
түседі. Қазақстан мәдениетінің басын ата-бабаларымыз бастап кеткен болатын.
Қазақ халқы көшпенді, өнерлі, мәдениетті халық. Кезінде көшіп-қонып,
тойлатып, думандатып, қазақ жерін дүркіретіп келген қазақ халқы, көпті көре
келе, ұзақ жолдар жүре келе мәдениетті де дамыта келген еді. Қазақ
халқының ұлы күндері, салт-дәстүрлері, қонақжайлылығы мәдениетті дамытуда
үлкен ықпалын тигізді. Той, жиындарда дәстүрді жалғастыра отырып, музыкалық
аспаптарды жетілдіре және оны қазақ жастарына үйретуге, келер болашаққа мол
мұра ретінде қалдырды. Міне, осының барлығы қазақ мәдениетінің әрі қарай
шарықтауының себебі. Енді, Қазақстан мәдениетінің бастауы -Ұлы күндерден
бастсақ деп отырмын.

Ұлыстың Ұлы күні – Наурыз.
- Осы Наурыз мейрамы деп жатады, ол не мейрам? Діни мейрам ба?
Наурыз деген сөздің мағынасы не?
- Наурыз – шығыс халқының ұлттық мейрамы. Бірақ ол діни мейрам емес.
Наурызды парсы тілінен аударғанда жаңа күн, жаңа жыл деген мағына
береді. Сондықтан Наурыз – жыл басы, жаңа жыл.
- Наурыз мейрамның мағынасы неде? Европа халқының, орыс халқының
Жаңа жыл мейрамымен бірдей ме?
- Қазақ халқы әр рәсімге өте қатты көңіл бөліп, ерекше ниет қояды.
Наурыз мейрамы көктемде наурыз айының 22-сінде тойланады. Бұл күні күн мен
түн теңеледі. Жылдың басы болғандықтан, халық Наурызды үлкен дайындықпен
қарсы алады. Наурызға дейін адамдар үйлерін, қораларын, ауласын тазартады.
Наурыз күні халық әдемі, сәнді киімдерін киеді. Бұл күні ерлер қолдарына
күрек, кетпен алып бұлақ басына барады. Оны тазартады, тал егеді. Наурызға
дейінгі өкпелеу, ренжу – бәрі бұл күні ұмытылып, кешіріліп, жақсы тілектер
айтылады. Сақтаған дәмді тамақтарын пысырады.
- Наурыз мейрамында қандай тілектер айтуға болады?
- Қазақ халқында жеті деген сан қасиетті сан болып саналады.
Сондықтан Наурыз мерекесі келгенде, жеті түрлі тағамнан (мысалы: сүт, тұз,
тары, бидай, күріш т.б.) жыл басы тамағы – нарузы көже пісіріледі.
Дастарханға қазы, шұжық, ірімшік, құрт, май, жент қойылады. Бұл дәмнен
барлық ел дәм тату керек. Ақ мол болсын! - деген тілек әрбір үйде айтылу
керек.
- Той болғаннан кейін ойын-сауық болуы керек қой.
- Әрине. Наурыз күні халық ұлттық ойындар ойнайды, мысалы, Ақ
сүйек деген жастардың ойыны бар. Бір-біріне қонаққа барып, көңілді
өткізеді. Өнер адамдары таңертеңнен кешке дейін өнер көрсетеді. Алтыбақан
құрылады, ән айтылады, айтыс болады.

Ұлттық музыкалық аспапатар.

- Әр елдің өнері, мәдениеті, салт-дәстүрі сол елдің
табиғатына, тұрмыс-жағдайына байланысты екені белгілі. Қазақ
халқының жері қандай кең болса, көңілінің сондай кең,
қонақжай, мол халық екені белгілі. Бірақ, қазақ халқының
музыкалық аспаптары туралы мәлімет менде өте аз екен.
Домбырадан басқа қандай аспаптар бар?
- Шыныда, қазақ халқы өнерге өте бай халық қой. Қазақтың бір тойы
ойын-сауықсыз, ән-өлеңсіз өтпейді. Сондықтан да музыкалық аспаптары да әр
алуан. Домбырадан басқа, қобыз, шертер, жетіген, дауылпаз, сыбызғы сырнай,
аса таяқ сиықты музыкалық аспаптары бар. Сырнай мен сыбызғының өзінің түр-
түрі бар. Осы музыкалық аспаптардың ішінде кең тарағаны домбыра.
- Иә, домбыраны мен жақсы білемін, көп естігем. Өте керемет аспап.
Сол туралы біраз айтып бересің бе?
- Домбыра – қазақтың ежелден келе жатқан қос ішекті музыкалық
аспабы. Қазақ тарихын, өмірін, тұрмыс-тіршілігін домбыраның қос ішегі
туралы баяндаған.
- Сонда домбыраның құрылысы қандай?
- Домбыра шанақ, қақпақ бет, ілгек, тиек, екі ішектен, пернелерден,
құлақтардан тұрады. Оның қақпақ бетінде дыбыс ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.