Антидепрессанттар

1.Кіріспе
2.Негізгі бөлім
а) Депрессанттардың түрлері
б) Дәрілік заттармен жедел улануды емдеудің жалпы принциптері
3.Қорытынды

Медициналық практикада кең қолданылу орнын үшциклды антидепрессанттар болып табылатын бірінші топтың дәрілік заттары алады. Олар серотониннің де, норадреналиннің де кері нейроналды ұсталуын тежейтін таңдамалы емес антидепрессанттарға жатады. Олардың өкілдерінің бірі – имизин (имипрмин, мелипрамин, тофранил). Оның ағзадан тыныштандырғыш әсермен үйлесетін айқын антидепрессивті қасиеті бар. Сонымен қатар, белгілі жағдайларда психостимуляторлық компоненті де байқалады (кейде біраз қозулар, эйфория байқалады, ұйқысыздық болуы мүмкін).
Имизин асқазан-ішек жоларынан жақсы сіңеді. Айтарлықтай дәрежеде бауырда метоболизмге түседі. Оның метоболиттерінің бірі – дезметилимипраминнің (дезимпрамин) депрессияға қарсы айқын әсері бар және оны медициналық практикада қолданылады. Метоболиттер, канъюгаттар өзгермеген түрінде көбіне бүйрек (40% 1-ші тәулікте), жартылай ішек арқылы шығады.
Имизинді депрессияда қолданылғанда емдік әсері 2-3 аптадан кейін басталады. Жанама әсерлері көбінесе имизиннің атропин тәрізді қасиетіне (ауыз қуысының құрғауы, аккомадацияның бұзылуы, тахикардия, іштің қатуы, зәр бөлінуінің қиындау) болады.
А м и т р и п т и л и н (триптизол) құрылымы жағынан имизинге ұқсас. Амитриптилиннің және имизиннің фармакодинамикасы мен фармакокинетикасы бірдей. Амитриптилиннің депрессияға қарсы белсенділігімен қатар психоседативті қасиеті айқын байқалады. Оның ынталандырғыш әсері жоқ. Сонымен қатар, оның М-холиноблакаторлық және гистаминге қарсы қасиеті имизинге қарағанда басым. Амитриптилин белсенділігі жоғары антидепрессиялық заттарға жатады. Оның емдік әсері 10-14 күннен кейін байқалады.
Сондай-ақ, норадреналиннің нейроналды ұсталуын таңдамалы тежейтін препарат – мапротилин (лудиомил) синтезделеді. Фармакологиялық қасиеттері және қолдану көрсеткіштері бойынша имизинге ұқсас.
Ас қорыту жолдарынан баяу сіңеді (9-16 сағ). Препараттың 90% қан сары суының белоктарымен байланысады. Т1/2=43-51 сағ. Бауырда биотрансформацияға ұшырайды. Мапротилин және оның метоболиттері негізінен бүйрек арқылы шығады.
МАО тежегіштері ретінде көптеген гидразин туындылары снтезделді. Дегенмен, қазіргі таңда медицинапрактикасында гидразиндік препараттардың біршамасы ғана қолданылады мысалы, н и а л а м и д (ниамид, нуредал). Бұл тиімділігі өте төмен антидепрессанттардың бірі. Бірақ, оның сөзсіз артықтылығы болып келетін бауырға уытты қасиеті және басқа да жанама әсерлері аз дәрежеде байқалады.

1. Машковский М.Д. «Лекарственные средства» Москва,2007
2. Харкевич Д.А. «Фармакология». Жоғары оқу орындарына арналған оқулық.. Мемлекеттік тілдегі аудармасы. – Алматы, 2004.- 608 бет.
3. Сламжанова С.Б. «Жалпы рецептура». Студенттерге арналған оқу құралы. – Алматы, 2005.- 71 бет.
4. Есетова К.Ө. «Жалпы фармакология». Барлық факультеттердің студенттеріне арналған оқу-әдістемелік құралы. – Алматы, 2003. – 28 б.