Бейдағдарыстық басқарудағы қайшылықтардың теориялық аспектілері

Пән: Мемлекеттік басқару
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 63 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСГІЕ . . . 3

І БӨЛІМ. БЕЙДАҒДАРЫСТЫҚ БАСҚАРУДАҒЫ ҚАЙШЫЛЫҚТАРДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ

1. 1 Қайшылықты ойлардың калыптасуы және тұрактануы . . . 5

Қайшылықтар және оның түрлері . . . 16
Қайшылықтың құрылымы . . . 28

ІІ БӨЛІМ. ПАНФИЛОВ АУДАНЫ ӘКІМШІЛІК АППАРАТЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ ЖӘНЕ ОНЫ ТАЛДАУ

Панфилов аудандық әкімшілік аппаратындағы негізгі көрсеткіштердіталдау . . . 39
Панфилов ауданының қазіргі жағдайы . . . 43

ІІІ БӨЛІМ. БЕЙДАҒДАРЫСТЫҚ БАСҚАРУДАҒЫ ҚАЙШЫЛЫҚТАРДЫ БОЛДЫРМАУДЫҢ ЖОЛДАРЫ

Бейдағдарыстық басқарудағы қайшыльщтардың себептерін алдыналудың іс шаралары . . . 50
Бейдағдарыстық қайшылықтарды басқарудағы ұсыныстар . . . 60

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 63

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 65

КІРІСПЕ

Қайшылық - ғылым ретінде кейіннен қалыптасты, ол - негізінен жас ғылым. Негізделген түрде ол тек XX ғасырдың ортасында пайда болды. Бірақта қайшылықтар ылғи да болған, ал алғашқы оны зерттеуге ұмтылыстар көне ғасыр кезінен басталған.

Жалпы алғанда карама кайшылык, күрес және кайшылық туралы мәселелер баяғы замандағы оқымыстылардың еңбегінде де жазылған баяғыдан келе жаткан шиеленісті мәселелер болып табылады. Көне заманғы философтар есептейтіндей, қайшылық өзінше жаман да емес, жақсы да емес ол барлық жерде бар елдің ол туралы пікірлеріне қарамастан әлем қарама -кайшылыкқа толы, онымен табиғаттың, адамдардың тіптен құдайдың өмірі де байланысты.

Қайшылық -ол әрдайым қиын да коп жоспарлы әлеуметтік феномен. Онда әртүрлі жақтар қатысады: жеке тұлғалар, әлеуметтік топтар, этникалық, ұлттық жалпылар, мемлекеттер немесе бір топ елдер, бір мақсатта, бір қызығушылықта біріккен адам топтары. Қайшылық әртүрлі сылтаудан туады: мінез - құлыктық, экономикалық, саясаттық, құндылық, діндарлық. Бұл қайшылықтың негізінің көп түрлілігін, формасы мотиві қайшылық түрлерін құрудағы қйыншылықтарды тудырады.

Нарықтық экономика кезеңіндегі жағдайда ұйымдарда, өндірістерде біріңғай өзгерістер болып жатады. Экономикалық бостандыққа ие болған соң өз қожалық өндірістіктерінің нәтижесіне толық өздері жауап береді, жұмыстары нәтижелі болу үшін ұйымдар барлық әдістерді пайдаланады. Ұйым жетекшілері бас мамандар және жұмысшылыр өндірісті жаңартуға, жаңалықтар ендіруге ұмтылады. Жаңашылдық жаңа мүмкіндіктерді ашады, өзгерістер, ұсыныстар басқаша айтқанда ескіні жаңарту бұл әрине қарсы пікірлікті тудырады. Өзгерістер адамдардың мүддесіне, жобасына, үмітіне бұзылыс әкеледі өзгерістер неғұрлым көлемді болса, соғұрлым қайшылықтары да, қарсы пікірліктері де көбейе түседі. Сонымен қатар жаңалықты жақтаушылар мен қарысы болушылар арасында қарсы пікірлік туады. Мысалы, ұйымның қызығушылығының негізі, ол соңғы нәтижесі бойынша өнімнің өсуі жеке бригададағы ерекше жағдайдың арқасында, ұжымдық жұмыс істеп жатқандығы. Бұл бригаданың өнім сапасы жақсарып, өнімі де көбейуі мүмкін. Ал басқа бригадада жағдай нашарлап кетуі ыктимал, өйткені олардың техникалары азайған, ол техникалар басқа жұмыс істеп жатқан бригадаларға берілген. Эксперименттік бригадаға көбірек көңіл бөлініп, ал қалғандарына көңіл бөлу азаяды, соның салдары қайшылықтың тууына әкеп соқтырады.

Зерттеудің объектісі-Панфилов ауданы әкімінің аппараты «Экономика және бюджеттік жоспарлау бөлімі».

Зерттеу жұмысының мақсаты-Панфилов ауданының 2001-2006 жылдар аралығындағы кедейшілік, жұмыссыздық және халықты жұмыспен қамту оны ашып көрсету зерттеу жұмысының басты мақсаты болып табылады.

Зерттеу жұмысының міндеті: Осыған орай зерттеу жұмысының алдында мынандай міндеттер қойылып отыр.

1. Жаңа жұмыс орынын құру;

2. жұмыссыздарды ақылы қоғамдық жұмыстарға тарту;

3. жұмыссыздық деңгейін төмендету;

І БӨЛІМ. Бейдағдарыстық басқарудағы қайшылықтардың теориялық аспектілері

1. 1 Қайшылық ойлардың қалыптасуы және тұрақтануы

Көне ғасырдағы ойшылдар ең жоғарғы құндылық деп соғыспенен күресті емес, бейбітшілікпен ауызбірлікті есептеген.

«Соғысты аңсағандар шайқаста жеңеді - деп үйрететін қытай философы Лао-Цзы (579-499 б. з. б) - негізі сабырлықты сақтағанда тұрды». Оның пікіріне қарасақ негізгі бейбітшіліктің бастамасы Ян (жарық) мен Инь (қараңғы) өзара күрескеннен гөрі бірін - бірі толықтай отырып бүтіндіктің гармониясын құрайды.

Бұл қытай философының көзқарасына грек көне ғасыр философы Гераклита Эфесконың көзқарасы ұқсас келеді.

Соғыс - барлық заттың әкесі, ал бейбітшілік - олардың анасы. Барлық заттар қарама - қайшылықтан құралған. Бейберекеттілік алмакезек бірде бірлікпен және достықпен байланысса, бірде өз - өзімен жауласып жек көреді.

Жанжақтылық алмакезек бірде біртүтас байланысқан достығымен, бірде көпшіл және өз - өзіне жаушыл жеккөруші күштің әсерінен.

Қарамақайшылық - диалектикада орталық санат - адамның, қоғамның, табиғаттың дамуы туралы заңдылық және жаңа философиядағы жалпы санаттағы оқу. Осы оқуға бір бүтіннің көп элементтілігіне байланысты.

Қарамақайшылық бір бүтіннің элементтерінің өзара қарым -қатынасына байланысты.

Қарамақайшылықтың мінез - кұлқысының және жақтылығынан, әлем үнемі қозғалыста және дамуда болады.

Қарамақайшылықтың санаты қимыл - әрекеттің, өзгерістің және дамудың көзін оқуына байланысты.

Күрес-бұл диалектиканың бірде-бір негізгі түсінігі болады. Оның кұрамы тек қарама - қарсы күштердің күресінен тұрмайды, олардың бірге өмір сүруінен тұрады, сонысымен процестің бірыңғай бүтіндігін қамтамасыз етеді.

Бірақта көне ғасыр және жаңа заманның филосрфтарының шиеленісудің, күрестің қарама - қайшылықтың рөлін толық түсінушіліктің жоқтығынан.

Кейбір көне заман философтары келешекте жаңа қоғам құрылып, ол коғамда қарама - қайшылықпен шиеленісу жойылуы мүмкін дегендей үміт артар түкке тұрғысыз пікір айтты. Көне гірек заманының философы Энику (341-270 б. з. д) барлық қайғы - қасыреттің бәрі шексіз соғыстарға байланысты, түбі адамдарды нығайтылған бейбітшілікте өмір сүруге мәжбүр етеді деп есептейтін. Орта ғасыр заманындағы табиғаттың қайшылығын талдау.

Орта ғасыр заманында, християн діні нақты бекіген кезде, адам сүйгіш, бәрінің құдай алдында тең кезінде де адамдар арасында нығайтылған бейбітшілікті сақтау мүмкін болмады. Қақтығысу тек діндарлармен дінсіздердің арасында ғана емес, бір - бір діндегілердің арасында да жалғасты. Осы пікір туралы Эразм Роттердамский (1469-1536) .

«Ең үлкен әуместіптің сорақысы сол, хрестиян екі лагерде де бар, ол өз - өзімен күресуі» деп ойлауы.

Құдайдың жаратылысында болып жатқан шексіз қайғы - қасыреттердің болуын қалайда ақтап не болмаса түсіндіру үшін діндар философтар арнайы оқу шығарды, оны «Құдайды ақтау» деп атады.

Бұл оқудың негізгі мағынасы қайырымды Құдайдың арқасында әлемде сан қыйлы қайшылықтардың болып тұратынын ол ғаламат апаттар, қатігез соғыстардың, жауыздық өлімдердің, адамдардың бақытсыздығы мен қасыретінің неліктен болып жатқанын түсіндіруге бағытталған.

Г. Гейненің айтуы бойынша «осы қарғыс атқыр сұрақтардан құдайдан безіну немесе атэизм пайда болды» дейді. Сондықтанда хрестиян заманында басталған әрқилы сұрақтарға жауап табу әрекеті осы заманға дейін бір тоқтаған жоқ.

Алғашқы хрестиян діндарларының ішінен құдай сөзі Тертулианның (160-220) жауабы белгілі. Ол құдай табиғатынырң, оның ой әрекетіне ешбір адамның әрекеті жетпейді, сондықтанда біздің соқыр сенім оған бағынудан басқа еш амалымыз, жоқ деп есептеген.

Хрестиян заманына дейінгі және хрестиян заманындағы философтардың әлемдегі қайшылықтардың толып жатқан себептерін түсіндіруде көптеген жалпылық барын байқау қиын емес еді, арғысыда, бергісі де өмірде болып жататын күрестің, қайшылықты алып тастай алмайтын өмір құбылысы екенін мойындаған. Антикалық пен хрестиян философтарның айырмашылығы, тек бірі өмірдегі табиғаттағы ерекше құбылыстардың бұрыннан бар десе, екіншісі ол Құдайдың ой - еркінен туған дейді. Жаңа замандағы әлеуметтік қайшылықтың табиғатын түсінудегі екі түрлі көзқарас.

Табиғаттағы қарамақайшылық, қоғамдағы ой өріс адамдардың арасындағы күрес, классаралық, мемлекетаралық қарамақайшылық туралы ғалымдар көп ойлады.

Табиғаттағы қайшылық туралы Ф. Бэкон, Т. Гоббс, Ж. Ж. Руссо, И. Кант, Гегель, К. Маркс және В. Л. Соловьевпен Н. Н. Бердияевтер де жазды.

Осыны талқылаудың жолында екі түрлі көзқарас пайда болды, сары уайымшылдық (писсимистік) және үміткерлік (бәріне үмітпен уайымсыз қарау (оптемистік) .

І. Пессимистік пікірді (сары уайымшылдық пікірді) ағылшын философы Томос Гоббс өзінің «Левиафан (1651) деген кітабында анық жазды. Адам өзінің өзімшілдігімен, көреалмастығымен, жалқаулығымен табиғатқа кайшы деп білген. Сондықтанда ол адамның алғашқы қоғамдағы күйін « бәрінің, бәріне қарсы соғысы» деп бағалаған.

2. Француз философы Ж. Ж. Руссо (1712-1778) - оптемистік пікірде (Үміткерлік немесе бәріне уайымсыз, бәріне үмітпен, қайырымдылықпен қарау, көзқарасын үсынады. Т. Гоббсқа қарағанда ол адам табиғатынан мейрімді, бейбітшіл, бақытты болуға жаралған деп есептеген.

Келешекте де осы мәселені зерттеушілер көрсетілген екі көз қарастың біреуіне сүйене отырып талдау жасайтын.

Неміс философы Имануил Кант (1724 - 1804), көрші тұратын адамдардың арасындағы бейбітшілік, ол табиғи тұрақты қарым - қатынас емес деген. Оның пікірі бойынша бұл бейбітшілік қарым- қатынас шексіз соғыстардың, немесе сол соғыс болады деп қорқытудың арқасында келеді дейді, сондықтанда бейбітшілік біреудің орнатуы арқылы келеді дейді. Сондықтанда Кант, Т. Гобсс сияқты бір жағынан сары уайымшылдықпен адамдар арасындағы соғыс табиғи заңдылық десе, екінші жағынан Ж. Ж. Руссо сияқты бейбітшіліктің орнауна үмітпен қарайды.

Неміс экономисті К. Маркспен оның жолын жалғастырушылардың әлеуметтік көзқарастан туған қайшылықтар. К. Маркс (1818 - 1883) әлеуметтік қайшылықтың дәрістелген көзқарасын үсынды. Ол - политикада да, экономикада да, мәдениетте де, әлеуметтік өмірдеде кайшылықтың болып түруы табиғи заңдылық деп есептейді.

Коммунистік қоғамда, барлық дүниенің ортақ болуына негізделген заманда қайшылық жойылады деп есептеген. Россия К. Маркстің жолын жалғастырушы В. И. Ленин және басқалар, әлеуметтік қарама - қайшылық коммунизімнің төменгі сатысы социализмде жойылады десті.

Советтік философиясы дамыған социализмде бұл тұжырымның ешбір таласы жоқ деп есептеді. Бірақта бұл идеалдың жетістіктері Марксизмде жалпылама күш көрсетумен, пролетариаттың буржуазиямен күресуі, социалистік революциямен, қарулы көтерілістермен, азаматтық соғыспен жалғасып жатты. Сондықтан да әлеуметтік қайшылықтың тура осы түрі Марксизмде ежіктей талданған. К. Маркстің осы оқуын негізге ала отырып Ленин және оның қолдаушылары, социалистік революцианың қозғалыс күші туралы кеңейтілген оқу ашты, пролетариаттың үстемділігін арттыру жолында патшаларды, би болыстарды, діндарларды, буржуаздарды,

кулактарды және көптеген түрлі «халық жауларын» жою жолындағы әдіс -тәсілдерді үйрететін.

Өзінің келешекте қайшылық теориясын дамытуда көптеген ойшылдар табиғат қайшылығына, көне ғасырдағы ойшылдардың пікіріне, орта ғасыр мен жаңа ғасырдың ойшылдарының пікіріне сүйенеді.

Олардың пікірі бойынша, әлеуметтік институттар өзінің даму жолындағы реформалары арқылы міндетті түрде қайшылықпен соғыстардың жойылуна әкеледі дейді. Бірақта қайшылықтың табиғаты туралы пікірлердің дамуына қарамастан классикалық философияда қайшылықтың зерттелу жолында XIX ғасыр соңына дейін кемшіліктер болды.

1. Қайшылықтар жалпы түрінде қаралды, философиялық

санатына байланысты қарама - қайшылықпен күрес, мейрімділік пен зүлымдық, әлеуметтікке ғана емес, сонымен қатар табиғи өмірде де жалпылама ерекшелік деп есептеді.

2. Әлеуметтік қайшылықтың ерекшелігі жалпы зерттелген емес оның жалпы бейнелеуі берілген мысалы: экономикада, саясатта, мәдениетте.

3. Басынқы зерттелетіні қайшылықтың макро денгейі, класс

арасы, ұлт арасы, мемлекет арасындағы, алқайшылықтың ұсақ денгейдегісі, ішкі жеке даралық қайшылықтар ғалымдардың көзінен таса қала беретін.

4. Қайшылықтың (шиеленісудің) жалпы көрінісі әлеуметтік өмірдің феномені ретінде зерттелген емес, сондықтанда қайшылықтың жеке теориясы болған емес. Қайшылық (немесе шиеленіс) жеке ғылым деп те танылмаған.

Жеке дара білім ретінде қайшылық зерттеу білімі, екі фундаментальді ғылымнан: социологиядан психология бөлініп тек XX ғасыр ортасында бекітілді.

Әлеуметтік ғылымда әлеуметтік қайшылықтың жалпы тұжырымы XIX ғасырдың соңында XX ғасырдың басында беки бастады. Бұл пікірлер неміс ғалымы Макс Вебер (1864- 1920) және Георг Землянның еңбектерінде жазылды. Олар шиеленістің әлеуметтік өмірдегі алып тастай алмайтын бір бөлшегі екенін көрсетті. Философиялық жалпылама зерттеуден гөрі әлеуметтік зерттеудің басқа жолдарын қарастыру, ол анкеттік жауап алу, статистикалық анализдің жалпыға ортақтығын алу, жеке пікір алысу тағы басқа жолдарын іздестіру арқылы зерттегенде қайшылық туралы көзқарастар неғұрлым анығырақ болды. Табиғатқа деген көзқарастары, қайшылықтың қоғамдағы орны туралы әр ғалымның пікірі әртүрлі болғанмен, ақырында бір түжырымға келді. Ол осыны зерттеу жолында нақтылы - әлеументті анализдің қажеттігі М. Вебердің ойынша, қоғам неше түрлі дәрежедегі топтардан тұрады. Сондықтанда олардың тұтыныс қызығушылықтары алшақтайды. Осы алшақтық әлеметтік қайшылық тудырады. әр осы қайшылықты қоғам өмірінен жою үміті елес бола береді.

Бірақта қоғамда адамдардың қызығушылықтары тек алшақ болмайды, ой пікірлері бір жерден шығатындары да бар, сондықтанда қоғамда жеке теңдік сақталады.

Г. Зимель өзінің «осы заман мәдениетіндегі қайшылық» атты кітабында былай дейді Қоғамда көптеген өзімшіл топтар болады, олар бір - біріне әсерін тигізбестей етіп бөлінбегендерсінше өзара мыңдаған көзге көрінбейтін жіппен тығыз байланысқан. Нақты осы топтардың қызығушылықтарын мыңдап қиылысқанының арқасында қайшылықты жұмсарта түседі де демократиялық қоғамның фундаментінің нығая түсуіне қызмететеді.

Дәлірек айтқанда Зимелдің жұмыстарынан кейін ғылымға «Социология конфликта» қайшылықтың әлеуметтілігі деген термин кірді.

Осы негіздер XX ғ ортасында қайшылық теориасының негізі болып алынып, жеке әлеуметтік ғылымы болып бөлінді.

Бұл тапсырыстың негізінен шешімін танытқан атақты ғалым неміс социолыгі. Ральф Дарендорф (1929 ж ) пен американдық социолог Льюись Козер(1913ж) .

Дарендорф қоғамдағы қайшылықтың болып тұруы табйғй құбылыс, ал оның жоқтығы таңқаларлық дұрыс емес құбылыс.

Қайшылықтар қоғамға үнемі үрей әкеле бермейді, кейде олар сол қоғамның дамуына, ілгері жылжуына ықпалын тигізеді.

Дарендорфтың К. Маркстан айырмашылығы ол қайшылықтың себебі экономикалық емес, керісінше саяси әлеуметтік топтар арасындағы қарама -

қайшылық.

Жұмысшылар мен кәсіпкерлердің арасындағы экономика негізіне байланысты қайшылықтар, қазіргі заманда бүрынғы жарылу күшінен айырылған, сондықтанда 19 ғасырдағыдай революциялық тәсілдерсіз-ақ шешуін тауып жатады.

Қазіргі дамыған заманда қайшылықты жою жолында қоғам тиімді де ұтымды жолдарын тапты.

Әлеуметтік қайшылықты зерттеу жолындағы оның негізгі теориялары мынау:

1. Кез-келген қоғамның айырмашылығы -билік құрушымен бағыныштылардың арасындағы қарым-қатынасы, қайшылық оның атрибуты болып есептеледі.

2. Әлеуметтік өмірдің негізі, оның қайшылығы, билікшілдік қарым-қатынасында, бір топтың екінші топқа билік құрушылдығы : Қожайынның-жұмысшыларға, офицерлердің -солдаттарға, ұстаздардың-студенттеріне, мемлекеттік чиновниктердің -барлық қоғамның қалған мүшелеріне .

3. Қоғам шиеленуші топтардың жүйесін құратын сияқты қайшылықтың көптеген түрлері бар: Жеке бастың іш дүниесінде, топтар іші аралык жеке баспен топтар аралық бүтін бір қоғаммен мемлекет аралық және тағы баскалары.

I. Бір тошы құрушы адамдардың қызығушылығының жалпы ортақтығы

олардын саналы дамуына қарай ұйымдық құрылымды құрайды. 5. Тура осы құрылымдар қайшылықтың шиеленісуіне әкеліп соқтырады, әсіресе биліктің бірыңғай топтардың қолында жинақталғаны, ал екінші топтардың колында оның жоқтығы, оған қол жеткізу мүмкін еместігі. Ғ. Дарендорф Вебердің және Зиммелдің пікірін дамыта отырып жазған Л. Козердін « Әлеуметтік қайшылықтың функциясы » атты жұмысы анык Ехассикалық шығарма. көптеген теориялары қайшылық туралы жаңа ғылымның нағыз ірге болып табылады. :

1. Үнемі әлеуметтік қайшылықтың ту көзі, ол ешқашан жойылмайтын, өзге-келген қоғамда болып тұратын мүлік тапшылығы билік, құндылық, ерекшелік немесе артықшылық. Сондықтанда қоғам бар жерде әрдайым белгілі бір шиеленіс болып тұрады. Үнемі осындай күрестің болып тұруына қоғамдағы ресурстардың тапшылығымен адамдардың билік пен артықшылыкка ұмтылуы үлкен рөл атқарады.

2. Қайшылық кез-келген қоғамда болып тұрғанымен, олардың жмократиялық емес «жабық» және демократиялық «ашык» коғамдарда атқаратын рольдері әр түрлі. «Жабық» әсіресе тоталитарлық, екі қарама -қарсы жауласқан топқа бөлінген коғамда, кайшылық революцияшыл -зорлаушылық, талқандаушы күш болып есептеледі. Ал «Ашық» демократиялық қоғамда шиеленіс болып туғанымен, ол тіл табысу жолымен шешіледі.

«Адамгершілік қарым-қатынас» және әлеуметтік келісімнің тұжырымы. Бұл тұжырымдар американдық социолог Толкот Парсонс пен (1902-1979) Элтон Мэйо (1880-1949) еңбектерінде толық көрсетілген «адамдардың арақатынасы » теориясының негізін қүрушы Э. Мэйо қазіргі замандық мәселесі -өнеркәсіпте бейбітшілік орнату, қауіпті әлеуметтік қиыншылықты жеңу-қайшылықты. Оның пікірі бойынша «әлеуметтік саулық»-ол «әлеуметтік теңдік ». Оның идеялары кәсіпкерлердің қолдауын тарты, бірақта өте 50 жылдардан бастап әлеуметтік бірлестік, адамгершілік карымнас, коғамдағы ауыз бірлік туралы үміт әлсірей бастаған, өйткені оның

негізінің өнеркәсіптегі, жалпы қоғамдағы қойшылықты толық жоямыз деген үміті ақталмады. Сондықтанда Дарендорф пен Козердің Қайшылы моделіне қайта оралуға тура келді.

Қайшылықтық өзара іс-әрекетінің жалпы теориясы. Қайшылықтың өз бетіне жеке дара ғылым ретінде дамуына, тағы бір американдық социолог Кеннет Боулдинг елеулі үлес қосты. «Қайшылық және қорғаныс, жалпы теория » (1963ж) атты кітабында, бұрынғы жетістіктеріне сүйене отырып қайшылықтың өзара іс-әрекеті туралы жалпы теориясын ашуға тырысты. Оның тұжырымының негізі, ол адамдардың арасындағы шиеленіс тудыратын тәртіптері, олардың үнемі өздеріне ұқсастары мен жауласуы кәдімгі адамдар арасындағы табиғи тәртіп екендігін мойындау болатын.

Бірақта адамзатқа соншалықты сары уайымшылдық пен баға бере отырып, ол адамның ақыл ойына, ар ожданның мөлшеріне қарай мүмкін адамзатын дамыта отырып, өзара іс-әрекетіндегі қайшылықты жұмсартуға болар деген үміт артты. Ол үшін барлық қайшылыққа табиғи даму үлгілері мен оның элементтерін анықтау керек. Қоғамдағы және табиғаттағы болып жатқан қайшылытардың негізі, олардың негізгі екі моделін: Статистикалық және Динамикалық бейнелеп беру сол туралы көзқарастың негізі болады.

Статистикалық модель қайшылықты оның ерекшелік құрылымына қарай талдайды, оның бірінші элементі болып (адамдар, малдар, нысандар, тұжырымдар) табылады, ал екіншісі-осы жақтардың арасындағы қарым-қатынас. Қайшылық Боулдингмен анықталады, бәсекелестік жағдайы ретінде, бұл жағдайда екі жақта бір-бірінің тілегімен талабына қарамастан әрқайсысы өзіне керекті, жайлы тұсын ұстайды. Динамикалық модель казіргі психлолгиялық (мінез-қүлықтық) белгілі бихевиоризмнің тұжырымнан күрылады, немесе мінез қүлықтық тәртіптен. Бүл түжырымға карағанда, адам осыған бағынса, адам өзін « стимул- реакция » принципін ұстайды, айналадағы ортада болып жатқан (импульстарға) тылсымдарға қарай әрекет етеді. Қайшылықтың Динамикасы -ол қарсылық жағдайда адамның жалпы тәртіптік құбылыста бірден бір көрінеді.

Егер малдың қайшылықтағы мүмкіндігі шектеулі болса, кейбір ең төмендегі күрестегі сонымен (мысалы тамақ үшін, жерді иемденуде, табындағы орын үшін), ал адамның табиғатында көптеген сырлар болғандықтан ол қайшылықтың туының көпеген түрлерін ұсынады.

Қоғамдық шиеленісудің (қайшылықтық түрі) оның қомақты мәліметтерін белгілерді, символдарды, әлем туралы білімі, өзі және басқалар туралы білуіне байланысты. Қоғамдағы қайшылықтың туна тек көзге айқан көрінетін сылтаулар мен қатар көптеген көрінбейтіндерде ықпал етеді. Соған қарамастан қайшылықтың шығатын жалғызда жан-жақты көзібар. Боулдингтен кейін ғалымдар қайшылық әрекетінің бір жүйедегі жоспарын ойлап тапты.

«қайшылық стратегиясы» осы барлық стратегияның мағанасы қайшылықты шешу, немесе шиеленіс жағдайды, өмірдің гармониясна ойландыру. Осы жобада түрлі конференциялар, ғылыми орталықтар, газет журналдар шыға бастады.

Шиеленісті сотқа жеткізбей реттеу жолындағы зерттеулер, шешу кезеңде тек әлеуметтік жағынан ғана қарамай оның мінез - қүлық жағынан да қараған тиімді нәтеже беретініне көз жеткізді, сондықтан да уақыт оза бұл салада жұмыс өсе бастады. Әлеуметтікпен қатар мінез құлықтық қайшылықтар қарала бастады.

Егер әлеуметтік ғылым топтар аралық қайшылықты зерттеуге арналса, мінез - құлықтық жеке адамның, жан дүнесін зерттеуге бағытталған.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.