Нарықтық экономика жайында

Экономика-

ның даму

үлгілері

1. Әлеуметтік-

нарықтық

экономика

үлгісі (Гер-

мания, Шве-

ция және

басқалар)

2 . ¥ л т т ы қ

шаруашы-

лыққа негіз-

делген үлгі

(Жапония,

Онтүстік

Корея және

басқалар)

- халықтық тұрмыс қажет-

тілігін өтейтін салалардың

ұдайы өндіріснің қалыптастыру;

- үнемі халықтың тұтыну

мүмкіндіктерін арттыру;

- халықтың әсіресе, тұтыну

мүмкіндігі аз топтарын әлеу-

меттік қорғау шаралары ар-

қылы жүзеге асыру;

- өз отанының дамуына ұлт

болып күш салу;

- мемлекет ішіндегі ай-

мақтармен, жергілікті жер-

лердің даму ерекшеліктерін

ескеру;

- ғылыми-техникалық бағ-

дарламаларға арқа сүйеу;

- экономикалық даму-

дын орташа өсуі;

- нарықтық қатынас-

тарға көшу мерзімінің

үзақтығы;

- жұмыссыздық денгейі-

нің 2-3% көлемінен ас-

пауы;

- экономикалық даму-

дың жоғарғы қарқыны;

- экономикалық озық

Құрылымдарды қалып-

тастыру;

3. Американ-

лық даму

үлгісі

- ашық эканомикалық қаты-

настарға жол беру;

- дүниежүзілік экономика-

лық жаналықтарға сүйену;

- бәсекелестікті дамыту;

- мемлекет тарапынан жеке меншік кәсіпорындарын қор-

ғап көтермелеу;

- экономикалық даму-

дың жоғары қарқыны;

- халықтың әлеуметтік

тұрғыдан нашар қор-

ғалуы;

- жұмыссыздардың көп-

тігі (8-10%) ;

4. Қазақстан-

ның эконо-

микалық да-

му үлгісі

- либералды ашық эконо-

миканы қалыптастыру және

оның қауілсіздігін сақтау;

- экономиканың әлеумет-

тік бағытта дамуын қамта -

масыз ету;

- экономикалық еркіндік-

ті сақтау;

- жеке, аралас меншік түр-

лерін дамыту

- дағдарыстан шығып,

экономиканы тұрақты

дамытуға бет бұруы;

- жұмыссыздықты мей-

лінше азайтуға бағыттал-

ған шаралар жүйесінің

қалыптасуы;

- экологияның халық ден-

саулығына әсерінің орын

алуы

1. Негізгі нарық

2. Қосалқы нарық

- тауар және қызмет;

- өндіріс факторларының;

- қаржы және ақша

а) экономикалық бағыты бойынша:

- тұтыну тауарлары мен қызмет көрсету;

- өндіріс құрал-жабдықтар;

- жұмыс күші;

- шикізат;

- ноу-хау;

- бағалы қағаздар;

- валюта нарығы және басқалар

ә) географиялық жағынан:

- дүниежүзілік;

- ұлттық;

- аймақтық;

- жергішкті

б) бәсекелестік жағынан:

- монополиялық;

- олигополиялық;

- аралас

в) саладар бойынша:

- азық-түлік;

г) сату және ұйымластыру жағынан:

- көтерме сауда;

- шағын көтерме сауда;

- бөлшек сауда