Мотивация жайында

1 Түрткі.мотивация.мотивациялық аясы
2 Мотивация құрылымы

Мотивация отандық және шет елдік психологиясындағы іргелі проблемалардың бірі болып табылады.Қазіргі күнгі психологиядағы зерттеме үшін оның маңыздылығы адамның белсенділігінің көзін, оның іс-әрекетін , мінез-құлқын қозғаушы күшін талдаумен байланысты. Адамды іс-әрекетке не итермелейді, оның түрткісі қандай, ол оны не үшін жүзеге асырады деген сұрақтарға жауап оның сәйкес түсіндірмесінің негізі болып табылады. «Адамдар бір-бірімен қарым-қатынас жасаған кезде, ең алдымен оларды осындай байланысқа итермелеген, түрткілер жайлы және де олар алдына азды көпті мөдшердесаналы түрде қойған мақсаттары жайлы сұрақ туындайды» Ең жалпы түрде түрткі-бұл адамды осы түрткімен анықталатын іс-әрекетке енген қандай да бір әрекеткеитермелеуші, ынталандырушы , анықтаушы.
Мотивация проблемасының күрделігі мен көп аспектілі оның мәнін, табиғатын, құрылымын түсінуде және де оны әр тұрғыдан зертеу әдістерінің көп болуымен шарталады(Б.Г.Ананьев, С.Л.Рубинштейн, М.Аргайл, В.Г.Асеев, Дж. Аткинсон, Л.И. Божовивич, К.Левин, А. Мослау, Ж.Нюттен, З.Фрейд , П.Фресс, П.М.Якбсон және т.б) Отандық психологияда мотивациялық аясын зерттеуді анықтаушы негізгі әдіснамалық принцип мотивацияның динамикалық пен мазмұндық-мағыналық жақтарының бірлігі жайлы ереже болып табылады. Осы принцпті белсенді жетілдіру адамның қатынастар жүйесі мән мен мағына арақатынасы, түрткілер ықпалдасуы жәнеолардың мәндік контексі, тұлға бағыттылығы мен мінез –құлық динамикасы, іс-әрекеттегі бағдар сияқты т.б. проблемаларды зерттеумен байланысты.
Отандық психологияда мотивация адамның өмірлік іс-әрекетінің, оның мінез-құлқының күрделі көп деңгейлі реттеушісі ретінде қарастырылады. Осы реттеудің жоғары деңгейі саналы –еріктік деңгей болып табылады . Алексеев көрсеткендей , адамның мотивациялық жүйесі берілген мотивациялық тұрақтылардың қарапайым қатарына қарағанда неғұрлым күрделі құрылымға ие. Ол тек кең аямен сипатталады, оған автоматты түрде жүзеге асырылатын ұстанымдар да , ағымды өзекті болмағанмен де, бірақ оның түрткілерінің ары қарай дамуының мәндік болашағын беретін адам үшін маңызды функцияны атқарады. Мұның барлығы бір жағынан , мотивацияны қажеттіліктердің күрделі, бір келкі емес көп, деңгейлі жүйесі және қажеттіліктердің күрделі , бір келкі емес көп деңгейлі жүйесі және қажеттіліктерді, түрткілерді, қызығушылықты, мұраттарды, ұмтылыстарды, ұстанымдарды , эмоцияларды, нормаларды, құндылықтарды және т.б. қамтитын жүйе ретінде анықтауға , ал келесі жағынан, адамның іс-әрекетінің, мінез-құлқының көп мотивтендірілуі жайлы айтуға мүмкіндік береді. «Мотивациялық аяның бағыныстылық құрылымы тұлғаның бағыттылығын анықтайды, ал тұлға бағыттылығы өз мазмұны мен құрылысы бойынша қай түрткілер үстем болса, соған байланысты түрлі сипатқа ие»