Қазақстандағы ипотекалық несиелендіруді бағалау мен талдау

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 50 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе . . .

1 НАРЫҚТЫҚ ЭКОНОМИКАДАҒЫ ИПОТЕКАНЫҢ АЛАТЫН ОРНЫ МЕН РОЛІ

Ипотекалық несиенің экономикалық мәні және

қажеттілігі . . .

Ипотекалық несиелендіру жүйесі және оның құқылық

қатынасы . . .

2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕЛЕНДІРУДІ БАҒАЛАУ МЕН ТАЛДАУ

2. 1 Қазақстандағы екінші деңгейлі банктердің ипотекалық

несиелендіруін талдау . . .

2. 2 Екінші деңгейлі банктермен берілетін ипотекалық несие

бойынша қарызалушының несие қабілетін бағалау . . .

2. 3 Қаржылық мекемелердің, құрылыс компанияларының

ипотекалық несиелендіруін талдау . . .

3. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕЛЕНДІРУІНДЕГІ МӘСЕЛЕЛЕРІ МЕН ДАМУ ЖОЛДАРЫ . . .

ҚОРЫТЫНДЫ . . .

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . .

КІРІСПЕ

Қазіргі кезде ипотекалық банктер экономикада екі мағына береді, біріншісі, әлеуметтік институттар, олар ұзақ мерзімді жер несиесін қамтамасыз ету және қосымша құжаттардың эмитенті ретінде процент әкелетін капиталдың қорғаушы құралдары. Екіншіден, капитал салымы және несие делдалы. Жалпы ипотекалық банктер әртүлі коммуналдық, қоғамдық құрылымдарға қарыз береді. Бұл жағдайда қарыз ипотекамен қамтамасыз етілмейді, ол салықтан түскен қаржыдан қамтамасыз етіледі. Ипотекалық банк қызметтері негізінен бағала қағаздарға салым салу, кепіл ретінде бағалы қағаздарды алып қарыз беру және басқа қаржылық қызмет көрсету болып табылады.

Курстық жұмыстың басты мақсаты Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелендірудің қажеттілігін, оның экономикамыздағы атқаратын қызметі мен ролін және ипотекалық несиелендіру жүйесін дамыту жөніндегі мәселелерді қарастыру, сонымен қатар Қазақстанда ипотекалық несиелендіруді ұйымдастыру жолдарын жүзеге асыру болып табылады.

Курстық жұмыста ипотекалық несиелендіру шарттары, құқылық қатынастары, несиелендіру жүйесі, механизмі мен тәртіптері келтірілген. Сондай-ақ оның дүниежүзілік тәжірибелеріндегі үлгілері бойынша талдау көрсетілген, оның біздің экономикамызға тиімді жақтары қарастырылған.

Соңғы жылдары экономикамызда ипотека деген сөз аз кездесіп жүрген жоқ. Жалпы ипотека деген сөз ең бірінші рет б. з. д. I-II ғасырда Рим қаласында, ал одан бұрын б. д. д. VII-VI ғасырларда Ежелгі Грецияда қолданыла бастады. Бұл қарызгердің кредиторға белгілі-бір жерді иелікке берумен және оған байланысты құрылыстарды қамтамасыз ету мақсатында пайдаланылды.

Мемлекеттің тұрақтылығы және даму көрсеткіші ретінде әлеуметтік тұлғаның деңгейі және өзінің баспанамен қамтамасыз етілуі маңызды фактор болып табылады.

Әлемдегі әрбір дамушы мемелекеттің ипотекалық несиелендіру жүйесі әлеуметтік тұлғаның нақты табысын көздей отырып оны тұрғын үймен қамтамасыз етуге бағытталған.

Қазақстан республикасында ипотекалық несиелендіру бастамасы ҚР Президентінің 1995 жылғы 23-желтоқсанда №2723 «Жылжымайтын мүлік ипотекасы туралы» заңдық күші бар Жарлығынан бастап қолға алынды. Бұл жарлық бойынша ипотека жылжымайтын мүлік кепіл ретінде анықталған және ұзақ мерзімге берілетін несие түрі болып саналады.

Алғашқы кезеңдері Қазақстанда тұрғын үй реформасының жалпы ипотекалық моделін құру өте бәсең жүрді, себебі тұрғын нарығының реформасы несие-қаржы механизмдермен қамтамасыз етілмеді. Көбінесе ипотекаға сұраныс Алматы және Астана қалаларында болды.

Қазақстанда ипотекалық несиелендірумен мемлекттің арнайы Қазақстандық ипотекалық компания және Тұрғын үй құрылысы жинақ банкі айналысады. Қазақстандық ипотекалық компания 2001 жылдың басында Ұлттық банкпен құрылған, ол АҚШ-тың Fannie Mae және Кіші Азияның Cagamas Berhad атты атақты компанияларына сәйкес өз жұмысын бастады. Қазақстандық ипотекалық компания тұрғындарға ипотекалық несиелендіруде аралық буын болып табылады.

Қазақстандағы жалпы ипотекалық несиелендіру мақсатына тоқталсақ:

Ипотекалық несиелерді беру және онымен тұрғындарды

қамтамасыз ету;

2) Тәжірибеде андеррайтинг қызметін дамыту;

3) Банктердің, компоненттердің несие бойынша олардың торабын

құқығын жеңілдету;

4) Ипотекалық облигацияларды эмиссиялау.

Ипотекалық несие беру-тұрғын үй саласына инвестициялар тартудың ең тиімді тәсілдерінің бірі. Дәл осы ипотека халықтың тұрғын үй жағдайларын жақсарту, банктердің тиімді және пайдалы жұмыс істеу, құрылыс кешенінің өндірісті ырғақты жұмыспен жүктеу және халыққа ипотекалық несие беруді кең қолдануға жәрдемдесетін экономикалық өсуге ынталы мемлекеттің мүдделерін үйлестіруге мүмкіндік береді.

Курстық жұмыс әдістемелік нұсқауға сай орындалған және қолданылған әдебиеттер отандық және батыс елдерінікі, сонымен қатар орындалған жұмыс үш тараудан, кіріспе, қортындыдан және қосымшалардан тұрады. Курстық жұмыс әдістемелік нұсқауға сай орындалған.

1 НАРЫҚТЫҚ ЭКОНОМИКАДАҒЫ ИПОТЕКАНЫҢ АЛАТЫН ОРНЫ МЕН РОЛІ

1. 1 Ипотекалық несиенің экономикалық мәні және қажеттілігі

Соңғы жылдары экономикамызда ипотека деген сөз аз кездесіп жүрген жоқ. Жалпы ипотека сөзі ең бірінші рет б. з. д. IV- ғасырда Ежелгі Грекияда пайда болды. Бұл қарызгердің кредиторға белгілі бір жерді иелікке беру мен оған байланысты құрылыстарды қамтамасыз ету мақсатында шыққан.

Ертеде бір диірменші өмір сүреді, көкейкесті арманы-жеке баспана сатып алу болады. Батыс жақтан келген диірменші үй сатудың жаңа әдіс-тәсілін үйренеді, яғни бар мүлкін үй сатушыға беріп баспанасының алғашқы ақысын төлейді. Қалған соманы ай сайын 2 қап ұнмен жауып отырады. Сөйтіп 15 жылда қарызынан құтылады. Ежелгі гректер болса кепілдікке алған жерінің шетіне тақтайшалар орнатып, оларда сол аумақтың құнын көрсетіп, оны жер алушыдан талап ете алатынын жазыпты. Жазуы бар тақтайшалар «ипотека» деген атауға ие болды.

Ипотека Қазақстан банктерінде 3 жылдан бері қолджанысқа ие болып келе жатқан несиенің жаңа түрі. Оның негізгі бағасы мемлекеттік Ұлттық банкінде болса, екінші деңгейдегі банктер мүмкіндіктеріне сай өз бағдарламаларын құрып жатады. Несиенің бұл түрі сатып алушының тұрғын үйді бірден иемденіп, ақшасын белгілі бір мерзім аралығында банкке бөліп екі төлеуіне мүмкіндік береді. Алғашқы жарна банк беретін ақша мен толықтырылып сатушыға табыс етіледі. Жылдар бойы төленетін үй құнының белгілі мөлшері банк пайдасына түсіп жатады. Тұрғын үй құнының ұзақ мерзімде төлеу адамдардың жұмыстағы тұрақтылығын көрсетеді. Жұмыстағы тұрақтылық елдегі экономиканың түзелуін білдіреді. Экономиканың нығаюы тұрғын үйлердің қымбаттауына әкеліп соқса, бағасы жоғары үйлерді бірнеше жылға созылған ипотекалық несие көмегімен сатып алуға болады.

Ипотека (грек тілінен кепілзат) жылжымайтын мүлік кепілі, яғни бұл кепіл беруші кредитордың қарамағында қалатын мүлік. Ипотека заты - ол жылжымайтын мүлік немесе оған құқығы жатады.

Кепілдік-қарыз алушы банкке берілетін жылжымайтын мүлік кепілдігі жөніндегі міндеттемелік куәлік. Ипотекалық несиелендіру коммерциялық және арнайы мамандандырылған банктермен, несие-қаржылық мекемелерімен жылжымайтын мүлікті (жер, ғимарат, өндірістік және коммерциялық салаға байланысты жылжымайтын мүлік) кепілге ала отырып ұзақ мерзімге берілетін несие түрі. Несиелендірудегі кепілді беру формасының механизмі мен процедурасы кепілдендірілген міндеттемеге қарағанда күрделі болып табылады. Ипотекалық несиелендіру механизмінің мәні қарыз алушы кредиторға кепілдік міндеттеме береді, яғни қарыз алушының белгілі мерзімде төлем міндеттемесін орындамағанда кепілдікке салынған жылжымайтын мүлік банктің меншігінде қалатынын растайтын құқық беру болып табылады.

Тауар айналымы мен жылжымайтын мүлік мәмілесінің жоғарылауына байланысты ипотекаға сұраныс көбеюде. Ипотекаға сәйкес міндеттеме кепілзатпен қамтамасыз етіледі. Заңдық негізде ипотекалық кепілзат басқа қамсыздандыру түрлеріне қарағанда кредитордың мүлікке иеленуі, яғни мұнда жауапты тұлға емес мүлік болып табылады. Сонымен кепілділік құқығы абсолюттік құқық болғандықтан қарызгерден үшінші тұлғаға меншік құқығы ауысқаннан кейін де кепілзат болып қалады. Ипотека туралы заңдылықтар гректердің заңдылықтарынан өңделіп, дамып Римнің жеке құқықтарында көрсетіледі, қазіргі заманғы тәжірибеде ол өзгеріссіз қолданылып келеді, сонымен қатар ол Қазақстан Республикасының заңдылықтарында қолданылады. Қазақстан Республикасының азаматтық кодексіне сәйкес «Ипотека-кепілге салынған мүлік үшінші бір тұлғаның иелігінде болатын кепіл түрі. Ипотека заты өндірістік құрылыстар, ғимараттар, үймереттер, көп қабатты үйлердегі пәтер, көлік құралдары, космостық объектілер, айналымдағы тауар және т. б. азаматтардың мүліктік айналынан алынбаған заттар болып табылады.

Ипотека түсінігі анағұрлым көп диапазон алып жатса да, жылжымайтын мүліктің өзінің артықшылық сипаттамасы бар. Азаматтардың кодекске сәйкес өнеркәсіптің, құрылыстың, ғимараттың, пәтердің жер теліміне құқығының және т. б. жылжымайтын мүліктің кепілі Қазақстан Республикасының ипотека туралы заңдармен реттеледі. Кепілдік салынған мүлікті міндетті түрде тіркеуден өткізетін органға тіркеу керек. Өйткені ипотекалық куәлікті мемлекеттік тіркеуден өткізгеннен кейін ғана күшіне енеді. Егер тіркеуден өтпеген ипотекалық куәлік екі жақты келісімге отырса да заңдық күші жоқ болады.

Экономикалық жүйе ретінде ипотекалық несиелендіру қайта қаржыландыру әдісіне байланысты қаржылық нарықта ипотекалық несиелендіруді жүзеге асыратын несиелік мекемелерге классификациялан

ады. Қазақстанда соңғы уақытқа дейін қолданылған әдістерді еске алмай-ақ қайта қаржыландыру моделі бойынша ипотекалық несиенің бар әдістерін жүйелеу керек болса, үй құрылысын қаржыландырудың негізгі түрі болып, ұзақ мерзімді ипотекалық несиелендіру жүйесі болып табылады.

Тұрғын үй құрылыс жинақ жүйесі-бұл өз капиталын тұрмыстық жағдайын жақсарту үшін кейін несие алуға құқық беретін тұрмысты қаржыландыру жүйесі. Құрылыс жинақтық жүйеде тұрғындар өз жағдайын жақсарту мақсатында қажетті соманың жарты бөлігін банктегі қарыз жинақтық шотында жинайды, ал банк өз кезегінде қарыз салушыға келісім сомасы мен меншік сомасы арасындағы көлемге байланысты қарыз береді. Мұндай жүйе қазіргі уақытта Қазақстанның «Тұрғын үй құрылыс жинақтық банкінде» жүргізіледі.

Бүгінгі күні жинақтық банктер құру үшін 2000 жылы Құрылыстық жинақ туралы заңға сәйкес нормативтік құқықтық база қалыптасқан. 2001 жылы Қазақстан нарығында Еуропалық құрылыс жинақтық банктер шыға бастады.

Құрылыс жинақтық жүйенің отаны-Германияда тұрғындардың 35 % құрылыс жинақтық келісімге отырған және салынып жатқан тұрғын үйлердің 43% құрылыс жинақтық құралдар арқылы қаржыландырылады. Германияда мұндай жүйе бірінші дүниежүзілік соғыстан кейін дами бастады.

Жоғарыда көрсетілгендей ипотекалық несиелендірудің келесі моделі Ұзақ мерзімді ипотекалық несиелендіру болып табылады. Бұл моделдің негізгі қағидасы капиталдың сыртқы нарықтарындағы ипотекалық несиелендіру үшін ресурстарды тарту, бұл моделдің негізгі сипаттамасы болып табылады. Моделдің спецификалық сипаттамасы оның айналымдылығы, ипотекалық кепілдің екінші нарықта болуы, яғни кепілдің бірінші кредитор тұлғаның басқа кейінгі үшінші инвестор тұлғаға сату мүмкіндігі болып табылады.

Ипотекалық несиелендірудегі барлық моделдердің жалпы ерекшелігі оның бірінші және екінші нарыққа бөлінетіндігі. Бұл екі сегмент бір бірін толықтырады, яғни тұрғын үймен қамтамасыз етілуіне және қаржыландыру икемділігінің болуы болып табылады.

Алғашқы нарық - жалпы несиелік нарықтың сегменті, заңды және жеке тұлғалардың жылжымайтын мүліктерін кепілге ала отырып ипотекалық банктер және басқа қаржылық институттар несие береді. Бірінші нарықтағы ипотекалық несиенің негізгі кезеңдері келесі суретте көрсетілген.

Кепілзаттың бірінші нарықта пайда болуы

Клиенттің өтініші Андеррайтинг Жылжымайтын мүлік кепілінің тіркелуі

Жылжымайтын Несиені ұсыну, Ипотекалық банкпен кепілзат

мүлікті бағалау кепілді ресімдеу бойынша қызмет көрсету

Сурет 1.

Бірінші нарықта субъектілердің қарым-қатынасын құратын несиелік келісім-шарт болады.

Бұл нарықтың негізгі субъектісі арнайы мамандандырылған несиелік мекемелер-Ипотекалық банктер немесе қаржы-несиелік мекемелер және олардың қарыз алушы клиенттері.

Ипотекалық несиеде көп мөлшерде ұзақ мерзімге несие бергендіктен көптеген мәселелерді туғызады. Олар 2 себептен пайда болған:

Біріншіден, ұзақ мерзім кезең бойында берілгендіктен кредитор мұнда тәуекелділікке барады, әсіресе ол жеке тұлғамен келісім-шартқа отырған жағдайда. Несие кезеңінің ұзақтылығына байланысты кредитордың тәуекелі пропорционалды өсіп отырады.

Екіншіден, кредиторға пайдасыздығы, яғни несиелік ресурстың ұзақ мерзімге салынуы болып табылады.

Осы және басқа да себептер ипотекалық несиелендіруде екінші нарықтың туындауына әкеліп соқты. Бірінші нарық тұрақтандырылған тұтынушы несиесін тарту болса, ал екінші нарықта капитал нарығының қызмет атқару механизмімен байланысты.

Екінші нарық-жалпы қаржы-несиелік нарықтардың сегменті болып табылады, яғни кепілзаттың нарықтағы айналымына персоналданған кепілзаттың бағалы қағаздағы қолма-қолсыздығына-секъютиризация, және оларды инвесторлар арасында орналастыру есебінде ипотекалық жүйенің несиелік портфелінің жиынтығын қалыптастыру негізінде ресурстарды жинақтайды. Бұл нарықтың басты мақсаты оны ұйымдастыру және қызметін дамыту, қайта қаржыландыру арқылы банктердің минималды ставка мөлшерінде тұтынушылары үшін, сонымен қатар екінші нарық субъектілері арасында тәуекелді бөлу үшін несителік ресурстарды арзандатады.

Екінші нарықтың келесі атқаратын қызметтері бар:

1) Өтімділікті қамтамасыз ету, кепілзатты белгілі бір сала деңгейінде эмитент, инвестор немесе басқа да ұстаушы оны нарықта өз қажетіне қамтамасыз ету мақсатында сату;

2) Тұрмыстық үйлерді қаржыландыру айналымының төмендеуі. Несиелік мекемелерді қайта қаржыландыруда екінші ипотекалық нарық арқылы жылжымайтын мүліктің нарықтағы айналымдығы төмендейді, яғни олар жылжымайтын мүлік пен капитал нарығын біріктіретін буын болып табылады;

3) Аймақтар арасында капиталды бөлшектеу. Екінші нарық әрбір аймақтардан олардың тұрғын үй қаржыландыруға тапшылығын қамтамасыз ету үшін аймақтардағы капиталдың айналымдылығын қамтамасыз етеді. Тапшылық бұл несиеге сұраныс жинақтаудан көп болған аймақтарда, яғни капиталға салымдар төмендегенде байқалады;

4) Инвестициялық портфелді несиелендіру және диверсификациялау бойынша көрсеткіштер айырмашылығын тегістеу. Капитал жинақталуы аймақтар арасындағы несиелік ставка бойынша және инвестициялық портфелді аймақтық тәуекелден қорғау мақсатында келтіруге көмектеседі. /4. 354-бет/

Екінші нарықтың негізгі субъектісі болып: Ипотекалық банк - өзінің қызметін жалғастыру мақсатында және инвестордың өзінің уақытша бос ақша қаражаттарын табыс әкелетін құралға салуы үшін қосымша қаржыларды қажет ететін құралдар арқылы ипотекалық несие беру болып табылады.

Ұзақ мерзімді ипотекалық несиелендірудің мәселелерін шешудің негізгі бағыттары нарық механизмін, қоғамның бюджеттен тыс ресурстарын шоғырландыру және оны қаржылық несиелік сфераға бағытталуы үшін түрлі жағдайлар жасау болып табылады.

Қазақстандық ипотекалық компанияның (ҚИК) дамуы барысында кейбір заңдылықтардың мәселелері қарастырылған. Бұл ипотекалық несиелендіру туралы заңдылықтар елдің барлық масштабы негізінде әлі дамымаған кезде және ипотекалық нарық субъектілері әлі біріктірілмеген жағдайда қабылданды. Жүйе енгізілгеннен кейін келісім-шартты мемелекеттік тіркеуден өткізу қымбатқа түсті, одан тұрғындарға несие беру қымбаттап кетті және несиеге тұрғын үй алатын азаматтар үшін салықтық жеңілдіктер берілген жоқ. Осыған байланысты қазіргі кезеңде Қазақстан республикасының Ұлттық банкі кейбір ипотекалық заңдылықтарға өзгерістер мен толықтырулар енгізуге тура келеді. Қабылданған өзгерістер мен толықтырулар республикадағы ипотекалық несиелендіруді дамытуға септігін тигізеді. Бірақ ипотекалық несиелендірудегі басты мәселе-оған тартылатын қаражаттарды дамыту. Мұндай тартымды қаражаттарды енгізу үшін ипотекалық облигацияларды шығару, яғни ол Қазақстандық ипотекалық компанияның талаптары мен құқықтарына сәйкес жүргізілуі қажет. Негізгі Отандық институционалдық инвесторлар зейнетақы жинақтық қорлар мен сақтандыру компаниялары болып табылады.

Қазақстандағы ипотекалық несиелендіруде тағы бір туындаған мәселе кейінгі уақытқа дейін болған несиелендірудің орташа алғанда төмен деңгейде болуы қиынға соқты (3-5 жыл) . Мұның негізгі себебі нарыққа қатысушылар көбінесе әмбебеп банктер, ал мамандандырылған институттар банктік емес ұйымдар болғандықтан осындай мәселе туған.

Отандық және шетел тәжірибелері бойынша ипотекалық несиелендірудің келесідей қағидаларын белгілеуге болады:

мүлікке меншік құқығын шектей отырып қарызгердің

пайдалануына беру;

2) кепіл үлесі түрінде қарыз көлемін анықтау;

3) кепілге сол мүлікті қосымша ипотекалық қарыз түрінде алу;

4) несиені сақтандыру есебінде беру;

5) несиені мерзімінде қайтармаған жағдайда мүліктен айырылу

немесе оны басқа тұлғаға беру.

Ипотекалық несиелендіру көптеген мемлекеттердің әлеуметтік, экономикалық дамуына әсер ететін фактор болып табылады. Ол әсіресе елдің экономикалық дағдарыстан шығу кезеңінде үлкен роль атқарады. Рузвельттің «Жаңа курсы» мұнда үй сатып алушылардың несиелендіруінен басталғаны кездейсоқ жағдай емес. Мұндай жағдай тек АҚШ-та ғана емес басқа елдерде де экономикасын көтеру мақсатында қолданды. Қазақстанның экономикасында созылып кеткен экономикалық дағдарыстың жойылуы өндірістік секторға көп көлемді қаржыны банктік несие арқылы инвестициялаудан бірте бірте қалпына келуімен анықталады. Жылжымайтын мүлік кепілі-нарықтық шаруашылықтың ең негізгі қаржылық құралы, ол кәсіпкерлік субъектілердің инвестициялық қызметін дамытатын, сонымен бірге кредитор мүддесін қорғайтын құралдың бірі болып табылады.

Ипотека-материалдық өндіріс пен материалдық емес сфераны дамыту мақсатындағы қаржылық ресурстарды тарту әдісі. Ипотекалық бизнесті дамыту арқылы көптеген өндірістік салалардың қарқынды дамуына, яғни экономиканың нақты секторының өркендеуіне әсер етеді. Ипотекалық несиенің көмегінсіз тұрғын құрылысын жалғастыруға, құрылыстың үздіксіз даму процесін қалыптастыруға мүмкіндік болмайды. Құрылыстың өсуі құрылыс материалдары мен ағаш өңдейтін, жиһаз жасайтын, электр құралдары мен метал өнімдерін жасайтын және т. б салалардың дамуына септігін тигізеді.

Өнеркәсіптік ипотекалық несиелендіру өндірістің модернизациялануына, өнімнің бәсекеге қабілеттігін жоғарлатуына әсер етеді. Осының барлығы еліміздің экономикалық қарқынының өсуіне әкеледі. Біріншіден әлеуметтік тұрақсыздықты жоюға көмек көрсетеді, яғни құрылыс болып жатқан аймақтарға қосымша еңбек күшін әкеліп жұмыссыздық мәселесін шешеді. Екіншіден, әлеуметтік тұрақтылыққа жетудің ең маңызды шарты тұрғындардың үй қажеттілігін қанағаттандырады. Меншікті тұрғын үймен қамтамасыз етілу-әрбір жанұяның басты қажеттілігі.

Ипотека-сатып алушының жылжымайтын мүлігін кепілге ала отырып, ұзақ мерзімге берілетін несие түрі. Қазіргі кезде Қазақстан республикасындағы ипотекалық несиелендіру жүйесі тұрғын үй саясатының ең маңызды бағыты болып табылады. Ипотекалық несиелендіру әлеуметтік және экономикалық дамыту қызметінен басқа, елдің банктік жүйесінің тиімді және тұрақты қызмет атқаруын қамтамасыз етеді. Ипотеканың бір артықшылығы елде дағдарыс болған жағдайда

Кәсіпорын дефолт жариялайды, ал тұрғындар өз несиелеріне қызмет жасайды. Бүгінгі күні тұтыну несиелерінің 80-90 % ипотека болып табылады.

Қазақстан республикасында қазіргі кезде ипотекалық несиелендіру механизмін дамыту келесі себептермен байланысты:

1) тұрғын үй құрылысын дамытудың объективті қажеттілігі - ипотекалық қаржыландырудың әлеуметтік жағдайды жақсартуы;

2) экономиканың рецессиялық жағдайы, кейбір жағымды конъюктуралық өзгерістерге қарамастан ипотеканың ынталандыру қызметін атқаруы;

3) экономикадағы жоғары тәуекелділік көмекші институттардың қаржылық ресурстарын қажетті салаға бағыттауына көмектеседі. /4. 361-бет/

Ипотекалық несиелендіру республиканың салықтық тәртіптерін реттеуге көмектеседі, яғни банктердің ипотекалық несие берудегі басты талаптары клиенттің төлем қабілеттілігін растайтын ресми құжат және салықтық декларация талап етеді.

Ипотека-бұл кепілге жылжымайтын мүлікті ала отырып ұзақ мерзімге берілетін несие түрінің келесідей артықшылықтары бар:

басқа несие түрлеріне қарағанда төмен проценттік көрсеткіштер;

2) жылжымалы сыйақы сомаларынан тұратын барлық кезең бойындағы

тұрақты төлемдер;

3) несиені мақсаттық қолдану, яғни тұрғын үйді сатып алу, жөндеу, қайта

салу.

Ипотека-бұл тек банктік несие емес, ол банктік және банктік емес құрылымдардың қызметіне әсер ететін қаржылық құрал. Егер де бұл құрылымның бірі өз қызметін тоқтатса, несие беру процесі де тоқтайды. Ипотека елдің экономикалық жағдайының жақсаруына қажетті құрал болып саналады.

Жоғарыда келтірілген барлық факторлар Қазақстан экономикасының дамуына ипотекалық несиелендіру жүйесін енгізіп дамыту елдің кезекті нарықтық қатынастағы қадамы болып табылады.

1. 2 Ипотекалық несиелендіру жүйесі және оның құқықтық қатынасы

Қазақстандағы бұрынғы тұрғын үйді қаржыландыру саясаты дәстүрлік кеңестік жүйе негізінде орталықтандырылған бюджет ресурстарын құрылысқа бөлу арқылы қалыптасқан. Сондықтан Қазақстанда экономикалық реформа бастамасында тұрғындардың өз бетімен тұрғын үй мәселесін шешуде нарықтық механизмнің жоқтығынан елде келеңсіз жағдайлар өріс алды.

Тұрғын үй құрылысындағы басты мәселе-оны қаржыландыру. Егер 1990 жыл басында тұрғын үй құрылысына негізгі капиталға инвестиция көлемінен 20 % құрса, ал 1998 жылы ол тек 8 % ғана құрады. Әлемдік тәжірибеде көрсетілгендей бұл мәселені шешу экономикалық өркендеу кезеңінен бұрын басталған.

Германияда бұл үдеріс 1930 жыл ортасынан басталды. АҚШ-та Рузвельттің «Жаңа курсы» үй иеленушілерді несиелендіруден бастап дамыды. Қазіргі кезде АҚШ-та ипотека нарығында жылына 3 трлн. доллардан жоғары көлемде қомақты қаржы айналыста жүруде.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.