Кредиторлық қарыздардың теориялық негіздері

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 59 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе

1 Бөлім. Кредиторлық қарыздардың теориялық негіздері

1. 1. Кредиторлық қарыздар түсінігі, оларды бағалау

1. 2. Банк несиелері бойынша қарыздар есебі

1. 3. Бюджетпен есеп айырысулар есебі

1. 4. Жабдықтаушылар және мердігерлермен есеп айырысу есебі

1. 5. Еңбекақы бойынша кредиторлық қарыздар есебі

2 бөлім. Кредиторлық қарыздар аудитінің ерекшеліктері

2. 1. Банк несиелері бойынша операциялар аудиті

2. 2. Салық міндеттемелері бойынша есеп айырысулар аудиті

2. 3. Жабдықтаушылармен есеп айырысулар дұрыстығын тексеру

2. 4. Еңбекақы бойынша қызметкерлермен есеп айырысу аудитінің тәртібі

3 Бөлім. ''Батсу'' ЖШС-нің кредиторлық қарыздарын талдау

3. 1. ''Батсу'' ЖШС-нің кредиторлық қарыздарын төлеу қабілеттілігін талдау

3. 2. ''Батсу'' ЖШС-нің төлем қабілеттілігін арттыру жолдары

Қорытынды

Қолданған әдебиеттер тізімі

Қосымшалар

Кіріспе

Қазіргі уақытта ақша қаражаттарының айналымдылығы, сонымен қатар кредиторлармен жүзеге асырылатын есептік операциялардың дұрыс ұйымдастырылып, жүргізілуі кәсіпорынның қаржылық нәтижелеріне үлкен әсерін тигізеді.

Кредиторлармен есеп айырысулады дұрыс жолға қойып, оңтайлы ұйымдастыру айналым қорларының айналымдылығын жоғарлатуға, ақша қаражаттарының уақтылы түсуіне мүмкіндік береді. Осыған байланысты кредиторлармен есеп айырысу операцияларын бақылау, басқару қажеттілігі туындайды.

Есеп айырысу операцияларының жағдайын бақылау есептік тәртіпті күшейтуге, өнімді тапсырыс еткен ассортиментте және сапада жабдықтау бойынша міндеттемелердің орындалуына, төлем тәртібінің сақталуы бойынша жауапкершілікті арттыруға, дебитолық және кредиторлық қарыздардың төмендеуіне ықпал етеді, яғни кәсіпорынның қаржылық жағдайын жақсартады.

Жоғарыда аталған мәселелер таңдап алынған ғылыми жұмыс тақырыбының өзектілігін айқындайды. Курстық жұмыстың негізгі мақсаты - кредиторлық қарыздардың бухгалтерлік есебін жүргізу тәртібін зерттеп, оларды аудиторлық тексеру ерекшеліктерін қарастыру, сондай-ақ нақты мысал негізінде кәсіпорынның кредиторлық борыштарын талдау болып табылады.

Дипломдық жұмыс ''Батсу'' ЖШС-нің нақты материалдары негізінде орындалды. Жұмыс үш бөлімнен тұрады, бірінші бөлімде ''Батсу'' ЖШС-дегі кредиторлық борыштар есебін жүгізу тәртібі, яғни кәсіпорын жұмысшыларына еңбекақы есептеу және төлеу, бюджетке аударылатын салықтық міндеттемер сомасын анықтау және оны бюджетке аудару, жабдықтаушылармен есеп айырысу операцияларының құжаттық рәсімделуі, банк несиелері бойынша операциялар есебін жүргізу тәртібі зерттелді.

Жұмыстың екінші бөлімі кредиторлық борыштар аудитін ұйымдастыру ерекшеліктеріне, атап айтар болсақ, кредиторлық қарыздарды аудиторлық тексерудің жоспары мен бағдарламасын түзуге, тексеру жүргізудің технологиясы мен әдістемесіне арналды.

Дипломдық жұмыстың үшінші бөлімінде ''Батсу'' ЖШС-нің қаржылық есеп мәліметтерінің негізінде кәсіпорынның несие қабілеттілігі, кредиторлық қарыздарын төлеу қабілеттілігі талданып, кредиторлық қарыздарды басқаруды жақсарту жолдары қарастырылды.

1 Бөлім. Кредиторлық қарыздардың теориялық негіздері

1. 1. Кредиторлық қарыздар түсінігі, оларды бағалау

Кредиторлық қарыз - кәсіпорынның басқа занды немесе жеке тұлғаларға міндеттемелері (берешегі) .

Пайда болу сипатына қарай кредиторлық қарыз қалыпты және анықталмаған болып бөлінеді.

Қалыпты кредиторлық қарыз бен кәсіпорынның бизнес-жоспарын орындау барысына, сондай-ақ есеп айырысудың іс жүзіндегі формаларымен байланыстыларын санаған жөн. Бұларға төлеу мерзімі келмеген акцептелген есеп-қисап құжаттары бойынша жабдықтаушыларға берешек және бюджетке төлемдері өтіп кеткен берешек және т. б.

Ақталмаған кредиторлық қарыз болып бюджетпен есеп айырысу бойынша - каржы органдарына, еңбекті өтеу бойынша - кәсіпорын қызметкерлеріне, мерзімінде төленбеген есеп-кисап құжаттары бойынша - жабдықтаушыларға және т. б мерзімі өткен берешектер саналады.

Кредиторлық қарыз - бұл бір тұлғаның нақты әрекетпен басқа тұлғаның (кредит беруші) пайдасын көздейтін істі орындау борышы немесе міндеті. Борышқордың нақты әрекетіне мыналар жатады: мүлікті беру, жұмысты орындау, ақша төлеу және басқалар, әйтпесе белгілі бір әрекеттен тарту (бас тарту), ал кредит беруші борышқорынан өз міндетін орындауын талап етуге құқылы. Кредиторлық қарыз сомасы болашақтағы барлық ақшалай төлемдердің ағымдағы құны ретінде өлшенеді.

Кредиторлық қарыздарды реттеу мынадай тәсілдермен іс жүзіне асырылады:

ақшалай қаражатпен төлеу; активтерді табыстау; қызмет ұсыну;

міндеттемені басқа міндеттемемен ауыстыру;

міндеттемені капиталға аудару.

Кредиторлық қарыз (қысқа мерзімді кредиттік берешек. Ол операциялык кезеңдерде немесе есептелетін күннен 12 айдың ішінде өтеледі) және ұзақ мерзімді (төлеу мерзімі бір жылдан көп) болып жіктеледі.

Кредиторлық қарыздарда негізінен шаруашылықты субъектінің есептесу қатынастылықтарындағы көрсеткіштер, сонымен қатар, бюджетке төлемдер, кәсіпорынның жұмысшыларына қаржылық көрсеткіштері сипатталады. «Дебиторлық - кредиторлық қарыздар» деп аталатын мақалада А. М. Косой кредиторлық қарыздарға мына төмендегідей қасиеттердің тиімді екенін атап көрсетеді :

- кредиторлық қарыздар - экономикалық қатынастардың сипаттау, себебі оның пайда болып туындауы бір шаруашылықты субъектілерге тиімді, кірісті болса, ол қорды субъектіге тиімсіз, қарыз болып жіктеледі. Осы аталған қарыздар, әсіресе оның мерзімі өтіп кеткен сегменті, шаруашылықты қатынастылықтарды «ажыратуы», өндірістің көлемін төмендету, қоғамда әлеуметтік дағдарыстың туындауына ықпал жасауы мүмкін.

- кредиторлық қарыздар, кәсіпорынның жекелей айналымдағы қаржысын алмастыруы мүмкін;

- кредиторлық қарыз-шаруашалықты айналымнан банктік несиені алу қаситеттеріне ие, осы қажет кредиторлық қарыздың банктік несиемен салыстырғандағы арзандық шамасымен сипатталады. Алайда, жедел түрден, ұзақ мерзімді бағытта критикалық даму нүктесіне жете отырып, кредитторлық қарыз, керісінше банктік несиенің стимулына айналып оған төленетін төлем көрсеткішін жоғарылатып жіберуі мүмкін.

- кредиторлық қарыз кәсіпорыннан кәсіпорынға өзара байланыстылық төлемақы тізбектері бойынша өте жылдам таралуымен сипатталады.

- кредиторлық қарыздардың қасиеттерінің бірі қолма-қол есептемелердің трансформациялануында (өзгеруінде), төлем тәсілдерін алмастыру;

- белгілі бір кезеңдегі кредиторлық қарыздың мерзімдік көрсеткіштерінің несиелеу жүйесін әлсіретумен сипатталады.

Қандайда болмасын шаруашылық субъектілерін олардың қандай салада қызмет атқарғандығына қарамастан алып қарайтын болсақ, олардың барлығының да міндеттемелері болады. Кез келген өндіріспен айналысатын субъекті сол өнімді өндіру үшін қажетті шикізаттармен материалдар үшін жабдықтаушыларының алдында міндетті болса, саудамен айналысатын шаруашылық субъектісі сол сататын тауарларын жеткізіп беруші яғни жабдықтаушы субъектінің алдында міндетті болуы мүмкін.

Қазіргі таңда қаржының жетіспеушілігінен банктер, банктен тыс мекемелерден, шетелдерден қарыз, несие алып өздерінің жұмысын жандандырып жатқан, сондай-ақ міндеттемелерін шектен тыс көбейтіп алып, оны қайтаруға мүмкіншілігі болмай жабылып, аукционға салынып, сатылып жатқан субъектілер көптеп кездеседі.

Халықаралық бухгалтерлік есеп стандарттарына сәйкес кредиторлық қарыздар есебін келесі шоттарда жүргізу қарастырылған:

«Батсу» ЖШС-де кредиторлық борыштар есебі қаржы-шаруашылық қызметі бас шоттар жоспарының алтыншы «Міндеттемелер» деп аталатын бөлім шоттарында есептелініп жүргізіледі. Бұл бөлімде 60-«Несиелер», 61-«Алдағы кезең кірістері», 62-«Дивидендтер бойынша есеп айырысу», 63-«Бюджетпен есеп айырысу», 64-«Еншілес (тәуелді) серіктестіктермен есеп айырысу», 65-«Бюджеттен тыс төлемдер бойынша есеп айырысу», 66-«Алынған аванстар», 67-«Жабдықтаушылар және мердігерлермен есеп айырысу», 68-« Басқадай несиелік борыштар бойынша есеп айырысу» деп аталатын бас шоттарының тиісті бөлімше шоттары орналасқан.

Кредиторлық қарыздарды бағалау мақсаттылықтары, активтерді бағалау мақсаттарына ұқсас. Дәстүрлі түрде, олардың бастылары - түсімді, табысты анықтауда шығындар мен жоғалту жүйелермен байланысты. Қазіргі кезеңде, алдыңғы жоспарда инвесторлар мен кредиторларды қаржының қозғалысын болжауға қажетті ақпараттармен қамтамасыз ету мәселелері қойылуда. Осы мәселелермен қатар, түрлі фирмалардың есеп беру деректері мен есеп беру кезеңіндегі акционерлердің мүліктік құқықтылықтарын салыстыру қажеттілігі туындайды. Кредиторлық қарызды тану бір бағыттылық жүйеде анықталады, себебі келісім-шарт міндеттемелерді өтеу уақыты мен сомасын көрсетеді немесе шарттардан келіп жүйеленеді. Алайда, төлемдік сома ретінде міндеттемелерге байланысты болады, мысалы, арендалық негізгі қаржыны қолдануға байланысты алынған табыстың сомалық көрсеткішіне. Монетарлы кредиторлық қарыздар номиналды бағалар бойынша есепке алынады. Ол төленуге қажетті қаржыны көрсетеді. Ереже бойынша, осы соманың шамасы келісім-шарттармен анықталған. Кез-келген жағдайда, қарыздық міндеттемелердің ағымдық бағалануы, болашақтағы төленетін ағымдық дисконттты бағасын көрсеттеді. Ағымды қарыздық міндеттемелер аз мерзімнің ішінде өтелумен сипаттала отырып, дисконттың шамасы көп емес, және кредиторлық қарыз өзінің минималды құны бойынша өрнектеледі. Берілген векселдерді толық өтеуде, алдын-ала төленген проценттік шама векселдің минималды құнынан алынып тасталынады. Егер кредиторлық қарыздар түрлі жолдармен өтелген болса, онда мүмкін болатын бағадан минималды көрсеткіш дисконтталады. Альтернативті вариант жоғарғы соманы сипаттаумен өрнектеледі, кәсіпкерлік іс-әрекеттерді өте жоғары дәрежеде орындауда қарызды өтеу мәселелері туындайды. Ұзақ мерзімді кредиторлық қарыз жағдайларында дисконттың сомасы жоғары, сондықтан, кредиторлық қарыздың ағымды бағалануы, болашақтағы төлемді дисконтталған бағалаумен сипатталады.

Банк несиелері бойынша қарыздар есебі

Несие - бір заңды тұлғаның екінші бар заңды тұлғаға немесе жеке адамның заңды тұлғаға әдетте келісілген мөлшерде пайыз, өсім (процент) алу үшін белгілі бір уақытқа заттай немесе ақшалай уақытша қаржы беруге байланысты пайда болатын экономикалық қарым-қатынас жүйесі болып табылады.

Нарықтық экономика жағдайында несие коммерциялық және банктік болып екіге бөлінеді.

Коммерциялық несие - бір кәсіпорынның екінші кәсіпорынға сатқан тауарының құнынан алынатын төлемнің кейінге қалдырылуына байланысты туындайды.

Банк несиесі - ұйымға ақша түрінде өндірісін ұлғайтуға, ағымдағы қызметтеріне байланысты қарыздарын төлеу үшін беріледі.

Несие беру және оны қайтару (өтеу) тәртібі тиісті заңдарға сәйкес және кәсіпорынның банкімен немесе басқа да несие берушілермен жасалған келісім-шарттары негізінде реттеліп жүргізіледі. Онда несие берілетін объекті, несие беру шарты мен тәртібі, оның өтелетін (қайтарылу) мерзімі, міндеттемесі, өзара қамтамасыз ету түрі, пайыздық (проценттік) өсім ставкалары мен оның төлем тәртібі, екі жақтың жауапкершілігі мен құқығы, толтырылатын және бір-біріне беретін құжаттарының тізімі тағы да басқалар көрсетіледі.

Кәсіпорындар банк мекемесінен несие сұрамастан бұрын несие алудың қажеттілігін, оны уақытында қайтарудың мүмкіншілігін, әрбір коммерциялық банктердің несие беру, өтеу, өсім пайызы (проценті) ставкаларымен және басқадай талаптарымен танысып, алдын-ала шешіп алуы қажет. Банк мекемелері, әдетте несие сұраушы ұйымның төлем қабілеттілігі және қаржы тұрақтылығы жағдайын тексереді. Ол үшін кәсіпорынның тиісті бухгалтерлік ақпаратты мәліметтерін алып танысады. Берілетін уақыт аралағына сәйкес банк несиесі қысқа мерзімді (бір жылға дейінгі уақыт) және ұзақ мерзімді (бір жылдан артық уақыт) болып екіге бөлінеді.

Несиенің объективті қажеттілігі-бұл, кәсіпорынның өндірістік және сауда айналымы капиталының заңдылықтарына негізделген.

Банк несиесі есебі қысқа және ұзақ мерзімді несие беру туралы Қазақстан Республикасының Ұлттық банк мекемесі бекітетін "қысқа және ұзақ мерзімді несие беру ережелеріне" сай жүргізіледі. Қысқа мерзімді несие ұйымның айналым қаржысын құрайтын көздердің бірі болып саналады.

Несиелер қайтарымдылық, төлем және мерзімділік шарттары бойынша келісіп, коммерциялық негізде беріледі.

Несие алу үшін кәсіпорындар банк мекемесі басшысының атына өтініш береді. Бұл өтінішке қосымша өзіне қажетті несие сомасы мөлшерін, оның жұмсалатын мақсаты мен бағытын, өтелу яғни қайтару мерзімін, сонымен қатар осы несие сомасы арқылы орындалатын операциялар үшін жасалған бизнес-жоспар, тағы да басқадай құжаттар табыс етуі тиіс.

Кәсіпорындар мен ұйымдар банктен бірінші рет несие алуы барысында жоғарыда аталған құжаттармен қоса банкке өздерінің жарғысын, құрылтайлық құжаттарының көшірмесін, тіркелу куәліктерін және тағы да басқа құжаттарды табыс етуі керек.

Жалпы кәсіпорындарға берілетін несие сомасы, банк мекемесінің жауапты мамандары ұйымның өткізген құжаттарын тексеріп болғаннан кейін, несие бойынша борышты және пайызды (процентті) қайтару, өтеу үшін кепілдікке салынған меншік туралы келісім-шарттың орындалуына сәйкес беріледі.

Банк мекемесі мен несие алушы кәсіпорын арасындағы несиелік қызмет көрсету бойынша келісім-шарт бір жылға немесе одан да ұзақ мерзімге жасалады. егер келісім-шарт бір жылдан артық уақытқа жасалған жағдайда несие жыл сайын бекітілетін несиелік келісім-шарт негізінде беріледі. несиелік келісім-шарт банк мекемесімен әрбір несие алушы ұйм (клиент) үшін жеке-жеке жасалады.

Қысқа мерзімді банк несиелері 1 (бір) жылдан аспайтын уақытқа беріледі (яғни 12 (он екі) айдан артық емес уақытқа) . Кейбір жағдайларда түрлі себептерге байланысты бұндай несиенің мерзімі ұзартылуы мүмкін. бірақ ұзартылған мерзімін қоса есептегенде оның мерзімі екі жылдан аспауы керек.

Банк несиесі кәсіпорынның, яғни несие алушының есеп айырысу шоттарындағы қаражаттарының мөлшеріне (көлеміне) қарамай-ақ беріледі және қолма-қол емес тәртіппен несие алушының қарыз шотынан оның есеп айырысу шотына ақша аудару арқылы жүргізіледі. несиелік борышты өтеу тәртібі, нақты мерзімі, әдістері несиелік келісім-шартта қарастырылады. егер несие алушы келісім-шартта белгіленіп көрсетілген мерзімінде несиелік борышын өтей алмайтын болса, банк мекемесі алдын ала несие алушының рұқсатынсыз кепілдік берушінің шотынан қарыз сомасын қайтару жайлы талап қояды.

Кәспорын банк мекемесінен несие алған уақытында:

Д-т: "Ақшалар" немесе "Жабдықтаушылар және мердігерлермен есеп айырысу" және тағы да басқа шоттар

К-т: "Банк мекемесінің қарызы" шоты түрінде бухгалтерлік жазуы жазылады.

Ал бұл алынған несие қайтарылған уақытта:

Д-т: "Банк мекемесінің қарызы" шоты

К-т: "Ақшалар" шоты түрінде бухгалтерлік жазуы жазылады.

Осы алынған несие үшін есептелген пайыз (процент) сомасына:

Д-т: "Сыйақы түріндегі шығын" шоты

К-т: "Төленетін сыйақы" шоты түрінде бухгалтерлік жазуы жазылады.

Кәсіпорын бұл міндеттемені төлеген уақытында:

Д-т: "Төленетін сыйақы" шоты,

К-т: "Ақшалар" шоты түрінде бухгалтерлік жазуы жазылады.

Еліміздің экономикалық жағдайын көтеру үшін сырттан инвестиция тартып, әр түрлі дүние жүзіндегі ірі банктерден де несие алынады. Соның ішіне есептелетін пайызы мен берілетін пайдалану мерзімі жағынан тиімді де маңызды болып саналатын халықаралық валюталық қордың мүше-елдеріне берілетін "СТЭД-БАЙ" несиесі болып табылады. бұл қордың мүшеліген кіретін елдер кез келген уақытта халықаралық валюталық қордан келісілген уақыт ішінде белгілі бір соманы ұлттық валютадан шетел валютасына айырбастауына, кедендік төлемдерді төлеу мерзімін несие есебінен ұзартуға құқығы бар.

Шетелдік банктерден немесе басқалардан шетелдік валюта түрінде несие алған ұйымның бухгалтериясында:

Д-т: "Ел ішіндегі валюталық шоттардағы ақшалар" немесе "Шетелдердегі валюталық шоттардағы ақшалар" шоттарының тиістісі,

К-т: "Банк мекемесінің қарызы" шоты түрінде бухгалтерлік жазу жазылады.

Ал ұйым бұл несиені қайтарған уақытында:

Д-т: "Банк мекемесінің қарызы" шоты

К-т: "Ел ішіндегі валюталық шоттардағы ақшалар" шоттарының тиісті түрінде бухгалтерлік жазу жазылады.

Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы заңға сәйкес барлық кәсіпорындар өздерінің меншігіндегі ақшаларының қозғалысын еркін пайдалануға, яғни өз қалауы бойынша жұмсауға құқылы. Яғни өзінің бос тұрған ақшаларын кәсіпорын басқа кәсіпорындарға инвестиция ретінде салуға немесе несиеге беруіне болады. Міне, сондықтан да ұйымдар өзіне қажет ақшаны тек қана банк мекемелерінен емес, басқа заңды немесе жеке тұлғалардан да несиеге, қарызға алуларына болады. Ұйымдардың басқа кәсіпорындардан алған несиені бухгалтерияда жазылатын екі жақты жазу банк мекемелерінен алынатын несиеге жазылатын жазуға ұқсас болып келеді.

Ұйым банктен тыс мекемеден несие алған уақытында:

Д-т: "Ақшалар" шоты,

К-т: "Банктен тыс мекемелердің қарызы" шоты түрінде бухгалтерлік жазуы жазылады.

Ал бұл алынған несие қайтарылған уақытта:

Д-т: "Банктен тыс мекемелердің қарызы" шоты,

К-т: "Ақшалар" шоты түрінде бухгалтерлік жазуы жазылады.

Осы алынған несие үшін есептелген пайыз (процент) сомасына:

Д-т: "Сыйақы түріндегі шығын" шоты,

К-т: "Төленетін сыйақы" шоты түрінде бухгалтерлік жазуы жазылады.

Кәсіпорындар бұл міндеттемені төлеген уақытында:

Д-т: "Төленетін сыйақы" шоты,

К-т: "Ақшалар" шоты түрінде бухгалтерлік жазуы жазылады.

Коммерциялық банктер іс жүзінде көбінесе несиені нақты ақшалай емес, төлем қаржысы есебінде, яғни пайдаланатын вексель түрінде береді. Несие алушы ұйымдар мұндай вексельдерді өздерін материалдық қорлармен, тауарлармен жабдықтайтын, сондай-ақ қызмет көрсететін жабдықтаушылпрмен есеп айырысу үшін пайдаланады. Әрбір вексельдің айналу мерзімі несие беруші банк мекемесімен несие алушы ұйывмның арасындағы келісім-шартта қарастырылып белгіленеді. Бұл айтылған вексельдер айналым мерзімі шегінде бір ұйымнан екінші ұйымға төлем құралы ретінде бірнеше рет берілуі мүмкін. Олардың пайдалану мерзімі аяқталғанда вексельді ұстаушы ұйым оны банк мекемесіне төлем ретінде табыс етеді. Ал осы вексель түрінде несие алған ұйым несиелік келісім-шарттың аяқталуына қарай банк мекемесіне алған несиесіне сәйкес есептелетін пайыз (процент) сомасын аударады.

Әрбір кәсіпорын өз қалауы бойынша "Басқадай қарыздар" деп аталатын шотта "Басқадай қысқа мерзімді несиелер" және "Басқадай ұзақ мерзімді несиелер" деп аталатын аралық шоттарын ашуларына болады. Сонымен қатар бұл шоттарда алынған несиелердің басқадай түрлері де есептеледі. кәсіпорынның бухгалтерлік есебінде нақты несиеге алынған ақшаларына:

Д-т: "Ақшалар" шоты,

К-т: "Басқадай қарыздар" шоты түрінде бухгалтерлік жазу жазылады.

Бұл алынған қаржы бойынша есептелген пайыз (процент) сомасына:

Д-т: "Сыйақы түріндегі шығын" шоты,

К-т: "Басқадай қарыздар" шоты түрінде екі жақты жазу жазылады.

Ал вексельдерді дисконттау бойынша операцияларға:

Д-т: "Басқадай қарыздар" шоты,

К-т: "Алынған вексельдер" шоты түрінде бухгалтерлік жазу жазылады.

Банктен тыс мекемелерден қарыз алу - «қарыз беруші» жақ «қарыз алушы» жаққа белгілі бір кезеңде қайтару шартымен ақша немесе материалдық қорды келісім-шарт бойынша қарызға береді.

Банктің қарыз түрлері:

- қысқа мерзімді - бір жылға дейін, бірақ екі жылдан көл болмауы керек;

- орташа мерзімді - бір жылдан үш жылға дейін;

- ұзақ мерзімді - үш жылдан жоғары.

Орташа мерзімді және ұзақ мерзімді қарыздар өндірістік және кәсіпорынның әлеуметтік даму мақсаттарына пайдаланылады.

Кредиттеу түрлері:

- аванстық - дайындаушы ұйымдарға беріледі;

- бланктік (сенімгерлік) - қаржысы тұрақты субъектіге, сенімді төлеушіге толық сеніп беріледі;

- консорциумдық (синдицированный - бірлестірілген кредит - бір қарыз алушының екі немесе одан да көп банкілеріне аса ірі мақсатты бағдарламаны кредиттеу (бір банктің қаражат жетпеген жағдайда) үшін беріледі;

- ипотекалық - мүлік (жылжымайтын мүлік) кепілдігімен берілетін ұзақ мерзімді несие;

- овердрафт - нәтижесінде дебеттік сальдо пайда болатын банктегі клиент шотынан (шоттағы қалған бөлікті) қаражатты есептен шығарып тастау аркылы жүзеге асырылатын қысқа мерзімді кредиттеу түрі;

1. 3. Бюджетпен есеп айырысулар есебі

Салық міндеттемесі мемлекет алдындағы әрбір салық төлеушінің міндеттемесі болып табылады және ол салық заңына сәйкес жүргізіледі.

2001 жылғы 12 - маусымда № 209-11 Қазақстан Республикасының Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдері туралы (өзгертулермен және толықтырулармен) Салық Кодексі қабылданды. Кодекске сәйкес жеке және заңды тұлғалардан алынатын салықтар мемлекеттік бюджетті толықтырудың негізгі көзі болып табылады.

Салықтар дегеніміз - мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардан белгілі бір мөлшерде түсетін міндетті төлемдер.

Әлеуметтік салық - заңды тұлғалардың бюджетке төлейтін салықтарының бірі. Оның басқа салық түрлерінен ерекшелігі, бұл салықтың мөлшері кәсіпорынның жұмысшылары мен қызметкерлеріне олардың атқарған қызметі мен орындаған жұмысы үшін есептелінетін еңбекақы төлеу қорына тікелей байланысты болып табылады. Яғни бұл салық ұйымның еңбекақы төлеу қорының шығындарына қосылып отырады. Бірақ та жұмысшылар мен қызметкерлерге есептелген еңбекақыдан ұстамайды. Әлеуметтік салықты төлеушілердің қатарына барлық заңды тұлғалар мен кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғалар жатады.

Әлеуметтік салық салу объектісіне, яғни еңбекақы төлеу қорына табыстың барлық түрлері кіреді; оның ішінде: әр түрлі сыйақылар, жәрдемақылар, жеке әлеуметтік жеңілдіктер, тағы да басқадай төлемдер.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.