Баянауыл өлкесінің тарихи-мәдени ескерткіштері

1 Жасыбай көлі
2 Мәстек абыздың зираты Далба тауы

Бүгінгі таңда Қазақстанда туристердің демалуына жағдай жасауды ұйымдастыру, республиканың туристік потенциялын көтері мәселелері жан-жақты қарастырылуда. Туризмнің дамуына республиканың саяси-әлеуметтік жағдайының тұрақтылығы және басқа мемлекеттермен халықаралық қарым-қатынасы әсер етеді.
Біздің еліміз таңғажайып тарихи-мәдени ескерткіштерге бай. Оның ғасырлар бойғы тарихы және халқымыздың ежелгі мәдениеті, тарихи ескерткіштері, байлықтары мен бірегей мұрасы, әдет ғұрыптары мен салт-дәстүрлері, осының барлығы туристердің үлкен қызығушылығын тудырады.
Қазақстанның тарихи-мәдени шетелге таныстыру ел беделіне оң ықпал етері сөзсіз. Елімізде ежелден аты аңызға айналған және бүгінгі күнге дейін болып келген қаншама тарихи-мәдени орындар бар, сондай өлкелердің бірі Павлодар облысына қарасты Баянауыл киелі елді мекені.
Баянауыл – Павлодар облысының күн батысында, қарт Ертістің сол жақ жағалауында орналасқан. Жерінің жалпы көлемі 18,5 мың шаршы шақырым. Батыстан шығысқа қарай 40-50 км-ге, солтүстіктен-оңтүстікке қарай 20-25 км-ге созылып жатыр. Биіктігі 600-1000м. ең биік жері – Ақбеттауы (1026м). Тау басы қия, жартасты келеді. Таудың етегінен басына дейін өскен балқарағай, аққайың орманы, әсем құзды алуан бейнелі алып жартастары, әртүрлі формадағы таулары, үңгірлері, тау ерекшеліктерінен аққан бұлақтары табиғатына ерекше көрік береді. Сондай-ақ Баянауыл өңірінен адамның тасқа салған суретін, ежелгі қазақ қоныстарының орнын, қасиетті Әулиетас үңгірін және басқа да археологиялық ескерткіштерді кездестіруге болады. Ескерткіш – кең мағынасында елдің, халықтың мәдени мұрасының жалпылама атауы. Тарихи-мәдени ескерткіштердің жиынтығы, мұражай және көрмелік маңызы бар заттар мен жылжымайтын ескерткіштерді қамтиды.
Баянауыл тауларындағы табиғаты аса көркем жерлердің бірі Жасыбай. Адам тұрмысына ерте дәуірлерден-ақ қолайлы болғанына ескілікті жәдігерлер куәлік етеді. Атбастау тауында көне дәуірден сақталған ізтаңбаларда, ерліктің белгісі болып табылатын найзалы жауынгердің суреттері салынған. Сол сияқты бұл жерде ғұндар кие тұтқан бұғының, бақсы-абыздар көлік ретінде мінген түйенің суреттері бейнеленген.

1. Жақсыбаев С.И. Баянауыл тарихынан//Дауа, 1992ж.
2. Тілеке Ж. Шежіре: Ертіс-Баянауыл өңірі. Павлодар, 1995ж.
3. Баянауыл, 2006ж.