Ыбырай Алтынсарыұлы

Жоспар
Кіріспе

1 Ыбырай Алтынсарыұлы өмірі
2 Ы. Алтынсарыұлының педагогикалық көзқарастары
3 Ыбырай Алтынсарыұлының тарихи сахнаға келуі

Көрнекті ағартушы, қоғамдық қайраткер, жаңашыл педагог 1841 жылы қазан айының 20-сында дүниеге келді. 1844 жылы әкесі ерте қайтыс болғаннан кейін, жас Ыбырай атасы Балғожа биден тәрбие алды.
1857 жылы ОРынбор шекаралық комиссиясы жанындағы мектепті алтын медальмен бітірген Ыбырай жас кезінен-ақ білімге құштарлығын көрсетті. Мектепте орыс, араб, татар және парсы тілдерінен, басқада негізгі пәндерден үздік нәтиже көрсеткен болашық ағартушы Орынборда айдауда жүрген әр текті интеллигенция өкілдерімен танысты. Жасынан жаңалыққа құштар болған Ыбырай Орынбор шекаралық комиссиясының төрағасы, шығыстану ғылымының көрнекті өкілі В.В. Григорьевпен жақындасты. Оның пәтерінде жиі болып, бай кітапханасын пайдаланды.
Мектепті үздік бітіргеннен кейін 1857 жылы Ыбырай өзінің атасы Балғожа бидің хатшысы ретінде тілмаштық қызмет атқарды. Ал 1864 жылы Торғайдың жанында Орынбор бекінісінде ашылған қазақ балаларын оқытуға арналған мектепте оқытушы болып жұмыс істеді.

Пән: Тарихи тұлғалар
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Ыбырай Алтынсарыұлы
(1841-1889)

Көрнекті ағартушы, қоғамдық қайраткер, жаңашыл педагог 1841 жылы қазан
айының 20-сында дүниеге келді. 1844 жылы әкесі ерте қайтыс болғаннан
кейін, жас Ыбырай атасы Балғожа биден тәрбие алды.
1857 жылы ОРынбор шекаралық комиссиясы жанындағы мектепті алтын
медальмен бітірген Ыбырай жас кезінен-ақ білімге құштарлығын көрсетті.
Мектепте орыс, араб, татар және парсы тілдерінен, басқада негізгі пәндерден
үздік нәтиже көрсеткен болашық ағартушы Орынборда айдауда жүрген әр текті
интеллигенция өкілдерімен танысты. Жасынан жаңалыққа құштар болған Ыбырай
Орынбор шекаралық комиссиясының төрағасы, шығыстану ғылымының көрнекті
өкілі В.В. Григорьевпен жақындасты. Оның пәтерінде жиі болып, бай
кітапханасын пайдаланды.
Мектепті үздік бітіргеннен кейін 1857 жылы Ыбырай өзінің атасы Балғожа
бидің хатшысы ретінде тілмаштық қызмет атқарды. Ал 1864 жылы Торғайдың
жанында Орынбор бекінісінде ашылған қазақ балаларын оқытуға арналған
мектепте оқытушы болып жұмыс істеді. Жаңа мектеп ашуға қаржы жинауда,
мұғалімдермен қамтамасыз етуде. Ы. Алтынсарыұлының педагогикалық
көзқарастары да қалыптасты. 1867-1868 жылдарда өлкені басқарудағы әкімшілік-
саяси реформалардың отаршылдық мазмұнына жете мән бермеген Алтынсарыұлы –
отаршылдық өзгерістерді қазақ халқына пайдалы іс деп қарсы алды. Патша
үкіметінің қанау саясатын өз шығармаларында жеткізіп сынағанмен де, белгілі
ағартушы отаршылдық әкімшілердің халыққа озбырлығын дәйекті сынамады.
Әрине, ауыл ортасынан шыққан Ыбырай қазақ еңбекшілерінің екі жақты езуге
дұшар болғаның балалық шағында да, Торғай уездік басқармасында іс
жүргізуші қызметінде де өз көзімен көріп, халықтың басынан кешіріп отырған
ақуалын жақсартуды әрдайым ойлағанына оның көптеген мысал, әңгімелері
дәлел. Бай, феодал топтардың көргенсіз қылықтарын әзілдеген Ыбырайға жиі
орынсыз жала да жабылатын. ХІХ ғасырдың екнші жартысында әсіресе патша
өкіметінің қазақ шаруаларын өз қоныстарынан ығыстырып, шырайлы жерді орыс
қонысшыларына үлестіруі Ыбырай тарапынан сан рет наразылық туғызды.
Жергілікті баспасөз беттерінде ол патша үкіметінің отаршылдық-аграрлық
саясатын сан рет әшкереледі.
Ыбырай Алтынсарыұлының тарихи сахнаға келуі, кейінгі ұрпақтарға
есімінің терең із қалдыруі, ең алдымен оның ағартушылық қызметіне
байланысты. ХІХ ғасырда ресми түрде халыққа білім беру жүйесінде арнайы
қызметте болған, ағартушы өзінің білімін, байланыстарын, қолындағы
мүмкіндікті қазақ жастарын сауаттылыққа шақырудан аянбады.
1879 жылы Ыбырай Торғай облысындағы мектептердің инспекторлылығына
қызметке тағайындалды. Тағыда ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.