Қоршаған ортаның қазіргі жай-күйін және оны қорғау
1. Қоршаған ортаның қазiргі жай.күйi
2 Бағдарламаның негiзгi бағыттары
және iске асыру тетiктерi
3 . Cу ресурстарының жетiспеушілiгі,
жұтауы және ластануы
4 Бағдарламаны iске асырудан күтiлетiн нәтижелер
5 Қоршаған ортаға тиетін əсер
2 Бағдарламаның негiзгi бағыттары
және iске асыру тетiктерi
3 . Cу ресурстарының жетiспеушілiгі,
жұтауы және ластануы
4 Бағдарламаны iске асырудан күтiлетiн нәтижелер
5 Қоршаған ортаға тиетін əсер
2004-2015 жылдарға арналған экологиялық қауіпсіздiк тұжырымдамасына сәйкес климат пен озон қабатының өзгеруiмен, биологиялық әралуантүрлілiктің қысқаруымен, шөлейттенумен, топырақ қабатының, судың, ауаның ластануымен, қалдықтардың жиналуымен және тағы басқаларымен байланысты елдiң неғұрлым күрделi экологиялық проблемалары болып табылады.
БҰҰ-ның климаттың өзгеруi жөнiндегi үлгілік конвенциясын (1995 жыл) бекiткен және осы Конвенцияға Киото хаттамасына қол қойған Қазақстан көмiрсутегi отынын жағудан парник газдары көлемiнiң тұрақты ұлғаюымен байланысты жаһандық жылынудың алдын алу жөнiндегi жалпы әлемдiк қозғалысқа қосылды.
Қазақстан Республикасында парник газдары шығарындыларының көздеріне түгендеу жүргiзiлген және тура әрi жанама парник эффектiсiмен газдардың эмиссиялары есептелген, сондай-ақ негiзгi парник газы - көмiртегiнiң диоксидi (СО2) эмиссиясының болжамы жасалған. Жалпы iшкi өнiмнiң (ЖIӨ) бiрлігіне парник газдары шығарындыларының үлестiк көрсеткiшi бойынша (3,38 кг/АҚШ доллары) көмiртегiнiң диоксидi (СО2) Орта Азия елдерiнде бiрiншi орынды алады.
Көмiртегiнiң диоксидi (СО2) шығарындыларының көлемiне энергетика, ал энергия тасығыштардан - көмiр елеулi үлес қосады. Деректердiң болжамы бойынша неғұрлым жедел қарқынмен көмiрдiң үлесi өсетiн болады және 2010 жылға қарай отынды жағудан жиналған жиынтық шығарындылар көлемiнің 63%, ал 2020 жылы 66% құрайды. Экономикаға жаһандық жылынудың әсерi және Қазақстан қоршаған ортасының жай-күйi арнайы зерттеудi талап етедi.
Озон қабатының бұзылуы Дүниежүзілiк метеорологиялық ұйымның деректерi бойынша соңғы 25 жылда озон қабатының бұзылуы 10% құрайды. Бес станцияда 1973 жылдан берi озонның жалпы құрамына бақылау жүргiзілетiн Қазақстанның үстiнде озон қабатының қалыңдығы 5-7%-ға қысқарды.
Жекелеген күндерi адам үшiн қауiптi ультракүлгiн радиациясы дозасының асуын тудыратын атмосферадағы озон құрамының неғұрлым төмен мәнi байқалуда.
Республикадағы флораның алуантүрлілігі түрлерінiң, тегінің құрамы және саны бойынша бiраз айырмашылық байқалады. Республика аумағында тамырлы өсiмдiктердiң 6000-нан астам түрлерi, шамамен 5000 саңырауқұлақтар, 485 қыналар, 2000-нан астам балдырлар, шамамен 500 мүктектiлер тiркелген. Неғұрлым толық түгендеуге саңырауқұлақтардың түрлерi мен жоғары өсiмдiк түрлерi ұшыраған. Өсiмдiктер iшiнде 14% жергіліктi түрi болып табылады. Олардың ішінде көне түрлерi аз емес. Қазақстанның Қызыл кітабына өсімдіктердің жоғарғы және төменгi түрлерінiң 404 түрi енгiзiлген.
Сексеуіл ормандары және бұталарды қоса алғанда, Қазақстанның ормандылығы 4,6% (11,5 млн.га), оларсыз - 1,2% (5,75 млн. га) құрайды. Қылқан жапырақты ормандар 1,8 млн га-ны алып жатыр. Қазақстан ормандары негізінен шаруашылық емес, топырақ қорғайтын және су-қорғайтын рөл атқарады.
Ормандардың биологиялық әртүрлілігіне қауiп төндiретiн факторларға өрт, өздігінен жаппай кесу, малды жаю жатады. Соңғы 10 жылда Шығыс Қазақстанда жолақты қарағайлы орман алаңы 0,16 млн.га-ға немесе 20%-ке кемiдi. Осы проблемаларды реттеу үшін "Мемлекеттік орман қорының учаскесiнде қылқан және ceксеуіл екпе ағаштарын басты пайдаланудың кесуiне тыйым салу және оларды сақтау жөніндегі шаралар туралы" Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2004 жылғы 23 сәуiрдегi N 460 қаулысы қабылданды.
БҰҰ-ның климаттың өзгеруi жөнiндегi үлгілік конвенциясын (1995 жыл) бекiткен және осы Конвенцияға Киото хаттамасына қол қойған Қазақстан көмiрсутегi отынын жағудан парник газдары көлемiнiң тұрақты ұлғаюымен байланысты жаһандық жылынудың алдын алу жөнiндегi жалпы әлемдiк қозғалысқа қосылды.
Қазақстан Республикасында парник газдары шығарындыларының көздеріне түгендеу жүргiзiлген және тура әрi жанама парник эффектiсiмен газдардың эмиссиялары есептелген, сондай-ақ негiзгi парник газы - көмiртегiнiң диоксидi (СО2) эмиссиясының болжамы жасалған. Жалпы iшкi өнiмнiң (ЖIӨ) бiрлігіне парник газдары шығарындыларының үлестiк көрсеткiшi бойынша (3,38 кг/АҚШ доллары) көмiртегiнiң диоксидi (СО2) Орта Азия елдерiнде бiрiншi орынды алады.
Көмiртегiнiң диоксидi (СО2) шығарындыларының көлемiне энергетика, ал энергия тасығыштардан - көмiр елеулi үлес қосады. Деректердiң болжамы бойынша неғұрлым жедел қарқынмен көмiрдiң үлесi өсетiн болады және 2010 жылға қарай отынды жағудан жиналған жиынтық шығарындылар көлемiнің 63%, ал 2020 жылы 66% құрайды. Экономикаға жаһандық жылынудың әсерi және Қазақстан қоршаған ортасының жай-күйi арнайы зерттеудi талап етедi.
Озон қабатының бұзылуы Дүниежүзілiк метеорологиялық ұйымның деректерi бойынша соңғы 25 жылда озон қабатының бұзылуы 10% құрайды. Бес станцияда 1973 жылдан берi озонның жалпы құрамына бақылау жүргiзілетiн Қазақстанның үстiнде озон қабатының қалыңдығы 5-7%-ға қысқарды.
Жекелеген күндерi адам үшiн қауiптi ультракүлгiн радиациясы дозасының асуын тудыратын атмосферадағы озон құрамының неғұрлым төмен мәнi байқалуда.
Республикадағы флораның алуантүрлілігі түрлерінiң, тегінің құрамы және саны бойынша бiраз айырмашылық байқалады. Республика аумағында тамырлы өсiмдiктердiң 6000-нан астам түрлерi, шамамен 5000 саңырауқұлақтар, 485 қыналар, 2000-нан астам балдырлар, шамамен 500 мүктектiлер тiркелген. Неғұрлым толық түгендеуге саңырауқұлақтардың түрлерi мен жоғары өсiмдiк түрлерi ұшыраған. Өсiмдiктер iшiнде 14% жергіліктi түрi болып табылады. Олардың ішінде көне түрлерi аз емес. Қазақстанның Қызыл кітабына өсімдіктердің жоғарғы және төменгi түрлерінiң 404 түрi енгiзiлген.
Сексеуіл ормандары және бұталарды қоса алғанда, Қазақстанның ормандылығы 4,6% (11,5 млн.га), оларсыз - 1,2% (5,75 млн. га) құрайды. Қылқан жапырақты ормандар 1,8 млн га-ны алып жатыр. Қазақстан ормандары негізінен шаруашылық емес, топырақ қорғайтын және су-қорғайтын рөл атқарады.
Ормандардың биологиялық әртүрлілігіне қауiп төндiретiн факторларға өрт, өздігінен жаппай кесу, малды жаю жатады. Соңғы 10 жылда Шығыс Қазақстанда жолақты қарағайлы орман алаңы 0,16 млн.га-ға немесе 20%-ке кемiдi. Осы проблемаларды реттеу үшін "Мемлекеттік орман қорының учаскесiнде қылқан және ceксеуіл екпе ағаштарын басты пайдаланудың кесуiне тыйым салу және оларды сақтау жөніндегі шаралар туралы" Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2004 жылғы 23 сәуiрдегi N 460 қаулысы қабылданды.
Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:
Парниковые газы — газы, которые предположительно вызывают глобальный
парниковый эффект. Основными парниковыми газами, в порядке их оцениваемого
воздействия на тепловой баланс Земли, являются водяной пар, углекислый газ,
метан, озон, галоуглероды и оксид азота. Водяной пар Водяной пар — основной
естественный парниковый газ, ответственный более, чем за 60 % эффекта.
Прямое антропогенное воздействие на этот источник незначительно. В то же
время, увеличение температуры Земли, вызванное другими факторами,
увеличивает испарение и общую концентрацию водяного пара в атмосфере при
практически постоянной относительной влажности, что, в свою очередь,
повышает парниковый эффект. Таким образом, возникает некоторая
положительная обратная связь. С другой стороны, облака в атмосфере отражают
прямой солнечный свет, тем самым увеличивая альбедо Земли, что несколько
уменьшает эффект. Углекислый газ Источниками углекислого газа в атмосфере
Земли являются вулканические выбросы, жизнедеятельность организмов,
деятельность человека. Антропогенными источниками является сжигание
ископаемого топлива, сжигание биомассы (в т. ч. сведение лесов), некоторые
промышленные процессы (например производство цемента). Основными
потребителями углекислого газа являются растения. В норме биоценоз
поглощает приблизительно столько же углекислого газа, сколько и производит
(в т. ч. за счет гниения биомассы). Метан Основными антропогенными
источниками метана являются пищеварительная ферментация у скота,
рисоводство, горение биомассы (в т. ч. сведение лесов). Как показали
недавние исследования, быстрый рост концентрации метана в атмосфере
происходил в первом тысячелетии нашей эры (предположительно в результате
расширения сельхозпроизводства и скотоводства и выжигания лесов). В период
с 1000 по 1700 годы концентрация метана упала на 40 %, но снова стала расти
в последние столетия (предположительно в результате увеличения пахотных
земель и пастбищ и выжигания лесов, использования древесины для отопления,
увеличения поголовья домашнего скота, количества нечистот, выращивания
риса). Некоторый вклад в поступление метана дают утечки при разработке
месторождений каменного угля и природного газа, а также эмиссия метана в
составе биогаза, образующегося на полигонах захоронения отходов. Озон
"Қазақстан Республикасының 2005-2007 жылдарға арналған қоршаған ортаны
қорғау" бағдарламасы туралыҚазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 6
желтоқсандағы N 1278 Қаулысы 3. ҚОРШАҒАН ОРТАНЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАЙ-КҮЙІН ЖӘНЕ ОНЫ
ҚОРҒАУ
ЖҮЙЕЛЕРIН ТАЛДАУ 3.1. Қоршаған ортаның қазiргі жай-күйi 2004-2015
жылдарға арналған экологиялық қауіпсіздiк тұжырымдамасына сәйкес климат пен
озон қабатының өзгеруiмен, биологиялық әралуантүрлілiктің қысқаруымен,
шөлейттенумен, топырақ қабатының, судың, ауаның ластануымен, қалдықтардың
жиналуымен және тағы басқаларымен байланысты елдiң неғұрлым күрделi
экологиялық проблемалары болып табылады.
БҰҰ-ның климаттың өзгеруi жөнiндегi үлгілік конвенциясын (1995 жыл)
бекiткен және осы Конвенцияға Киото хаттамасына қол қойған Қазақстан
көмiрсутегi отынын жағудан парник газдары көлемiнiң тұрақты ұлғаюымен
байланысты жаһандық жылынудың алдын алу жөнiндегi жалпы әлемдiк қозғалысқа
қосылды.
Қазақстан Республикасында парник газдары шығарындыларының көздеріне
түгендеу жүргiзiлген және тура әрi жанама парник эффектiсiмен газдардың
эмиссиялары есептелген, сондай-ақ негiзгi парник газы - көмiртегiнiң
диоксидi (СО2) эмиссиясының болжамы жасалған. Жалпы iшкi өнiмнiң (ЖIӨ)
бiрлігіне парник газдары шығарындыларының үлестiк көрсеткiшi бойынша (3,38
кгАҚШ доллары) көмiртегiнiң диоксидi (СО2) Орта Азия елдерiнде бiрiншi
орынды алады.
Көмiртегiнiң диоксидi (СО2) шығарындыларының көлемiне энергетика, ал
энергия тасығыштардан - көмiр елеулi үлес қосады. Деректердiң болжамы
бойынша неғұрлым жедел қарқынмен көмiрдiң үлесi өсетiн болады және 2010
жылға қарай отынды жағудан жиналған жиынтық шығарындылар көлемiнің 63%, ал
2020 жылы 66% құрайды. Экономикаға жаһандық жылынудың әсерi және Қазақстан
қоршаған ортасының жай-күйi арнайы зерттеудi талап етедi.
Озон қабатының бұзылуы Дүниежүзілiк метеорологиялық ұйымның деректерi
бойынша соңғы 25 жылда озон қабатының бұзылуы 10% құрайды. Бес станцияда
1973 жылдан берi озонның жалпы құрамына бақылау жүргiзілетiн Қазақстанның
үстiнде озон қабатының қалыңдығы 5-7%-ға қысқарды.
Жекелеген күндерi адам үшiн қауiптi ультракүлгiн радиациясы дозасының
асуын тудыратын атмосферадағы озон құрамының неғұрлым төмен мәнi байқалуда.
Республикадағы флораның алуантүрлілігі түрлерінiң, тегінің құрамы
және саны бойынша бiраз айырмашылық байқалады. Республика аумағында тамырлы
өсiмдiктердiң 6000-нан астам түрлерi, шамамен 5000 саңырауқұлақтар, 485
қыналар, 2000-нан астам балдырлар, шамамен 500 мүктектiлер тiркелген.
Неғұрлым толық түгендеуге саңырауқұлақтардың түрлерi мен жоғары өсiмдiк
түрлерi ұшыраған. Өсiмдiктер iшiнде 14% жергіліктi түрi болып табылады.
Олардың ішінде көне түрлерi аз емес. Қазақстанның Қызыл кітабына
өсімдіктердің жоғарғы және төменгi түрлерінiң 404 түрi енгiзiлген.
Сексеуіл ормандары және бұталарды қоса алғанда, Қазақстанның
ормандылығы 4,6% (11,5 млн.га), оларсыз - 1,2% (5,75 млн. га) құрайды.
Қылқан жапырақты ормандар 1,8 млн га-ны алып жатыр. Қазақстан ормандары
негізінен шаруашылық емес, топырақ қорғайтын және су-қорғайтын рөл
атқарады.
Ормандардың биологиялық әртүрлілігіне қауiп төндiретiн факторларға
өрт, өздігінен жаппай кесу, малды жаю жатады. Соңғы 10 жылда Шығыс
Қазақстанда жолақты қарағайлы орман алаңы 0,16 млн.га-ға немесе 20%-ке
кемiдi. Осы проблемаларды реттеу үшін "Мемлекеттік орман қорының
учаскесiнде қылқан және ceксеуіл екпе ағаштарын басты пайдаланудың кесуiне
тыйым салу және оларды сақтау жөніндегі шаралар туралы" Қазақстан
Республикасы Yкiметiнiң 2004 жылғы 23 сәуiрдегi N 460 қаулысы қабылданды.
Eгep өткен ғасырдың соңғы он жылдығының басына орман қалпына келтіру
жұмыстарының жыл сайынғы көлемi республика бойынша орташа алғанда, шамамен
80 мың га құраса, онда 1997 жылы орманды қалпына келтiру көлемдері 8 есе
қысқарды және қазiргi уақытқа дейiн іс жүзiнде осы деңгейде қалуда (1-
сурет).5. БАҒДАРЛАМАНЫҢ НЕГIЗГI БАҒЫТТАРЫ
ЖӘНЕ IСКЕ АСЫРУ ТЕТIКТЕРI Шешуші деңгейдегі нақты іс-қимылдардың
тиімділігі басқару жүйесiнiң дайындылығымен, қажетті заңнама және
нормативтік-әдістемелік базаның, табиғат қорғау жүйесінде экономикалық және
қаржы тетiктерi мен ынталандыруларының болуымен, әлеуметтік-экологиялық-
экономикалық проблемаларды кешенді шешуге бағытталған тетiктердiң
синергизмiмен айқындалады.
Мәлімделген мақсат әуе бассейнiне ластаушы заттардың шығарындыларын,
оның ішінде, парник газдары мен озон бүлдiргіш заттарын, су көздеріне
ластанулар төгінділерінің көлемдерін тұрақтандыруға, өндіріс және тұтыну
әрi басқа да қалдықтарды жинақтау қарқынын азайтуға бағытталған iс-
қимылдарды iске асыру жолымен қол жеткiзілетін болады.5.1.6. Халықаралық
ынтымақтастықты кеңейту БҰҰ-ның толыққанды мүшесi ретiнде Қазақстан
жаһандық әрiптестiк негізінде тиiмдi экологиялық саясат жүргiзу үшiн
халықаралық ынтымақтастықты пайдалануға тырысады.
Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастықты одан
әрi кеңейту мыналарды көздейдi:
халықаралық шарттар мен келiсiм-шарттар бойынша мiндеттемелер
шеңберiнде қоршаған ортаны қорғау саласындағы Қазақстан Республикасының
заңнамасына және халықаралық құқық нормаларына талдау жүргiзу, Еуропа
Одағының елдерiмен заңнаманың барынша жақындасуын қамтамасыз ету;
Қазақстандағы табиғат қорғау халықаралық конвенцияларын iске асырудың
құқықтық тетiктерiн әзiрлеудi жалғастыру;
"21 ғасырға арналған Жергiлiктi Күн Тәртiбiн" қалыптастырудың ғылыми-
әдiстемелiк негіздерiн әзiрлеу жөнiндегi ұсыныстарды дайындау;
Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық конвенцияларды iске асыру
жөнiндегi ұлттық есептердi дайындау және жай-күйiн бағалау;
қоршаған ортаның мониторингі бөлiгiндегi Дүниежүзілік банк
Метеорологиялық Ұйымның бағдарламаларына және Каспий экологиялық 5.2.5. Cу
ресурстарының жетiспеушілiгі,
жұтауы және ластануы Қазақстан Республикасы жер үстi су ресурстарының
жай-күйiне талдау жүргізу, қорғау және пайдалану "Жер үсті сулары"
мемлекеттік су кадастрын жүргізудi қамтиды және жекелеген су шаруашылық
бассейндерi үшін, сондай-ақ тұтастай алғанда, ел үшiн су ағысының жыл
сайынғы бағалау әдiстемесiн әзiрлеудi, негiзгi өзендердiң бассейндерiнде су
тұтыну туралы деректердi жинауды. Қазақстанның өзен ағысының жыл сайынғы су
ресурстарының бюллетенiн шығарудың технологиясын әзiрлеудi көздейдi.
Жердiң мұздық қабатының бағытталған еру процесi бөлігінде тау
аумақтарының табиғи ресурстарын экологиялық тұрақты пайдалану негізi
ретіндегi гляциосфераның жай-күйiне талдау жөнiндегi ұсыныстарды әзiрлеу
қажеттiгі өте көкейкесті.
Ертіс бассейні өзен ағысының және Балқаш көлiнiң ресурстарына
антропогендiк әсер етулердi бағалау жақын аумақтардың экономикасын дамытуды
ескере отырып, су тұтынуды ұтымды реттеу қажеттілігімен байланысты.
ГИС-технологиялары, мақсатты функциялар әдiстемесi мен кешендi
моделдер негiзiнде Iле-Балқаш аймағының жер асты суларының ресурстық
әлеуетiне кешендi экологиялық мониторингiн әзiрлеу қаралатын аумақтың жер
асты суларының ресурстарын басқарудың ғылыми-дәлелдi жүйесін құруға
мүмкiндiк бередi.
Қоршаған ортаның жай-күйіне олардың әсерiн бағалаумен ағынды сулар
жинақтаушыларының жай-күйін зерттеу жинақтаушылардың мүмкін болатын
толуымен байланысты қоршаған ортаның ластануы мен төтенше жағдайлардың
алдын алу жөніндегi күрделi проблеманы шешуге бағытталған.
Су ресурстары сапасының қазiргi заманғы талаптарын ескере отырып,
судың жай-күйінің мақсатты көрсеткіштерін және зиянды әсер етулердің рұқсат
етілген нормативтерiн әзiрлеу жөнiндегi ұсыныстарды әзiрлеу қажет.
Ағынды суларды тазарту және су ресурстарын ластаудың алдын алу
мақсатында алты валенттi хроммен және бормен Ақтөбе облысының Елек өзенін
қорғау жөніндегi жобаны iске асыру бойынша ұсыныстарды енгізу қажет. 5.2.6.
Тарихи ластанулар Қоршаған ортаға тарихи ластанулардың әсерiне бағалау
жүргiзу қазiр жұмыс iстемейтiн көп жылғы қызметтің нәтижесiнде пайда болған
қоршаған ортаны ластау көздерiн есепке алу қажеттілiгiмен туындаған.
Жаңа ластанулардың туындауын болдырмау мақсатында шаруашылық
жүргiзуші субъектілер үшін құқықтық, экономикалық және өзге де тетiктердi
енгiзу қажет.
Бұдан басқа, қоршаған ортаны қалпына келтiру және оңалту мақсатында
Семей қаласындағы авиакеросинмен жер асты суларының ластануын жою жөнiндегі
жобаны iске асыру қажет. 5.2.7. Зымыран-ғарыш және әскери-сынақ
кешендерінің әсерi Әскери-сынақ полигондарының аумақтарын кешендi
зерттеу жөніндегi ғылыми зерттеулер халықтың денсаулығына техногендiк және
табиғи факторлардың кауіптілік деңгейiн бағалау проблемасын шешуге, сондай-
ақ осы жерлердi мүмкін болатын шаруашылық пайдалану жөніндегi ғылыми
негiздi нұсқамаларды әзiрлеуге арналған. 5.2.8. Әуе бассейнiнiң
ластануы Соңғы жылдары байқалатын атмосфераға шығарындылар елдегi
атмосфералық aуa сапасының бiраз өзгеруiне iс жүзінде алып келген жоқ және
әсiресе, оны сауықтыру жөніндегi, мыналарды қоса, дамыған өнеркәсіптік-
көлiк инфрақұрылымымен урбандалған аумақтарға қатысты iс-шараларды
жүргiзудi талап етеді:
Қазақстан Республикасы әуе бассейнiнiң техногендiк ластану деңгейiн
бағалау және оны сауықтыру жөнiндегi iс-шараларды әзiрлеу;
Қазақстан Республикасы урбандалған аумақтарының атмосфералық ауа
сапасын басқарудың электрондық моделiн құру жөнiндегi ұсыныстарды әзiрлеу
және оны Астана мен Алматы қалаларында енгiзу;
Қазақстан Республикасының неғұрлым ластанған өнеркәсiп орталықтары
Өскемен, Қарағанды, Атырау, Шымкент, Петропавл, Павлодар, Риддер, Қостанай
қалаларында кешендi бағалау негiзiнде экологиялық жағдайды жақсарту
жөнiндегi iс-шараларды әзiрлеу және жүзеге асыру. 5.2.9. Радиоактивтiк
ластану Қазақстан Республикасындағы радиоактивтi қалдықтардың жай-
күйiн зерттеу, сақтау және консервациялау халықтың экологиялық
қауiпсiздігін қамтамасыз етудiң мiндетті шарты.
Қоршаған орта жай-күйi мен халықтың денсаулығына радиациялық
ластанудың әсерiне бағалау жүргiзу ел аумағының радиациялық техногендiк
ластануының кең таралуымен және үлкен қауіптілігімен байланысты.
Халықтың денсаулығына табиғи радиоактивтіліктің (радонның) терiс әсер
етуiне зерттеу жүргізу ел аумағында гранитоидтердiң кең дамуымен және адам
денсаулығына қатер төндiретiн радонның жоғары эманациясымен неғұрлым
қауiптi селитебтік аймақтарды анықтау қажеттiлiгiмен байланысты.
Солтүстiк Қазақстанның уран өндiретiн аймақтарында радиациялық және
санитарлық-гигиеналық жағдайды зерттеуде уран өндiретін аймақтардың
экологиялық жағдайы және әртүрлi деңгейдегi халық денсаулығының жай-күйi
арасындағы себептi-салдарлы байланысты анықтау мақсаты бар.
Бейбiт жер асты ядролық жарылыстарын өткiзу жерлерiне жақын шекаралар
мен аумақтарда су мониторингінiң технологиясы әзiрленетiн және енгiзiлетін
болады. 5.2.10. Химиялық ластану Химиялық ластануға ұшыраған
аумақтарды экологиялық бағалау жөнiндегі, сондай-ақ тұрақты органикалық
ластаушыларды бақылау, мониторинг және басқару жөнiндегi ұсыныстарды
дайындаудың қажеттілігі бар.
Химиялық ластанудың алдын алу мақсатында аумақтардың сынапты
ластануының мониторингі технологиясы әзiрленетін және енгізілетін әрi
күкірттi шығару, алу, сақтау және кәдеге жаратудың қоршаған ортаға әсер
етуi мониторингі жүргізiлетін болады. 5.2.13. Адамдардың аурулары мен
қоршаған ортаның
сапасы арасындағы байланысты белгілеу Халықтың ауруының және қоршаған
ортаның жай-күйiнiң себептi- салдарлы байланыстарын белгілеу үшін бiрқатар
неғұрлым маңызды зерттеулердi орындау қажет:
қатер факторын анықтау және қоршаған орта мен халықтың денсаулығына
олардың әсерiн азайту;
тұрақты өсу үрдiсi бар онкопатологиялардың туындауының аномальды
жоғары деңгейiнiң себебiн белгiлеу үшiн Солтүстiк Қазақстан және Шығыс
Қазақстан облыстарының аумағы мен халқының денсаулығына кешендi экологиялық
зерттеулер жүргізу. 7. БАҒДАРЛАМАНЫ IСКЕ АСЫРУДАН КҮТIЛЕТIН НӘТИЖЕЛЕР
Бағдарламаны iске асыру өндiрiстің болжамды өсуi кезiнде қоршаған ортаның
сапасын басқарудың тетiктерiн пысықтау мен сынақтан өткiзуге, оның
жұтауының қарқынын бәсеңдетуге, жекелеген неғұрлым қауiптi процестер мен
үрдiстердi тұрақтандыруға мүмкіндік бередi.
Қоршаған ортаның сапасын басқару жүйесiн оңтайландыру саласында
мыналар:
2005 жылы:
табиғат қорғау іс-шараларын жоспарлауды әртүрлі деңгейдегi және
салааралық үйлестiру қамтамасыз етілетiн;
қоршаған ортаны қорғауды басқарудың тиістi институционалдық базасы
қалыптастырылатын;
2006 жылы:
заңнама базасы ретке келтiрілетiн;
экологиялық талаптар мен стандарттарды қайта қарау және әзiрлеумен
мемлекеттiк бақылау жүйесі жаңғыртылатын;
халықаралық ынтымақтастықты кеңейту қамтамасыз етiлетін;
2007 жылы:
нормативтік әдістемелік құжаттама әзiрленетiн;
қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстардың ғылыми-техникалық
негіздемесі қамтамасыз етілетін;
табиғат қорғау қызметiн ынталандырудың тиімдi экономикалық тетiктері
пысықталатын және сынақтан өтетін;
қоршаған орта мониторингінiң жүйесін дамыту қамтамасыз етілетiн;
үздiксiз экологиялық бiлiм беру, тәрбиелеу және ағартушылық жүйесi
жетiлдiрiлетiн болады.
Қоршаған ортаға шаруашылық және өзге де қызметтің әсер етуiн азайту,
экожүйелердi қалпына келтiру және оңалту саласында 2007 жылы мыналар
қамтамасыз етілетін болады:
оны неғұрлым ластанған ірі қалалар мен өнеркәсiп орталықтарында
азайту кезiнде 3,6 - 3,7 деңгейiнде атмосфераны ластаудың орташа
көрсеткiшін сақтау;
өндiрiс қарқынын ұлғайту кезiнде жылына 155-156 млн. куб. м
деңгейiнде ластанған ағындардың төгінділер көлемдерiн сақтау;
өндіріс және тұтыну қалдықтарын ұқсату көлемдерiн олардың жыл сайынғы
жинақталуының 10% деңгейiне дейiн жеткiзу. Осы Бағдарламамен ұсынылған
іс-шаралар кешенiн iске асыру нәтижесiнде қоршаған ортаның сапасын
тұрақтандыру жөнiндегi мiндеттердi шешу үшін жағдай жасалатын болады және
сәйкесінше, Қазақстан Республикасының экологиялық жағдайының және халықтың
денсаулығының одан әрі нашарлауына нақты және әлеуетті қатерлер алынуы
мүмкiн. Антарктида үстiндегi озон ойығы үлкейiп барадыАнтарктида
үстiндегi озон ойығы үлкейiп барады. Оның көлемi Солтүстiк Америка
құрлығымен теңестiБиыл Антарктида үстiндегi озон ойығы былтырғысынан едәуiр
үлкейе түскен. Атап айтсақ, оның көлемi 27 миллион шаршы шақырымға жеттi.
Былтырғы көрсеткiш – 25 миллион шаршы шақырым едi. Ойық бiр жылдың iшiнде 2
миллион шаршы шақырымға ұлғайып отыр. Ал 2006 жылғысы тiптен қорқынышты. Ол
кезде озон ойығы бiрден 29 миллион шаршы шақырымға жетiп, Солтүстiк Америка
құрлығымен теңескен болатын! Озон ойығының бiр жылы үлкейiп, бiр жылы сәл-
пәл кiшiрейiп, құбылып отыруы ауа райына тiкелей байланысты: Оңтүстiк
жартышарда қыс түскенде, Антарктида үстiндегi атмосфера жердiң орта
ендiгiндегi ауамен араласпайды. Араласуға полярлық әуе шұңқыры деп аталатын
ауа ағысы кедергi жасайды. Дәл осы аймақта озон өте күштi химиялық бұзылуға
ұшырайды. Полярлық әуе шұңқырында температура барынша төмендейдi, яғни аса
қатты суық болады. Бұл стратосферада бұлттардың пайда болуына әкеп соғады.
Қыркүйек пен қазан айларында полярлық көктем келген кезде, яғни күн сәулесi
көбiрек түскен кезде стратосфера бұлттарына әсер етедi. Сөйтiп, хлорин
радикалдары түзiледi де, ол озонды өзара байланыспайтын оттегi
молекулаларына ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
парниковый эффект. Основными парниковыми газами, в порядке их оцениваемого
воздействия на тепловой баланс Земли, являются водяной пар, углекислый газ,
метан, озон, галоуглероды и оксид азота. Водяной пар Водяной пар — основной
естественный парниковый газ, ответственный более, чем за 60 % эффекта.
Прямое антропогенное воздействие на этот источник незначительно. В то же
время, увеличение температуры Земли, вызванное другими факторами,
увеличивает испарение и общую концентрацию водяного пара в атмосфере при
практически постоянной относительной влажности, что, в свою очередь,
повышает парниковый эффект. Таким образом, возникает некоторая
положительная обратная связь. С другой стороны, облака в атмосфере отражают
прямой солнечный свет, тем самым увеличивая альбедо Земли, что несколько
уменьшает эффект. Углекислый газ Источниками углекислого газа в атмосфере
Земли являются вулканические выбросы, жизнедеятельность организмов,
деятельность человека. Антропогенными источниками является сжигание
ископаемого топлива, сжигание биомассы (в т. ч. сведение лесов), некоторые
промышленные процессы (например производство цемента). Основными
потребителями углекислого газа являются растения. В норме биоценоз
поглощает приблизительно столько же углекислого газа, сколько и производит
(в т. ч. за счет гниения биомассы). Метан Основными антропогенными
источниками метана являются пищеварительная ферментация у скота,
рисоводство, горение биомассы (в т. ч. сведение лесов). Как показали
недавние исследования, быстрый рост концентрации метана в атмосфере
происходил в первом тысячелетии нашей эры (предположительно в результате
расширения сельхозпроизводства и скотоводства и выжигания лесов). В период
с 1000 по 1700 годы концентрация метана упала на 40 %, но снова стала расти
в последние столетия (предположительно в результате увеличения пахотных
земель и пастбищ и выжигания лесов, использования древесины для отопления,
увеличения поголовья домашнего скота, количества нечистот, выращивания
риса). Некоторый вклад в поступление метана дают утечки при разработке
месторождений каменного угля и природного газа, а также эмиссия метана в
составе биогаза, образующегося на полигонах захоронения отходов. Озон
"Қазақстан Республикасының 2005-2007 жылдарға арналған қоршаған ортаны
қорғау" бағдарламасы туралыҚазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 6
желтоқсандағы N 1278 Қаулысы 3. ҚОРШАҒАН ОРТАНЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАЙ-КҮЙІН ЖӘНЕ ОНЫ
ҚОРҒАУ
ЖҮЙЕЛЕРIН ТАЛДАУ 3.1. Қоршаған ортаның қазiргі жай-күйi 2004-2015
жылдарға арналған экологиялық қауіпсіздiк тұжырымдамасына сәйкес климат пен
озон қабатының өзгеруiмен, биологиялық әралуантүрлілiктің қысқаруымен,
шөлейттенумен, топырақ қабатының, судың, ауаның ластануымен, қалдықтардың
жиналуымен және тағы басқаларымен байланысты елдiң неғұрлым күрделi
экологиялық проблемалары болып табылады.
БҰҰ-ның климаттың өзгеруi жөнiндегi үлгілік конвенциясын (1995 жыл)
бекiткен және осы Конвенцияға Киото хаттамасына қол қойған Қазақстан
көмiрсутегi отынын жағудан парник газдары көлемiнiң тұрақты ұлғаюымен
байланысты жаһандық жылынудың алдын алу жөнiндегi жалпы әлемдiк қозғалысқа
қосылды.
Қазақстан Республикасында парник газдары шығарындыларының көздеріне
түгендеу жүргiзiлген және тура әрi жанама парник эффектiсiмен газдардың
эмиссиялары есептелген, сондай-ақ негiзгi парник газы - көмiртегiнiң
диоксидi (СО2) эмиссиясының болжамы жасалған. Жалпы iшкi өнiмнiң (ЖIӨ)
бiрлігіне парник газдары шығарындыларының үлестiк көрсеткiшi бойынша (3,38
кгАҚШ доллары) көмiртегiнiң диоксидi (СО2) Орта Азия елдерiнде бiрiншi
орынды алады.
Көмiртегiнiң диоксидi (СО2) шығарындыларының көлемiне энергетика, ал
энергия тасығыштардан - көмiр елеулi үлес қосады. Деректердiң болжамы
бойынша неғұрлым жедел қарқынмен көмiрдiң үлесi өсетiн болады және 2010
жылға қарай отынды жағудан жиналған жиынтық шығарындылар көлемiнің 63%, ал
2020 жылы 66% құрайды. Экономикаға жаһандық жылынудың әсерi және Қазақстан
қоршаған ортасының жай-күйi арнайы зерттеудi талап етедi.
Озон қабатының бұзылуы Дүниежүзілiк метеорологиялық ұйымның деректерi
бойынша соңғы 25 жылда озон қабатының бұзылуы 10% құрайды. Бес станцияда
1973 жылдан берi озонның жалпы құрамына бақылау жүргiзілетiн Қазақстанның
үстiнде озон қабатының қалыңдығы 5-7%-ға қысқарды.
Жекелеген күндерi адам үшiн қауiптi ультракүлгiн радиациясы дозасының
асуын тудыратын атмосферадағы озон құрамының неғұрлым төмен мәнi байқалуда.
Республикадағы флораның алуантүрлілігі түрлерінiң, тегінің құрамы
және саны бойынша бiраз айырмашылық байқалады. Республика аумағында тамырлы
өсiмдiктердiң 6000-нан астам түрлерi, шамамен 5000 саңырауқұлақтар, 485
қыналар, 2000-нан астам балдырлар, шамамен 500 мүктектiлер тiркелген.
Неғұрлым толық түгендеуге саңырауқұлақтардың түрлерi мен жоғары өсiмдiк
түрлерi ұшыраған. Өсiмдiктер iшiнде 14% жергіліктi түрi болып табылады.
Олардың ішінде көне түрлерi аз емес. Қазақстанның Қызыл кітабына
өсімдіктердің жоғарғы және төменгi түрлерінiң 404 түрi енгiзiлген.
Сексеуіл ормандары және бұталарды қоса алғанда, Қазақстанның
ормандылығы 4,6% (11,5 млн.га), оларсыз - 1,2% (5,75 млн. га) құрайды.
Қылқан жапырақты ормандар 1,8 млн га-ны алып жатыр. Қазақстан ормандары
негізінен шаруашылық емес, топырақ қорғайтын және су-қорғайтын рөл
атқарады.
Ормандардың биологиялық әртүрлілігіне қауiп төндiретiн факторларға
өрт, өздігінен жаппай кесу, малды жаю жатады. Соңғы 10 жылда Шығыс
Қазақстанда жолақты қарағайлы орман алаңы 0,16 млн.га-ға немесе 20%-ке
кемiдi. Осы проблемаларды реттеу үшін "Мемлекеттік орман қорының
учаскесiнде қылқан және ceксеуіл екпе ағаштарын басты пайдаланудың кесуiне
тыйым салу және оларды сақтау жөніндегі шаралар туралы" Қазақстан
Республикасы Yкiметiнiң 2004 жылғы 23 сәуiрдегi N 460 қаулысы қабылданды.
Eгep өткен ғасырдың соңғы он жылдығының басына орман қалпына келтіру
жұмыстарының жыл сайынғы көлемi республика бойынша орташа алғанда, шамамен
80 мың га құраса, онда 1997 жылы орманды қалпына келтiру көлемдері 8 есе
қысқарды және қазiргi уақытқа дейiн іс жүзiнде осы деңгейде қалуда (1-
сурет).5. БАҒДАРЛАМАНЫҢ НЕГIЗГI БАҒЫТТАРЫ
ЖӘНЕ IСКЕ АСЫРУ ТЕТIКТЕРI Шешуші деңгейдегі нақты іс-қимылдардың
тиімділігі басқару жүйесiнiң дайындылығымен, қажетті заңнама және
нормативтік-әдістемелік базаның, табиғат қорғау жүйесінде экономикалық және
қаржы тетiктерi мен ынталандыруларының болуымен, әлеуметтік-экологиялық-
экономикалық проблемаларды кешенді шешуге бағытталған тетiктердiң
синергизмiмен айқындалады.
Мәлімделген мақсат әуе бассейнiне ластаушы заттардың шығарындыларын,
оның ішінде, парник газдары мен озон бүлдiргіш заттарын, су көздеріне
ластанулар төгінділерінің көлемдерін тұрақтандыруға, өндіріс және тұтыну
әрi басқа да қалдықтарды жинақтау қарқынын азайтуға бағытталған iс-
қимылдарды iске асыру жолымен қол жеткiзілетін болады.5.1.6. Халықаралық
ынтымақтастықты кеңейту БҰҰ-ның толыққанды мүшесi ретiнде Қазақстан
жаһандық әрiптестiк негізінде тиiмдi экологиялық саясат жүргiзу үшiн
халықаралық ынтымақтастықты пайдалануға тырысады.
Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастықты одан
әрi кеңейту мыналарды көздейдi:
халықаралық шарттар мен келiсiм-шарттар бойынша мiндеттемелер
шеңберiнде қоршаған ортаны қорғау саласындағы Қазақстан Республикасының
заңнамасына және халықаралық құқық нормаларына талдау жүргiзу, Еуропа
Одағының елдерiмен заңнаманың барынша жақындасуын қамтамасыз ету;
Қазақстандағы табиғат қорғау халықаралық конвенцияларын iске асырудың
құқықтық тетiктерiн әзiрлеудi жалғастыру;
"21 ғасырға арналған Жергiлiктi Күн Тәртiбiн" қалыптастырудың ғылыми-
әдiстемелiк негіздерiн әзiрлеу жөнiндегi ұсыныстарды дайындау;
Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық конвенцияларды iске асыру
жөнiндегi ұлттық есептердi дайындау және жай-күйiн бағалау;
қоршаған ортаның мониторингі бөлiгiндегi Дүниежүзілік банк
Метеорологиялық Ұйымның бағдарламаларына және Каспий экологиялық 5.2.5. Cу
ресурстарының жетiспеушілiгі,
жұтауы және ластануы Қазақстан Республикасы жер үстi су ресурстарының
жай-күйiне талдау жүргізу, қорғау және пайдалану "Жер үсті сулары"
мемлекеттік су кадастрын жүргізудi қамтиды және жекелеген су шаруашылық
бассейндерi үшін, сондай-ақ тұтастай алғанда, ел үшiн су ағысының жыл
сайынғы бағалау әдiстемесiн әзiрлеудi, негiзгi өзендердiң бассейндерiнде су
тұтыну туралы деректердi жинауды. Қазақстанның өзен ағысының жыл сайынғы су
ресурстарының бюллетенiн шығарудың технологиясын әзiрлеудi көздейдi.
Жердiң мұздық қабатының бағытталған еру процесi бөлігінде тау
аумақтарының табиғи ресурстарын экологиялық тұрақты пайдалану негізi
ретіндегi гляциосфераның жай-күйiне талдау жөнiндегi ұсыныстарды әзiрлеу
қажеттiгі өте көкейкесті.
Ертіс бассейні өзен ағысының және Балқаш көлiнiң ресурстарына
антропогендiк әсер етулердi бағалау жақын аумақтардың экономикасын дамытуды
ескере отырып, су тұтынуды ұтымды реттеу қажеттілігімен байланысты.
ГИС-технологиялары, мақсатты функциялар әдiстемесi мен кешендi
моделдер негiзiнде Iле-Балқаш аймағының жер асты суларының ресурстық
әлеуетiне кешендi экологиялық мониторингiн әзiрлеу қаралатын аумақтың жер
асты суларының ресурстарын басқарудың ғылыми-дәлелдi жүйесін құруға
мүмкiндiк бередi.
Қоршаған ортаның жай-күйіне олардың әсерiн бағалаумен ағынды сулар
жинақтаушыларының жай-күйін зерттеу жинақтаушылардың мүмкін болатын
толуымен байланысты қоршаған ортаның ластануы мен төтенше жағдайлардың
алдын алу жөніндегi күрделi проблеманы шешуге бағытталған.
Су ресурстары сапасының қазiргi заманғы талаптарын ескере отырып,
судың жай-күйінің мақсатты көрсеткіштерін және зиянды әсер етулердің рұқсат
етілген нормативтерiн әзiрлеу жөнiндегi ұсыныстарды әзiрлеу қажет.
Ағынды суларды тазарту және су ресурстарын ластаудың алдын алу
мақсатында алты валенттi хроммен және бормен Ақтөбе облысының Елек өзенін
қорғау жөніндегi жобаны iске асыру бойынша ұсыныстарды енгізу қажет. 5.2.6.
Тарихи ластанулар Қоршаған ортаға тарихи ластанулардың әсерiне бағалау
жүргiзу қазiр жұмыс iстемейтiн көп жылғы қызметтің нәтижесiнде пайда болған
қоршаған ортаны ластау көздерiн есепке алу қажеттілiгiмен туындаған.
Жаңа ластанулардың туындауын болдырмау мақсатында шаруашылық
жүргiзуші субъектілер үшін құқықтық, экономикалық және өзге де тетiктердi
енгiзу қажет.
Бұдан басқа, қоршаған ортаны қалпына келтiру және оңалту мақсатында
Семей қаласындағы авиакеросинмен жер асты суларының ластануын жою жөнiндегі
жобаны iске асыру қажет. 5.2.7. Зымыран-ғарыш және әскери-сынақ
кешендерінің әсерi Әскери-сынақ полигондарының аумақтарын кешендi
зерттеу жөніндегi ғылыми зерттеулер халықтың денсаулығына техногендiк және
табиғи факторлардың кауіптілік деңгейiн бағалау проблемасын шешуге, сондай-
ақ осы жерлердi мүмкін болатын шаруашылық пайдалану жөніндегi ғылыми
негiздi нұсқамаларды әзiрлеуге арналған. 5.2.8. Әуе бассейнiнiң
ластануы Соңғы жылдары байқалатын атмосфераға шығарындылар елдегi
атмосфералық aуa сапасының бiраз өзгеруiне iс жүзінде алып келген жоқ және
әсiресе, оны сауықтыру жөніндегi, мыналарды қоса, дамыған өнеркәсіптік-
көлiк инфрақұрылымымен урбандалған аумақтарға қатысты iс-шараларды
жүргiзудi талап етеді:
Қазақстан Республикасы әуе бассейнiнiң техногендiк ластану деңгейiн
бағалау және оны сауықтыру жөнiндегi iс-шараларды әзiрлеу;
Қазақстан Республикасы урбандалған аумақтарының атмосфералық ауа
сапасын басқарудың электрондық моделiн құру жөнiндегi ұсыныстарды әзiрлеу
және оны Астана мен Алматы қалаларында енгiзу;
Қазақстан Республикасының неғұрлым ластанған өнеркәсiп орталықтары
Өскемен, Қарағанды, Атырау, Шымкент, Петропавл, Павлодар, Риддер, Қостанай
қалаларында кешендi бағалау негiзiнде экологиялық жағдайды жақсарту
жөнiндегi iс-шараларды әзiрлеу және жүзеге асыру. 5.2.9. Радиоактивтiк
ластану Қазақстан Республикасындағы радиоактивтi қалдықтардың жай-
күйiн зерттеу, сақтау және консервациялау халықтың экологиялық
қауiпсiздігін қамтамасыз етудiң мiндетті шарты.
Қоршаған орта жай-күйi мен халықтың денсаулығына радиациялық
ластанудың әсерiне бағалау жүргiзу ел аумағының радиациялық техногендiк
ластануының кең таралуымен және үлкен қауіптілігімен байланысты.
Халықтың денсаулығына табиғи радиоактивтіліктің (радонның) терiс әсер
етуiне зерттеу жүргізу ел аумағында гранитоидтердiң кең дамуымен және адам
денсаулығына қатер төндiретiн радонның жоғары эманациясымен неғұрлым
қауiптi селитебтік аймақтарды анықтау қажеттiлiгiмен байланысты.
Солтүстiк Қазақстанның уран өндiретiн аймақтарында радиациялық және
санитарлық-гигиеналық жағдайды зерттеуде уран өндiретін аймақтардың
экологиялық жағдайы және әртүрлi деңгейдегi халық денсаулығының жай-күйi
арасындағы себептi-салдарлы байланысты анықтау мақсаты бар.
Бейбiт жер асты ядролық жарылыстарын өткiзу жерлерiне жақын шекаралар
мен аумақтарда су мониторингінiң технологиясы әзiрленетiн және енгiзiлетін
болады. 5.2.10. Химиялық ластану Химиялық ластануға ұшыраған
аумақтарды экологиялық бағалау жөнiндегі, сондай-ақ тұрақты органикалық
ластаушыларды бақылау, мониторинг және басқару жөнiндегi ұсыныстарды
дайындаудың қажеттілігі бар.
Химиялық ластанудың алдын алу мақсатында аумақтардың сынапты
ластануының мониторингі технологиясы әзiрленетін және енгізілетін әрi
күкірттi шығару, алу, сақтау және кәдеге жаратудың қоршаған ортаға әсер
етуi мониторингі жүргізiлетін болады. 5.2.13. Адамдардың аурулары мен
қоршаған ортаның
сапасы арасындағы байланысты белгілеу Халықтың ауруының және қоршаған
ортаның жай-күйiнiң себептi- салдарлы байланыстарын белгілеу үшін бiрқатар
неғұрлым маңызды зерттеулердi орындау қажет:
қатер факторын анықтау және қоршаған орта мен халықтың денсаулығына
олардың әсерiн азайту;
тұрақты өсу үрдiсi бар онкопатологиялардың туындауының аномальды
жоғары деңгейiнiң себебiн белгiлеу үшiн Солтүстiк Қазақстан және Шығыс
Қазақстан облыстарының аумағы мен халқының денсаулығына кешендi экологиялық
зерттеулер жүргізу. 7. БАҒДАРЛАМАНЫ IСКЕ АСЫРУДАН КҮТIЛЕТIН НӘТИЖЕЛЕР
Бағдарламаны iске асыру өндiрiстің болжамды өсуi кезiнде қоршаған ортаның
сапасын басқарудың тетiктерiн пысықтау мен сынақтан өткiзуге, оның
жұтауының қарқынын бәсеңдетуге, жекелеген неғұрлым қауiптi процестер мен
үрдiстердi тұрақтандыруға мүмкіндік бередi.
Қоршаған ортаның сапасын басқару жүйесiн оңтайландыру саласында
мыналар:
2005 жылы:
табиғат қорғау іс-шараларын жоспарлауды әртүрлі деңгейдегi және
салааралық үйлестiру қамтамасыз етілетiн;
қоршаған ортаны қорғауды басқарудың тиістi институционалдық базасы
қалыптастырылатын;
2006 жылы:
заңнама базасы ретке келтiрілетiн;
экологиялық талаптар мен стандарттарды қайта қарау және әзiрлеумен
мемлекеттiк бақылау жүйесі жаңғыртылатын;
халықаралық ынтымақтастықты кеңейту қамтамасыз етiлетін;
2007 жылы:
нормативтік әдістемелік құжаттама әзiрленетiн;
қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстардың ғылыми-техникалық
негіздемесі қамтамасыз етілетін;
табиғат қорғау қызметiн ынталандырудың тиімдi экономикалық тетiктері
пысықталатын және сынақтан өтетін;
қоршаған орта мониторингінiң жүйесін дамыту қамтамасыз етілетiн;
үздiксiз экологиялық бiлiм беру, тәрбиелеу және ағартушылық жүйесi
жетiлдiрiлетiн болады.
Қоршаған ортаға шаруашылық және өзге де қызметтің әсер етуiн азайту,
экожүйелердi қалпына келтiру және оңалту саласында 2007 жылы мыналар
қамтамасыз етілетін болады:
оны неғұрлым ластанған ірі қалалар мен өнеркәсiп орталықтарында
азайту кезiнде 3,6 - 3,7 деңгейiнде атмосфераны ластаудың орташа
көрсеткiшін сақтау;
өндiрiс қарқынын ұлғайту кезiнде жылына 155-156 млн. куб. м
деңгейiнде ластанған ағындардың төгінділер көлемдерiн сақтау;
өндіріс және тұтыну қалдықтарын ұқсату көлемдерiн олардың жыл сайынғы
жинақталуының 10% деңгейiне дейiн жеткiзу. Осы Бағдарламамен ұсынылған
іс-шаралар кешенiн iске асыру нәтижесiнде қоршаған ортаның сапасын
тұрақтандыру жөнiндегi мiндеттердi шешу үшін жағдай жасалатын болады және
сәйкесінше, Қазақстан Республикасының экологиялық жағдайының және халықтың
денсаулығының одан әрі нашарлауына нақты және әлеуетті қатерлер алынуы
мүмкiн. Антарктида үстiндегi озон ойығы үлкейiп барадыАнтарктида
үстiндегi озон ойығы үлкейiп барады. Оның көлемi Солтүстiк Америка
құрлығымен теңестiБиыл Антарктида үстiндегi озон ойығы былтырғысынан едәуiр
үлкейе түскен. Атап айтсақ, оның көлемi 27 миллион шаршы шақырымға жеттi.
Былтырғы көрсеткiш – 25 миллион шаршы шақырым едi. Ойық бiр жылдың iшiнде 2
миллион шаршы шақырымға ұлғайып отыр. Ал 2006 жылғысы тiптен қорқынышты. Ол
кезде озон ойығы бiрден 29 миллион шаршы шақырымға жетiп, Солтүстiк Америка
құрлығымен теңескен болатын! Озон ойығының бiр жылы үлкейiп, бiр жылы сәл-
пәл кiшiрейiп, құбылып отыруы ауа райына тiкелей байланысты: Оңтүстiк
жартышарда қыс түскенде, Антарктида үстiндегi атмосфера жердiң орта
ендiгiндегi ауамен араласпайды. Араласуға полярлық әуе шұңқыры деп аталатын
ауа ағысы кедергi жасайды. Дәл осы аймақта озон өте күштi химиялық бұзылуға
ұшырайды. Полярлық әуе шұңқырында температура барынша төмендейдi, яғни аса
қатты суық болады. Бұл стратосферада бұлттардың пайда болуына әкеп соғады.
Қыркүйек пен қазан айларында полярлық көктем келген кезде, яғни күн сәулесi
көбiрек түскен кезде стратосфера бұлттарына әсер етедi. Сөйтiп, хлорин
радикалдары түзiледi де, ол озонды өзара байланыспайтын оттегi
молекулаларына ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz