Қазақстан Республикасында бүгінгі күннің жағдайында тұрғындарды әлеуметтік қорғаудың теориялық негіздері

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 78 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

Кіріспе.

Қазақстан Республикасында бүгінгі күннің жағдайында тұрғындарды әлеуметтік қорғаудың теориялық негіздері. Тұрғындарды әлеуметтік қорғаудың түсінігі және мәні. Әлеуметтік қорғаудың әлемдік тәжірибесі. Аумақтық процесстердің тұрғындар өмірінің деңгейіне және сапасына әсері.
Оңтүстік Қазақстан облысының халықты әлеуметтік қорғау жағдайына талдау. Еңбек ресурстарын талдау. Кедейлік пен жұмыссыздықты талдау. Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша ардагерлер, мүгедектер мен аз қамтамасыз етілген азаматтарға әлеуметтік қолдау көрсетілуін талдау.
Әлеуметтік қорғау жүйесін жетілдіру және Оңтүстік Қазақстан облысының аз қамтылған тұрғындары тобының өмір сүру деңгейін көтеру жолдары. Кедейліктің себептері және олардан өту жолдары.

3. 2 Оңтүстік Қазақстан Облысының халықты әлеуметтік қорғау саласының негізгі көрсеткіштерінің болжамы.

3. 3 Оңтүстік Қазақстан облысында аз қамтамасыз етілген азаматтарды әлеуметтік қорғаудың жүйесін жетілдіру жөніндегі ұсыныстар.

Қорытынды.

Пайдаланылған әдебиет тізімі.

КІРІСПЕ.

Әлеуметтік саланы және адам ресурстарын дамыту Ќазаќстан үшін ұзаќ мерзімді басты мәселе болып саналады. Әлеуметтік мәселелер мемлекет үшін басты мәселелердіњ ќатарында болады және болып ќала береді.

Әлеуметтік саладаѓы мәселелерді шешу аз ќамтылѓан азаматтарѓа әлеуметтік ќолдау көрсету үшін кешендік тілді ќолдануды талап етеді Осыѓан орай тұрѓындардын бұл топтарын әлеуметтік ќорѓаудын берік тетіктері ќажет. Мәселен зањдар арќылы бекітілген экономикалыќ ќұќыќтыќ және әлеуметтік толыќ жүйесінде. Бұл жаѓдай өмір фактілерін тұраќтандыруѓа ќарсы тұратын әрекеттерді іздестіруді талап етеді, олардыњ ішінде бірінші сатыда жұмыссыздыќ, инфляцияны тұрѓындардын кедейлігін жою тұрады және бұл жаѓдайда әлеуметтік ќорѓау біреуге арќа сүйеушілікті және адамдарды бірімен-бірін тендестіруге алып келмеуі тиіс.

Ќазаќстан үшін нарыќтыќ ќатнастарѓа өту ұлттыќ экономиканыњ өзіне тән даму жолдарын іздестіруді ќажет етеді, бұл өз жаѓынан әлеуметтік саясаттыњ жања үрдістін ќұрастыруды керек етеді. Оныњ ішінде бүтіндігі және баланстануы адамдардыњ материалдыќ жаѓдайын ынталандырушы ќоса олардыњ рухани және жеке ќуатын ынталандыруда әсер етеді. Бұлдай саясат өзініњ күшіне енетін белсенді азаматтыњ жања түрімен байланысты болып олар үкімет мемлекетті өзініњ экономикалыќ және әлеуметтік ќұќыќтарын ќорѓаушы ретінде санайды.

Ќазаќстанда әлеуметтік саясатты ќалыптастыру процессі тұрѓындарды әлеуметтік ќорѓаудыњ жања түрлерін оларды іске асырудын берік тетіктерін іздестіруді, сонымен ќатар әлемдік үлгілерге сай болуды талап етеді. Нарыќтыќ реформа әлеуметтік ќорѓау жүйесін ќұратын нарыќтыќ ќұрылымдарѓа келуді және одан туындайтын ќажетті экономикалыќ өзгерістерге оныњ дамуына кедергі жасамауды талап етеді.

Бұл жаѓдайды ќамтамсыз ету үшін наќты баѓдар және тактикалыќ сипаттаѓы стратегиялыќ маќсаттар болуы тиіс. Бұндай жүйені ќалыптастыру әлеуметтік саясатты ќайта ќарастырумен және бірінші кезекте әлеуметтік ќорѓау субъектілердін ќызметін өз-ара ќайта бөлумен байланысты болады.

Әлеуметтік ќорѓаудын маќсаттары бір жаѓынан белгілі бір себептерге байланысты ќолайсыз жаѓдайда ќалѓандарды ќорѓауда болса, келесі жаѓынан ќоѓамды әлеуметтік ќатты наразылыќтан әр түрлі деструктивтік оныњ ішінде экономикалыќ ортадан туындайтын әсерден ќорѓауда болады. Әлеуметтік проблемаларды аумаќтар дењгейінде шешу проблемалары үкіметтін негізгі маќсатты болып табылады.

Әлеуметтік ќорѓаудын аумаќтыќ жүйесін жетілдіру әлеуметтік реформаларыныњ негізгі баѓыты болуы тиіс, себебі тек аумаќ денгейінде ѓана олардын әлеуметтік экономикалыќ табиѓи демографиялыќ, экологиялыќ және басќада ерекшеліктерін толыќ түрде есепке алуѓа болады, ал оларды орындау оларды ќанаѓаттандыратын тәсілдермен ұсыныстарды түзеу арќылы мүмкін болмайды.

Ерекшеліктердіњ болуы, әлеуметтік ќорѓаудыњ ауырлыѓын мемлекетпен аумаќтарѓа ауыстыруды аумаќтыќ саясаттыњ мәнін көтеруді талап етеді. Осыѓан орай ќалыптасатын үрдісті зерттеу әлеуметтік ќорѓаудыњ аумаќтар дењгейінде және ќалыптасуыныњ және жетілуініњ жолдарын іздеудіњ ќажеттілігін мойындайды.

Бұл дипломдыќ жұмыстын маќсаты тұрѓындарды әлеуметтік ќорѓаудыњ үрдісін және зањдылыѓын іздестірудін жолдарын аныќтауды көздейді және олардын негізінде әлеуметтік ќорѓаудын мемлекеттік және аумаќтыќ дењгейдегі ќызмет атќару тетігін және әлеуметтік ќорѓаудын тәрбиелік ќалпын түзуді талап етеді. Дипломдыќ жұмыс кіріспеден және үш тараудан, ќорытындыдан және пайдаланылѓан әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 . ЌАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА

БҮГІНГІ КҮННІҢ ЖАҒДАЙЫНДА

ТҰРҒЫНДАРДЫ ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУДЫН

ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ.

Тұрѓындарды әлеуметтік ќорѓаудыњ

түсінігі және мәні.

Өтпелі экономикадаѓы елдер үшін «әлеуметтік ќорѓау» деген термин жања болып табылады жоспарлы бөлу экономикасы тұсында халыќтын тұрмысын тұраќты түрде көтеру принципі декларациялатын еді, ал ќоѓамныњ әр жаќты дамуы социалистік ќоѓамныњ теориялыќ аксиомасы болатын. Бұндай жаѓдайда әлеуметтік игілікті мемлекеттік бөлуден ќалыптасып әр бір ќоѓам мџшесіне оныњ мәртебесіне сәйкес кепілдік түрде берілетін социализімніњ артыќшылыѓын сипаттауда. Әлеуметтік экономикалыќ ѓылым әлеуметтік ќорѓау деген терминді пайдаланбаѓан, оныњ орнына әлеуметтік ќамсыздандыру, әлеуметтік әділеттік, әлеуметтік кепілдік санаттары ќолданылѓан.

Әлеуметтік саясаттын негізінде әлеуметтік ќорѓаудын тиімді жүесін ќұру жатыр. Әр түрлі мемлекеттерде және халыќаралыќ ұйымдарда әлеуметтік ќорѓау түсінігі әр түрлі ќарастырылады. Бұл мәселе бойынша негізгі ќұжат деп ХАЕҰ-њ әлеуметтік ќамсыздандырудыњ ењ төменгі нормасы туралы Конвенциясын есептеуге болады, ол өз күшіне 1955 жылы енген осы ќұжатта Әлеуметтік ќорѓау деген ұѓым әлеуметтік ќорѓаудын түрлері орын алып олардыњ дењгейі аныќталѓан. Әрі ќарай әлеуметтік ќамссыздандыру саласында тењ ќұќыќтыќ және ќұќыќтыќ саќтау конвенциясы ќабылданды (№118, 1962ж), (№157, 1982ж) және т. т. №102 Конвенция әлеуметтік ќорѓаудын тоѓыз түрін ќұптайды және біріктіреді: медициналыќ ќызмет көрсету, жұмыссыздыќ пен байланысты көмек, кәрілікпен байланысты зейнетаќы, өндірістік жараќаттануѓа байланысты көмек, отбасын баѓушыны жоѓалтќан үшін көмек, екі-ќабаттыќтан босану үшін көмек, ауру болу жаѓдайдаѓы көмек, отбасылыќ көмек.

Бұл түсінікті аныќтауда әр түрлі әдістер ќолданылады. Ресейдегі Л. И. Абалкин және В. И. Щербакова сияќты оќымыстыларыныњ пікірлері бойынша тұрѓындарды әлеуметтік ќорѓаудыњ жања жүйесін ќалыптастыру келесі тоѓыз принципке негізделеді:

1. Тұрѓындардыњ әр түрлері және топтары мен олардыњ жаѓдайларына, жастарына, ењбекке ќабілеттілігіне және экономикалыќ өзіндік дењгейіне байланысты диордеренциялдыќ ќатнаста болуы.

2. Әлеуметтік ќорѓаудын тетігі болып ќоѓамныњ өзініњ әр бір мүшесіне беретін және оныњ өте мәнді ќұќыѓын ќамтамасыз ететін зањмен бекітілген экономикалыќ ќұќыќтыќ және әлеуметтік кепілдігін ќорѓайтын зањдардын жиынтыѓын ќұрастыру саналады.

3. Әлеуметтік ќорѓаудын жүйесі әр бір дењгейде интеграцияланѓан болуы тиіс: республикалыќ, аумаќтыќ, ењбек ұжымында және олардын әр бірініњ ќұќыќтары, жауапкершілігі және ќызметі наќты түрде аныќталуы керек.

Басќа авторлар әлеуметтік ќорѓаудыњ тетігініњ ќызметін әлеуметтік кепілдікті іске асыру мен байланыстырылады. Олардыњ кейбір бөлігі әлеуметтік ќорѓаудыњ екі мәні туралы әњгіме ќозѓайды.

4. Кењ маѓынада әлеуметтік ќатнастардын жүйесі туралы, бұл жаѓдайда индивид өзініњ өмір сүру шартына және өзініњ отбасына сәйкес келетін жаѓдайді өзі ќалыптастырады.

5. Тар маѓынада өзініњ жаѓдайларын өз күшімен ќанаѓаттандыра алмайтын тұрѓындар тобын әлеуметтік ќорѓау баѓытталѓан мемлекеттіњ саясаты.

Әлеуметтік ќорѓау кењ мәнде- өмір сүру үшін ќажетті ќаржыны ќамтамасыз етудегі ќұќыќтыќ, әлеуметтік саяси және экономикалыќ кепілдіктердін жүйесі.

6. Ењбекке ќабілетті азаматтарѓа олардыњ ењбекке деген өзіндік үлесіне экономикалыќ өзінділігіне және кәсіпкерлігіне сәйкес төлем жасау.

7. Әлеуметтік әлсіз топтар үшін мемлекет есебіне көмек көрсету дегенмен оныњ мөлшері мемлекет белгілеген өмір сүру дењгейінен ењ төменгі мөлшерінен кем болмауы тиіс.

Әлеуметтік ќорѓау жүйесі тар маѓынада - нарыќтыќ ќатнастар жаѓдайындаѓы тұрѓындарыныњ экономикалыќ және ќұќыќтыќ мәртебесінен туындайтын ќайшылыќтарды жењілдетуге баѓытталѓан мемлекеттік түзету реттеу жүйесі.

Әлеуметтік нарыќтыќ экономика жаѓдайында мемлекеттік саясат өзіне экономикалыќ еркіндік мәселелерін ќосып ќана ќоймай әлеуметтік әділеттікте ќосуы тиіс. Әділеттіктін өте мәнді принципі барлыќ адамдар өзініњ мүмкіндігін тењ ќұќыќ іске асыру үшін және мүмкіндіктерге ие деп санап ќоѓамдыќ әлеуметтікті ќамтмассыз ету әр кімніњ өз ќажеттілігіне сәйкес ќарамаѓына ќоѓамныњ белгілеген бірдей табысы болу керек деген мәселені сипаттайды, бұл табыс оныњ ќабылеттілігімен және оныњ ењбек мөлшерініњ ќоѓамдыќ жұмсалуынан тәуелді болады.

Әлеуметтік баѓытталѓан нарыќтыќ жүйе барлыќ әрекетке - ќабілетті және әділетті әлеуметтік аќша жүйесіне әлеуметтік ќамтамасыз, әділеттікке және әлеуметтік прогресске негізделеді.

Әлеуметтік ќамссыздандыру - мемлекеттіњ тұрѓындардын әлсіз тобына деген конституциялыќ міндеті. Әлеуметтік ќамсыздандыру адам капиталына әр түрлі әсер жасайды. Бұл жаѓдай денсаулыќ саќтау жүйесінде өнімді ќысќартуда, денсаулыќты жаќсартуда және оны ќалпына келдіруде байќалады, яѓни адамныњ ењбекке деген ќабілеттігі. Ќатерлі жаѓдайларды болдырмау шараларда ењбекті ќорѓау, ќатерлі жаѓдайлардыњ алдын алу, позитивтік әрекеттіњ мәнді факторы болып саналады. Әлеуметтік ќамсыздандыруда кәсібилікке ќайта оќыту, ењбекпен ќамтамасыз етілуініњ дењгейіне және жұмыссыздыќа, жұмысќа орналасуѓа көмек жасау немесе аумаќтыќ ќуатты көтеруге ыќпал етеді. Әеуметтік ќамсыздандыру белгілі бір әлеуметтік топтардыњ әлеуметтік және экономикалыќ ќамтамасыз етудегі шаралардын жиынтыѓын сипаттауѓа болады. Мемлекет саясатыныњ негізгі баѓыты болып - азаматтарды зейнетаќымен ќамтамасыз етуі, ауру болѓан жаѓдайда оларды ќарѓалуы саналады. Әлеуметтік ќамсыздандырудын өте мәнді элементері болып әлеуметтік ќолдау саналады.

Әлеуметтік көмек мемлекеттіњ нысаны үшін көмекті олардыњ өмір сүруін, ал ќажет болѓан жаѓайда олардыњ дамуын қолдауын мойындайды.

Әлеуметтік көмектіњ принципі бюджеттен ќаржыландыруѓа және оныњ алушыныњ жеке ќажеттілігіне баѓытталады. Бұндай көмектін мөлшері ертерек салынѓан жарнаѓа тәуелді болмайды дегенмен де әлеуметтік көмек жасауда екі жаѓдай есепке алынуы тиіс: бірінші көмек алушы оныњ адам ќоѓамына интеграциялануда өзі белсенділікті көрсетуі тиіс, екіншіден әлеуметтік саясаттын тетіктері ќажеттілерге көмек жасаудын басќа мүмкіндігі болѓан жаѓдайда іске ќосылады зањ келісім немесе өнегелік салалары арќылы. Әлеуметтік ќолдау ењбекаќы болмаѓан немесе отбасы бюджетіне түсетін аса үлкен салмаќ болѓан жаѓдайда көрсеттіліп салыќтар есебінен ќаржыландырылады, бұл жаѓдайда ќолдау бұрын жасалѓан жарнаѓа байланысты болмайды, дегенменде бұндай көмектін түрі және мөлшері алдын ала белгіленеді және көмек алушыныњ тыс табысы немесе мүліктік жаѓдайын байланысты болмайды. Егерде әлеуметтік ќамсыздандыру жүйесініњ айтарлыќтай бөлігі әлеуметтік ќолдау принципі бойынша ќұрылѓан болса бұл мемлекеттік ќаржыѓа ауыр салмаќ түсіледі немесе ќамтамасыз етудіњ дењгейі әлеуметтік-экономикалыќ жаѓдайѓа ќарамастан төмендетеді.

сурет

Әлеуметтік ќорѓау жүйесініњ ќұрлымы.

Әлеуметтік ќорѓау жүйесі

Ќызметі

Субъектілері

Формасы Ќаржысы Институттары

Нысандары

Әлеуметтік ќорѓау жүйесініњ өзіндік ќұрлымы бар 1. 1. сурет, яѓни өзініњ бүтіндігін ќамтамасыз етіп өзіне өзі ұќсастыѓы байланысыныњ тұраќты жиынтыѓы. Жүйені ќұрастыру элементтері болып объектілері саналады саяси тәртіптін түрлерімен ќоѓамныњ стандартарымен аныќталады. Жоѓарыда аныќталѓан факторлар негізінде әлеуметтік ќорѓаудыњ тетіктері түзеледі олар әр түрлі формадаѓы ќұралдардыњ жиынтыѓы арќылы іске асырылып, ќоѓамдыќ жүйеніњ экономикалыќ және саяси тұраќтылыѓына жетуініњ маќсатына баѓытталды. Әлеуметтік ќорѓаудыњ жүйесініњ ќызмет атќару шекаралары әлеуметтік тәуекелдіктін жиындыѓы арќылы аныќталады. Әлеуметтік ќорѓау нысандары болып азаматтар саналады олар өздеріне ќайта өнетін ќызметті біріктіреді. Экономикалыќ отбасылыќ, мәдени. Әлеуметтік ќорѓау өзініњ кењ түрдегі мәнінде ќоѓам мүшелерініњ барлыѓына тарайды және азаматтардыњ барлыќ санаттарына тарайды. Әлеуметтік ќорѓаудын нысандары республика тұрѓындары әлеуметтік класстар топтар жеке азаматтар. Ќазаќстандаѓы өтпелі кезендер нысандар ќұрылымы өте күрделі. Әлеуметтік ќорѓаудыњ нысаны болып жұмысќа ќабілетсіз азаматтар саналады, олар өмір сүру дењгейінен төмен сүретіндер, жұмыссыздар, босќындар, Чернобль АЭС-даѓы апаттан заќымдалѓандар, соѓыс ардагерлері, афган соѓысына ќатысќандар, көп балалы отбасылар, аз ќамтылѓан отбасылар, әскери ќызметкерлерініњ отбасылары, репрессия ќұрбандары, концлагерь тұтќындары, сонымен ќатар тұрѓындардын аќшалай табыстары, білім, табиѓи ќұралдар, тұрѓынүй коммуналдыќ басќармалары. Ѓасырлар бойы әлеуметтік ќорѓаудыњ негізгі субъектілері болып әртүрлі елдерде мемлекеті саналады, яѓни әлеуметтік ќорѓау ќызметін іске асыратын әлеуметтік институттар және ұйымдар. Дегенмен де ќорѓаудыњ белседі субъектісімен бірге мемлекеттен бұрын отбасы өз ара көмек, индивиттердіњ өздері өз өзіне көмек жасау сналѓан. Нарыќтыќ экономиканыњ орын алу кезењінде әлеуметтік ќорѓаудын субъекті болып бизнес өкілдері жергілікті басќару органдары саналады айтарлыќтай мәнді ќайрымдыќ жүйесін өздерініњ азаматтарына немесе көмек көрсететін жеке тұлѓалар немесе тұлѓалар тобыныњ ќоѓамдыќ формалары ќұрастырады. Әлеуметтік ќорѓаудын субъектісі болып сонымен сатар діни ұйымдар, шіркеулер, әр түрлі ќоѓамдыќ ұйымдар және бірлестіктер есептеледі. Әлеуметтік ќорѓаудын субъектіне, сонымен ќатар саяси партиялардыда жатќызуѓа болады олар белгілі бір топ өкілдерін өкілетті ќызметін іске асыруда және өзініњ парламенттегі ќызметі арќылы нормативтік базаны түзеді, өздерініњ өкілеттігін таралатын топтын мүдделерін толыќ іске асырады, ќамтамасыз етеді . Әлеуметтік ќорѓаудын ќұрылымдыќ ќұрамы болып белгілі стандарттар саналады, олар осы ќоѓамѓа тән болады. Ењ алдымен әњгіме ѓылыми негізделген нормативтер туралы болады. Тұрѓындардын әртурлі табыстарыныњ ењ төменгі мөлшерін аныќтаудын мәресі болып ењ төменгі зейнетаќы және т. б. саналады, яѓни өмір сүруге ќажетті ењ төменгі бюджет, немесе оларды көбінесе өмір сүрудіњ төменгі ењ аз мөлшері деп аталады. Өмір сүруге ќажетті, ењ аз мөлшері тамаќ өнімдерін, азыќ- түлікке жатпайтын тауарларды және ќызметтерді әлеуметтік ќолайлы баѓа арќылы алуѓа мүмкіндік беретін бір жұмысшыѓа зейнеткерге балаѓа шаќќандаѓы ењ төменгі дењгейде ќажеттілікті ќамтамасыз ететін мөлшер. Өкінішке орай олардыњ дењгейіне объективтікке жатпайтын сәттерде әсер етеді кедейлік шегініњ ресми түрде төмендеуі бұл жаѓдай тұрѓындардын кедейлік пайызын өтірік төмендетуде ќаржы ресурстарын үнемдеу маќсатында орын алады. Ењ төменгі ењбекаќын аныќтау үшін әртүрлі елдерде әртүрлі тәсілдер ќолданылады: Мысалы, Нидерландия ењ төменгі ењбекаќы төрт адамы бар отбасын ќамтамасыз етуге ќажет делінсе басќа елдерде бір адам үшін ѓана есепке алынады. Аталып өткен әлеуметтік - демографиялыќ ењ аз мөлшердін төменгі жиынтыѓы 300 ден аталымнан тұратын және ќызметтерді ќұрайды оныњ ішінде әлеуметтік сипаттаѓы ќызметтерде бар.

Өмір сүрудіњ тұтыну ќоржыны-тұтыну игілігімен ќызметініњ, жиынтыѓы олар адамѓа ќоѓамѓа ќабылданѓан мөлшердегі тұтынушыныњ мүмкіндік дењгейін ќанаѓаттандыруды ќамтамасыз етуі тиіс. Сонымен ќатар кедейлік дењгейдіњ мысалдыќ стандарттары ќолданылады мысалы БҰҰ өмір стандарттарыныњ ењ төменгі дењгейі деп белгілі бір елдегі табыстын 2/3 бөлігінен төмен табысы бар адамды санайды. АЌШ-та бұл көрсеткіш отбасыныњ тобы мөлшері ретінде ќабылданѓан. Егерде 4-адамнан тұратын отбасыныњ бір жылдыќ табысы ењ төменгі ќаржыныњ жұмсалуыныњ үш еселік сомасынан аспайтын болса бұндай отбасы кедейлер санына ќосылады. Ресми мәлімет көздерініњ көрсеткіштеріне сүйенетін болсаќ АЌШ-тыњ 15% дейінгі жуыќ тұрѓындары 8 жылдардыњ ортасында өмір сүру дењгейінен төмен дењгейде өмір сүрген. Сонымен бір әлеуметтік нормалар ењ төменгі кепілдіктін міндетті тұруын нормативтін сипаттаса басќалары ұсыныстар олар ел бойынша әлеуметтік процестін динамикасын байќап отыруѓа және халыќаралыќ салыстырулар жасауѓа мүмкіндік жасайды. Егерде өкіметтін орнатќан әлеуметтік ќорѓаудын нормалары бұхараны сана сезімі арќылыжарамды деп ќабылданатын болса, онда әлеуметтік ќорѓаудын бұл ќұрлымы өз міндетін орындайды деп санауѓа болады. Әлеуметтік ќорѓаудын дењгейін ќорѓайтын ќаржыларѓа әлеуметтік ќажеттілікке бюджет арќылы аударылатын ќаржы жеке және саќтандыру фирмалардын кешендерініњ ресурстары әлеуметтік мекемелердін мемлекеттік және мемлекеттік емес жүйелерініњ ќаржылары жатады. Мемлекеттік әлеуметтік ќорѓау институттары әлеуметтік ќорѓаудын жалпы мемлекеттік саясатын түзуге және оны әр түрлі дењгейде өткізуге жауапты. Әлеуметтік ќорѓаудын менді институты болып әлеуметтік ќамсыздандыру жүесі саналады, олар әлеуметтік саќтандыруѓа принциптеріне және әлеуметтік көмек көрсетуге негізделеді. Әлеуметтік ќамсыздандыру ќоѓамныњ саяси жүйесін интеграцияландыруына байланысты мемлекттік жеке-меншік және фирмалыќ институт ретінде сипаталады. Оныњ барлыќ моделдерініњ өзіндік жетістіктері және кемшіліктері бар. Әлеуметтік ќорѓауда мәнді ролді тұрѓындары жұмыспен ќамту ќызметі азаматтары кәсіби дайындау және ќайта дайындау әлеуметтік көмектіњ мемлекеттік орталыќтары тұрѓындарды әртүрлі санаттары үшін алады, олар диагностика реттеу әртүрлі ауытќудан аќтау үшін ќұрылѓан сонымен ќатар өткір түрдегі ќажеттілікті бар тұлѓаларѓа көмек көрсету әлеуметтік баспаналар ќайырылымдыќ және еркін ќоѓамдар балалар үйі және т. б.

Мемлекеттік емес ұйымдарѓа әлеуметтік ќызмет көрсету кәсіпкерлік ќұрылымдар шіркеулердіњ әлеуметтік ќызметтері ќайрымдылыќ және еркін ќоѓамдар жатады.

Әлеуметтік ќорѓаудыњ экономикалыќ саяси ќұќыќтыќ тетіктеріне әртүрлі принциптер салынѓан, олар әлеуметтік ќорѓаудын әртүрлі моделдерініњ басты ерекшеліктерін ќұрайды. Принциптер азаматтардын өмір сүру дењгейін ќолдау мәселелері бойынша мемлекеттіњ жауапкершілігін сипаттайды, әлеуметтік ќорѓау жүйесініњ нысандары және субъектілері өз-ара ќызметтестік арќылы байланысты болады, олар әлеуметтік ќорѓаудыњ мазмұныњ әр-жаѓын сипаттайды және олардын маќсаттарын орындау үшін пайдаланылады, ќорѓау ќызметініњ өзіндік мазмұныњ әлеуметтік ќорѓаудыњ келесі формалары аныќталады, әлеуметтік көмек, әлеуметтік ќамсыздандыру, әлеуметтік кепілдік және әлеуметтік ќамсыздандырудын әлеуметтік ќорѓаудын бір түрі. Оѓан келесі ќасиеттер тән: нысаныњ тұраќтылыѓы, міндеттілік жүйелік, шектеулік әлеуметтік саќтандыру жеке жауапкершілік принципіне негізделген, олар былай орындалады, саќтандыратын тұлѓалар жарна ретінде өзініњ ењбекаќысыныњ бір бөлігін салып тұрады, ал ењбекаќысы жоќ болѓан жаѓдайда өтеу алады, оныњ мөлшері олардыњ бұрынѓы айлыѓыныњ көлемінде аныќталады, егерде әлеуметтік жарна бұрын төленбеген болса, әлеуметтік көмекке келесі сипаттар тән болады нысанныњ тұраќсыздыѓы шектеулі. Бұндай көмек ќолданыстаѓы ережелерге сәйкес, аумаќтыќ баѓдарламаларѓа сәйкес, іске асырылып адрестік сипатта болады. Оны іске асырудыњ наќты формалары әлеуметтік ќорѓаудыњ наќты формалары әлеуметтік ќорѓаудын наќты түрдегі тетіктермен ќалыптасќан дәстүрлермен іске асырылады, оларѓа зейнетаќылар, аќшалай көмектер, өтеу төлемдері кењестік және аќтау көмектері әлеуметтік ќызмет көрсетулер ќамќорлыќќа алушылар, бала ќылып алулар, контрактілер келісім-шарттар, ќұќыќтыќ және нормативтік актілер, тегін білім берулер және емделулер жатады. Сонымен тұрѓындарды әлеуметтік ќорѓауды нарыќтыќ экономикаѓа өтуде екі тұрѓыдан ќарау керек кењ және тар. .

Тұрѓындарды ќорѓаудыњ кењ мәндегі негізгі баѓыттары:

Азаматтарды өмір сүру үшін ќажетті ќаржымен өмір сүрудін ењ кіші мөлшерінде ќамтамасыз ету, олардын өмір дењгейін төмендедетін факторлардан оларды ќорѓау.
Ќоѓам мүшелеріне зањдарѓа ќайшы келмейтін әдістермен кедергісіз ќаржы табуѓа жаѓдай жасау.

Азаматтар білім алудаѓы медициналыќ көмектегі және мәдениеттегі белгілі бір ењ төменгі дењгейін жаѓдай жасау.

Жалданған жұмыскерлерге еңбектiң жарамды шартын қамтамасыз ету, оларды индустриялдық өндiрiстiң негативтiк әсерiнен сақтау, экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету.
Азаматтарды қылмыстық әрекеттерден сақтау.
Мемлекеттi құқықтық және демократиялық принциптерiне сәйкес келетiн азаматтық және саяси құқықты сақтау.
Қарулы қайшылықтарды болдырмайтын жағдайды сақтау.
Қоғам мүшелерiн саяси құғындықтан сақтау.
Рухани өмiрдiң бостандығын қамтамасыз ету, идеялогиялық қысымдылықтан қорғау, қоғамда қолайлы әлеуметтiк-психологиялық климатты құру, психологиялық қысымнан қорғау.
Қоғамдық өмiрдiң тұрақтылығын барынша қамтамасыз ету.

Әлеуметтiк қорғау тар мәнде мемлекеттiң дәлдей түзету-реттеу жүйесiн сипаттайды, олар тұрғындардың белгiлi бiр топтарында нарықтық қатынас жағдайында туындайтын қайшылықтарды бәсеңдетуге бағытталады.

1. 2. Әлеуметтiк қорғаудың әлемдiк тәжiрибесi.

Адам қоғамы дамуының әртүрлi кезеңдерiнде және экономикалық жүйенiң әртүрлi типтерiнiң жағдайында аз қамтылған азаматтардың проблемаларының өткiр деңгейi, масштабы және оларды қоғамдық және көмек көрсетудiң әдiстерiнiң өзiндiк ерекшелiгi болған (қазiрде олар бар) . Жалпы болып орнатылған тәртiпке сәйкес, тек бiр мәселе орын алады. Кембағаларды әлеуметтiк қорғауда және қолдауда басты рөлде мемлекет атқарады. Осы тұрғыға негiзделе отырып әлеуметтiк қорғаудың бүгiнгi кунгi келесi моделiн белгiлейiк.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.