Әдіскер мен тәрбиешілерді аттестациялаудан өткізу жолдары
Кіріспе
1 Балабақшада әдіскер мен тәрбиешілердің шығармашылық деңгейін арттыру және жетілдіру
1.1.Әдіскер мен тәрбиешілердің біліктілігін арттыру және оларды аттестациялау
1.2. Әдіскер мен тәрбиешілердің тәрбиешілер мен әдіскерлердің педагогикалық және әдістемелік білім деңгейін жетілдіру
1.3. Әдіскер мен тәрбиешілердің тәрбиеші еңбегінің шығармашылық сипаты
2 Әдіскер мен тәрбиешінің баланы жан.жақты дамыту және тәрбиелеу жолдары
2.1. Баланы жан.жақты тәрбиелеуде әдіскер мен тәрбиешінің тәрбиешінің дайындығының негіздері
2.2. Әдіскер мен тәрбиешінің фонетиканы оқыту барысында балалардың логикалық ойлауын дамыту
2.3. Әдіскер мен тәрбиешінің балалардың білім және тәрбиелік тұрғыдан кеткен қателерін дұрыстау жолдары
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Қосымшалар
1 Балабақшада әдіскер мен тәрбиешілердің шығармашылық деңгейін арттыру және жетілдіру
1.1.Әдіскер мен тәрбиешілердің біліктілігін арттыру және оларды аттестациялау
1.2. Әдіскер мен тәрбиешілердің тәрбиешілер мен әдіскерлердің педагогикалық және әдістемелік білім деңгейін жетілдіру
1.3. Әдіскер мен тәрбиешілердің тәрбиеші еңбегінің шығармашылық сипаты
2 Әдіскер мен тәрбиешінің баланы жан.жақты дамыту және тәрбиелеу жолдары
2.1. Баланы жан.жақты тәрбиелеуде әдіскер мен тәрбиешінің тәрбиешінің дайындығының негіздері
2.2. Әдіскер мен тәрбиешінің фонетиканы оқыту барысында балалардың логикалық ойлауын дамыту
2.3. Әдіскер мен тәрбиешінің балалардың білім және тәрбиелік тұрғыдан кеткен қателерін дұрыстау жолдары
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Қосымшалар
Халқымыз бала тәрбиесіне қашанда ерекше мән берген, өйткені бала біздін болашағымыз, өміріміздің жалғасы. Сондықтан бүгінгі таңда да балаларлы қорғау - әлеуметтік мәні зор халықтық іс болып табылады. Балалардың өмірі мен денсаулығын қорғау, оларды тәуелсіз мемлекетіміздің білімді, білікті, мадениетті азаматы етіп тәрбиелеу барысында жасалып жатқан тың жұмыстар, өмірімізге еніп жатқан жаңалықтар осыны дәлелдейді.
"Бала тәрбиесі — бесіктен басталады"— деген ұлы қағидаға сүйенсек, 1,5 – 6 жас аралығындағы сәбилерге білім және тәрбие беретін мекемелердің орны да маңызды да ерекше.
Елбасы Н.Ә. Назарбаев өзінің халыққа арналған «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан»атты Жолдауының «Тоғызыншы бағытында – Жоғарғы технологияларды енгізуге және инновацияларды қолдауға бағытталған біртұтас мемлекеттік стратегия жүргізу жүйесін өте мұқият зерделеген жөн » деп атап көрсетті.
Ғасырдан астам тарихы бар және әлемдік қоғамдастықта балаларға мектепке дейінгі тәрбие мен білім берудің негізгі нысаны ретінде сыннан өткен балабақша бүгін де үздіксіз білім берудің алғашқы баспалдағының үлгісі болып қалып отыр. Балабақшалардың жүйесін сақтау мен дамыту мектепке дейінгі тәрбие микро саясатының басты басымдылығы. Мектепке дейінгі және жалпы орта білім берудің бағдарламаларының сабақтастығы мынандай:
1. Болашақ оқушының танымдық белсенділігінің негізі ретінде мектепке дейінгі баланың білуге деген құмарлығын дамыту.
2. Шығармашылық және басқа міндеттерді өз бетінше шешудің әдістері, қызметті нәр түрінде, оның ішінде оқу қызметінде табысты болуға мүмкіндік беретін құралдар ретінде бала қабілеттерін дамыту.
3. Баланың санаткерлік және жеке бастың даму бағыттары ретіндегі шығармашылық қиялын қалыптастыру.
4. Оқу қызметінің табыстылығының шарттарының бірі болып табылатын коммуникативтілікті дамыту.
"Бала тәрбиесі — бесіктен басталады"— деген ұлы қағидаға сүйенсек, 1,5 – 6 жас аралығындағы сәбилерге білім және тәрбие беретін мекемелердің орны да маңызды да ерекше.
Елбасы Н.Ә. Назарбаев өзінің халыққа арналған «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан»атты Жолдауының «Тоғызыншы бағытында – Жоғарғы технологияларды енгізуге және инновацияларды қолдауға бағытталған біртұтас мемлекеттік стратегия жүргізу жүйесін өте мұқият зерделеген жөн » деп атап көрсетті.
Ғасырдан астам тарихы бар және әлемдік қоғамдастықта балаларға мектепке дейінгі тәрбие мен білім берудің негізгі нысаны ретінде сыннан өткен балабақша бүгін де үздіксіз білім берудің алғашқы баспалдағының үлгісі болып қалып отыр. Балабақшалардың жүйесін сақтау мен дамыту мектепке дейінгі тәрбие микро саясатының басты басымдылығы. Мектепке дейінгі және жалпы орта білім берудің бағдарламаларының сабақтастығы мынандай:
1. Болашақ оқушының танымдық белсенділігінің негізі ретінде мектепке дейінгі баланың білуге деген құмарлығын дамыту.
2. Шығармашылық және басқа міндеттерді өз бетінше шешудің әдістері, қызметті нәр түрінде, оның ішінде оқу қызметінде табысты болуға мүмкіндік беретін құралдар ретінде бала қабілеттерін дамыту.
3. Баланың санаткерлік және жеке бастың даму бағыттары ретіндегі шығармашылық қиялын қалыптастыру.
4. Оқу қызметінің табыстылығының шарттарының бірі болып табылатын коммуникативтілікті дамыту.
1. Усова А «Балабақшадағы оқыту» Алматы, 1987 – 126 бет.
2. Бакраденова А. «Балабақшадағы оқыту және тәрбиелеу
программасы» Алматы, 1988 – 246 бет.
3. Тарасова Л.Т. «балабақша меңгерушілеріне арналған кітап» А, 1987.
4. Крупская Н. «Мектепке дейінгі тәрбие туралы» Алматы, 1988 -32 бет
5. Баймұратова «Балабақшада оқыту және тәрбиелеу программасы»
Алматы, 1989 – 246 бет.
5. Исаева «Мектеп алды даярлық жағдайында тәрбие мен білім беру
мазмұнының жаңаруы» Отбасы және балабақша №6 /112/ 2005 2 бет.
6. Сәтімбекова М. «Балбөбек бағдарламасы мектепке дейінгі
тәрбиелеу мен білім беруді жаңарту негізі» Отбасы және балабақша
№3 /139/ 2004 – 13 бет.
7 Жұмабекова «Мектепке дейінгі тәрбиенің бүгіні мен болашағы»
Отбасы және балабақша №5 /105/ 2004 – 2 - 6 бет.
8 Базарғалиева Ғ.Т. «Мектеп жасына дейінгі балалардың ақыл – ойын
белменділігін жетілдіруде оригаидің тиімділігі» Отбасы және
балабақша №1, 2006 – 22 - 23 бет.
9. Есенова А «Жан – жақты бала тәрбиесі» Отбасы және балабақша
№6, 2006– 27 - 30 бет.
10. Шанаева Г. Шағын кешенді мектепке дейінгі тәрбие орталығының «Қарлығаш» бағдарламасы. Отбасы және балабақша №1, 2006, 12 -13 бет.
11. Ережепова У «Баланы тәрбиелеудің басты қағидалары» Отбасы және
балабақша №1, 2006 – 22 - 23 бет.
12. Халилаева Э «Балабақша тәрбиешілерінің білімін жетілдіру» Отбасы және балабақша №3, 2006 – 16 - 18 бет.
13. Әуелбекова К «Мектепке дайындықтың мазмұны» Отбасы және
балабақша №1, 2005 – 6-7 бет.
14 .Мағжан Жұмабаев « Педагогика » Алматы « Ана тілі » 1992 ж.
15 Қазиева С. Оқушылардың ой-өрісін дамыту //Бастауыш мектеп, 2004.
16 Сардарова Ж. Дидактикалық компютерлік ойындар және оның дамытқыш қуаты // Қазақстан мектебі, 2005, №10. –Б. 48-49 б
17 Жұмабекова З. «Мектепке дейінгі тәрбиенің бүгіні мен болашағы » // Отбасы және балабақша №/105/ 2004, 2-6 б.
18 Тарасова Л.Т. «Балабақша меңгерушілеріне арналған кітап» А,1987.
19 Ережепова У. «Баланы тәрбиелеудің басты қағидалары»
// Отбасы және балабақша №1, 2006, 22 – 23 б.
20 Есенова А. «Жан-жақты бала тәрбиесі» // Отбасы және балабақша №6, 2006, 27-30 б.
2. Бакраденова А. «Балабақшадағы оқыту және тәрбиелеу
программасы» Алматы, 1988 – 246 бет.
3. Тарасова Л.Т. «балабақша меңгерушілеріне арналған кітап» А, 1987.
4. Крупская Н. «Мектепке дейінгі тәрбие туралы» Алматы, 1988 -32 бет
5. Баймұратова «Балабақшада оқыту және тәрбиелеу программасы»
Алматы, 1989 – 246 бет.
5. Исаева «Мектеп алды даярлық жағдайында тәрбие мен білім беру
мазмұнының жаңаруы» Отбасы және балабақша №6 /112/ 2005 2 бет.
6. Сәтімбекова М. «Балбөбек бағдарламасы мектепке дейінгі
тәрбиелеу мен білім беруді жаңарту негізі» Отбасы және балабақша
№3 /139/ 2004 – 13 бет.
7 Жұмабекова «Мектепке дейінгі тәрбиенің бүгіні мен болашағы»
Отбасы және балабақша №5 /105/ 2004 – 2 - 6 бет.
8 Базарғалиева Ғ.Т. «Мектеп жасына дейінгі балалардың ақыл – ойын
белменділігін жетілдіруде оригаидің тиімділігі» Отбасы және
балабақша №1, 2006 – 22 - 23 бет.
9. Есенова А «Жан – жақты бала тәрбиесі» Отбасы және балабақша
№6, 2006– 27 - 30 бет.
10. Шанаева Г. Шағын кешенді мектепке дейінгі тәрбие орталығының «Қарлығаш» бағдарламасы. Отбасы және балабақша №1, 2006, 12 -13 бет.
11. Ережепова У «Баланы тәрбиелеудің басты қағидалары» Отбасы және
балабақша №1, 2006 – 22 - 23 бет.
12. Халилаева Э «Балабақша тәрбиешілерінің білімін жетілдіру» Отбасы және балабақша №3, 2006 – 16 - 18 бет.
13. Әуелбекова К «Мектепке дайындықтың мазмұны» Отбасы және
балабақша №1, 2005 – 6-7 бет.
14 .Мағжан Жұмабаев « Педагогика » Алматы « Ана тілі » 1992 ж.
15 Қазиева С. Оқушылардың ой-өрісін дамыту //Бастауыш мектеп, 2004.
16 Сардарова Ж. Дидактикалық компютерлік ойындар және оның дамытқыш қуаты // Қазақстан мектебі, 2005, №10. –Б. 48-49 б
17 Жұмабекова З. «Мектепке дейінгі тәрбиенің бүгіні мен болашағы » // Отбасы және балабақша №/105/ 2004, 2-6 б.
18 Тарасова Л.Т. «Балабақша меңгерушілеріне арналған кітап» А,1987.
19 Ережепова У. «Баланы тәрбиелеудің басты қағидалары»
// Отбасы және балабақша №1, 2006, 22 – 23 б.
20 Есенова А. «Жан-жақты бала тәрбиесі» // Отбасы және балабақша №6, 2006, 27-30 б.
Әдіскер мен тәрбиешілерді аттестациялаудан өткізу жолдары
Кіріспе
1 Балабақшада әдіскер мен тәрбиешілердің шығармашылық деңгейін
арттыру және жетілдіру
1.1.Әдіскер мен тәрбиешілердің біліктілігін арттыру және оларды
аттестациялау 7-9
1.2. Әдіскер мен тәрбиешілердің тәрбиешілер мен әдіскерлердің
педагогикалық және әдістемелік білім деңгейін жетілдіру 10-
12
1.3. Әдіскер мен тәрбиешілердің тәрбиеші еңбегінің шығармашылық сипаты
12-14
2 Әдіскер мен тәрбиешінің баланы жан-жақты дамыту және тәрбиелеу
жолдары
2.1. Баланы жан-жақты тәрбиелеуде әдіскер мен тәрбиешінің
тәрбиешінің дайындығының негіздері 15-
19
2.2. Әдіскер мен тәрбиешінің фонетиканы оқыту барысында балалардың
логикалық ойлауын дамыту 19-
23
2.3. Әдіскер мен тәрбиешінің балалардың білім және тәрбиелік тұрғыдан
кеткен қателерін дұрыстау жолдары 23-
26
Қорытынды 27
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 28
Қосымшалар 29-31
Кіріспе
Зертеудің көкейкестілігі: Халқымыз бала тәрбиесіне қашанда ерекше мән
берген, өйткені бала біздін болашағымыз, өміріміздің жалғасы. Сондықтан
бүгінгі таңда да балаларлы қорғау - әлеуметтік мәні зор халықтық іс болып
табылады. Балалардың өмірі мен денсаулығын қорғау, оларды тәуелсіз
мемлекетіміздің білімді, білікті, мадениетті азаматы етіп тәрбиелеу
барысында жасалып жатқан тың жұмыстар, өмірімізге еніп жатқан жаңалықтар
осыны дәлелдейді.
"Бала тәрбиесі — бесіктен басталады"— деген ұлы қағидаға сүйенсек, 1,5 –
6 жас аралығындағы сәбилерге білім және тәрбие беретін мекемелердің орны да
маңызды да ерекше.
Елбасы Н.Ә. Назарбаев өзінің халыққа арналған Жаңа әлемдегі жаңа
Қазақстанатты Жолдауының Тоғызыншы бағытында – Жоғарғы
технологияларды енгізуге және инновацияларды қолдауға бағытталған
біртұтас мемлекеттік стратегия жүргізу жүйесін өте мұқият зерделеген
жөн деп атап көрсетті.
Ғасырдан астам тарихы бар және әлемдік қоғамдастықта балаларға
мектепке дейінгі тәрбие мен білім берудің негізгі нысаны ретінде сыннан
өткен балабақша бүгін де үздіксіз білім берудің алғашқы баспалдағының
үлгісі болып қалып отыр. Балабақшалардың жүйесін сақтау мен дамыту мектепке
дейінгі тәрбие микро саясатының басты басымдылығы. Мектепке дейінгі және
жалпы орта білім берудің бағдарламаларының сабақтастығы мынандай:
1. Болашақ оқушының танымдық белсенділігінің негізі ретінде мектепке
дейінгі баланың білуге деген құмарлығын дамыту.
2. Шығармашылық және басқа міндеттерді өз бетінше шешудің әдістері,
қызметті нәр түрінде, оның ішінде оқу қызметінде табысты болуға
мүмкіндік беретін құралдар ретінде бала қабілеттерін дамыту.
3. Баланың санаткерлік және жеке бастың даму бағыттары ретіндегі
шығармашылық қиялын қалыптастыру.
4. Оқу қызметінің табыстылығының шарттарының бірі болып табылатын
коммуникативтілікті дамыту.
ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың 2007 жылы 28 ақпанда шыққан
Жолдауының І бөлімінде Біз бүкіл еліміз бойынша әлемдік
стандарттар деңгейінде сапалы білім беру қызметін көрсетуге қол
жеткізуіміз керек. Үздік оқытушылардың жұмысын бағалау мен оларға
сиақы төлеу жүйесін өте мұқият зерделеген жөн деп атап
көрсетті.
Тәрбиеші еңбегі басқа қызметтермен салыстырғанда, өзіндік ерекшелігі
мол шығармашылықты сүйеді. өйткені мектепке дейінгі ұрпақты өмірге, еңбек
пен әлеуметтік іс-әрекетіне дайындау – тәрбиешілерді көп іздендіріп,
ойландыратын жұмыстың ең басты түрі. Олай болса, әрбір тәрбиеші орта немесе
жоғары дәрежелі педагогтық білім алумен қанағаттанып қоймай, ол тәрбие мен
оқытудың тиімді жолдарын үнемі іздестіріп, өз жұмысында пайдаланып отыруы
тиіс. Сонда ғана тәрбиеші жаңашыл, балаларға тәрбие мен білім берудің
теориясы мен практикасын дамытудың қозғаушы күші және асқан шебері бола
алады.
Зерттеудің мақсаты:
Мектепке дейінгі балаларға мектеп алды даярлық жағдайында тәрбие мен
білім беру мазмұнын жаңарту барысындағы әдістемелік әдебиеттерді
талдау, ғылыми негіздерін белгілеу. Және де мектеп алды даярлық
жағдайында тәрбие мен білім беру мазмұнын жаңарту әрекетін дамыту
әдістемесін жасау.
Зерттеудің міндеті:
-әдіскер мен тәрбиешілердің біліктілігін арттыру және оларды
аттестациялау.
- әдіскер мен тәрбиешілердің тәрбиешілер мен әдіскерлердің
педагогикалық және әдістемелік білім деңгейін жетілдіру.
- әдіскер мен тәрбиешілердің тәрбиеші еңбегінің шығармашылық сипаты.
- тәрбиеші мен балалардың арасындағы қарым – қатынасының мәні
- баланы жан-жақты тәрбиелеуде әдіскер мен тәрбиешінің тәрбиешінің
дайындығының негіздері
Зерттеудің әдістері: Мектепалды даярлық жағдайында тәрбие мен білім
беру мазмұнынын жаңартуда педагогикалық – психологиялық әдіс – әсілдердің
бірі әңгіме әдісі, сұрақ – жауап әдістер, бақылау және байқау әдістерін
қолдану.
І. Тарау. Балабақшада әдіскер мен тәрбиешілердің шығармашылық деңгейін
арттыру және жетілдіру
1.1.Әдіскер мен тәрбиешілердің біліктілігін арттыру және оларды
аттестациялау.
Балабақшадағы әдістемелік жұмыс педагогикалық мәдениетті көтерудің
шарты.
Тәрбиешінің кәсіптік дайындығы оның педагогикалық жоғары оқу орнын
бітірумен аяқталмайды, ол тәрбиешінің кәсіптік қызметінің бүкіл кезкңін
қамтиды. Сонымен бірге тәрбиешінңкәсіптік білімін үздіксіз көтеріп отыруы
оның шығармашылық қабілетін дамытудың шарты болып табылады. Егер тәрбиеші
қоғамдық ортада белсенді позиция ұстанып, оның дербес тәжірибесі әлеуметтік
және педагогикалық тәжірбиемен кірігіп, педагогикалық ұжымның қолдануға ие
болып, кәсіптік шығармашылық ізденісі көтермеленіп отырса, тәрбиешінің
кәсіптік шеберлігі мен педагогикалық мәдениетінің артуы барынша жемісті
болады.
Әдістемелік жұмыстар дербес және жеке ерекшеліктер ескерілген жағдайда
тәрбиешілердің ғылыми - әдістемелік дайындығын жетілдіруге деген сұранысына
жауап бере алады. Ал, әдістемелік жұмысты жеке ерекшеліктерді ескеріп
жүргізу, бірқатар субьективті, обьективті алғышарттарға байланысты. Ең
бастысы тәрбиешінің ғылыми - әдістемелік дайындығын жетілдіруге өмірлік
және кәсіптік бағдары, кәсіптік деңгейі мен тәжірбиесі ескерілуі тиіс.
Білім берудің деңгейлері әрине, тағы да балабақшадан басталмақ.
Мақсаты – мектепке дейінгі білім беру, сауықтыру және түзету
бағдарламаларымен қамтуды дәйекгі түрде ұлғайту жолымен балалар-дың білім
алуына бірдей бастапқы мүмкіндіктерді қамтамасыз ету.
Тәрбие мен оқыту мазмұны бірінші деңгейде қызыметтің өзіндік түрлерін
және баланың даму бағытын, оның кейінгі мектеп жағдайына бейімделуін
қамтамасыз етуге тиіспіз.
Міне, осылайша қымбатты әріптестер мойнымыздағы жүк күннен -күнге
ауырлай түседі. Оны жеңілдету, келешек ұрпақтың қамын ойлау өз қолымызда.
Біздердің ата - бабамыз алмаған қамал жоқ, ендеше сіздер мен біздер бұл
тұғырда да жетер биігіміз, тауымыз алда. Бүгін мен сіздермен балабақшаның
бақылау мен басшылық барысындағы қол жеткізген шамалы жетістіктермен
бөліспек ойым бар. Әрине, жаңадан әдіскерлік жұмысын бастаған әріптестерім
үшін көмек, кеңес болар деген ойдамын.
Бақылау функциясы - латынның жасау орындау деген мағынасын білдіреді.
Басқарушы жүйеден басқарылатын процестердің мақсатты бағытталуын және
ұйымдастырылуын талап ететін белгілі бір іс әрекет атқаратын басқарушы жүйе
мен бақылау объектілері арасындағы қатынас. Бақылау функциясы периодты
немесе қажеттілігіне байланысты жүзеге асады (күн сайын, апта, ай, тоқсан,
жыл сайын). Мысалы, сабақтың кестесі жыл сайын жасалса, тәрбиешінің жұмысын
бақылау белгіленген мерзімде қажеттілігіне қарай жүргізіледі.
Менеджмент бойынша жұмыста әр түрлі басқару мен бақылаудың түрлері бар
- жоспарлау болжау, талдау, ұйымдастыру, басқару, үйлестіру, коммуникация,
шешім қабылдау, бақылау, бағалау, қолдау, ақпараттандырулар. Бұларды жәй
басқару функциялары деп атайды.
Бұл басқару функциясы тек әрекетті ғана емес ол жүргізілетін объектіні
атағанда ғана толық анықталады, бақыланады. Мысалы, Оқу-тәрбие жұмысын
жоспарлау мен Әдістемелік бірлестік жұмысын жоспарлау - екі түрлі
функциялар.
Білім беру мекемелерін басқару мен бақылау басшылық ету әдістері мен
стилі ғылым үшін де, практикалық жұмыскерлер үшінде әрдайым өзекті болып
отыр. Білім беру мекемесі қоғам жағдайының айнасы тәрізді: өзгерістер,
жаңарулар, қиын уақыт аралықтары және жаңа модельдердін құрылуы.
Мектепке дейінгі балалар мекемесінің проблемасы бүгінгі күні мектепке
дейінгі білім берудін қазіргі үрдісі ер балаға және педагогка ынталануға
бағытталған жаңа басқару философиясына көшу болып отыр. Қазіргі жағдайларда
мектепке дейінгі ұйымның әдіскері инновациялық процестің педменеджмент
негіздерін меңгерудің ұйытқысы болып, командалық әкімшілік жүйеден кәсіби
ынтымақ-тастық жүйесіне кешудің жетекшісі болуымыз керек. Басқарушылардың
жұмысының негізі білім беру ұйымдарында жобалауға, ұйымдастыруға және нақты
материалдар мен жағдайлар көмегімен бақылау жасауға мүмкіндік беретін
аналитико-диагностика-лық функция болып табылады. Бұл маркетингтік
зерттеулерде анық көрінеді.
Мысалы: Бағалау белгілері: қызыл — өте жақсы меңгерген, көк — жақсы
меңгерген, сары — орташа меңгерген, қара — көмек қажет. Осыдан кейін барлык
тәрбиешілер картасының қорытындысы бойынша шешім қабылдаймын. Егер қызылы,
көгі көп болса, ол тәрбиешілерді семинар кеңестерде өз тәжірибесімен
бөлісуге шақырамын. Ал сары көбейіп кетсе барлық тәрбиешілермен семинар-
практикум немесе іскерлік ойын өткіземін. Қара белгі кездессе ол тәрбиешіге
жеке кеңес беруге ұмтыламын. Мұндай диагностикалық картанын пайдасы, әдіс-
темелік жұмыс қажеттілігін қанағаттандыруға көп көмек көрсететініне әбден
көзім жетті.
Маркетинг өткізу, қызмет көрсету рыногін, тұтынушылар сұранысына
сауалнама жүргізу, тестілеу, сұрау, әнгімелесу әдістерімен зерделеу
негізінде жүргізуге болады. Мысалы, педагогикалық ұжымның іс-әрекетінің
стратетиясы мен тактикасын анықтау үшін жүргізілген жас мамандармен
өткізілген сауалнамаға қарайык:
1 Өз жұмысынызға қаншалықты қанағаттанасыз?
2. Тәрбиеші мамандығында нені бағалайсыз'?
3.Жұмысыныздың бірінші жылында қандай қиындықтарға кездес-тіңіз?
(сабақ жүргізгенде, режимдік сәтте, ойын, іс-әрекетін ұйым-дастырғанда,
ата-анамен жұмыста, т.б.)
4. Қандай көмек кажет?
5. Алдыныздағы мақсат міндетініз?
6. Өзіңіздін педагогикалық ұжыммен қарым-қатынасыңызды қалай
бағалайсыз?
7.Өзіңізге белгіленген тәжірибелі тәрбиеші тарапынан қандай көмек
болды, т.б.? Осындай сауалнамаға жауап ала отырып бақылау мен басшылықтың
жан-жақты ізденісі туады. Бақылау дегенді талапты қанағаттандыру
шығармашылыққа жетелеу деп түсіну қажет. Бұрынғы авторитарлық
педагогикадағыдай жаңа әдістемелерді қолдануға мәжбүр етуге болмайды Қазір
тәрбиешінің таңдауына жол бар, әр түрлі жұмыстар істеп, жоғары нәтижеге
жетуте болады. Тәрбиешінің педагогикалық еркіндігі болу керек, жағдайға
байланысты іс-әрекет түрін өзі тандап алады.
Басқару - бақылау іс-әрекетінің тиімді нысанының бірі педагогикалық
мониторинг болып табылады. Мониторинг – балабақшаның іс-әрекеті туралы
ақпараттарды жинақтау, өндеу және сақтау, қарату туралы ұйымдастырудың бір
түрі. Тағы да мысал ретіне іс-төжірибемен 2001-2002 оқу жылынан бастап
балабақша бойынша мынандай бөлімнен тұратын мониторинт тақтасын шығарып
келемін.
Бұл мониторинг қорытындысы әр тоқсан сайын және жылдың аяғында
толығымен өндірістік басқаруда немесе педагогикалық кеңесте қарауға
болады. Қорытынды бойынша әр тәрбиешіге жетістіктер мен кемшіліктер бойынша
бағалау іс-әрекет жүзеге асады. Осыдан кейін әр шығармашылықпен жұмыс
істейтін тәрбиешіде ауық – ауық идеялар туындап жұмыс стилі арта түседі.
Ал, керісінше төменгі, көрсеткіштегі тәрбиеші көкірегінен намыс оянып,
алға ұмтылуға, серпілуіне тура келеді. Сын түзелмей мін түзелмес дегендей
байқатпай мінезімізді де тез арада мүмкіндік болады. Мониторинг жүйесінде
белгілі бір дәрежеде білім беру саласындағы жаңа құбылыстар мен процестер
өз көрінісін тапты. Тағы да бір айта кететін жайт жан-жақты бақылауды оқу
жылының басында белгілеп алғаннан кейін мен әдіскер ретінде өзіме жұмыс
циклограммасын жасадым.
1.2. Әдіскер мен тәрбиешілердің тәрбиешілер мен әдіскерлердің
педагогикалық және әдістемелік білім деңгейін жетілдіру.
Балалар мектепалды топтарын бітіргенде толықтай бағдарламаны менгеріп
шығады. Буынға еркін бөліп оқуға, жазбаша, ауызша есеп шығаруға ойларын
жеткізе білуге дағдыланады. Әр тоқсан жаңа жыл аяғында балаларға байқау
тест өткізіледі. Сәуір айында облыстық білім басқармасынан келген тексеруде
балалар білімі жақсы көрсеткіш берді.
Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі "Білі.м беруді дамыту
тұжырымдамасында" 5-6 жастағы бала міндетті түрде мектепке дайындықтан өтіп
баруы тиіс делінген. Онда баланы оқьггу бағдарламаның үйлесімділігі, оны
шаршаудан қорғау мақсатында оңтайлы жүктемемен қамтамасыз ету, денсаулығына
назар аудару, баланың оқуға, білімге деген құштарлығын арттыру көзделген.
2003-2004 оқу жылында 5-6 жастағы 3453 баланың 18 пайызы ғана балабақшада
тәрбиеленсе, 2004-2005 оқу жылында 3356 баланы міндетті мектепалды
даярлықтан өткізуіміз тиіс еді. Аталған жағдайларды сараптап қарасақ
қаламыздағы алты балабақшаның жобалық сиымдылығы 1020 орын, қазіргі таңда
1,5 -6 жасқа дейінгі 670 бала барлығы 1195 бала оқып тәрбие алады.
Тұжырымдамада көрсетілгендей, баланың дем алуын, оқуын, тамақтануын
қамтамасыз ететін болсак, қаламызда балаларды дайындауға тағы 1-2 балабақша
немесе мектепалды даярлық сыныбы қажет. Себебі қазіргі таңда қаламыздағы
бес балабақша баламен толық және 5 жасқа дейінгі 200 бала, 5-6 жастағы 150
бала орын алуға кезекте тұр. Кадр мәселесіне келсек, кәсіпорын педагогтары
1999 жылдан бері жыл сайын балаларды мектепке дайындап, олар дайындаған
балалар мектеп, гимназияларда жақсы оқушы атанып жүр.
Тәрбиеші әдістемелік жұмыстың қандай түрін таңдаса да соңғы нәтижеде
оның тиімділігі тәрбиешінің өз бетінше өз білімін көтеруге байланысты
болмақ. Сондықтан да үздіксіз білім беру процесін жоғары оқу орны –
тәрбиешілер білімін жетілдіру институты – семинар, курс, практикум және
т.б. оқу түрлерімен шектеуге болмайды, оған осы оқу түрлерінің арасындағы
тынымсыз ой еңбегін де жеткізу керек. Ересек адамның өз білімін көтеруі
барынша даралығымен ерекшеленеді, содан да тәрбиешінің өз білімін көтеру
жұмысына тәжірибелі әріптесі, беделді балабақша әдіскерлері тарапынан
тиянақты көмек қажет.
Балабақша меңгерушісі мен балабақша әдіскерінің әдістемелік жұмысты
ұйымдастырғанда өз балабақшасы тәрбиешілерінің алдындағы қиындықтарға баса
көңіл бөледі. әркімге қатысты мәселелерді бірлесе талқылау тәрбиешілердің
өз білімін көтеру әрекетіне ықпал жасайды. Сондықтан да меңгерушінің,
әдіскердің өз білімін көтеруді ынталандыруы және оған басшылық жасауы
негізінен жанама сипат алады.
Әрбір тәрбиешілердің өздігінен білімін көтеру ой еңбегінің техникасын
білу, ақыл–ой әрекетінің дербес ерекшеліктерін ескеру негізінде құрылады.
Тәрбиешінің өздігінен білімін көтеруі оның бос уақытын дұрыс ұйымдастыру,
дербес жұмыс түзіп, оны іске асыра алуына тікелей байланысты.
Халқымыз бала тәрбиесіне қашанда ерекше мән берген, өйткені бала
біздін болашағымыз, өміріміздің жалғасы. Сондықтан бүгінгі таңда да
балаларлы қорғау - әлеуметтік мәні зор. халықтық іс болып табылады.
Балалардың өмірі мен денсаулығын қорғау, оларды тәуелсіз.
мемлекетіміздін білімді, білікгі, мадениетті азаматы етіп тәрбиелеу
барысында жасалып жатқан тың жұмыстар, өмірімізге еніп жатқан жаңалықтар
осыны дәлелдейді.
"Бала тәрбиесі — бесіктен басталады"— деген ұлы қағидаға сүйенсек, 1,5
- 6жас аралығындағы сәбилерге білім және тәрбие беретін мекемелердің орны
да маңызды да ерекше.
Балаларды мектепке дейінгі тәрбиелеу Мемлекеттік коммуналдық қазыналык
кәсіпорынға қарасты алты балабақшаның алдына қойған мақсаты "Білім туралы"
занның балабақшаларға арналған жоспарының орындалуын қадағалау.
Егеменді еліміздің болашақ азаматтарын тәрбиелеуге елеулі үлес қосып,
сәбилерге ұлттық тәлім-тәрбие бере отырып 5 - 6 жастағыларды мектепке
дайын.іау ісі отбасылар мен балабақшаларда берілетін білім мазмұнын
жаңарту, оның біртұтас жүйелігінің қамтамасыз етуді мақсат
етеді. Сондықтанда 5-6 жасар балаларды мектепке даярлау мәселелері ата-
аналар мен ұстазлар қауымын ерекше толғандырады. Бағдарлама мазмұнын іске
асыруда білім беру мәселесіне көп көңіл бөлінеді. Неге десеңіз мектеп
қабырғасын аттаған балаларды байқағанда балабақшамен қамтылған балалар мен
балабақшаға бармаған балалар арасындағылардың айырмлшылығы бірден көзге
түседі. Балабақшамен қамтылған балалар тәрбнешінің айтуы, нұсқау бойынша
жұмыс жасап, іс-әрскетте белсенділік көрсетіп, өз құрдастарының арасында
өзін - өзі еркін ұстап, әрі бақылай алатындығы байқалады. Ал үйден келген
әр бір баланың психологиялық дамуына жаңа ұжымға, күн режиміне үйренуінде
мектепке леген қызығушылығында икемдік орын алады. Оларды мектеп жағдайына
қалыптастыруға педагогтың шеберлігі үлкен роль атқарады.
Балабақшада тәрбиелеу негізінен оқу ойын және еңбекке негізделіп
жүргізіледі. Олай болса бала тәрбиесінде ақыл – ой, адамгершілік,
эстетикалық еңбек және дене тәрбиесі бірін-бірі толықтырып жалғасып жатуы
тиіс. Балабақшалар жыл бойы осы бағытты негізге ала отырып, өздерінің
алдына мақсат қойып, сол міндеттерді шешу үшін еңбектенеді, яғни балабақша
бағдарламаны негізге алып тәрбиенің әр саласында тынымсыз жұмыс істейді.
Оқу жылының басынан бастап мектепалды топтарында балаларға білім беруде,
суретті әліппе, математика, сауат ашу кітаптары бойынша сабақтар
жүргізіледі. Ал білімдерін пысықтау барысында оқу бағдарламасына қосалқы
ретінде танграмм, ребус, кроссворд, мақал – мәтел, сөзжұмбақтар кеңінен
пайданылады. Жылдан жылға материалдық – техникалық базамыз әдіскерлік құрал
жабдықтарымыз молая түсуде.
1.3. Әдіскер мен тәрбиешілердің тәрбиеші еңбегінің шығармашылық
сипаты.
Балабақшаның педагог қызметкерлерін аттестатиялау бұрынғы Кеңес
Одағының 1972 жылы енгізілді. Алғашқы аттестациядан кейінгі кезеңде
аттестациялау туралы құжаттар білім беру жүйесіндегі өзгерістерге сай
бірнеше рет өзгертіліп, толықтырылады.
Аттестацияның негізгі мақсаты педагог қызметкерлерінің кәсіптік
біліктілігін көтеру, шығармашылық белсенділігін дамыту, әлеуметтік қорғауды
қамтамасыз ету. Ынталандырудың негізгі құралы ретінде мұғалім еңбегіне ақы
төлеуді жіктеу болмақ. Ал аттестация өткізудің негізгі принциптері
еріктілік, алқалық оның обьективті, әділ өтуін қамтамасыз етеді. Бұл
принциптер аттестациялық комиссия жасақтауға қатаң сақталады.
Қазіргі ереже бойынша үш түрлі комиссия құрылады. Бас аттестациялық
комиисия республикалық, облыстық деңгейде, ал аудандық, қалалық комиссия
тиісті білім мекемелерінің деңгейінде құрылады. Ал, білім беру мекемесінің
аттестациялық комиссиясын құру педкеңестің құзырында болады.
Әр комиссия өз компетенциясына сәйкес мәселлерді қарастырады. Ал
аттестациялау комиссияның негізгі шешімі–біліктілік санат беру. Қазір үш
біліктілк санат берілген, жоғарғы санаттағы республикалық, облыстық,
бірінші санатты аудандық, қалалық, екінші санатты-балабақша аттестациялау
комиссиясы береді.
Тәжірибесі көрсетіп отырғандай аттестациялаудың табвсты болуы оны
ұйымдастыруға, қорғау мен бғалаудың дұрыс жолға қойылуына, ұжымда іскер
тілеулестік көңіл–күйдің қалыптасуына тәуелді. Жалпы айтқанда,
тәрбиешілерді аттестациялау мектептің ғылыми-әдістемелік жұмыстарының
стратегиясы мен тактикасын анықтаудың негізі балып табылады.
Соңғы кездерде көптеген педагогикалық ұжымдардың аса көңіл аударып
жүрген мәселелерінің бірі–оқу мен тәрбиенің бірлігі, пән аралық байланыс,
сабақта оқушылардың таным іс-әрекетін белсендіру тәсілдері, сабақтың
тиімділігін арттыру т.б. Осы сықылды жалпы педагогикалық тақырыптар
бойынша бір–бірімен тектес топ тәрбиешілердің іс–тәжірибелерін зерттеп
жинақтауға болады.
Білім беру саласынын жәй күйін талдау бір жастан бес жасқа дейінгі
балаларды мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқытудың ұйымдастырылған
бағдарламалары мен нашар қамтылған деп атап көрсеткендей-ақ. Қазіргі жалпы
білім беретін мектептегі оқытудың мазмұны фактология қалып отыр, пәндік
тәсілге негізделген мемлекеттік стандарттар моральдік тұрғыдан ескіргең, -
деп жақындаған көпшілік талқысына ұсынған білім министрлігінің Қазақстан
республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы
жобасында анықтан-анық көрсеткендей біздер балабақша әдіскерлері қарап
огырмауымыз керек. Бұл орайда тұжырымдама жобасы біздердің алдымызға мақсат
міндетгер қойып отыр: - білім беруді басқаруды одан әрі демократияландыру
негізде Қазақстандық білім беру моделінің жұмыс істеуінің заңнамалық
нормативтік құқықтық базасын жетілдіруді жүктейді.
Балабақшадағы тәрбиелеу мен білім беру мәселесін тәрбиеленуші-лердің
дара жене айырқша даму деңгейіне қарай бағыттай, соны ескере ұйымдастыру,
олардын ой еңбегінеі қызығушылық, бір іске құштарлық, еліктеушілік,
шығарымпаздық ұмтылыс жасауына ұдайы көңіл бөлініп, дарынды баланың
талантына бағыт беріп дамытып отыру. Тұжырымдамада көзделген негізгі мәселе
осы аталған тәрбие түрлерін жаңа талап денгейіңде ұйымдастыру. Яғни
тәрбиелей отырып, білім беруді бірыңғай, үзіліссіз сабақтастық
принциптеріне сәйкес іске асыру.
Жоғарыда аталған тұжырымдама негізінде лаборатория ғалымдарының
қатысуымен балабақшадағы тәрбиелеу мен білім беру мазмұнын жаңарту
мақсатында ұлттық материалдарға негізделген төл туынды "Балбөбек"
бағдарламасы осылайша дайындалды.
Бағдарламада 2 ден 7 жасқа дейінгі кезенде дене, ақыл-ой, эстетикалық
тәрбие білім беру мазмұнын жетілдіруде балалардын психологиялық,
физиологиялык және дербес жетілу ерекшеліктері ескеріледі.
Бағдарлама жасауда балабақшадағы тәрбие мазмұнынын жағдайын,
балалардын білім, дағды денгейін, дүниеге көзқарасын қалыптастыру
тәсілдерін бақылау, бұрынғы багдарламаларға талдау жүргізу, көршілес елдер
бағдарламаларымен танысу нәтижелері негізге алынды.
"Балбөбек" бағдарламасының мақсаты-балабақшадағы тәрбиелеу мен білім
беру жұмыстарын тұжырымдамаға сәйкес түбегейлі өзгерту.
Тәрбиелеу мен білім беру мазмұнын халықтық педагогика негізінде
жаңарту. Ата-баба мұрасы - өнер мен өнеге үлгілерінің лайыктыларын баланың
құлағына сініре отырып, ойын арқылы бойына дарытып, санасына орнықтыру.
Сәбилік шақтан бастап әдептілікке, мейірімділікке, ізеттілікке,
туысқандық пен бауырмалдыққа, үлкенге құрмет, кішіге қамқорлыққа баулып,
адамдық асыл қасиеттерді қалыптастыру.
Мектеп жасына дейінгі балалардың білім-білік дағдыларын нақтылай
отырып, тәрбиешілер жұмысының сапасан арттыру.
"Балбебек" бағдарламасының міндеттері - тұлға ретінде баланың жеке
басының іс- әрекетін дамыта оқыту теориясы негізінде, белсенді әдіс-
тәсілдерді қолдана отырып, тәрбиелеу мен білім беру жұмысын жетілдіру.
Тәрбиелеу, білім беру жұмыстарында халықтық педагогикаға байланыстн
материалдарды кешенді тұрғыда, тақырыптық жүйеде қолдану. Пәндік бағытта
жүргізілген келген білім беру тақырыптарын бір-бірімен кіріктіре
(интегралды) біртұтас, жүйелі іске асыру. Жаңа қоғамга лайықты тұлғаны
қалыптастыруда баланың жас, ақыл-ой, еңбек, дене эстетикалық тәрбие сапасын
жақсарту.
Тәрбиешілер ата-аналар мен тәрбиеленушілер арасындағы педагогикалық
ынтымактастықты нығайту
ІІ. Тарау. Әдіскер мен тәрбиешінің баланы жан-жақты дамыту және
тәрбиелеу жолдары
2.1. Баланы жан-жақты тәрбиелеуде әдіскер мен тәрбиешінің
тәрбиешінің дайындығының негіздері
Мектепке дейінгі ересек топ балаларға адам мен табиғат арасындағы
қарым-қатынасты анықтайтын экологиялық тәрбие беруге байланысты
мектепке дейінгі тәрбие мекемелердің алдында негізінен мына төменгі
міндеттер тұр.
Атап айтқанда:
- педагогикалық мамандардың экологиялық тәрбие беру жөнінде
білім деңгейін көтеру;
- балалаларды айналамен таныстырудың бағдарламасын олардың ата-
аналарына насихаттау;
- әртүлі жастағы балалар топтарындағы оқу-тәрбиелік жұмыстар;
Қоршаған ортаны аялауға деген адамның саналы көзқарасын
қалыптастыру оның бала кезінен ерте басталуы тиіс.
Баланың дүниеге келгенннен кейін алғашқы 7 жылы оны тәрбиелеу
мен оқытудағы ең басты кезең болғандықтан оны ескерусіз өткізіп
алуға болмайды. Баланың болашағы сол кезеңде алған тәрбиесіне өте
байланысты. Олай болса, адамзаттың рухани және материалдық жағдайы
осы кезеңде алған тәрбие негіздеріне тәуелді.
Сұлулыққа тәрбиелемей тұрып жақсы ниеттегі адамгершілігі бар,
шығармашылық пен жұмыс істейтін адамды қалыптастыру мүмкін емес.
Сұлулық бала бойында қуаныш сияқты ең жақсы сезімдерді тудыра
отырып, баланың белсенді түрде шығармашылық пен жұмыс істеуі мен
денсаулығына оң ықпалын тигізеді. Бірақ бала мұның бәрін сезіну
үшін сұлулықты өз көзі мен көріп, оны қабылдай білу керек.
Бала тәрбие арқылы, ересектердің өнегесі арқылы дүниені
таниды, көруді, сезінуді, тыңдауды үйренеді. Тәрбиелеуші жақсы өнегені
беруге неғұрлым қабілетті болсақ, балада соғұрлым көбірек үйренеді.
Баланың өміріндегі алғашқы қабылдаған қуанышты сәттер оның
болашақтағы өміріне жағымды бағыт бере отырып, өмір бойы есінде
қалады.
Жаңа ғасырда табиғатсыз баланы тәрбиелеуді көз алдымызға
елестете алмаймыз. Сондықтан да балабақшамыздағы тәрбие ісінің
негізгі міндеттерінің бірі – Балаларды айнала мен таныстыра отырып,
оларға экологиялық тәрбе беру болып табылады. Біз күнделікті
жұмысымызда баланы өз туған өлкесінің табиғатын сүюге, оны аялай
білуге, оны қорғауға қызығушылығын арттырып, жауапкершілігін
күшейтуге, табиғатпен бірге өмір сүретінін сезінуге үйретуді мақсат
тұтамыз.
Біздің балабақшамызда тірі табиғаттың кішкентай бейнелі
көрінісін елестеате аласыз. Біз әрдайым табиғат сұлулығын іздей
жүріп және оның жаңа қырларын табу арқылы балаларды қуанта отырып,
табиғаттың сұлулығын бірге қарсы аламыз.
Осы сұлулықты іздеу барысында біз оның табиғи түрінен қолдан
жасалған түріне, яғни табиғат сұлулығынан – сөз, әуен және бейнелеу
өнерінің сұлулықтарына көшеміз.
Балалармен жұмыс істеу баррыснда сабақ өтілетін бөлме ғана
емес, сонымен қатар мекеме орналасқан ғимарат та әсем болуы керек.
Егер балалар сұлулықты өмірден өз көздерімен көре отырып, оның
өмірімен байланывсын сезжіне білсе, онда олар сұлулықты\ң бар
екендігіне сенеді.
Балаларды табиғатқа деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу барысында
оларды сұлулықты көріп қана қоймай, сол сұсулық жолында еңбектене
білуге үйретудің маңызы зор.
Біз табиғи факторлар – су, ауа, күнді қолданып отырып экологиялық
тәрбие мәселелерін шешеміз.
Балаларды өсімдіктер және жануарлар әлемімен таныстыру арқылы,
оларды күтіп-баптаудың жолдарын үйрете отырып, оларды аялай білуге
үйретеміз. Балалар тірі және өлі табиғат арасында, тірі организммен
олардың өмір сүру ортасындағы байланыстарды орнатуды үйренеді.
Барлық жастағы балалар топтарында табиғат бұрыштары, тірі
жәндіктер бұрыштары ұйымдастырылған, олар арқылы балалар өсімдіктер
мен жәндіктерді күтіп баптаудың жолдарын үйренуде. Балаларды табиғи
материал мен жұмыс атқарудың тәсілдеріне оқыту жолында тәрбиешілер
көп еңбек етуде.
Біздің балабақшада Табиғатты аялай біл атты қалалық семинар,
Табиғат және біз, Күзгі орманға саяхат, тақырыбы бойынша ХХІ
ғасыр көшбасшысы мүшайрасы болып өтті.
Балларды айналамен таныстыру үшін керекті көптеген материалдар
жинақталған Табиғат әлемі мұражайының ашылуы, сонымен қатар жаңа
жазғы Көгілдір театр, Қысқы бақтың ашылуы - балалар үшін зор
қуаныш болды.
Экологиялық тәрбие қазақ тілі және ағылшын тілі, дене
шынықтыру және валеология сияқты тағы басқада сабақтар кезінде де
өз жалғасын табады.
Бала дүниеге келгеннен бастап табиғатпен байланыста болады.
Табиғат-баланың ақыл-ойының балалық деңгейден нақты түсініктер
бойынша қалыптасқан жоғары деңгейге жеткізетін қор болып табылады.
Ол әртүрлі табиғи құбылыстарды жете түсінуді өз ойын жеткізе білу
өнерін бірге дамытады.
Бақшаның жұмысына өлкелік мұражайлармен экологиялық орталықтар
да жәрдем беруде.
Табиғатты танып, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
1 Балабақшада әдіскер мен тәрбиешілердің шығармашылық деңгейін
арттыру және жетілдіру
1.1.Әдіскер мен тәрбиешілердің біліктілігін арттыру және оларды
аттестациялау 7-9
1.2. Әдіскер мен тәрбиешілердің тәрбиешілер мен әдіскерлердің
педагогикалық және әдістемелік білім деңгейін жетілдіру 10-
12
1.3. Әдіскер мен тәрбиешілердің тәрбиеші еңбегінің шығармашылық сипаты
12-14
2 Әдіскер мен тәрбиешінің баланы жан-жақты дамыту және тәрбиелеу
жолдары
2.1. Баланы жан-жақты тәрбиелеуде әдіскер мен тәрбиешінің
тәрбиешінің дайындығының негіздері 15-
19
2.2. Әдіскер мен тәрбиешінің фонетиканы оқыту барысында балалардың
логикалық ойлауын дамыту 19-
23
2.3. Әдіскер мен тәрбиешінің балалардың білім және тәрбиелік тұрғыдан
кеткен қателерін дұрыстау жолдары 23-
26
Қорытынды 27
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 28
Қосымшалар 29-31
Кіріспе
Зертеудің көкейкестілігі: Халқымыз бала тәрбиесіне қашанда ерекше мән
берген, өйткені бала біздін болашағымыз, өміріміздің жалғасы. Сондықтан
бүгінгі таңда да балаларлы қорғау - әлеуметтік мәні зор халықтық іс болып
табылады. Балалардың өмірі мен денсаулығын қорғау, оларды тәуелсіз
мемлекетіміздің білімді, білікті, мадениетті азаматы етіп тәрбиелеу
барысында жасалып жатқан тың жұмыстар, өмірімізге еніп жатқан жаңалықтар
осыны дәлелдейді.
"Бала тәрбиесі — бесіктен басталады"— деген ұлы қағидаға сүйенсек, 1,5 –
6 жас аралығындағы сәбилерге білім және тәрбие беретін мекемелердің орны да
маңызды да ерекше.
Елбасы Н.Ә. Назарбаев өзінің халыққа арналған Жаңа әлемдегі жаңа
Қазақстанатты Жолдауының Тоғызыншы бағытында – Жоғарғы
технологияларды енгізуге және инновацияларды қолдауға бағытталған
біртұтас мемлекеттік стратегия жүргізу жүйесін өте мұқият зерделеген
жөн деп атап көрсетті.
Ғасырдан астам тарихы бар және әлемдік қоғамдастықта балаларға
мектепке дейінгі тәрбие мен білім берудің негізгі нысаны ретінде сыннан
өткен балабақша бүгін де үздіксіз білім берудің алғашқы баспалдағының
үлгісі болып қалып отыр. Балабақшалардың жүйесін сақтау мен дамыту мектепке
дейінгі тәрбие микро саясатының басты басымдылығы. Мектепке дейінгі және
жалпы орта білім берудің бағдарламаларының сабақтастығы мынандай:
1. Болашақ оқушының танымдық белсенділігінің негізі ретінде мектепке
дейінгі баланың білуге деген құмарлығын дамыту.
2. Шығармашылық және басқа міндеттерді өз бетінше шешудің әдістері,
қызметті нәр түрінде, оның ішінде оқу қызметінде табысты болуға
мүмкіндік беретін құралдар ретінде бала қабілеттерін дамыту.
3. Баланың санаткерлік және жеке бастың даму бағыттары ретіндегі
шығармашылық қиялын қалыптастыру.
4. Оқу қызметінің табыстылығының шарттарының бірі болып табылатын
коммуникативтілікті дамыту.
ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың 2007 жылы 28 ақпанда шыққан
Жолдауының І бөлімінде Біз бүкіл еліміз бойынша әлемдік
стандарттар деңгейінде сапалы білім беру қызметін көрсетуге қол
жеткізуіміз керек. Үздік оқытушылардың жұмысын бағалау мен оларға
сиақы төлеу жүйесін өте мұқият зерделеген жөн деп атап
көрсетті.
Тәрбиеші еңбегі басқа қызметтермен салыстырғанда, өзіндік ерекшелігі
мол шығармашылықты сүйеді. өйткені мектепке дейінгі ұрпақты өмірге, еңбек
пен әлеуметтік іс-әрекетіне дайындау – тәрбиешілерді көп іздендіріп,
ойландыратын жұмыстың ең басты түрі. Олай болса, әрбір тәрбиеші орта немесе
жоғары дәрежелі педагогтық білім алумен қанағаттанып қоймай, ол тәрбие мен
оқытудың тиімді жолдарын үнемі іздестіріп, өз жұмысында пайдаланып отыруы
тиіс. Сонда ғана тәрбиеші жаңашыл, балаларға тәрбие мен білім берудің
теориясы мен практикасын дамытудың қозғаушы күші және асқан шебері бола
алады.
Зерттеудің мақсаты:
Мектепке дейінгі балаларға мектеп алды даярлық жағдайында тәрбие мен
білім беру мазмұнын жаңарту барысындағы әдістемелік әдебиеттерді
талдау, ғылыми негіздерін белгілеу. Және де мектеп алды даярлық
жағдайында тәрбие мен білім беру мазмұнын жаңарту әрекетін дамыту
әдістемесін жасау.
Зерттеудің міндеті:
-әдіскер мен тәрбиешілердің біліктілігін арттыру және оларды
аттестациялау.
- әдіскер мен тәрбиешілердің тәрбиешілер мен әдіскерлердің
педагогикалық және әдістемелік білім деңгейін жетілдіру.
- әдіскер мен тәрбиешілердің тәрбиеші еңбегінің шығармашылық сипаты.
- тәрбиеші мен балалардың арасындағы қарым – қатынасының мәні
- баланы жан-жақты тәрбиелеуде әдіскер мен тәрбиешінің тәрбиешінің
дайындығының негіздері
Зерттеудің әдістері: Мектепалды даярлық жағдайында тәрбие мен білім
беру мазмұнынын жаңартуда педагогикалық – психологиялық әдіс – әсілдердің
бірі әңгіме әдісі, сұрақ – жауап әдістер, бақылау және байқау әдістерін
қолдану.
І. Тарау. Балабақшада әдіскер мен тәрбиешілердің шығармашылық деңгейін
арттыру және жетілдіру
1.1.Әдіскер мен тәрбиешілердің біліктілігін арттыру және оларды
аттестациялау.
Балабақшадағы әдістемелік жұмыс педагогикалық мәдениетті көтерудің
шарты.
Тәрбиешінің кәсіптік дайындығы оның педагогикалық жоғары оқу орнын
бітірумен аяқталмайды, ол тәрбиешінің кәсіптік қызметінің бүкіл кезкңін
қамтиды. Сонымен бірге тәрбиешінңкәсіптік білімін үздіксіз көтеріп отыруы
оның шығармашылық қабілетін дамытудың шарты болып табылады. Егер тәрбиеші
қоғамдық ортада белсенді позиция ұстанып, оның дербес тәжірибесі әлеуметтік
және педагогикалық тәжірбиемен кірігіп, педагогикалық ұжымның қолдануға ие
болып, кәсіптік шығармашылық ізденісі көтермеленіп отырса, тәрбиешінің
кәсіптік шеберлігі мен педагогикалық мәдениетінің артуы барынша жемісті
болады.
Әдістемелік жұмыстар дербес және жеке ерекшеліктер ескерілген жағдайда
тәрбиешілердің ғылыми - әдістемелік дайындығын жетілдіруге деген сұранысына
жауап бере алады. Ал, әдістемелік жұмысты жеке ерекшеліктерді ескеріп
жүргізу, бірқатар субьективті, обьективті алғышарттарға байланысты. Ең
бастысы тәрбиешінің ғылыми - әдістемелік дайындығын жетілдіруге өмірлік
және кәсіптік бағдары, кәсіптік деңгейі мен тәжірбиесі ескерілуі тиіс.
Білім берудің деңгейлері әрине, тағы да балабақшадан басталмақ.
Мақсаты – мектепке дейінгі білім беру, сауықтыру және түзету
бағдарламаларымен қамтуды дәйекгі түрде ұлғайту жолымен балалар-дың білім
алуына бірдей бастапқы мүмкіндіктерді қамтамасыз ету.
Тәрбие мен оқыту мазмұны бірінші деңгейде қызыметтің өзіндік түрлерін
және баланың даму бағытын, оның кейінгі мектеп жағдайына бейімделуін
қамтамасыз етуге тиіспіз.
Міне, осылайша қымбатты әріптестер мойнымыздағы жүк күннен -күнге
ауырлай түседі. Оны жеңілдету, келешек ұрпақтың қамын ойлау өз қолымызда.
Біздердің ата - бабамыз алмаған қамал жоқ, ендеше сіздер мен біздер бұл
тұғырда да жетер биігіміз, тауымыз алда. Бүгін мен сіздермен балабақшаның
бақылау мен басшылық барысындағы қол жеткізген шамалы жетістіктермен
бөліспек ойым бар. Әрине, жаңадан әдіскерлік жұмысын бастаған әріптестерім
үшін көмек, кеңес болар деген ойдамын.
Бақылау функциясы - латынның жасау орындау деген мағынасын білдіреді.
Басқарушы жүйеден басқарылатын процестердің мақсатты бағытталуын және
ұйымдастырылуын талап ететін белгілі бір іс әрекет атқаратын басқарушы жүйе
мен бақылау объектілері арасындағы қатынас. Бақылау функциясы периодты
немесе қажеттілігіне байланысты жүзеге асады (күн сайын, апта, ай, тоқсан,
жыл сайын). Мысалы, сабақтың кестесі жыл сайын жасалса, тәрбиешінің жұмысын
бақылау белгіленген мерзімде қажеттілігіне қарай жүргізіледі.
Менеджмент бойынша жұмыста әр түрлі басқару мен бақылаудың түрлері бар
- жоспарлау болжау, талдау, ұйымдастыру, басқару, үйлестіру, коммуникация,
шешім қабылдау, бақылау, бағалау, қолдау, ақпараттандырулар. Бұларды жәй
басқару функциялары деп атайды.
Бұл басқару функциясы тек әрекетті ғана емес ол жүргізілетін объектіні
атағанда ғана толық анықталады, бақыланады. Мысалы, Оқу-тәрбие жұмысын
жоспарлау мен Әдістемелік бірлестік жұмысын жоспарлау - екі түрлі
функциялар.
Білім беру мекемелерін басқару мен бақылау басшылық ету әдістері мен
стилі ғылым үшін де, практикалық жұмыскерлер үшінде әрдайым өзекті болып
отыр. Білім беру мекемесі қоғам жағдайының айнасы тәрізді: өзгерістер,
жаңарулар, қиын уақыт аралықтары және жаңа модельдердін құрылуы.
Мектепке дейінгі балалар мекемесінің проблемасы бүгінгі күні мектепке
дейінгі білім берудін қазіргі үрдісі ер балаға және педагогка ынталануға
бағытталған жаңа басқару философиясына көшу болып отыр. Қазіргі жағдайларда
мектепке дейінгі ұйымның әдіскері инновациялық процестің педменеджмент
негіздерін меңгерудің ұйытқысы болып, командалық әкімшілік жүйеден кәсіби
ынтымақ-тастық жүйесіне кешудің жетекшісі болуымыз керек. Басқарушылардың
жұмысының негізі білім беру ұйымдарында жобалауға, ұйымдастыруға және нақты
материалдар мен жағдайлар көмегімен бақылау жасауға мүмкіндік беретін
аналитико-диагностика-лық функция болып табылады. Бұл маркетингтік
зерттеулерде анық көрінеді.
Мысалы: Бағалау белгілері: қызыл — өте жақсы меңгерген, көк — жақсы
меңгерген, сары — орташа меңгерген, қара — көмек қажет. Осыдан кейін барлык
тәрбиешілер картасының қорытындысы бойынша шешім қабылдаймын. Егер қызылы,
көгі көп болса, ол тәрбиешілерді семинар кеңестерде өз тәжірибесімен
бөлісуге шақырамын. Ал сары көбейіп кетсе барлық тәрбиешілермен семинар-
практикум немесе іскерлік ойын өткіземін. Қара белгі кездессе ол тәрбиешіге
жеке кеңес беруге ұмтыламын. Мұндай диагностикалық картанын пайдасы, әдіс-
темелік жұмыс қажеттілігін қанағаттандыруға көп көмек көрсететініне әбден
көзім жетті.
Маркетинг өткізу, қызмет көрсету рыногін, тұтынушылар сұранысына
сауалнама жүргізу, тестілеу, сұрау, әнгімелесу әдістерімен зерделеу
негізінде жүргізуге болады. Мысалы, педагогикалық ұжымның іс-әрекетінің
стратетиясы мен тактикасын анықтау үшін жүргізілген жас мамандармен
өткізілген сауалнамаға қарайык:
1 Өз жұмысынызға қаншалықты қанағаттанасыз?
2. Тәрбиеші мамандығында нені бағалайсыз'?
3.Жұмысыныздың бірінші жылында қандай қиындықтарға кездес-тіңіз?
(сабақ жүргізгенде, режимдік сәтте, ойын, іс-әрекетін ұйым-дастырғанда,
ата-анамен жұмыста, т.б.)
4. Қандай көмек кажет?
5. Алдыныздағы мақсат міндетініз?
6. Өзіңіздін педагогикалық ұжыммен қарым-қатынасыңызды қалай
бағалайсыз?
7.Өзіңізге белгіленген тәжірибелі тәрбиеші тарапынан қандай көмек
болды, т.б.? Осындай сауалнамаға жауап ала отырып бақылау мен басшылықтың
жан-жақты ізденісі туады. Бақылау дегенді талапты қанағаттандыру
шығармашылыққа жетелеу деп түсіну қажет. Бұрынғы авторитарлық
педагогикадағыдай жаңа әдістемелерді қолдануға мәжбүр етуге болмайды Қазір
тәрбиешінің таңдауына жол бар, әр түрлі жұмыстар істеп, жоғары нәтижеге
жетуте болады. Тәрбиешінің педагогикалық еркіндігі болу керек, жағдайға
байланысты іс-әрекет түрін өзі тандап алады.
Басқару - бақылау іс-әрекетінің тиімді нысанының бірі педагогикалық
мониторинг болып табылады. Мониторинг – балабақшаның іс-әрекеті туралы
ақпараттарды жинақтау, өндеу және сақтау, қарату туралы ұйымдастырудың бір
түрі. Тағы да мысал ретіне іс-төжірибемен 2001-2002 оқу жылынан бастап
балабақша бойынша мынандай бөлімнен тұратын мониторинт тақтасын шығарып
келемін.
Бұл мониторинг қорытындысы әр тоқсан сайын және жылдың аяғында
толығымен өндірістік басқаруда немесе педагогикалық кеңесте қарауға
болады. Қорытынды бойынша әр тәрбиешіге жетістіктер мен кемшіліктер бойынша
бағалау іс-әрекет жүзеге асады. Осыдан кейін әр шығармашылықпен жұмыс
істейтін тәрбиешіде ауық – ауық идеялар туындап жұмыс стилі арта түседі.
Ал, керісінше төменгі, көрсеткіштегі тәрбиеші көкірегінен намыс оянып,
алға ұмтылуға, серпілуіне тура келеді. Сын түзелмей мін түзелмес дегендей
байқатпай мінезімізді де тез арада мүмкіндік болады. Мониторинг жүйесінде
белгілі бір дәрежеде білім беру саласындағы жаңа құбылыстар мен процестер
өз көрінісін тапты. Тағы да бір айта кететін жайт жан-жақты бақылауды оқу
жылының басында белгілеп алғаннан кейін мен әдіскер ретінде өзіме жұмыс
циклограммасын жасадым.
1.2. Әдіскер мен тәрбиешілердің тәрбиешілер мен әдіскерлердің
педагогикалық және әдістемелік білім деңгейін жетілдіру.
Балалар мектепалды топтарын бітіргенде толықтай бағдарламаны менгеріп
шығады. Буынға еркін бөліп оқуға, жазбаша, ауызша есеп шығаруға ойларын
жеткізе білуге дағдыланады. Әр тоқсан жаңа жыл аяғында балаларға байқау
тест өткізіледі. Сәуір айында облыстық білім басқармасынан келген тексеруде
балалар білімі жақсы көрсеткіш берді.
Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі "Білі.м беруді дамыту
тұжырымдамасында" 5-6 жастағы бала міндетті түрде мектепке дайындықтан өтіп
баруы тиіс делінген. Онда баланы оқьггу бағдарламаның үйлесімділігі, оны
шаршаудан қорғау мақсатында оңтайлы жүктемемен қамтамасыз ету, денсаулығына
назар аудару, баланың оқуға, білімге деген құштарлығын арттыру көзделген.
2003-2004 оқу жылында 5-6 жастағы 3453 баланың 18 пайызы ғана балабақшада
тәрбиеленсе, 2004-2005 оқу жылында 3356 баланы міндетті мектепалды
даярлықтан өткізуіміз тиіс еді. Аталған жағдайларды сараптап қарасақ
қаламыздағы алты балабақшаның жобалық сиымдылығы 1020 орын, қазіргі таңда
1,5 -6 жасқа дейінгі 670 бала барлығы 1195 бала оқып тәрбие алады.
Тұжырымдамада көрсетілгендей, баланың дем алуын, оқуын, тамақтануын
қамтамасыз ететін болсак, қаламызда балаларды дайындауға тағы 1-2 балабақша
немесе мектепалды даярлық сыныбы қажет. Себебі қазіргі таңда қаламыздағы
бес балабақша баламен толық және 5 жасқа дейінгі 200 бала, 5-6 жастағы 150
бала орын алуға кезекте тұр. Кадр мәселесіне келсек, кәсіпорын педагогтары
1999 жылдан бері жыл сайын балаларды мектепке дайындап, олар дайындаған
балалар мектеп, гимназияларда жақсы оқушы атанып жүр.
Тәрбиеші әдістемелік жұмыстың қандай түрін таңдаса да соңғы нәтижеде
оның тиімділігі тәрбиешінің өз бетінше өз білімін көтеруге байланысты
болмақ. Сондықтан да үздіксіз білім беру процесін жоғары оқу орны –
тәрбиешілер білімін жетілдіру институты – семинар, курс, практикум және
т.б. оқу түрлерімен шектеуге болмайды, оған осы оқу түрлерінің арасындағы
тынымсыз ой еңбегін де жеткізу керек. Ересек адамның өз білімін көтеруі
барынша даралығымен ерекшеленеді, содан да тәрбиешінің өз білімін көтеру
жұмысына тәжірибелі әріптесі, беделді балабақша әдіскерлері тарапынан
тиянақты көмек қажет.
Балабақша меңгерушісі мен балабақша әдіскерінің әдістемелік жұмысты
ұйымдастырғанда өз балабақшасы тәрбиешілерінің алдындағы қиындықтарға баса
көңіл бөледі. әркімге қатысты мәселелерді бірлесе талқылау тәрбиешілердің
өз білімін көтеру әрекетіне ықпал жасайды. Сондықтан да меңгерушінің,
әдіскердің өз білімін көтеруді ынталандыруы және оған басшылық жасауы
негізінен жанама сипат алады.
Әрбір тәрбиешілердің өздігінен білімін көтеру ой еңбегінің техникасын
білу, ақыл–ой әрекетінің дербес ерекшеліктерін ескеру негізінде құрылады.
Тәрбиешінің өздігінен білімін көтеруі оның бос уақытын дұрыс ұйымдастыру,
дербес жұмыс түзіп, оны іске асыра алуына тікелей байланысты.
Халқымыз бала тәрбиесіне қашанда ерекше мән берген, өйткені бала
біздін болашағымыз, өміріміздің жалғасы. Сондықтан бүгінгі таңда да
балаларлы қорғау - әлеуметтік мәні зор. халықтық іс болып табылады.
Балалардың өмірі мен денсаулығын қорғау, оларды тәуелсіз.
мемлекетіміздін білімді, білікгі, мадениетті азаматы етіп тәрбиелеу
барысында жасалып жатқан тың жұмыстар, өмірімізге еніп жатқан жаңалықтар
осыны дәлелдейді.
"Бала тәрбиесі — бесіктен басталады"— деген ұлы қағидаға сүйенсек, 1,5
- 6жас аралығындағы сәбилерге білім және тәрбие беретін мекемелердің орны
да маңызды да ерекше.
Балаларды мектепке дейінгі тәрбиелеу Мемлекеттік коммуналдық қазыналык
кәсіпорынға қарасты алты балабақшаның алдына қойған мақсаты "Білім туралы"
занның балабақшаларға арналған жоспарының орындалуын қадағалау.
Егеменді еліміздің болашақ азаматтарын тәрбиелеуге елеулі үлес қосып,
сәбилерге ұлттық тәлім-тәрбие бере отырып 5 - 6 жастағыларды мектепке
дайын.іау ісі отбасылар мен балабақшаларда берілетін білім мазмұнын
жаңарту, оның біртұтас жүйелігінің қамтамасыз етуді мақсат
етеді. Сондықтанда 5-6 жасар балаларды мектепке даярлау мәселелері ата-
аналар мен ұстазлар қауымын ерекше толғандырады. Бағдарлама мазмұнын іске
асыруда білім беру мәселесіне көп көңіл бөлінеді. Неге десеңіз мектеп
қабырғасын аттаған балаларды байқағанда балабақшамен қамтылған балалар мен
балабақшаға бармаған балалар арасындағылардың айырмлшылығы бірден көзге
түседі. Балабақшамен қамтылған балалар тәрбнешінің айтуы, нұсқау бойынша
жұмыс жасап, іс-әрскетте белсенділік көрсетіп, өз құрдастарының арасында
өзін - өзі еркін ұстап, әрі бақылай алатындығы байқалады. Ал үйден келген
әр бір баланың психологиялық дамуына жаңа ұжымға, күн режиміне үйренуінде
мектепке леген қызығушылығында икемдік орын алады. Оларды мектеп жағдайына
қалыптастыруға педагогтың шеберлігі үлкен роль атқарады.
Балабақшада тәрбиелеу негізінен оқу ойын және еңбекке негізделіп
жүргізіледі. Олай болса бала тәрбиесінде ақыл – ой, адамгершілік,
эстетикалық еңбек және дене тәрбиесі бірін-бірі толықтырып жалғасып жатуы
тиіс. Балабақшалар жыл бойы осы бағытты негізге ала отырып, өздерінің
алдына мақсат қойып, сол міндеттерді шешу үшін еңбектенеді, яғни балабақша
бағдарламаны негізге алып тәрбиенің әр саласында тынымсыз жұмыс істейді.
Оқу жылының басынан бастап мектепалды топтарында балаларға білім беруде,
суретті әліппе, математика, сауат ашу кітаптары бойынша сабақтар
жүргізіледі. Ал білімдерін пысықтау барысында оқу бағдарламасына қосалқы
ретінде танграмм, ребус, кроссворд, мақал – мәтел, сөзжұмбақтар кеңінен
пайданылады. Жылдан жылға материалдық – техникалық базамыз әдіскерлік құрал
жабдықтарымыз молая түсуде.
1.3. Әдіскер мен тәрбиешілердің тәрбиеші еңбегінің шығармашылық
сипаты.
Балабақшаның педагог қызметкерлерін аттестатиялау бұрынғы Кеңес
Одағының 1972 жылы енгізілді. Алғашқы аттестациядан кейінгі кезеңде
аттестациялау туралы құжаттар білім беру жүйесіндегі өзгерістерге сай
бірнеше рет өзгертіліп, толықтырылады.
Аттестацияның негізгі мақсаты педагог қызметкерлерінің кәсіптік
біліктілігін көтеру, шығармашылық белсенділігін дамыту, әлеуметтік қорғауды
қамтамасыз ету. Ынталандырудың негізгі құралы ретінде мұғалім еңбегіне ақы
төлеуді жіктеу болмақ. Ал аттестация өткізудің негізгі принциптері
еріктілік, алқалық оның обьективті, әділ өтуін қамтамасыз етеді. Бұл
принциптер аттестациялық комиссия жасақтауға қатаң сақталады.
Қазіргі ереже бойынша үш түрлі комиссия құрылады. Бас аттестациялық
комиисия республикалық, облыстық деңгейде, ал аудандық, қалалық комиссия
тиісті білім мекемелерінің деңгейінде құрылады. Ал, білім беру мекемесінің
аттестациялық комиссиясын құру педкеңестің құзырында болады.
Әр комиссия өз компетенциясына сәйкес мәселлерді қарастырады. Ал
аттестациялау комиссияның негізгі шешімі–біліктілік санат беру. Қазір үш
біліктілк санат берілген, жоғарғы санаттағы республикалық, облыстық,
бірінші санатты аудандық, қалалық, екінші санатты-балабақша аттестациялау
комиссиясы береді.
Тәжірибесі көрсетіп отырғандай аттестациялаудың табвсты болуы оны
ұйымдастыруға, қорғау мен бғалаудың дұрыс жолға қойылуына, ұжымда іскер
тілеулестік көңіл–күйдің қалыптасуына тәуелді. Жалпы айтқанда,
тәрбиешілерді аттестациялау мектептің ғылыми-әдістемелік жұмыстарының
стратегиясы мен тактикасын анықтаудың негізі балып табылады.
Соңғы кездерде көптеген педагогикалық ұжымдардың аса көңіл аударып
жүрген мәселелерінің бірі–оқу мен тәрбиенің бірлігі, пән аралық байланыс,
сабақта оқушылардың таным іс-әрекетін белсендіру тәсілдері, сабақтың
тиімділігін арттыру т.б. Осы сықылды жалпы педагогикалық тақырыптар
бойынша бір–бірімен тектес топ тәрбиешілердің іс–тәжірибелерін зерттеп
жинақтауға болады.
Білім беру саласынын жәй күйін талдау бір жастан бес жасқа дейінгі
балаларды мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқытудың ұйымдастырылған
бағдарламалары мен нашар қамтылған деп атап көрсеткендей-ақ. Қазіргі жалпы
білім беретін мектептегі оқытудың мазмұны фактология қалып отыр, пәндік
тәсілге негізделген мемлекеттік стандарттар моральдік тұрғыдан ескіргең, -
деп жақындаған көпшілік талқысына ұсынған білім министрлігінің Қазақстан
республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы
жобасында анықтан-анық көрсеткендей біздер балабақша әдіскерлері қарап
огырмауымыз керек. Бұл орайда тұжырымдама жобасы біздердің алдымызға мақсат
міндетгер қойып отыр: - білім беруді басқаруды одан әрі демократияландыру
негізде Қазақстандық білім беру моделінің жұмыс істеуінің заңнамалық
нормативтік құқықтық базасын жетілдіруді жүктейді.
Балабақшадағы тәрбиелеу мен білім беру мәселесін тәрбиеленуші-лердің
дара жене айырқша даму деңгейіне қарай бағыттай, соны ескере ұйымдастыру,
олардын ой еңбегінеі қызығушылық, бір іске құштарлық, еліктеушілік,
шығарымпаздық ұмтылыс жасауына ұдайы көңіл бөлініп, дарынды баланың
талантына бағыт беріп дамытып отыру. Тұжырымдамада көзделген негізгі мәселе
осы аталған тәрбие түрлерін жаңа талап денгейіңде ұйымдастыру. Яғни
тәрбиелей отырып, білім беруді бірыңғай, үзіліссіз сабақтастық
принциптеріне сәйкес іске асыру.
Жоғарыда аталған тұжырымдама негізінде лаборатория ғалымдарының
қатысуымен балабақшадағы тәрбиелеу мен білім беру мазмұнын жаңарту
мақсатында ұлттық материалдарға негізделген төл туынды "Балбөбек"
бағдарламасы осылайша дайындалды.
Бағдарламада 2 ден 7 жасқа дейінгі кезенде дене, ақыл-ой, эстетикалық
тәрбие білім беру мазмұнын жетілдіруде балалардын психологиялық,
физиологиялык және дербес жетілу ерекшеліктері ескеріледі.
Бағдарлама жасауда балабақшадағы тәрбие мазмұнынын жағдайын,
балалардын білім, дағды денгейін, дүниеге көзқарасын қалыптастыру
тәсілдерін бақылау, бұрынғы багдарламаларға талдау жүргізу, көршілес елдер
бағдарламаларымен танысу нәтижелері негізге алынды.
"Балбөбек" бағдарламасының мақсаты-балабақшадағы тәрбиелеу мен білім
беру жұмыстарын тұжырымдамаға сәйкес түбегейлі өзгерту.
Тәрбиелеу мен білім беру мазмұнын халықтық педагогика негізінде
жаңарту. Ата-баба мұрасы - өнер мен өнеге үлгілерінің лайыктыларын баланың
құлағына сініре отырып, ойын арқылы бойына дарытып, санасына орнықтыру.
Сәбилік шақтан бастап әдептілікке, мейірімділікке, ізеттілікке,
туысқандық пен бауырмалдыққа, үлкенге құрмет, кішіге қамқорлыққа баулып,
адамдық асыл қасиеттерді қалыптастыру.
Мектеп жасына дейінгі балалардың білім-білік дағдыларын нақтылай
отырып, тәрбиешілер жұмысының сапасан арттыру.
"Балбебек" бағдарламасының міндеттері - тұлға ретінде баланың жеке
басының іс- әрекетін дамыта оқыту теориясы негізінде, белсенді әдіс-
тәсілдерді қолдана отырып, тәрбиелеу мен білім беру жұмысын жетілдіру.
Тәрбиелеу, білім беру жұмыстарында халықтық педагогикаға байланыстн
материалдарды кешенді тұрғыда, тақырыптық жүйеде қолдану. Пәндік бағытта
жүргізілген келген білім беру тақырыптарын бір-бірімен кіріктіре
(интегралды) біртұтас, жүйелі іске асыру. Жаңа қоғамга лайықты тұлғаны
қалыптастыруда баланың жас, ақыл-ой, еңбек, дене эстетикалық тәрбие сапасын
жақсарту.
Тәрбиешілер ата-аналар мен тәрбиеленушілер арасындағы педагогикалық
ынтымактастықты нығайту
ІІ. Тарау. Әдіскер мен тәрбиешінің баланы жан-жақты дамыту және
тәрбиелеу жолдары
2.1. Баланы жан-жақты тәрбиелеуде әдіскер мен тәрбиешінің
тәрбиешінің дайындығының негіздері
Мектепке дейінгі ересек топ балаларға адам мен табиғат арасындағы
қарым-қатынасты анықтайтын экологиялық тәрбие беруге байланысты
мектепке дейінгі тәрбие мекемелердің алдында негізінен мына төменгі
міндеттер тұр.
Атап айтқанда:
- педагогикалық мамандардың экологиялық тәрбие беру жөнінде
білім деңгейін көтеру;
- балалаларды айналамен таныстырудың бағдарламасын олардың ата-
аналарына насихаттау;
- әртүлі жастағы балалар топтарындағы оқу-тәрбиелік жұмыстар;
Қоршаған ортаны аялауға деген адамның саналы көзқарасын
қалыптастыру оның бала кезінен ерте басталуы тиіс.
Баланың дүниеге келгенннен кейін алғашқы 7 жылы оны тәрбиелеу
мен оқытудағы ең басты кезең болғандықтан оны ескерусіз өткізіп
алуға болмайды. Баланың болашағы сол кезеңде алған тәрбиесіне өте
байланысты. Олай болса, адамзаттың рухани және материалдық жағдайы
осы кезеңде алған тәрбие негіздеріне тәуелді.
Сұлулыққа тәрбиелемей тұрып жақсы ниеттегі адамгершілігі бар,
шығармашылық пен жұмыс істейтін адамды қалыптастыру мүмкін емес.
Сұлулық бала бойында қуаныш сияқты ең жақсы сезімдерді тудыра
отырып, баланың белсенді түрде шығармашылық пен жұмыс істеуі мен
денсаулығына оң ықпалын тигізеді. Бірақ бала мұның бәрін сезіну
үшін сұлулықты өз көзі мен көріп, оны қабылдай білу керек.
Бала тәрбие арқылы, ересектердің өнегесі арқылы дүниені
таниды, көруді, сезінуді, тыңдауды үйренеді. Тәрбиелеуші жақсы өнегені
беруге неғұрлым қабілетті болсақ, балада соғұрлым көбірек үйренеді.
Баланың өміріндегі алғашқы қабылдаған қуанышты сәттер оның
болашақтағы өміріне жағымды бағыт бере отырып, өмір бойы есінде
қалады.
Жаңа ғасырда табиғатсыз баланы тәрбиелеуді көз алдымызға
елестете алмаймыз. Сондықтан да балабақшамыздағы тәрбие ісінің
негізгі міндеттерінің бірі – Балаларды айнала мен таныстыра отырып,
оларға экологиялық тәрбе беру болып табылады. Біз күнделікті
жұмысымызда баланы өз туған өлкесінің табиғатын сүюге, оны аялай
білуге, оны қорғауға қызығушылығын арттырып, жауапкершілігін
күшейтуге, табиғатпен бірге өмір сүретінін сезінуге үйретуді мақсат
тұтамыз.
Біздің балабақшамызда тірі табиғаттың кішкентай бейнелі
көрінісін елестеате аласыз. Біз әрдайым табиғат сұлулығын іздей
жүріп және оның жаңа қырларын табу арқылы балаларды қуанта отырып,
табиғаттың сұлулығын бірге қарсы аламыз.
Осы сұлулықты іздеу барысында біз оның табиғи түрінен қолдан
жасалған түріне, яғни табиғат сұлулығынан – сөз, әуен және бейнелеу
өнерінің сұлулықтарына көшеміз.
Балалармен жұмыс істеу баррыснда сабақ өтілетін бөлме ғана
емес, сонымен қатар мекеме орналасқан ғимарат та әсем болуы керек.
Егер балалар сұлулықты өмірден өз көздерімен көре отырып, оның
өмірімен байланывсын сезжіне білсе, онда олар сұлулықты\ң бар
екендігіне сенеді.
Балаларды табиғатқа деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу барысында
оларды сұлулықты көріп қана қоймай, сол сұсулық жолында еңбектене
білуге үйретудің маңызы зор.
Біз табиғи факторлар – су, ауа, күнді қолданып отырып экологиялық
тәрбие мәселелерін шешеміз.
Балаларды өсімдіктер және жануарлар әлемімен таныстыру арқылы,
оларды күтіп-баптаудың жолдарын үйрете отырып, оларды аялай білуге
үйретеміз. Балалар тірі және өлі табиғат арасында, тірі организммен
олардың өмір сүру ортасындағы байланыстарды орнатуды үйренеді.
Барлық жастағы балалар топтарында табиғат бұрыштары, тірі
жәндіктер бұрыштары ұйымдастырылған, олар арқылы балалар өсімдіктер
мен жәндіктерді күтіп баптаудың жолдарын үйренуде. Балаларды табиғи
материал мен жұмыс атқарудың тәсілдеріне оқыту жолында тәрбиешілер
көп еңбек етуде.
Біздің балабақшада Табиғатты аялай біл атты қалалық семинар,
Табиғат және біз, Күзгі орманға саяхат, тақырыбы бойынша ХХІ
ғасыр көшбасшысы мүшайрасы болып өтті.
Балларды айналамен таныстыру үшін керекті көптеген материалдар
жинақталған Табиғат әлемі мұражайының ашылуы, сонымен қатар жаңа
жазғы Көгілдір театр, Қысқы бақтың ашылуы - балалар үшін зор
қуаныш болды.
Экологиялық тәрбие қазақ тілі және ағылшын тілі, дене
шынықтыру және валеология сияқты тағы басқада сабақтар кезінде де
өз жалғасын табады.
Бала дүниеге келгеннен бастап табиғатпен байланыста болады.
Табиғат-баланың ақыл-ойының балалық деңгейден нақты түсініктер
бойынша қалыптасқан жоғары деңгейге жеткізетін қор болып табылады.
Ол әртүрлі табиғи құбылыстарды жете түсінуді өз ойын жеткізе білу
өнерін бірге дамытады.
Бақшаның жұмысына өлкелік мұражайлармен экологиялық орталықтар
да жәрдем беруде.
Табиғатты танып, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz