Ғылыми зерттеу жұмыстарына бөлінетін бюджеттік жабдықтарды таратудағы экономикалық жүйесі
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1. ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСТАРЫНА БӨЛІНЕТІН БЮДЖТТІК ЖАБДЫҚТАРДЫ ТАРАТУДАҒЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ТҰРҒЫЗУДЫ НЕГІЗДЕУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
1.1 Ғылыми зерттеу жұмыстарына бөлінетін бюджеттік жабдықтардың жалпы экономикалық сипаттамасы және басқару жүйесі ... ... ... ... ... ... ..4
1.2 ҚР Ғылыми зерттеу жұмыстарына бөлінетін бюджеттік бағдарламалар жоспары мен мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
1.3 «Республикалық бюджет министірлігінің» қызметі ... ... ... ... ... ... ...12
1.4 ЭАЖ .ға қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
2. ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСТАРЫНА БӨЛІНЕТІН БЮДЖТТІК ЖАБДЫҚТАРДЫ ТАРАТУДАҒЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ЖОБОЛАУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
2.1 Есептер кешенінің сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...24
2.2 Бағдарламалық қамтамасыз етудің құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27
2. Есептер кешенің ақпараттық технологиялардың жақсарту
бойынша нұсқаулары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .28
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 30
Қолданған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..31
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .32
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1. ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСТАРЫНА БӨЛІНЕТІН БЮДЖТТІК ЖАБДЫҚТАРДЫ ТАРАТУДАҒЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ТҰРҒЫЗУДЫ НЕГІЗДЕУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
1.1 Ғылыми зерттеу жұмыстарына бөлінетін бюджеттік жабдықтардың жалпы экономикалық сипаттамасы және басқару жүйесі ... ... ... ... ... ... ..4
1.2 ҚР Ғылыми зерттеу жұмыстарына бөлінетін бюджеттік бағдарламалар жоспары мен мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
1.3 «Республикалық бюджет министірлігінің» қызметі ... ... ... ... ... ... ...12
1.4 ЭАЖ .ға қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
2. ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСТАРЫНА БӨЛІНЕТІН БЮДЖТТІК ЖАБДЫҚТАРДЫ ТАРАТУДАҒЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ЖОБОЛАУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
2.1 Есептер кешенінің сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...24
2.2 Бағдарламалық қамтамасыз етудің құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27
2. Есептер кешенің ақпараттық технологиялардың жақсарту
бойынша нұсқаулары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .28
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 30
Қолданған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..31
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .32
Кіріспе
Қазіргі кезде АЖ-сіз көптеген қаржы, өндірістік, сауда ұйымдарында жұмыс істеу мүмкін емес. АЖ-сіз біз ақпараттық тасқыннан тұншығып қалуымыз мүмкін еді. АЖ-ы ақпараттарды құруға, сақтауға, қолданушы үшін оптимальді образ болып қалады. Көптеген әр түрлі өнімдердің ішінен, соның ішінде Delphi негізгі орын алады. Delphi-ге әр түрлі профессионалды ынталары бар, әдеттері, әр түрлі стажы бар өңдеушілер өздерінің көңілдерін аударады.
Delphi ортасын дайын жобаның әр түрлі бөлімінің құрастыруға жауап беретін арнайы программалар жиынтығы кіретін интегралданған жобалау қабықшасы ретінде қарастыруға болады.
Delphi тіліндегі ішкі программалар екі топтан тұрады:процедура, функция. Ішкі программа – арнайы түрде құрастырылған тілдік командалардан және операторлардан тұратын арнайы кішігірім программа. Ішкі программа шақырған кезде, оның аты, параметрлері, мәні көрсетіледі.
Менің жұмысымның мақсаты білімге бөлінетін қаржы жұмысын автоматтандыру. Автоматтандыру әр түрлі ұйымдарда жұмыстарды оңтайландыру үшін Delphi программалар тілін қолданамыз.
Қазіргі кезде АЖ-сіз көптеген қаржы, өндірістік, сауда ұйымдарында жұмыс істеу мүмкін емес. АЖ-сіз біз ақпараттық тасқыннан тұншығып қалуымыз мүмкін еді. АЖ-ы ақпараттарды құруға, сақтауға, қолданушы үшін оптимальді образ болып қалады. Көптеген әр түрлі өнімдердің ішінен, соның ішінде Delphi негізгі орын алады. Delphi-ге әр түрлі профессионалды ынталары бар, әдеттері, әр түрлі стажы бар өңдеушілер өздерінің көңілдерін аударады.
Delphi ортасын дайын жобаның әр түрлі бөлімінің құрастыруға жауап беретін арнайы программалар жиынтығы кіретін интегралданған жобалау қабықшасы ретінде қарастыруға болады.
Delphi тіліндегі ішкі программалар екі топтан тұрады:процедура, функция. Ішкі программа – арнайы түрде құрастырылған тілдік командалардан және операторлардан тұратын арнайы кішігірім программа. Ішкі программа шақырған кезде, оның аты, параметрлері, мәні көрсетіледі.
Менің жұмысымның мақсаты білімге бөлінетін қаржы жұмысын автоматтандыру. Автоматтандыру әр түрлі ұйымдарда жұмыстарды оңтайландыру үшін Delphi программалар тілін қолданамыз.
Қолданылған әдебиеттер
1.ҚР Президенті мен ҚР Үкіметінің Актілер жинағы – 2004ж. №44
2.ҚР Президенті мен ҚР Үкіметінің Актілер жинағы – 2005ж. №52
3.ҚР Президенті мен ҚР Үкіметінің Актілер жинағы – 2005ж. №54
4.Егемен Қазақстан – 2005ж. – 11қазан
5.Егемен Қазақстан – 2006ж. – 21маусым
6.Егемен Қазақстан – 2006ж. – 6шілде
7.Алматы ақшамы – 2005ж. – 8қаңтар
8.Алматы ақшамы – 2006ж. – 5маусым
9.Қаржы – қаражат – 2004ж. - №11
10.Қаржы – қаражат – 2005ж. - №12
1.ҚР Президенті мен ҚР Үкіметінің Актілер жинағы – 2004ж. №44
2.ҚР Президенті мен ҚР Үкіметінің Актілер жинағы – 2005ж. №52
3.ҚР Президенті мен ҚР Үкіметінің Актілер жинағы – 2005ж. №54
4.Егемен Қазақстан – 2005ж. – 11қазан
5.Егемен Қазақстан – 2006ж. – 21маусым
6.Егемен Қазақстан – 2006ж. – 6шілде
7.Алматы ақшамы – 2005ж. – 8қаңтар
8.Алматы ақшамы – 2006ж. – 5маусым
9.Қаржы – қаражат – 2004ж. - №11
10.Қаржы – қаражат – 2005ж. - №12
Қазақстан Республикасының Білім
және Ғылым Министрлігі
Қолданбалы информатика
Кафедрасы
Курстық жұмыс
Тақырыбы:Ғылыми зерттеу жұмыстарына бөлінетін бюджеттік
жабдықтарды таратудағы экономикалық жүйесі.
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1. ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСТАРЫНА БӨЛІНЕТІН БЮДЖТТІК ЖАБДЫҚТАРДЫ
ТАРАТУДАҒЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ТҰРҒЫЗУДЫ
НЕГІЗДЕУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 4
1.1 Ғылыми зерттеу жұмыстарына бөлінетін бюджеттік жабдықтардың
жалпы экономикалық сипаттамасы және басқару жүйесі ... ... ... ... ... ... ..4
1.2 ҚР Ғылыми зерттеу жұмыстарына бөлінетін бюджеттік бағдарламалар
жоспары мен мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
1.3 Республикалық бюджет министірлігінің қызметі ... ... ... ... ... ... ...12
1.4 ЭАЖ -ға қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
2. ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСТАРЫНА БӨЛІНЕТІН БЮДЖТТІК ЖАБДЫҚТАРДЫ
ТАРАТУДАҒЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ЖОБОЛАУ ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ..24
2.1 Есептер кешенінің сипаттамасы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
2.2 Бағдарламалық қамтамасыз етудің құрылымы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27
2. Есептер кешенің ақпараттық технологиялардың жақсарту
бойынша нұсқаулары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .28
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ..30
Қолданған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3 1
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..32
Кіріспе
Қазіргі кезде АЖ-сіз көптеген қаржы, өндірістік, сауда ұйымдарында
жұмыс істеу мүмкін емес. АЖ-сіз біз ақпараттық тасқыннан тұншығып қалуымыз
мүмкін еді. АЖ-ы ақпараттарды құруға, сақтауға, қолданушы үшін оптимальді
образ болып қалады. Көптеген әр түрлі өнімдердің ішінен, соның ішінде
Delphi негізгі орын алады. Delphi-ге әр түрлі профессионалды ынталары бар,
әдеттері, әр түрлі стажы бар өңдеушілер өздерінің көңілдерін аударады.
Delphi ортасын дайын жобаның әр түрлі бөлімінің құрастыруға жауап
беретін арнайы программалар жиынтығы кіретін интегралданған жобалау
қабықшасы ретінде қарастыруға болады.
Delphi тіліндегі ішкі программалар екі топтан тұрады:процедура,
функция. Ішкі программа – арнайы түрде құрастырылған тілдік командалардан
және операторлардан тұратын арнайы кішігірім программа. Ішкі программа
шақырған кезде, оның аты, параметрлері, мәні көрсетіледі.
Менің жұмысымның мақсаты білімге бөлінетін қаржы жұмысын
автоматтандыру. Автоматтандыру әр түрлі ұйымдарда жұмыстарды оңтайландыру
үшін Delphi программалар тілін қолданамыз.
1. Ғылыми зерттеу жұмыстарына бөлінетін бюджеттік жабдықтарды таратудағы
экономикалық жүйесін тұрғызуды негіздеу
1.1 Ғылыми зерттеу жұмыстарына бөлінетін бюджеттік
жабдықтардың жалпы экономикалық сипаттамасы және басқару жүйесі
Ашылған жаңа институттардың қалыптасуы мен дамуы қиын жағдайда жүрді –
ғимараттар мен оқу-лаборатория жабдықтары, білікті оқытушылар жетіспеді.
Алайда одақтық үкіметтен бастап жергілікті басшыларға дейін бәріде қолдан
келген көрсетіп бақты: қажетті жабдықтар алынып, тұрғын үйлер мен
жатақханалар салына бастады, институт ұжымы оқушылар, әсіресе қазақ
жастарын іздестіріп, оларды қысқа мерзімді курстарда оқытумен айналысты. Ал
Ресей мен Украинада шақырылған профессор-оқытушы құрамды жасақтау, сондай-
ақ жақсы даярлықтан өткен жергілікті мамандардың есебінен жүргізілді.
Жоғары және арнаулы орта білім саласын одан әрі дамыту, оқу орындарының
ғылыми-педагогикалық әлеуеті мен материалдық-техникалық базасын тиімді
пайдалану, агроөнеркәсіптік кешені үшін мамандар ждаярлау сапасын жақсарту
мақсатында Қазақстан Республикасы үкіметінің 1996 жылғы сәуіріндегі қаулысы
бойынша екі институт пен 3 колледждің базасында Қазақ мемлекеттік
университеті құрылды.
Университет ұйымдасқан кезде 11 факультеті мен 85 кафедрасы бар
болатын, онда 9567 студент оқып, 1015 профессоорлар мен оқытушылар қызымет
істейтін, олардың 65 ғылым докторы, 301 ғылым кандидаты.
Жағадан ұйымдастырылған университетке Үкімет қаулысымен жүктелген
міндеттерді жүзеге асыру мақсатында 3 басыңқы міндет анықталды:
- еңбек рыногының қажеттіліктеріне бағдарланған, университеттік
деңгейдегі білімі бар жоғары білікті мамандар даярлауды түпкілікті
мақсат ете отырып, оқу орнының бүкіл оқу ұйымдық қызыметін біртіндеп
қайта құру және қайта бағдарлау;
- университеттің жұмысын нарық жағдайларына барынша сәйкестендіру
мақсатында, оны басқару ұстау және оның бөлімшелерінің қызыметін
құрылымдық қайта құру;
- тұрақты тәжірибе алмасу және біліктілікті арттыруды ұйымдастыру,
білімнің деңгейі мен мазмұныны жалпы әлемдік қалыптарға көшіру
мақсатында халықаралық байланыстар мен ынтымақтастықты кеңейту.
Осы басыңқы міндеттерді шешу және университетті дамыту бағдарламасын іс
жүзіне асыру жолында өткен үш жарым жылдың ішінде ұжым елеулі жұмыстар
атқарды.
Университетте ауыл шаруашылық биотехнологиясы, агроэкология, аграрлық
құқық, халықаралық экономикалық қатынас, ауыл шаруашылық өнімдерін
стандарттау және сертификаттау, табиғат пайдалану экономикасы секілді
бірқатар жаңа мамандықтар ашылды.
Солардың ішінде Фермерлік іс және Агроменеджмент жаңа
мамандықтарына айрықша тоқталған жөн. Ауылда жекешелендіру өткізілгеннен
кейін еліміздің ұзақ мерзімді аграрлық саясаты негізінен фермерлік
шаруашылыққа жүргізудің басым формасы ретінде соған сәйкес субъектілерге
бағдарланған. Бұл мамандықты бітірген түлектер биологиялық циклдағы іргелі
пәндер бойынша, егіншілік циклдағы арнайы пәндер бойынша жақсы даярлықтан
өтіп, сондай-ақ механикаландыру технологиялары мен техникасы, есеп,
экономика және менеджмент мәселелері бойынша жеткілікті әзірлікті
меңгерген. Біздің пікірімізше, мұндай маман кез келген ауыл шаруашылық
өндірісін дербес жүргізу үшін әзірленіп, қатардағы ауыл шаруашылығы
тауарларын өндірушілерге техникалық-экономикалық және технологиялық көмек
көрсете білуі керек.
1996жылғы қазанда университеттің жанынан Фермерлердің жоғары мектебі
ашылды, ол фермерлік, шаруа қожалықтарының, басқа да ауыл шаруашылық
құрылымдардың, ауылдық және аудандық әкімдіктердің жетекшілеріне шаруашылық
жүргізудің нарықтық әдістері, өндірістің осы заманға технологиялары,
егіншілік және мал шаруашылық өнімдерін сақтау мен өңдеу, жемшөп әзірлеу
мен пайдалану, электрмен жабдықтау, малдәрігерлік ісін ұйымдастыру,
фермерлік шаруашылыққа қажетті машиналар жүйелері, менеджмент пен
маркетинг, салықтың құқықтық ережелері, кредиттеу, сақтандыру және бизнес
жоспарлар жасау бойынша қажетті білім көлемін береді.
1998 жылғы қыркүйекте ауылдағы реформаны кадрлық қамтамасыз етуге және
ауылдағы тауар өндірушілерге жәрдемдесу мақсатында Агробизнес
консалтингтік орталығы ашылды. Сол секілді лизинг және лизингтік бизнес
білімін кеңінен тарату мақсатында 1999жылғы наурызда Лизинг орталығы іске
кірісті. Екі орталық та біздің ғалымдарымыз шетелдік жобалар бойынша ұтып
алған гранттар негізінде құрылды.
Халықаралық ынтымақтастықты дамыту университетте оны өркендетудің басым
бір міндеті ретінде қарастырылады. Бұл жұмыстың негізгі бағыттары шет
елдердің аграрлық университеттерімен, ғылыми орталықтарымен және жекелеген
ғалымдармен тығыз шығармашылық байланыстар орнату, шетелдік инвестициялар,
гранттар және демеушілік көмектер тарту мақсатымен бірлескен жобаларды
талдап жасау, университеттеріміздің халықаралық ғылыми және білім
кеңістігіне шығуын қамтамасыз ету, валютасыз негізде студенттер,
аспиранттар мен оқушылар алмасу, шетел тілдерін оқытуды, шетелдік
азаматтарға білім беруді ұйымдастыру болып табылды. Қазірдің өзінде осынау
жұмыста үлгерушілік байқалады. Қазіргі кезде Германияның, Ұлыбританияның,
Израильдің, Нидерландтың, Қытайдың, Монғолияның, АҚШ-тың, Ресейдің,
Беларусь Республикасының және Қырғызстанның оқу орындарымен ынтымақтастық
жолға қойылған.
Университет бүгін де ірі ғылыми және көрнекті ғалымдар шоғырымен
танымал. Олардың жетістіктері мен қызмет нәтижелерін ауыл шаруашылық
дақылдары мен сурек діннің 37 сорты, гибриді және формалары, малдардың 12
жаңа тұқым мен тұрпаттары, 30 вакцина т.с.с. арналған кітап пен
монографиялар кіреді.
Адам қызметінде, соның ішінде білім беру қызметінде жетілдіру процесі
шын мәнінде шексіз. Бойына тамаша дәстүрлі мен 70 жылдық ұлан асырылған
шежіре жинақтаған Қазақ Мемлекеттік Аграрлық Университетінің ұжымы өзінің
құрылуы негіз болған екі ірі ауыл шаруашылық жоғары оқу орындарының ізгі
істер лайықты жалғастырумен қатар, олардың жетістіктерін еселей түсуде.
Бүгінгі күні білім беру саласын реформалаудың тиісті заңдық базасы жасалды.
Білім туралы заң, соған сәйкес Үкімет қаулылары, Мемлекеттік Білім
бағдарламасы қабылданды. Білім берудің барлық деңгейлерінің мемлекеттік
стандарттары әзірленіп, тәжірибеге енгізілді. Орта білім жүйесін
ақпараттандырудың мемлекеттік бағдарламасы мен жалпы білім беретін
мектептер үшін оқулықтар, оқу-әдістемелік кешендер дайындаудың және
баспадан шығарудың мақсатты жоспары кезең- кезеңмен жүзеге асуда. Ғылыми-
техникалық және инновациялық қызметтің тиісті нормативтік-құқықтық негізін
қалыптастыру аса маңызды екені белгілі. Ол ғылымды өндірістік күшке
айналдыру үшін кеңістік құруға мүмкіндік береді. Соған орай, Ғылым туралы
жаңа заңды Республика Парламенті Мәжілісінің депутаттары мақұлдап, Сенатқа
жіберді. Инновациялық қызмет туралы заң жобасы дайын. Ендігі міндет нарық
талабына сай ғылыми-техникалық саланы жүйелі реформалау, білім беру ісін
халықаралық деңгейге көтеріп, сапасын арттыру болып тұр. Бұған қоса
оқушылардың шамадан тыс жүктемесін азайту мақсатында 12 жылдық білім алуға
көшу, Ел басы міндеттеген мектептерді компьютерлендіруді аяқтап, оқу
процесін ақпараттандыруды одан әрі дамыту мәселесі қолға алынды. Және
жоғары оқу орындары студенттерінің құқығын қалыптастыру моделін одан әрі
жетілдіру, мектеп оқушыларының білім деңгейін жетілдіру ниетінде орта
мектепті бітіру мен республиканың жоғары оқу орындарына түсу емтихандарын
бірге жүргізу керек.
Еліміз 1997 жылы Лиссабон конвенциясына қол қойған мәлім. Ол бойынша
біріншіден, жоғары білім туралы құжатты екі жақты мақұлдау болса,
екіншіден, орта білім беретін мектептерде 12 жылдық мерзімге көшіру. Мұны
өркениет жолына түскен елдер, АҚШ, Швеция,Франция, Жапония жүзеге асырған.
Тіпті, балалары 13 жыл оқитын елдерде бар. 12 жылдыққа бірден көшпейді.
Бұған дайындық біраз уақытқа созылатын шығар.12 сыныптын ішіне дайындық,
сыныптары, яғни нөлдік сыныптарда кіреді. Қазір дайындық сыныптар барлық
мектептерде жұмыс істеп жатыр. Сондықтан бұл мәселеге алып қашты
әңгімелерге бой алдырмай түсіністікпен қараған жөн. Осы 12 жылдықтың бір
пайдасы 9 сыныпты бітіргендердің озықтары лицейде оқып, жоғары оқу
орындарына әзірленеді. Кейбіреулері колледждерге түсуге мүмкіндік алады.
Оны үздік аяқтағандар жоғары оқу орындарының екінші курсына қабылданады.
Жұмыс істеуге ұмтылғандар кәсіптік мектепке барады. Олардың да арасынан
білімге құлшынғандар шықса, жоғары оқу орындарына түсуге мүмкіндік
жасалады. Ел басынын тапсырмаларын орындау жөнінде іс-шаралар жан- жақты
жүргізілуде. Білім берумен бірге өнеркәсіпке ғылыми жобаларды, бірінші
кезекте мұнай- химия, мұнай-газ, химия, тау-кен металлургия өндірістерін,
машина жасау, металл өндеу салаларымен ұштастырып жүргізу, энергетиканы,
инфрақұрылымды, транспортты, байланысты дамыту алға шығып отыр. Мемлекеттік
маңызы бар бұл стратегиялық бағыттарды орындауда ғалымдардың қосар үлесі аз
емес. Жақында біз дәл осы басым бағыттар бойынша ғылыми-техникалық жобалар
конкурсына тапсырыстар қабылдадық. Ғылыми мекемелерден, жоғары оқу
орындарынан, жекелеген ғалымдардан барлығы 600-дан астам тапсырыс түсті.
Мұның аса маңызды жобалар мен жұмыстарды таңдап алуға мол мүмкіндік берері
сөзсіз. Біз іргелі зерттеулер бағдарламаларын орындау саласының
мониторингін жүзеге асыруды қалыптастыру үстіндеміз. Іргелі зерттеулер
бойынша арнайы комиссия құрылды. Олардың ұсынымдарын қаржыландыру қолға
алынды. Оған мысал, 2001жылға арналған бюджеттен іргелі және қолданбалы
зерттеулерге 1865,5 миллион теңге артық бөлініп отыр. Соның 24 пайызы
бірінші тоқсанға тиесілі.
Оқу орындары мен ғылыми-зерттеу институттарының күш-жігерін біріктіру
- тек қана механикалық біріктіру емес, бұл ғылымнан білім алу қағидасын
іске асыруға мүмкіндік береді.
Елбасы аталмыш құрылтайда бүкіл білім беру жүйесін реформалаудың
белсенді күрескері ұстаздар қауымы, деп атап айтты. Бұл үлкен сенім, үлкен
баға десек, артық айтқандық бола қоймас. Тәуелсіздігіміздің 10 жылдығына
арналар барлық іс шаралар, әсіресе, ауылдарда ұстаздар қауымының
жетекшілігімен немесе қатысуымен өтеді. Ендеше, мұғалім беделі төмен деген
сөзбен келісе беруге болмайтын секілді.
2001 жылдың бірінші қаңтарынан бастап бюджеттік мекемелер
қызыметкерлерінің ең төменгі жалақысы 2680 теңгеден 3484 теңгеге көтерілді.
Алайда, жаңа Еңбек туралы заңға сәйкес аймақтық коэффициенттердің
жоюлуына орай мұғалімдердің ең төменгі айлығы әр аймақта әртүрлі. Мәселен,
15 пайыз коэффициент төленіп келген аймақтарда ең төменгі жалақы 2,8, ал
коэффициент төленбейтін аймақта 17-18 пайызға өсті. Мұғалімдердің жалақысын
алдағы уақытта өсіру мәселесін Елбасының тапсырмасына орай Еңбек және
халықты әлеуметтік қорғау министрлігімен бірлесіп қарастырудамыз.
Оқулық туралы барлық бастауыш сыныптар жаңа буын оқулықтары бойынша
білім алуда. 5-9 сыныптарға арналған оқулықтар 77 тірек мектептерінде
сынақтан өтуде. Бұл оқулықтар да біртіндеп оқытыла бастайды. Ал 10-11
сыныптар үшін оқулықтар жазылу үстінде. Оқулықтардың сапасы жайлы әр алуан
пікірлерден хабардармыз. Болашақта ол ескеріледі. Сынақ оқулықтарын көп
талқысына ұсынуда соның бір оңды көрінісі.
2000-2005 жж. еліміздегі білім және ғылым объектілерін жекешелендіру
тұжырымдамасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы 11 сәуірдегі №
555 қаулысымен мақұлдаған. Онда жекешелендірудің негізгі мақсаттары мен
міндеттері айқындалған. Тұжырымдаманы орындау кезеңдері белгіленген. Іргелі
зерттеулер жүргізетін ғылыми ұйымдар жекешелендіруге жатпайды. 2000-2001
жж. 11 жоғары оқу орны жекешелендіруге тиісті.
Қазақстан Республикасының Білім туралы заңына байланысты мектептерге
жалпы ғылыми-әдістемелік басшылықты, олардың ведомстоволық бағыныштылығына
және меншік нысандарына қарамастан, министрлік жүзеге асырады. Аталған
заңда әр атқарушы органының құзыреті анық айқындалған. Министрліктің ең
басты құзыреті білім беру саласындағы Қазақстан Республикасы заңдарының
және нормативтік-құқықтық актілерінің, мемлекеттік жалпыға міндетті білім
беру стандарттарының, бюджет және қаржы тәртібінің ел заңдарына сәйкес
орындалуына мемлекеттік бақылау жасайды.
Білім беру саласында бүгінгі жүргізіліп отырған реформалардың нәтижелі
болуы, білім деңгейінің әлемдік стандарттарына сай келуі ең алдымен білгір
де білікті ұстаздар қызметіне тікелей байланысты. Орыс, аралас тілде
оқытатын мектептердегі қазақ тілі мұғалімдерінің сапалық құрамы талапқа сай
келмейтіні рас. Бұл мәселе министрліктің бақылауына алынып, оны жақсарту
жолында жұмыстар жүргізіліп жатыр. Базистік оқу жоспарларына қазақ тілін
оқытуға қатысты өзгерістер енгізілді. Осы таяу күндерде ғана әлемге
кеңінен тараған TOEFL үлгісінде қазақ тілінен білім тексеру тесттерінің
жүйесін жасау жөнінде шешім қабылданып, бұйрық шығарылды. Ең үлкен проблема
– кадр мәселесі. Алғашқы жылдары кадр мүлдем тапшы болғадықтан облыстық,
қалалық білім басқармалары оқу процесін қамтамасыз ету мақсатында маман
емес көптеген адамдарды мұғалімдікке қабылдаған. Тіпті, арнайы білімі жоқ
адамдар қазақ тілін біледі деген желеумен жұмысқа тартылған. Қазір маман
емес мұғалімдерді білікті кадрмен алмастыру жөнінде тиісті орындарға
тапсырмалар беріліп, арнаулы мамандығы жоқ қазақ тілі мұғалімдерін қайта
даярлау қолға алынды. Елордадағы маман емес қазақ тілі мұғалімдері 68,9-дан
40 пайызға төмендеді. Мұндай мұғалімдер республика бойынша Елорда
мектептерінде көп болып отыр. Облыстық, калалық білім басқармаларына қазақ
тілі мұғалімдерінің аттестациясын өткізу жөнінде ұсыныс жасалды. әрине, ол
аттестация министрлік бекіткен ережеге сай жүргізілуі керек.
Білім сапасына көңіл толмаудан болашақта ел тұтқасын ұстайтын ұрпақ
тағдырына алаңдаудан, заң талабына салқы қараудан, заңдылықты сақтамаудан
туындаған нәрсе. Ресейлік жоғарғы оқу орындары біздің елімізден 63 филиал
ашты. Мұндай нәрсе өзімізде де аз емес. Егер мемлекеттік аккредитация
туралы бап заңға енсе, онда сол аккредитациядан өткен оқу орындары қалады
да, өтпегендері өзінен өзі жабылады. Жалпы, мемлекет болған жерде, қай сала
болмасын бір жүйеге тоқтау керек. Бұл ұрпақ тағдырына тікелей қатысты,
білімге аса қажет. Біздің заманымыз - өткен заманның баласы, келер
заманның атасы (А.Байтұрсынұлы) дегендей, біздің алдымызға қойып отырған
заман талабы ертеңгі ел болашағы, бүгінгі аға ұрпақтың ісін ілгері
жалғайтын білімді де білікті ұрпақты қалыптастыру болып тұр. Осыны түсініп,
соған сай жұмыс жасау әр адамның парызы.
1.2 ҚР Ғылыми зерттеу жұмыстарына бөлінетің бюджеттік бағдарламалар
жоспары мен мақсаты
Бюджеттің атқарылуы жөніндегі қаржылық рәсімдер мемлекеттік мекемелер
өз құзыреті шегінде жүзеге асыратын және қолданылып жүрген заң
актілеріне сәйкес бекітілген республикалық және жергілікті бюджеттерге
атқаруға баңытталған іс әрекеттер.
Бюджетті атқару жөніндегі қаржылық рәсімдер сол сияқты бюджет
жүйесі туралы заңға сәйкес алдағы қаржы жылыны бірінші тоқсанына
арналған республикалық қаржы жоспарының және тисті қаржы жылының
бірінші тоқсанына арналған жергілікті бюджет қаржыландыру жиынтық
жоспарының атқарылуына қолданылады.
Қазқстан Республикасының Қаржы министрлігі мен оны аумақтық
бөлімшелерінің бюджеттің атқарылу прцесіндегі іс- әрекеттер, сондай - ақ
мемлекеттік мекемелердің бухгалтерлік есеп жүргізү және республикалық және
жергілікті бюджеттерді атқарылуы жөнінде есептілікті жасау тәртібі Қаржы
министрлігі белгілеген тәртіппен анықталады.
Республикалық бюджет туралы заңды іске асыру туралы Қазақстан
Республикасы Үкіметінің актісі:
• кірістердің, алынған ресми трансферттердің
көлемдерін,республикалық бюджеттен берілген несиелердің
қайтарылуын, бюджеттің шығындарын,несиелері мен тапшылығын
республикалық бюджеттің тапшылығын қаржыландыруды;
• функционалдық топтар, ішкі функциялар, республикалық бюджеттік
бағдарламалар, бағдарламалар және кіші бағдарламалар әкімшілері
бойынша республикалық бюджеттің шекті шығыстарының тізбесін;
• республикалық ағымдағы бюджеттік бағдарламалар және кіші
бағдарламалар, дамытудың бюджеттік бағдарламалары мен кіші
бағдарламаларының тізбесін;
• республикалық инвестициялық жобалардың тізбесін;
мемлекеттік мекемелерге республикалық бюджет туралы заңды іске асыру
жөніндегі тапсырмаларды қамтиды.
Бюджетті атқару үшін қаржыландырудың мынадай түрлері жасалады:
• мемлекеттік мекемелердің міндеттемелері және төлемдері бойынша
бюджеттік бағдарламаларды қаржыландырудың жоспарлары;
• бюджеттік бағдарламалар әкімшелерінің міндеттемелері және
төлемдері бойынша бюджеттік бағдарламаларды қаржыландыру
жоспарлары;
• қаржыландырудың жиынтық жоспары.
Мемлекеттік мекеменің міндеттемелері бойынша Бюджеттік бағдарламаларды
қаржыландыру жоспарлары және мемлекеттік мекеменің төлемдері бойынша
бюджетті атқару жөніндегі мемлекеттік мекеменің негізгі құжаттары болып
табылады.
Мемлекеттік мекеме міндеттемелер мен төлемдер бойынша қаржыландыру
жоспарын:
республикалық немесе жергілікті бюджеттерді бекіту немесе нақтылау
кезінде болған өзгерістерді ескере отырып, бюджеттік бағдарламалар
әкімшілерінің бюджеттік өтінімінде ұсынылған бюджеттік бағдарламалар
бойынша шығыстар есептемесінің, сондай ақ Қазақстан Республикасының
республикалық бюджет туралы Заңын іске асыру туралы Үкіметінің және
жергілікті атқарушы органдар актілерінің және тиісті қаржы жылына арналған
жергілікті бюджеттерді бекіту туралы шешімнің;
бюджеттік бағдарламалардың кіші бағдарламалары бойынша іс шараларды
іске асыру мерзімдері, Мемлекеттік сатып алу туралы Қазақстан
Республикасының 2002жылғы 16 мамырдағы Заңына сәйкес тауарларды мемлекеттік
сатып алу жөніндегі конкурстарды жүргізу, тауарларды берушілермен шарттар
жасасу сияқты бюджеттік бағдарламалар паспорттарының көрсеткіштерін, сандық
көрсеткіштерді ескере отырып;
бюджеттік бағдарламалардың нормативтік құқықтық негіздеріне сәйкес;
мемлекеттік мекемелердің Қазақстан Республикасының республикалық бюджет
туралы Заңын іске асыру туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің және
жергілікті атқарушы органдардың актілерінде және тиісті қаржы жылына
арналған жергілікті бюджеттерді бекіту туралы маслихаттың шешімдерінде
берілген тапсырмаларды іске асыруына байланысты нормативтік құқықтық
актілерге сәйкес;
Қазақстан Республикасының Бірыңғай бюджеттік сыныптамасы шығыстарының
экономикалық сыныптамасына сәйкес;
шығыстардың экономикалық сыныптамасы ерекшелігінің құрылымына сәйкес
әзірлейді.
Бюджеттік бағдарламалардың әкімшілерінің міндеттемелері және төлемдері
бойынша қаржыландыру жоспарларының жылдық жоспары Қазақстан Республикасы
Үкіметінің және жергілікті атқарушы органдардың актілерімен бекітілген
бюджеттік бағдарламалар және кіші бағдарламалар бойынша сомаға сәйкес келуі
тиіс. Бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің міндеттемелері және төлемдері
бойынша қаржыландыру жоспарлары қаржыландырудың кешен жиынтық жоспарын
қалыптастыру үшін пайдаланады. Мемлекеттік мекеменің міндеттемелері және
төлемдері бойынша қаржыландыру жоспарларын бюджеттік бағдарламалар
әкімшілерінің бірінші басшысы немесе оларға уәкілетті берген тұлға
бекітеді.
Бюджеттік бағдарламалар әкімшісінің бірінші басшысы болмаған
жағдайда.Мемлекеттік мекеменің міндеттемелері және төлемдері бойынша
қаржыландыру жоспарларын оларқа осындай міндеттемелерді жүктеу туралы
бұйрыққа сәйкес оның жауапты тұлғалары бекітеді. Бюджеттің
бағдарламалардың әкімшісі тисті қаржы жылына арналған бюджеттік
бағдарламалар әкімшісінің міндеттемелері мен төлемдері бойынша
қаржыландырудың бекітілген жоспарларын, оларға есептемелерді Қазақстан
Республикасы Үкіметінің немесе жергілікті атқарушы органның актілері
қабылданғаннан кейін бес жұмыс күні ішінде Қаржы министрлігіне және тиісті
жергілікті үкіметті органға ұсынады және бюджеттік бағдарламалар
әкімшісінің міндеттемелері мен төлемдері бойынша қаржыландыру жоспарын
жасау дұрыстығы үшін және олардың уағытылы берілмегені үшін жауап береді.
Қаржыландыру жиынтығы жоспарының мынадай құрылымы бар:
• кірістер;
• алынған ресми трансферттер;
• несиелерді қайтару;
• бастапқы қаржы жылына арналған бюджет қаражатының бос қалдықтарын
ескере отырып, бюджеттің тапшылығын қаржыландыру көздері;
• міндеттемелері және төлемдері бойынша қаржыландырудың жиынтық
жоспары;
• шығындар;
• несиелер;
• үкіметтік борышты өтеу немесе жергілікті атқарушы огранның борышын
өтеу.
Міндеттемелері және төлемдері бойынша қаржыландырудың жиынтық
жоспарлары қосымшаларға сәйкес белгіленген нысандар бойынша мынадай
тәртіппен қалыптасады:
1.міндеттемелері және төлемдері бойынша қаржыландырудың жиынтық
жоспарлары Қаржы министрлігіне және жергілікті уәкілетті органдарға
бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері ұсынған міндеттемелері мен төлемдері
бойынша бекітілген тиіс қаржыландыру жоспарының соммасы болып табылады;
2.бюджеттік бағдарламалардың, бағдарламалар және кіші бағдарламалар
әкімшілері бойынша міндеттемелері жіне төлемдері бойынша қаржыландыру
жиынтық жоспарларының жылдық соммасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің және
жергілікті атқарушы органдардың актісімен бекітілген соммаға сійкес келеді;
3.жоғары тұрған бюджеттерден төмен тұрғандарға берілетін ресми
трансферттердің және несиелердің жылдық соммасын ай сайынғы болу
мемлекеттік басқарудың төмен тұрған деңгейлерінің ұсыныстары бойынша
көзделеді;
4.жоғарғы тұрған бюджеттерден төмен тұрғандарға берілетін ресми
трансферттердің соммасы және несиелерді қайтару жоғары тұрған бюджеттердің
түсімдері жөніндегі жиынтық жоспарындағы сияқты сондай көлемдерде және сол
айларда төмен тұрған бюджуттурдің міндеттемелері және төлемдері бойынша
қаржыландыру тиімді жоспарында ескеріледі;
5.бюджетке түсетін түсімдердің жиынтық жоспары және төлемдері бойынша
қаржыландырудың жиынтық жоспары бюджетке түсетін ақша түсімдерінің
күтілетін көлемін ескере отырып, жыл басынан үдемелі өсу қортындысымен жыл
бойынша және айлар бойынша теңдестірілуі тиіс.
1.3 Республикалық бюджет министірлігінің қызметі.
Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының жергілікті атқарушы
органдары республикалық бюджеттен облыстардың, Астана және Алматы
қалаларының бюджеттеріне берілетін ресми трансферттердің бекітілген
соммасын, республикалық бюджеттен облыстардың, Астана және Алматы
қалаларының бюджетіне берілетін бюджеттік несиелер сомасын, республикалық
бюджеттен облыстардың, Астана және Алматы қалаларының бюджетіне бұрын
берілген несиені қайтару сомасын ай сайын бөлуді тиісті қаржы жылына
арналған республикалық бюджетті бекіткеннен кейін бес жұмыс күні ішінде
Қаржы министрлігіне береді. Жергілікті уәкілетті орган жергілікті бюджетті
қаржыландыру жиынтық жоспарының бір данасын ол бекітілгеннен кейін екі жұп
күні ішінде қазынашылықтың аумақтық органына ұсынады. Жергілікті бюджетті
қаржыландырудың жиынтық жоспар қазынашылықтың аумақтық органдарына уақытылы
беруге тиіс үәкілетті жергілікті органның абсшысы береді.
Қаржы министрлігі қаржыландырудың жиынтық жоспарын бекіткеннен кейін
Қаржы министрлігі Қазақстан Республикасының кірістерінің бірыңғай бюджеттік
сыныптамасы кодтарының бөлінісінде республикалық және жергілікті
бюджеттерге түсетін түсімдердің жиынтық жоспарын Қазақстан Республикасының
Мемлекеттік кіріс министрлігіне жібереді.
Бюджеттің атқарылуы жөніндегі қаржылық рәсімдер – мемлекеттік
органдардың өз құзыретінің шегінде жүзеге асыратын және тиісті бюджеттердің
кіріс және шығыс тізімдемесіне сәйкес бекітілген республикалық және
жергілікті бюджеттерді атқаруға бағытталған жүйелі іс-қимылы.
Республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылуы олар бекітілген
қаржылық жылдың 1 қаңтарында басталады және 31 желтоқсанда аяқталады.
Мемлекеттік мекемелердің өздеріне ағымдағы қаржы жылына көзделген
бюджеттік қаржыны жұмсауға құқығы өткен қаржы жылында қаржыландырумен
қамтамасыз етілмеген бекітілген бюджеттік шығыстар бойынша, сондай-ақ
есепті кезең ішінде жүргізілетін ресми трансферттерді бюджетке есепке алу
бойынша қорытынды операцияларды қоспағанда, 31 желтоқсанда тоқтатылады.
Есепті кезеңнің ұзақтығын есепті жылдан кейінгі жылдың 1 сәуірінен
кешіктірмей аяқтау мерзімімен Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі
белгілейді және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне, республикалық
бюджеттік бағдарламалардың әкімшілеріне және жергілікті атқарушы органдарға
хабарлайды.
Республикалық бюджетті кассалық атқаруды және жергілікті бюджеттердің
шоттарын жүргізуді заңдарда белгіленген тәртіппен Қазынашылықтың аумақтық
органдары жүзеге асырады.
Республикалық және жергілікті бюджеттердің кірістері мен шығыстарының
тізімдемесі, тұтастай алғанда, жыл бойынша және әрбір ай бойынша тепе-
теңестірілуі тиіс, яғни шығыстардың көлемі кірістерінің көлемімен тең болуы
тиіс.
Республикалық және жергілікті бюджеттер кірістерінің тізімдемесі
бюджетке төленетін төлемдердің белгіленген мерзімдеріне сүйеніп, сондай-ақ
алдағы жылдардағы кірістердің орташа айлық түсімдерінің қарқыны,
мемлекеттік бағалы қағаздардың кірістілігі мен бағалы қағаздар рыногындағы
сұраныс пен ұсыныстардың деңгейін талдау, жасалған несиелік келісімдер мен
заем туралы шарттардың талаптары ескеріле отырып жасалады.
Бюджеттік бағдарламалар әкімшісі шығыстарының жиынтық сметасы бюджеттен
мемлекеттік мекемелерді ұстауға және нақты бюджеттік бағдарламаларды
орындауға бөлінетін қаражаттың көлемін, мақсатты бағытталуын және айлар
бойынша бөлінуін айқындайтын негізгі құжат болып табылады.
Шығыстардың жиынтық сметаларын бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері
Қаржы министрлігі бекітетін бюджеттің шығыстарын экономикалық жіктеу
ерекшелігінің құрылымына сәйкес шығыстардың экономикалық жіктелуі жөніндегі
қосымшаға сәйкес нысан бойынша әрбәр бюджеттік бағдарлама үшін жеке жасайды
және бекітеді.
Жергілікті қаржы органдары тиісті қаржы жылына арналған жергілікті
бюджеттерді жергілікті атқарушы органдар бекіткеннен кейін, бірақ
жоспарланған жылдың 15 қаңтарынан кешіктірмей, жергілікті бюджеттік
бағдарламалардың әкімшілеріне жергілікті өкілді органдардың тиісті қаржы
жылына арналған жергілікті бюджет туралы шешімдерімен бекітілген жылдық
сомаларды бөлудің айлық лимиттерін жолдайды. Жергілікті бюджеттік
бағдарламалардың әкімшілері жоспарланған жылдың 10 қаңтарынан кешіктірмей
тиісті жергілікті қаржы органдарына берілген айлық лимиттердің шегінде
шығыстардың бекітілген жиынтық сметаларын ұсынады.
Жергілікті бюджеттің кірістері мен шығыстарының тізімдемесін жергілікті
қаржы органының басшысы бекітеді. Жергілікті бюджеттің кірістері мен
шығыстары тізімдемесінің бір данасы Қазынашылықтың тиісті аумақтық органына
ұсынылады. Жергілікті бюджеттік бағдарламалар әкімшісінің әрқайсысына
жергілікті қаржы органы осы әкімшінің бюджеттік бағдарламалары бойынша
тиісті бюджеттің шығыстарының тізімдемесін жолдайды. Облыстың, Астана және
Алматы қалаларының жергілікті атқарушы органы жоспарланған жылдың 15
ақпанынан кешіктірмей Қаржы министрлігіне облыс бюджетінің кірістері мен
шығыстарының жиынтық тізімдемесін ұсынады.
Бюджеттерден қаражат тиісінше барлық деңгейлердегі республикалық және
жергілікті бюджеттерінде көзделген шығыстарына ғана бөлінеді.
Республикалық бюджеттік бағдарламалардың әрбір әкімшісі, бюджеттік
бағдарлама, кіші бағдарлама және ерекшелік бойынша республикалық бюджеттің
қаражатын жұмсауды қаржыландырудың ағымдағы қаржы айына арналған
лимиттерінің көлемін ақшаның, секвестрлеуге жатпайтын республикалық
бюджеттік бағдарламалар бойынша шығыстардың болжамды көлемін, сондай-ақ
үкіметтік борышты өтеу және оған қызмет көрсету сомаларын, республикалық
бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің бюджеттік қаржыға деген айлық
қажеттілігін ескере отырып, республикалық бюджет шығыстарының бекітілген
тізімдемесі шегінде Қаржы министрлігі бекітеді.
Егер республикалық бюджетке ақшаның іс жүзіндегі түсуі болжамды
көрсеткіштерден төмен болған жағдайда, республикалық бюджеттік
бағдарламалардың әрбір әкімшісі бойынша қаржыландыру лимиттерінің
көлемдерін шығыстардың мынадай басымдылығын:
-үкіметтік борышты өтеу және оған қызмет көрсету жөніндегі шығыстарды;
-атқарылмауы республикалық бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік
мекемелердің кредиторлық берешегінің пайда болуына әкеп соқтыратын
шығыстарды;
-қаржыландырылуы Қазақстан Республикасы Үкіметінің тиісті шешімдерінің
негізінде жүзеге асырылатын шығыстарды;
-басқа да шығыстарды ескере отырып Қаржы министрлігі белгілейді.
Ел экономикасының ырғақты дамуы мемлекет қазынасының қомақтануымен
байқалып отырғаны белгілі. Алайда, қоржын тоқ екен деп, Үкімет тоқмейілсіп
көрген жоқ. Ал, Парламент депутаттары болса, келер жылдың бюджет жобасын
талқылау кезінде барынша көсілгілері келді. Осы жәйттер Парламент
Палаталарының бірлескен отырысында айқын көрініс тапты. Әрине бүкіл еліміз
жыл бойы өзіне бөлінген осы қаржы арқылы күн көретіндіктен, оның жеті рет
өлшеніп,бір рет келісілгені дұрыс та секілді. Осы орайда келер жылдың
бюджетін 13,5млрд. теңгеден 60млрд. теңгеге дейін көтеру деген кейбір
депутаттардың артықтау сілтемесін де, оған тызылдай қарсы шыққан Үкімет
командысының айтқан уәждерін де түсінуге болады. Себебі, депутаттар өздерін
сайлаған халыққа қаржы бөлінуін, ал үкіметтегілер түсетін пайданы үнемдеуді
мақсат тұтады. Оның үстіне бюджеттен жұмсалатын қаржыны табатын да Үкімет.
Сондықтан да олар өздерінің шамалары жететін сомаларды айтады. Ал, егер ол
қаржыны тауып алмаса, жыл аяғында көресіні ең алдымен осы депутаттардан
көретінін сезеді.
Міне, осы себептен Үкімет 2003 – жылға арналған республикалық бюджет
туралы Заң жобасын жасауға тыңғылықты даярлықпен кірісті. Тіпті, бюджет
әзірленіп жатқан кездері Премьер министр Иманғали Тасмағанбетов Астанадан
ұзап шықпай, қарамағындағы атқару билік мүшелерімен отыз шақты рет келер
жылдың басты құжатын пысықтаумен болды. Нәтижесінде, бір жарым ай бойы
әбден сілкіленген бюджет жобасы тұңғыш рет кері қайтарылмай қабылданды. Бұл
Үкімет мүшелерінің үлкен жеңісі еді. Оның үстіне 2000-жылдарға дейінгі
бюджет жобалары өмір сүру мақсатын ғана көздесе, келер жылғы бюджет
жобасы алғаш рет жасампаздық бағытын бетке алды.
Әрине, қолда бар ақшаны тиімді пайдаланудың пайдасы көп. Бірақ, ешкімді
ренжітіп алмас үшін, яғни біреуге кем, екіншісіне артық кетіп қалмас үшін
әрбір тиынды біртіндеп санап шығу қажет. Мысалы, өткен жылы студенттер
стипендиясына бөлінген қаржының 300миллион теңгесі игерілмей қалыпты. Міне,
осындай жағдай қайталанбас үшін келер жылдың бюджеті мұқият тәптіштелді.
Соған қарамастан 25-26 қарашада өткен Үкімет пен Парламент палаталарының
біріккен алғашқы жартысында 2030-жылға арналған республикалық бюджет
туралы Заң жобасы бірінші оқылымнан - ақ қабылданды. Дегенмен де,
депутаттар қабылданған бюджет кестесіне 270-тей өзгерістер енгізіп, келер
жылғы бюджеттің кіріс бөлігін 10млрд. теңгеге ұлғайту жөнінде ұйғарым
шығарды.
Төтенше жағдайлар жөніндегі агенттікті 275млн теңгеге Астанаға көшіру,
Эйр Қазақстан авиакомпаниясының 50% акциясын, Эйр Астана
авиакомпаниясының 10% акциясы мен құрал жабдықтарын сатып алу, жоғары оқу
орындарының студенттеріне берілетін шәкіртақы мөлшерінің төмендетілуі де
Парламент ғимаратының түңдігін желп желп еткізумен болды. Бірақ та,
депутаттардың даурыққан дауыстарын Үкімет мүшелерінің дәйекті дәлелдері
тыпыр еткізбей басып, өз ұсыныстарын қабылдатуларымен тынды. Келесі жылдың
бюджетіне түсетін түсімдер 621 млрд.555млн. 690мың теңгеге (ЖІӨ - 15
пайызы), шығыс бөлігі 704,4 млрд. теңгеге көлемінде белгіленді. Демек,
биылғы бюджет 2002- жылғымен салыстырғанда 96 млрд,151 млн, 294мың теңгеге
өскен. Осының нәтижесінде,2003- жыл биылғы жылмен салыстырғанда денсаулық
сақтау саласына 38 пайыз, білім беру саласына – 33,6 пайыз, әлеуметтік
көмек пен әлеуметтік қамсыздандыру саласына - 5,9 пайыз артық қаржы
бөлінді. Бұл – келер жылғы бюджеттің халық жағдайына айтарлықтай көңіл
бөліп жатқанын байғатады. Ендеше, 2003- жылдың бюджетін Премьер – министр
И.Тасмағамбетов айтқандай, “әлеуметтік сенім бюджеті”-деп атауға әбден
болады.
Қазақстан Республикасының “Білім туралы” 1999 жылғы 7 маусымдағы және
“2004 жылға арналған республикалық бюджет туралы”2003 жылғы 5 желтоқсандағы
Заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулы етеді:
1.Қоса беріліп отырған:
а.республикалық бюджеттен қаражат алатын білім беру ұйымдарында
кәсіптік орта білімді мамандар даярлауға 20042005 оқу жылына арналған
мемлекеттік білім беру тапсырысы;
б.кәсіптік жоғары білімді мамандар даярлауға 20042005 оқу жылына
арналған мемлекеттік білім беру тапсырысы;
в.жоғары оқу орындарына және ғылыми ұйымдарда жоғары оқу орнынан
кейінгі кәсіптік білімді мамандар даярлауға 20042005 оқу жылына арналған
мемлекеттік білім беру тапсырысы;
г.құпия;
бекітілсін.
2.Қазақстан Респуликасының Білім және ғылым министрлігі республикалық
бюджеттен қаражат алынытын білім беру ұйымдарында кәсіптік орта білімді,
жоғары оқу орындарында және ғылыми ұйымдарда кәсіптік жоғары білімді және
жоғары оқу орнынан кейінгі кәсіптік білімді мамандарды даярлауға арналып
бекітілген мемлекеттік білім беру тапсырыстарын орналастыруды жүргісін.
3.Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап күшіне енеді.
Республикалық бюджеттен қаражат алатын білім беру ұйымдарында кәсіптік орта
білімді мамандар даярлауға 2004-2005оқу жылына арналған мемлекеттік білім
беру тапсырысы.
Коды Кәсіптік орта білімді Мемлекеттік білім беру тапсырысы
мамандар даярлау бағыттарының
атауы
Күндізгі Сырттай Оның ішінде
оқыту оқыту қазақ
тілінде
оқыту
Білім беру ұйымдарының білім
беру қызметін сатып алуды
бюджеттен төлеу арқылы
Мәдениет және өнер 280 160
мамандықтары
0604002 Аспапта орындаушылық 65 30
0606002 Ән салу 15 10
0607002 Хорда дирижерлік ету 10 5
0608002 Музыка теориясы 10 5
0610002 Эстрада музыкалық өнері 30 15
0611002 Хореографиялық өнер 70 40
0612002 Актерлік өнер 10 5
0613002 Цирк өнері 10 10
0614002 Театр-сәндеу өнері 5 5
0616002 Мүсін 5 5
0617002 Кескіндеме 10 5
0619002 Сәндік-қолданбалы және 25 15
халықтық кәсіпшілік өнер
0640002 Дизайн 15 10
Экономика мамандықтары 320 125
0703002 Қаржы 100 25
0714002 Салық ісі 100 50
0701002 Статистика 25
0730002 Қазынашылық іс 95 50
Техникалық мамандықтары 325 75
1804002 Пайдалы қазбалардың кен 25 25
орындарын барлау және
іздеудің геофизикалық
әдістері
1811002 Пайдалы қазбалардың кен 25 -
орындарын іздеу, барлау және
геологиялық түсіру
1813002 Гидрогеология және инженерлік50 25
геология ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
және Ғылым Министрлігі
Қолданбалы информатика
Кафедрасы
Курстық жұмыс
Тақырыбы:Ғылыми зерттеу жұмыстарына бөлінетін бюджеттік
жабдықтарды таратудағы экономикалық жүйесі.
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1. ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСТАРЫНА БӨЛІНЕТІН БЮДЖТТІК ЖАБДЫҚТАРДЫ
ТАРАТУДАҒЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ТҰРҒЫЗУДЫ
НЕГІЗДЕУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 4
1.1 Ғылыми зерттеу жұмыстарына бөлінетін бюджеттік жабдықтардың
жалпы экономикалық сипаттамасы және басқару жүйесі ... ... ... ... ... ... ..4
1.2 ҚР Ғылыми зерттеу жұмыстарына бөлінетін бюджеттік бағдарламалар
жоспары мен мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
1.3 Республикалық бюджет министірлігінің қызметі ... ... ... ... ... ... ...12
1.4 ЭАЖ -ға қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
2. ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСТАРЫНА БӨЛІНЕТІН БЮДЖТТІК ЖАБДЫҚТАРДЫ
ТАРАТУДАҒЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ЖОБОЛАУ ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ..24
2.1 Есептер кешенінің сипаттамасы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
2.2 Бағдарламалық қамтамасыз етудің құрылымы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27
2. Есептер кешенің ақпараттық технологиялардың жақсарту
бойынша нұсқаулары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .28
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ..30
Қолданған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3 1
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..32
Кіріспе
Қазіргі кезде АЖ-сіз көптеген қаржы, өндірістік, сауда ұйымдарында
жұмыс істеу мүмкін емес. АЖ-сіз біз ақпараттық тасқыннан тұншығып қалуымыз
мүмкін еді. АЖ-ы ақпараттарды құруға, сақтауға, қолданушы үшін оптимальді
образ болып қалады. Көптеген әр түрлі өнімдердің ішінен, соның ішінде
Delphi негізгі орын алады. Delphi-ге әр түрлі профессионалды ынталары бар,
әдеттері, әр түрлі стажы бар өңдеушілер өздерінің көңілдерін аударады.
Delphi ортасын дайын жобаның әр түрлі бөлімінің құрастыруға жауап
беретін арнайы программалар жиынтығы кіретін интегралданған жобалау
қабықшасы ретінде қарастыруға болады.
Delphi тіліндегі ішкі программалар екі топтан тұрады:процедура,
функция. Ішкі программа – арнайы түрде құрастырылған тілдік командалардан
және операторлардан тұратын арнайы кішігірім программа. Ішкі программа
шақырған кезде, оның аты, параметрлері, мәні көрсетіледі.
Менің жұмысымның мақсаты білімге бөлінетін қаржы жұмысын
автоматтандыру. Автоматтандыру әр түрлі ұйымдарда жұмыстарды оңтайландыру
үшін Delphi программалар тілін қолданамыз.
1. Ғылыми зерттеу жұмыстарына бөлінетін бюджеттік жабдықтарды таратудағы
экономикалық жүйесін тұрғызуды негіздеу
1.1 Ғылыми зерттеу жұмыстарына бөлінетін бюджеттік
жабдықтардың жалпы экономикалық сипаттамасы және басқару жүйесі
Ашылған жаңа институттардың қалыптасуы мен дамуы қиын жағдайда жүрді –
ғимараттар мен оқу-лаборатория жабдықтары, білікті оқытушылар жетіспеді.
Алайда одақтық үкіметтен бастап жергілікті басшыларға дейін бәріде қолдан
келген көрсетіп бақты: қажетті жабдықтар алынып, тұрғын үйлер мен
жатақханалар салына бастады, институт ұжымы оқушылар, әсіресе қазақ
жастарын іздестіріп, оларды қысқа мерзімді курстарда оқытумен айналысты. Ал
Ресей мен Украинада шақырылған профессор-оқытушы құрамды жасақтау, сондай-
ақ жақсы даярлықтан өткен жергілікті мамандардың есебінен жүргізілді.
Жоғары және арнаулы орта білім саласын одан әрі дамыту, оқу орындарының
ғылыми-педагогикалық әлеуеті мен материалдық-техникалық базасын тиімді
пайдалану, агроөнеркәсіптік кешені үшін мамандар ждаярлау сапасын жақсарту
мақсатында Қазақстан Республикасы үкіметінің 1996 жылғы сәуіріндегі қаулысы
бойынша екі институт пен 3 колледждің базасында Қазақ мемлекеттік
университеті құрылды.
Университет ұйымдасқан кезде 11 факультеті мен 85 кафедрасы бар
болатын, онда 9567 студент оқып, 1015 профессоорлар мен оқытушылар қызымет
істейтін, олардың 65 ғылым докторы, 301 ғылым кандидаты.
Жағадан ұйымдастырылған университетке Үкімет қаулысымен жүктелген
міндеттерді жүзеге асыру мақсатында 3 басыңқы міндет анықталды:
- еңбек рыногының қажеттіліктеріне бағдарланған, университеттік
деңгейдегі білімі бар жоғары білікті мамандар даярлауды түпкілікті
мақсат ете отырып, оқу орнының бүкіл оқу ұйымдық қызыметін біртіндеп
қайта құру және қайта бағдарлау;
- университеттің жұмысын нарық жағдайларына барынша сәйкестендіру
мақсатында, оны басқару ұстау және оның бөлімшелерінің қызыметін
құрылымдық қайта құру;
- тұрақты тәжірибе алмасу және біліктілікті арттыруды ұйымдастыру,
білімнің деңгейі мен мазмұныны жалпы әлемдік қалыптарға көшіру
мақсатында халықаралық байланыстар мен ынтымақтастықты кеңейту.
Осы басыңқы міндеттерді шешу және университетті дамыту бағдарламасын іс
жүзіне асыру жолында өткен үш жарым жылдың ішінде ұжым елеулі жұмыстар
атқарды.
Университетте ауыл шаруашылық биотехнологиясы, агроэкология, аграрлық
құқық, халықаралық экономикалық қатынас, ауыл шаруашылық өнімдерін
стандарттау және сертификаттау, табиғат пайдалану экономикасы секілді
бірқатар жаңа мамандықтар ашылды.
Солардың ішінде Фермерлік іс және Агроменеджмент жаңа
мамандықтарына айрықша тоқталған жөн. Ауылда жекешелендіру өткізілгеннен
кейін еліміздің ұзақ мерзімді аграрлық саясаты негізінен фермерлік
шаруашылыққа жүргізудің басым формасы ретінде соған сәйкес субъектілерге
бағдарланған. Бұл мамандықты бітірген түлектер биологиялық циклдағы іргелі
пәндер бойынша, егіншілік циклдағы арнайы пәндер бойынша жақсы даярлықтан
өтіп, сондай-ақ механикаландыру технологиялары мен техникасы, есеп,
экономика және менеджмент мәселелері бойынша жеткілікті әзірлікті
меңгерген. Біздің пікірімізше, мұндай маман кез келген ауыл шаруашылық
өндірісін дербес жүргізу үшін әзірленіп, қатардағы ауыл шаруашылығы
тауарларын өндірушілерге техникалық-экономикалық және технологиялық көмек
көрсете білуі керек.
1996жылғы қазанда университеттің жанынан Фермерлердің жоғары мектебі
ашылды, ол фермерлік, шаруа қожалықтарының, басқа да ауыл шаруашылық
құрылымдардың, ауылдық және аудандық әкімдіктердің жетекшілеріне шаруашылық
жүргізудің нарықтық әдістері, өндірістің осы заманға технологиялары,
егіншілік және мал шаруашылық өнімдерін сақтау мен өңдеу, жемшөп әзірлеу
мен пайдалану, электрмен жабдықтау, малдәрігерлік ісін ұйымдастыру,
фермерлік шаруашылыққа қажетті машиналар жүйелері, менеджмент пен
маркетинг, салықтың құқықтық ережелері, кредиттеу, сақтандыру және бизнес
жоспарлар жасау бойынша қажетті білім көлемін береді.
1998 жылғы қыркүйекте ауылдағы реформаны кадрлық қамтамасыз етуге және
ауылдағы тауар өндірушілерге жәрдемдесу мақсатында Агробизнес
консалтингтік орталығы ашылды. Сол секілді лизинг және лизингтік бизнес
білімін кеңінен тарату мақсатында 1999жылғы наурызда Лизинг орталығы іске
кірісті. Екі орталық та біздің ғалымдарымыз шетелдік жобалар бойынша ұтып
алған гранттар негізінде құрылды.
Халықаралық ынтымақтастықты дамыту университетте оны өркендетудің басым
бір міндеті ретінде қарастырылады. Бұл жұмыстың негізгі бағыттары шет
елдердің аграрлық университеттерімен, ғылыми орталықтарымен және жекелеген
ғалымдармен тығыз шығармашылық байланыстар орнату, шетелдік инвестициялар,
гранттар және демеушілік көмектер тарту мақсатымен бірлескен жобаларды
талдап жасау, университеттеріміздің халықаралық ғылыми және білім
кеңістігіне шығуын қамтамасыз ету, валютасыз негізде студенттер,
аспиранттар мен оқушылар алмасу, шетел тілдерін оқытуды, шетелдік
азаматтарға білім беруді ұйымдастыру болып табылды. Қазірдің өзінде осынау
жұмыста үлгерушілік байқалады. Қазіргі кезде Германияның, Ұлыбританияның,
Израильдің, Нидерландтың, Қытайдың, Монғолияның, АҚШ-тың, Ресейдің,
Беларусь Республикасының және Қырғызстанның оқу орындарымен ынтымақтастық
жолға қойылған.
Университет бүгін де ірі ғылыми және көрнекті ғалымдар шоғырымен
танымал. Олардың жетістіктері мен қызмет нәтижелерін ауыл шаруашылық
дақылдары мен сурек діннің 37 сорты, гибриді және формалары, малдардың 12
жаңа тұқым мен тұрпаттары, 30 вакцина т.с.с. арналған кітап пен
монографиялар кіреді.
Адам қызметінде, соның ішінде білім беру қызметінде жетілдіру процесі
шын мәнінде шексіз. Бойына тамаша дәстүрлі мен 70 жылдық ұлан асырылған
шежіре жинақтаған Қазақ Мемлекеттік Аграрлық Университетінің ұжымы өзінің
құрылуы негіз болған екі ірі ауыл шаруашылық жоғары оқу орындарының ізгі
істер лайықты жалғастырумен қатар, олардың жетістіктерін еселей түсуде.
Бүгінгі күні білім беру саласын реформалаудың тиісті заңдық базасы жасалды.
Білім туралы заң, соған сәйкес Үкімет қаулылары, Мемлекеттік Білім
бағдарламасы қабылданды. Білім берудің барлық деңгейлерінің мемлекеттік
стандарттары әзірленіп, тәжірибеге енгізілді. Орта білім жүйесін
ақпараттандырудың мемлекеттік бағдарламасы мен жалпы білім беретін
мектептер үшін оқулықтар, оқу-әдістемелік кешендер дайындаудың және
баспадан шығарудың мақсатты жоспары кезең- кезеңмен жүзеге асуда. Ғылыми-
техникалық және инновациялық қызметтің тиісті нормативтік-құқықтық негізін
қалыптастыру аса маңызды екені белгілі. Ол ғылымды өндірістік күшке
айналдыру үшін кеңістік құруға мүмкіндік береді. Соған орай, Ғылым туралы
жаңа заңды Республика Парламенті Мәжілісінің депутаттары мақұлдап, Сенатқа
жіберді. Инновациялық қызмет туралы заң жобасы дайын. Ендігі міндет нарық
талабына сай ғылыми-техникалық саланы жүйелі реформалау, білім беру ісін
халықаралық деңгейге көтеріп, сапасын арттыру болып тұр. Бұған қоса
оқушылардың шамадан тыс жүктемесін азайту мақсатында 12 жылдық білім алуға
көшу, Ел басы міндеттеген мектептерді компьютерлендіруді аяқтап, оқу
процесін ақпараттандыруды одан әрі дамыту мәселесі қолға алынды. Және
жоғары оқу орындары студенттерінің құқығын қалыптастыру моделін одан әрі
жетілдіру, мектеп оқушыларының білім деңгейін жетілдіру ниетінде орта
мектепті бітіру мен республиканың жоғары оқу орындарына түсу емтихандарын
бірге жүргізу керек.
Еліміз 1997 жылы Лиссабон конвенциясына қол қойған мәлім. Ол бойынша
біріншіден, жоғары білім туралы құжатты екі жақты мақұлдау болса,
екіншіден, орта білім беретін мектептерде 12 жылдық мерзімге көшіру. Мұны
өркениет жолына түскен елдер, АҚШ, Швеция,Франция, Жапония жүзеге асырған.
Тіпті, балалары 13 жыл оқитын елдерде бар. 12 жылдыққа бірден көшпейді.
Бұған дайындық біраз уақытқа созылатын шығар.12 сыныптын ішіне дайындық,
сыныптары, яғни нөлдік сыныптарда кіреді. Қазір дайындық сыныптар барлық
мектептерде жұмыс істеп жатыр. Сондықтан бұл мәселеге алып қашты
әңгімелерге бой алдырмай түсіністікпен қараған жөн. Осы 12 жылдықтың бір
пайдасы 9 сыныпты бітіргендердің озықтары лицейде оқып, жоғары оқу
орындарына әзірленеді. Кейбіреулері колледждерге түсуге мүмкіндік алады.
Оны үздік аяқтағандар жоғары оқу орындарының екінші курсына қабылданады.
Жұмыс істеуге ұмтылғандар кәсіптік мектепке барады. Олардың да арасынан
білімге құлшынғандар шықса, жоғары оқу орындарына түсуге мүмкіндік
жасалады. Ел басынын тапсырмаларын орындау жөнінде іс-шаралар жан- жақты
жүргізілуде. Білім берумен бірге өнеркәсіпке ғылыми жобаларды, бірінші
кезекте мұнай- химия, мұнай-газ, химия, тау-кен металлургия өндірістерін,
машина жасау, металл өндеу салаларымен ұштастырып жүргізу, энергетиканы,
инфрақұрылымды, транспортты, байланысты дамыту алға шығып отыр. Мемлекеттік
маңызы бар бұл стратегиялық бағыттарды орындауда ғалымдардың қосар үлесі аз
емес. Жақында біз дәл осы басым бағыттар бойынша ғылыми-техникалық жобалар
конкурсына тапсырыстар қабылдадық. Ғылыми мекемелерден, жоғары оқу
орындарынан, жекелеген ғалымдардан барлығы 600-дан астам тапсырыс түсті.
Мұның аса маңызды жобалар мен жұмыстарды таңдап алуға мол мүмкіндік берері
сөзсіз. Біз іргелі зерттеулер бағдарламаларын орындау саласының
мониторингін жүзеге асыруды қалыптастыру үстіндеміз. Іргелі зерттеулер
бойынша арнайы комиссия құрылды. Олардың ұсынымдарын қаржыландыру қолға
алынды. Оған мысал, 2001жылға арналған бюджеттен іргелі және қолданбалы
зерттеулерге 1865,5 миллион теңге артық бөлініп отыр. Соның 24 пайызы
бірінші тоқсанға тиесілі.
Оқу орындары мен ғылыми-зерттеу институттарының күш-жігерін біріктіру
- тек қана механикалық біріктіру емес, бұл ғылымнан білім алу қағидасын
іске асыруға мүмкіндік береді.
Елбасы аталмыш құрылтайда бүкіл білім беру жүйесін реформалаудың
белсенді күрескері ұстаздар қауымы, деп атап айтты. Бұл үлкен сенім, үлкен
баға десек, артық айтқандық бола қоймас. Тәуелсіздігіміздің 10 жылдығына
арналар барлық іс шаралар, әсіресе, ауылдарда ұстаздар қауымының
жетекшілігімен немесе қатысуымен өтеді. Ендеше, мұғалім беделі төмен деген
сөзбен келісе беруге болмайтын секілді.
2001 жылдың бірінші қаңтарынан бастап бюджеттік мекемелер
қызыметкерлерінің ең төменгі жалақысы 2680 теңгеден 3484 теңгеге көтерілді.
Алайда, жаңа Еңбек туралы заңға сәйкес аймақтық коэффициенттердің
жоюлуына орай мұғалімдердің ең төменгі айлығы әр аймақта әртүрлі. Мәселен,
15 пайыз коэффициент төленіп келген аймақтарда ең төменгі жалақы 2,8, ал
коэффициент төленбейтін аймақта 17-18 пайызға өсті. Мұғалімдердің жалақысын
алдағы уақытта өсіру мәселесін Елбасының тапсырмасына орай Еңбек және
халықты әлеуметтік қорғау министрлігімен бірлесіп қарастырудамыз.
Оқулық туралы барлық бастауыш сыныптар жаңа буын оқулықтары бойынша
білім алуда. 5-9 сыныптарға арналған оқулықтар 77 тірек мектептерінде
сынақтан өтуде. Бұл оқулықтар да біртіндеп оқытыла бастайды. Ал 10-11
сыныптар үшін оқулықтар жазылу үстінде. Оқулықтардың сапасы жайлы әр алуан
пікірлерден хабардармыз. Болашақта ол ескеріледі. Сынақ оқулықтарын көп
талқысына ұсынуда соның бір оңды көрінісі.
2000-2005 жж. еліміздегі білім және ғылым объектілерін жекешелендіру
тұжырымдамасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы 11 сәуірдегі №
555 қаулысымен мақұлдаған. Онда жекешелендірудің негізгі мақсаттары мен
міндеттері айқындалған. Тұжырымдаманы орындау кезеңдері белгіленген. Іргелі
зерттеулер жүргізетін ғылыми ұйымдар жекешелендіруге жатпайды. 2000-2001
жж. 11 жоғары оқу орны жекешелендіруге тиісті.
Қазақстан Республикасының Білім туралы заңына байланысты мектептерге
жалпы ғылыми-әдістемелік басшылықты, олардың ведомстоволық бағыныштылығына
және меншік нысандарына қарамастан, министрлік жүзеге асырады. Аталған
заңда әр атқарушы органының құзыреті анық айқындалған. Министрліктің ең
басты құзыреті білім беру саласындағы Қазақстан Республикасы заңдарының
және нормативтік-құқықтық актілерінің, мемлекеттік жалпыға міндетті білім
беру стандарттарының, бюджет және қаржы тәртібінің ел заңдарына сәйкес
орындалуына мемлекеттік бақылау жасайды.
Білім беру саласында бүгінгі жүргізіліп отырған реформалардың нәтижелі
болуы, білім деңгейінің әлемдік стандарттарына сай келуі ең алдымен білгір
де білікті ұстаздар қызметіне тікелей байланысты. Орыс, аралас тілде
оқытатын мектептердегі қазақ тілі мұғалімдерінің сапалық құрамы талапқа сай
келмейтіні рас. Бұл мәселе министрліктің бақылауына алынып, оны жақсарту
жолында жұмыстар жүргізіліп жатыр. Базистік оқу жоспарларына қазақ тілін
оқытуға қатысты өзгерістер енгізілді. Осы таяу күндерде ғана әлемге
кеңінен тараған TOEFL үлгісінде қазақ тілінен білім тексеру тесттерінің
жүйесін жасау жөнінде шешім қабылданып, бұйрық шығарылды. Ең үлкен проблема
– кадр мәселесі. Алғашқы жылдары кадр мүлдем тапшы болғадықтан облыстық,
қалалық білім басқармалары оқу процесін қамтамасыз ету мақсатында маман
емес көптеген адамдарды мұғалімдікке қабылдаған. Тіпті, арнайы білімі жоқ
адамдар қазақ тілін біледі деген желеумен жұмысқа тартылған. Қазір маман
емес мұғалімдерді білікті кадрмен алмастыру жөнінде тиісті орындарға
тапсырмалар беріліп, арнаулы мамандығы жоқ қазақ тілі мұғалімдерін қайта
даярлау қолға алынды. Елордадағы маман емес қазақ тілі мұғалімдері 68,9-дан
40 пайызға төмендеді. Мұндай мұғалімдер республика бойынша Елорда
мектептерінде көп болып отыр. Облыстық, калалық білім басқармаларына қазақ
тілі мұғалімдерінің аттестациясын өткізу жөнінде ұсыныс жасалды. әрине, ол
аттестация министрлік бекіткен ережеге сай жүргізілуі керек.
Білім сапасына көңіл толмаудан болашақта ел тұтқасын ұстайтын ұрпақ
тағдырына алаңдаудан, заң талабына салқы қараудан, заңдылықты сақтамаудан
туындаған нәрсе. Ресейлік жоғарғы оқу орындары біздің елімізден 63 филиал
ашты. Мұндай нәрсе өзімізде де аз емес. Егер мемлекеттік аккредитация
туралы бап заңға енсе, онда сол аккредитациядан өткен оқу орындары қалады
да, өтпегендері өзінен өзі жабылады. Жалпы, мемлекет болған жерде, қай сала
болмасын бір жүйеге тоқтау керек. Бұл ұрпақ тағдырына тікелей қатысты,
білімге аса қажет. Біздің заманымыз - өткен заманның баласы, келер
заманның атасы (А.Байтұрсынұлы) дегендей, біздің алдымызға қойып отырған
заман талабы ертеңгі ел болашағы, бүгінгі аға ұрпақтың ісін ілгері
жалғайтын білімді де білікті ұрпақты қалыптастыру болып тұр. Осыны түсініп,
соған сай жұмыс жасау әр адамның парызы.
1.2 ҚР Ғылыми зерттеу жұмыстарына бөлінетің бюджеттік бағдарламалар
жоспары мен мақсаты
Бюджеттің атқарылуы жөніндегі қаржылық рәсімдер мемлекеттік мекемелер
өз құзыреті шегінде жүзеге асыратын және қолданылып жүрген заң
актілеріне сәйкес бекітілген республикалық және жергілікті бюджеттерге
атқаруға баңытталған іс әрекеттер.
Бюджетті атқару жөніндегі қаржылық рәсімдер сол сияқты бюджет
жүйесі туралы заңға сәйкес алдағы қаржы жылыны бірінші тоқсанына
арналған республикалық қаржы жоспарының және тисті қаржы жылының
бірінші тоқсанына арналған жергілікті бюджет қаржыландыру жиынтық
жоспарының атқарылуына қолданылады.
Қазқстан Республикасының Қаржы министрлігі мен оны аумақтық
бөлімшелерінің бюджеттің атқарылу прцесіндегі іс- әрекеттер, сондай - ақ
мемлекеттік мекемелердің бухгалтерлік есеп жүргізү және республикалық және
жергілікті бюджеттерді атқарылуы жөнінде есептілікті жасау тәртібі Қаржы
министрлігі белгілеген тәртіппен анықталады.
Республикалық бюджет туралы заңды іске асыру туралы Қазақстан
Республикасы Үкіметінің актісі:
• кірістердің, алынған ресми трансферттердің
көлемдерін,республикалық бюджеттен берілген несиелердің
қайтарылуын, бюджеттің шығындарын,несиелері мен тапшылығын
республикалық бюджеттің тапшылығын қаржыландыруды;
• функционалдық топтар, ішкі функциялар, республикалық бюджеттік
бағдарламалар, бағдарламалар және кіші бағдарламалар әкімшілері
бойынша республикалық бюджеттің шекті шығыстарының тізбесін;
• республикалық ағымдағы бюджеттік бағдарламалар және кіші
бағдарламалар, дамытудың бюджеттік бағдарламалары мен кіші
бағдарламаларының тізбесін;
• республикалық инвестициялық жобалардың тізбесін;
мемлекеттік мекемелерге республикалық бюджет туралы заңды іске асыру
жөніндегі тапсырмаларды қамтиды.
Бюджетті атқару үшін қаржыландырудың мынадай түрлері жасалады:
• мемлекеттік мекемелердің міндеттемелері және төлемдері бойынша
бюджеттік бағдарламаларды қаржыландырудың жоспарлары;
• бюджеттік бағдарламалар әкімшелерінің міндеттемелері және
төлемдері бойынша бюджеттік бағдарламаларды қаржыландыру
жоспарлары;
• қаржыландырудың жиынтық жоспары.
Мемлекеттік мекеменің міндеттемелері бойынша Бюджеттік бағдарламаларды
қаржыландыру жоспарлары және мемлекеттік мекеменің төлемдері бойынша
бюджетті атқару жөніндегі мемлекеттік мекеменің негізгі құжаттары болып
табылады.
Мемлекеттік мекеме міндеттемелер мен төлемдер бойынша қаржыландыру
жоспарын:
республикалық немесе жергілікті бюджеттерді бекіту немесе нақтылау
кезінде болған өзгерістерді ескере отырып, бюджеттік бағдарламалар
әкімшілерінің бюджеттік өтінімінде ұсынылған бюджеттік бағдарламалар
бойынша шығыстар есептемесінің, сондай ақ Қазақстан Республикасының
республикалық бюджет туралы Заңын іске асыру туралы Үкіметінің және
жергілікті атқарушы органдар актілерінің және тиісті қаржы жылына арналған
жергілікті бюджеттерді бекіту туралы шешімнің;
бюджеттік бағдарламалардың кіші бағдарламалары бойынша іс шараларды
іске асыру мерзімдері, Мемлекеттік сатып алу туралы Қазақстан
Республикасының 2002жылғы 16 мамырдағы Заңына сәйкес тауарларды мемлекеттік
сатып алу жөніндегі конкурстарды жүргізу, тауарларды берушілермен шарттар
жасасу сияқты бюджеттік бағдарламалар паспорттарының көрсеткіштерін, сандық
көрсеткіштерді ескере отырып;
бюджеттік бағдарламалардың нормативтік құқықтық негіздеріне сәйкес;
мемлекеттік мекемелердің Қазақстан Республикасының республикалық бюджет
туралы Заңын іске асыру туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің және
жергілікті атқарушы органдардың актілерінде және тиісті қаржы жылына
арналған жергілікті бюджеттерді бекіту туралы маслихаттың шешімдерінде
берілген тапсырмаларды іске асыруына байланысты нормативтік құқықтық
актілерге сәйкес;
Қазақстан Республикасының Бірыңғай бюджеттік сыныптамасы шығыстарының
экономикалық сыныптамасына сәйкес;
шығыстардың экономикалық сыныптамасы ерекшелігінің құрылымына сәйкес
әзірлейді.
Бюджеттік бағдарламалардың әкімшілерінің міндеттемелері және төлемдері
бойынша қаржыландыру жоспарларының жылдық жоспары Қазақстан Республикасы
Үкіметінің және жергілікті атқарушы органдардың актілерімен бекітілген
бюджеттік бағдарламалар және кіші бағдарламалар бойынша сомаға сәйкес келуі
тиіс. Бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің міндеттемелері және төлемдері
бойынша қаржыландыру жоспарлары қаржыландырудың кешен жиынтық жоспарын
қалыптастыру үшін пайдаланады. Мемлекеттік мекеменің міндеттемелері және
төлемдері бойынша қаржыландыру жоспарларын бюджеттік бағдарламалар
әкімшілерінің бірінші басшысы немесе оларға уәкілетті берген тұлға
бекітеді.
Бюджеттік бағдарламалар әкімшісінің бірінші басшысы болмаған
жағдайда.Мемлекеттік мекеменің міндеттемелері және төлемдері бойынша
қаржыландыру жоспарларын оларқа осындай міндеттемелерді жүктеу туралы
бұйрыққа сәйкес оның жауапты тұлғалары бекітеді. Бюджеттің
бағдарламалардың әкімшісі тисті қаржы жылына арналған бюджеттік
бағдарламалар әкімшісінің міндеттемелері мен төлемдері бойынша
қаржыландырудың бекітілген жоспарларын, оларға есептемелерді Қазақстан
Республикасы Үкіметінің немесе жергілікті атқарушы органның актілері
қабылданғаннан кейін бес жұмыс күні ішінде Қаржы министрлігіне және тиісті
жергілікті үкіметті органға ұсынады және бюджеттік бағдарламалар
әкімшісінің міндеттемелері мен төлемдері бойынша қаржыландыру жоспарын
жасау дұрыстығы үшін және олардың уағытылы берілмегені үшін жауап береді.
Қаржыландыру жиынтығы жоспарының мынадай құрылымы бар:
• кірістер;
• алынған ресми трансферттер;
• несиелерді қайтару;
• бастапқы қаржы жылына арналған бюджет қаражатының бос қалдықтарын
ескере отырып, бюджеттің тапшылығын қаржыландыру көздері;
• міндеттемелері және төлемдері бойынша қаржыландырудың жиынтық
жоспары;
• шығындар;
• несиелер;
• үкіметтік борышты өтеу немесе жергілікті атқарушы огранның борышын
өтеу.
Міндеттемелері және төлемдері бойынша қаржыландырудың жиынтық
жоспарлары қосымшаларға сәйкес белгіленген нысандар бойынша мынадай
тәртіппен қалыптасады:
1.міндеттемелері және төлемдері бойынша қаржыландырудың жиынтық
жоспарлары Қаржы министрлігіне және жергілікті уәкілетті органдарға
бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері ұсынған міндеттемелері мен төлемдері
бойынша бекітілген тиіс қаржыландыру жоспарының соммасы болып табылады;
2.бюджеттік бағдарламалардың, бағдарламалар және кіші бағдарламалар
әкімшілері бойынша міндеттемелері жіне төлемдері бойынша қаржыландыру
жиынтық жоспарларының жылдық соммасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің және
жергілікті атқарушы органдардың актісімен бекітілген соммаға сійкес келеді;
3.жоғары тұрған бюджеттерден төмен тұрғандарға берілетін ресми
трансферттердің және несиелердің жылдық соммасын ай сайынғы болу
мемлекеттік басқарудың төмен тұрған деңгейлерінің ұсыныстары бойынша
көзделеді;
4.жоғарғы тұрған бюджеттерден төмен тұрғандарға берілетін ресми
трансферттердің соммасы және несиелерді қайтару жоғары тұрған бюджеттердің
түсімдері жөніндегі жиынтық жоспарындағы сияқты сондай көлемдерде және сол
айларда төмен тұрған бюджуттурдің міндеттемелері және төлемдері бойынша
қаржыландыру тиімді жоспарында ескеріледі;
5.бюджетке түсетін түсімдердің жиынтық жоспары және төлемдері бойынша
қаржыландырудың жиынтық жоспары бюджетке түсетін ақша түсімдерінің
күтілетін көлемін ескере отырып, жыл басынан үдемелі өсу қортындысымен жыл
бойынша және айлар бойынша теңдестірілуі тиіс.
1.3 Республикалық бюджет министірлігінің қызметі.
Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының жергілікті атқарушы
органдары республикалық бюджеттен облыстардың, Астана және Алматы
қалаларының бюджеттеріне берілетін ресми трансферттердің бекітілген
соммасын, республикалық бюджеттен облыстардың, Астана және Алматы
қалаларының бюджетіне берілетін бюджеттік несиелер сомасын, республикалық
бюджеттен облыстардың, Астана және Алматы қалаларының бюджетіне бұрын
берілген несиені қайтару сомасын ай сайын бөлуді тиісті қаржы жылына
арналған республикалық бюджетті бекіткеннен кейін бес жұмыс күні ішінде
Қаржы министрлігіне береді. Жергілікті уәкілетті орган жергілікті бюджетті
қаржыландыру жиынтық жоспарының бір данасын ол бекітілгеннен кейін екі жұп
күні ішінде қазынашылықтың аумақтық органына ұсынады. Жергілікті бюджетті
қаржыландырудың жиынтық жоспар қазынашылықтың аумақтық органдарына уақытылы
беруге тиіс үәкілетті жергілікті органның абсшысы береді.
Қаржы министрлігі қаржыландырудың жиынтық жоспарын бекіткеннен кейін
Қаржы министрлігі Қазақстан Республикасының кірістерінің бірыңғай бюджеттік
сыныптамасы кодтарының бөлінісінде республикалық және жергілікті
бюджеттерге түсетін түсімдердің жиынтық жоспарын Қазақстан Республикасының
Мемлекеттік кіріс министрлігіне жібереді.
Бюджеттің атқарылуы жөніндегі қаржылық рәсімдер – мемлекеттік
органдардың өз құзыретінің шегінде жүзеге асыратын және тиісті бюджеттердің
кіріс және шығыс тізімдемесіне сәйкес бекітілген республикалық және
жергілікті бюджеттерді атқаруға бағытталған жүйелі іс-қимылы.
Республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылуы олар бекітілген
қаржылық жылдың 1 қаңтарында басталады және 31 желтоқсанда аяқталады.
Мемлекеттік мекемелердің өздеріне ағымдағы қаржы жылына көзделген
бюджеттік қаржыны жұмсауға құқығы өткен қаржы жылында қаржыландырумен
қамтамасыз етілмеген бекітілген бюджеттік шығыстар бойынша, сондай-ақ
есепті кезең ішінде жүргізілетін ресми трансферттерді бюджетке есепке алу
бойынша қорытынды операцияларды қоспағанда, 31 желтоқсанда тоқтатылады.
Есепті кезеңнің ұзақтығын есепті жылдан кейінгі жылдың 1 сәуірінен
кешіктірмей аяқтау мерзімімен Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі
белгілейді және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне, республикалық
бюджеттік бағдарламалардың әкімшілеріне және жергілікті атқарушы органдарға
хабарлайды.
Республикалық бюджетті кассалық атқаруды және жергілікті бюджеттердің
шоттарын жүргізуді заңдарда белгіленген тәртіппен Қазынашылықтың аумақтық
органдары жүзеге асырады.
Республикалық және жергілікті бюджеттердің кірістері мен шығыстарының
тізімдемесі, тұтастай алғанда, жыл бойынша және әрбір ай бойынша тепе-
теңестірілуі тиіс, яғни шығыстардың көлемі кірістерінің көлемімен тең болуы
тиіс.
Республикалық және жергілікті бюджеттер кірістерінің тізімдемесі
бюджетке төленетін төлемдердің белгіленген мерзімдеріне сүйеніп, сондай-ақ
алдағы жылдардағы кірістердің орташа айлық түсімдерінің қарқыны,
мемлекеттік бағалы қағаздардың кірістілігі мен бағалы қағаздар рыногындағы
сұраныс пен ұсыныстардың деңгейін талдау, жасалған несиелік келісімдер мен
заем туралы шарттардың талаптары ескеріле отырып жасалады.
Бюджеттік бағдарламалар әкімшісі шығыстарының жиынтық сметасы бюджеттен
мемлекеттік мекемелерді ұстауға және нақты бюджеттік бағдарламаларды
орындауға бөлінетін қаражаттың көлемін, мақсатты бағытталуын және айлар
бойынша бөлінуін айқындайтын негізгі құжат болып табылады.
Шығыстардың жиынтық сметаларын бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері
Қаржы министрлігі бекітетін бюджеттің шығыстарын экономикалық жіктеу
ерекшелігінің құрылымына сәйкес шығыстардың экономикалық жіктелуі жөніндегі
қосымшаға сәйкес нысан бойынша әрбәр бюджеттік бағдарлама үшін жеке жасайды
және бекітеді.
Жергілікті қаржы органдары тиісті қаржы жылына арналған жергілікті
бюджеттерді жергілікті атқарушы органдар бекіткеннен кейін, бірақ
жоспарланған жылдың 15 қаңтарынан кешіктірмей, жергілікті бюджеттік
бағдарламалардың әкімшілеріне жергілікті өкілді органдардың тиісті қаржы
жылына арналған жергілікті бюджет туралы шешімдерімен бекітілген жылдық
сомаларды бөлудің айлық лимиттерін жолдайды. Жергілікті бюджеттік
бағдарламалардың әкімшілері жоспарланған жылдың 10 қаңтарынан кешіктірмей
тиісті жергілікті қаржы органдарына берілген айлық лимиттердің шегінде
шығыстардың бекітілген жиынтық сметаларын ұсынады.
Жергілікті бюджеттің кірістері мен шығыстарының тізімдемесін жергілікті
қаржы органының басшысы бекітеді. Жергілікті бюджеттің кірістері мен
шығыстары тізімдемесінің бір данасы Қазынашылықтың тиісті аумақтық органына
ұсынылады. Жергілікті бюджеттік бағдарламалар әкімшісінің әрқайсысына
жергілікті қаржы органы осы әкімшінің бюджеттік бағдарламалары бойынша
тиісті бюджеттің шығыстарының тізімдемесін жолдайды. Облыстың, Астана және
Алматы қалаларының жергілікті атқарушы органы жоспарланған жылдың 15
ақпанынан кешіктірмей Қаржы министрлігіне облыс бюджетінің кірістері мен
шығыстарының жиынтық тізімдемесін ұсынады.
Бюджеттерден қаражат тиісінше барлық деңгейлердегі республикалық және
жергілікті бюджеттерінде көзделген шығыстарына ғана бөлінеді.
Республикалық бюджеттік бағдарламалардың әрбір әкімшісі, бюджеттік
бағдарлама, кіші бағдарлама және ерекшелік бойынша республикалық бюджеттің
қаражатын жұмсауды қаржыландырудың ағымдағы қаржы айына арналған
лимиттерінің көлемін ақшаның, секвестрлеуге жатпайтын республикалық
бюджеттік бағдарламалар бойынша шығыстардың болжамды көлемін, сондай-ақ
үкіметтік борышты өтеу және оған қызмет көрсету сомаларын, республикалық
бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің бюджеттік қаржыға деген айлық
қажеттілігін ескере отырып, республикалық бюджет шығыстарының бекітілген
тізімдемесі шегінде Қаржы министрлігі бекітеді.
Егер республикалық бюджетке ақшаның іс жүзіндегі түсуі болжамды
көрсеткіштерден төмен болған жағдайда, республикалық бюджеттік
бағдарламалардың әрбір әкімшісі бойынша қаржыландыру лимиттерінің
көлемдерін шығыстардың мынадай басымдылығын:
-үкіметтік борышты өтеу және оған қызмет көрсету жөніндегі шығыстарды;
-атқарылмауы республикалық бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік
мекемелердің кредиторлық берешегінің пайда болуына әкеп соқтыратын
шығыстарды;
-қаржыландырылуы Қазақстан Республикасы Үкіметінің тиісті шешімдерінің
негізінде жүзеге асырылатын шығыстарды;
-басқа да шығыстарды ескере отырып Қаржы министрлігі белгілейді.
Ел экономикасының ырғақты дамуы мемлекет қазынасының қомақтануымен
байқалып отырғаны белгілі. Алайда, қоржын тоқ екен деп, Үкімет тоқмейілсіп
көрген жоқ. Ал, Парламент депутаттары болса, келер жылдың бюджет жобасын
талқылау кезінде барынша көсілгілері келді. Осы жәйттер Парламент
Палаталарының бірлескен отырысында айқын көрініс тапты. Әрине бүкіл еліміз
жыл бойы өзіне бөлінген осы қаржы арқылы күн көретіндіктен, оның жеті рет
өлшеніп,бір рет келісілгені дұрыс та секілді. Осы орайда келер жылдың
бюджетін 13,5млрд. теңгеден 60млрд. теңгеге дейін көтеру деген кейбір
депутаттардың артықтау сілтемесін де, оған тызылдай қарсы шыққан Үкімет
командысының айтқан уәждерін де түсінуге болады. Себебі, депутаттар өздерін
сайлаған халыққа қаржы бөлінуін, ал үкіметтегілер түсетін пайданы үнемдеуді
мақсат тұтады. Оның үстіне бюджеттен жұмсалатын қаржыны табатын да Үкімет.
Сондықтан да олар өздерінің шамалары жететін сомаларды айтады. Ал, егер ол
қаржыны тауып алмаса, жыл аяғында көресіні ең алдымен осы депутаттардан
көретінін сезеді.
Міне, осы себептен Үкімет 2003 – жылға арналған республикалық бюджет
туралы Заң жобасын жасауға тыңғылықты даярлықпен кірісті. Тіпті, бюджет
әзірленіп жатқан кездері Премьер министр Иманғали Тасмағанбетов Астанадан
ұзап шықпай, қарамағындағы атқару билік мүшелерімен отыз шақты рет келер
жылдың басты құжатын пысықтаумен болды. Нәтижесінде, бір жарым ай бойы
әбден сілкіленген бюджет жобасы тұңғыш рет кері қайтарылмай қабылданды. Бұл
Үкімет мүшелерінің үлкен жеңісі еді. Оның үстіне 2000-жылдарға дейінгі
бюджет жобалары өмір сүру мақсатын ғана көздесе, келер жылғы бюджет
жобасы алғаш рет жасампаздық бағытын бетке алды.
Әрине, қолда бар ақшаны тиімді пайдаланудың пайдасы көп. Бірақ, ешкімді
ренжітіп алмас үшін, яғни біреуге кем, екіншісіне артық кетіп қалмас үшін
әрбір тиынды біртіндеп санап шығу қажет. Мысалы, өткен жылы студенттер
стипендиясына бөлінген қаржының 300миллион теңгесі игерілмей қалыпты. Міне,
осындай жағдай қайталанбас үшін келер жылдың бюджеті мұқият тәптіштелді.
Соған қарамастан 25-26 қарашада өткен Үкімет пен Парламент палаталарының
біріккен алғашқы жартысында 2030-жылға арналған республикалық бюджет
туралы Заң жобасы бірінші оқылымнан - ақ қабылданды. Дегенмен де,
депутаттар қабылданған бюджет кестесіне 270-тей өзгерістер енгізіп, келер
жылғы бюджеттің кіріс бөлігін 10млрд. теңгеге ұлғайту жөнінде ұйғарым
шығарды.
Төтенше жағдайлар жөніндегі агенттікті 275млн теңгеге Астанаға көшіру,
Эйр Қазақстан авиакомпаниясының 50% акциясын, Эйр Астана
авиакомпаниясының 10% акциясы мен құрал жабдықтарын сатып алу, жоғары оқу
орындарының студенттеріне берілетін шәкіртақы мөлшерінің төмендетілуі де
Парламент ғимаратының түңдігін желп желп еткізумен болды. Бірақ та,
депутаттардың даурыққан дауыстарын Үкімет мүшелерінің дәйекті дәлелдері
тыпыр еткізбей басып, өз ұсыныстарын қабылдатуларымен тынды. Келесі жылдың
бюджетіне түсетін түсімдер 621 млрд.555млн. 690мың теңгеге (ЖІӨ - 15
пайызы), шығыс бөлігі 704,4 млрд. теңгеге көлемінде белгіленді. Демек,
биылғы бюджет 2002- жылғымен салыстырғанда 96 млрд,151 млн, 294мың теңгеге
өскен. Осының нәтижесінде,2003- жыл биылғы жылмен салыстырғанда денсаулық
сақтау саласына 38 пайыз, білім беру саласына – 33,6 пайыз, әлеуметтік
көмек пен әлеуметтік қамсыздандыру саласына - 5,9 пайыз артық қаржы
бөлінді. Бұл – келер жылғы бюджеттің халық жағдайына айтарлықтай көңіл
бөліп жатқанын байғатады. Ендеше, 2003- жылдың бюджетін Премьер – министр
И.Тасмағамбетов айтқандай, “әлеуметтік сенім бюджеті”-деп атауға әбден
болады.
Қазақстан Республикасының “Білім туралы” 1999 жылғы 7 маусымдағы және
“2004 жылға арналған республикалық бюджет туралы”2003 жылғы 5 желтоқсандағы
Заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулы етеді:
1.Қоса беріліп отырған:
а.республикалық бюджеттен қаражат алатын білім беру ұйымдарында
кәсіптік орта білімді мамандар даярлауға 20042005 оқу жылына арналған
мемлекеттік білім беру тапсырысы;
б.кәсіптік жоғары білімді мамандар даярлауға 20042005 оқу жылына
арналған мемлекеттік білім беру тапсырысы;
в.жоғары оқу орындарына және ғылыми ұйымдарда жоғары оқу орнынан
кейінгі кәсіптік білімді мамандар даярлауға 20042005 оқу жылына арналған
мемлекеттік білім беру тапсырысы;
г.құпия;
бекітілсін.
2.Қазақстан Респуликасының Білім және ғылым министрлігі республикалық
бюджеттен қаражат алынытын білім беру ұйымдарында кәсіптік орта білімді,
жоғары оқу орындарында және ғылыми ұйымдарда кәсіптік жоғары білімді және
жоғары оқу орнынан кейінгі кәсіптік білімді мамандарды даярлауға арналып
бекітілген мемлекеттік білім беру тапсырыстарын орналастыруды жүргісін.
3.Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап күшіне енеді.
Республикалық бюджеттен қаражат алатын білім беру ұйымдарында кәсіптік орта
білімді мамандар даярлауға 2004-2005оқу жылына арналған мемлекеттік білім
беру тапсырысы.
Коды Кәсіптік орта білімді Мемлекеттік білім беру тапсырысы
мамандар даярлау бағыттарының
атауы
Күндізгі Сырттай Оның ішінде
оқыту оқыту қазақ
тілінде
оқыту
Білім беру ұйымдарының білім
беру қызметін сатып алуды
бюджеттен төлеу арқылы
Мәдениет және өнер 280 160
мамандықтары
0604002 Аспапта орындаушылық 65 30
0606002 Ән салу 15 10
0607002 Хорда дирижерлік ету 10 5
0608002 Музыка теориясы 10 5
0610002 Эстрада музыкалық өнері 30 15
0611002 Хореографиялық өнер 70 40
0612002 Актерлік өнер 10 5
0613002 Цирк өнері 10 10
0614002 Театр-сәндеу өнері 5 5
0616002 Мүсін 5 5
0617002 Кескіндеме 10 5
0619002 Сәндік-қолданбалы және 25 15
халықтық кәсіпшілік өнер
0640002 Дизайн 15 10
Экономика мамандықтары 320 125
0703002 Қаржы 100 25
0714002 Салық ісі 100 50
0701002 Статистика 25
0730002 Қазынашылық іс 95 50
Техникалық мамандықтары 325 75
1804002 Пайдалы қазбалардың кен 25 25
орындарын барлау және
іздеудің геофизикалық
әдістері
1811002 Пайдалы қазбалардың кен 25 -
орындарын іздеу, барлау және
геологиялық түсіру
1813002 Гидрогеология және инженерлік50 25
геология ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz