Лас суларды тазалау әдістері



I. Кіріспе.
II. Негізгі бөлім:
а) Өндіріс әдістерімен суды тазарту;
в) Су қағының түрлері, оны түздірмеу және одан тазарту әдістері;
III. Қорытынды.
Судың универсалдық қасиеті болғандықтан химиялық өндіріс орындарында алатын орны ерекше. Мысалы: су шикізат – сутек; күкірт қышқылын, азот қышқылын, натрий сілтісін және т.б. көптеген өнімдерді өндіретін өндірістерде: су ыдырау реакцияларында, гидраттау және гидролиздеу процестерінде өте көп мөлшерде жұмсалынады. 1т вискоз талшығын өндіргенде 2500м3, 1т аммиак өндіргенде 1500м3, 1т күкірт қышқылын өндіргенде 50м3 су жұмсалынады. Су еріткіш ретінде, жылу тасымалдағыш ретінде де көп мөлшерде жұмсалынады. Су тек қана жұмсалмайды, кейбір химиялық процестердің нәтижесінде ол көп мөлшерде бөлініп шығады (тас көмірді, ағашты жоғары температурада құрғақ айдағанда, көмірсутектерін жаққанда, аммиакты тотықтырғанда және т.б. процестер нәтижесінде). Гидрогеологтардың түсінігі бойынша – «Біздің планетамыз су қаптаған шар». Судың жалпы көлемі 1454 млн км3, ал осы көлемнің ішуге жарамды тұщы су тек қана 0,3%. Жер шарының 70% қабатын мұхит пен теңіз қоршаған, егер жер шарын идеалды шар деп есептеп, бар суды шар бетіне жайса тереңдігі 4000м мұхит пайда болар еді.
Химиялық өндіріс орындарында қажет су осы кезде 69% мөлшерінде «айналмалы су» мен қамтамасыз етілген.
Су құрамы судың тегіне тәуелді. Тегіне тәуелді су: атмосфералық, жер бетіндегі және жер астындағы суға жіктеледі.
Атмосфералық су – жаңбыр және қар сулары құрамында болатын қоспалар: еріген түрде СО2, О2, азот оксидтері, күкірт оксидтері, кейбір органикалық заттар және шаң (тозаң). Еріген минерал тұздары болмайды.
Жер бетіндегі су – өзен, көл және теңіз, мұхит сулары. Су құрамында тұз, газ, негіз, қышқыл және т.б. қоспалар болады. Теңіз суларында еріген тұз мөлшері 10г/кг, кейде одан көп болады.
Жер астындағы су – артезиан суы, құдық, қайнар, гейзер, (оқтын – оқтын фонтан болып шашып ататын ыстық су) сулары. Жер астындағы су құрамында: топырақ және тау жынысына тәуелді әр түрлі еріген тұздар болады, органикалық қоспалар әдетте кездеспейді.
Су сапасы – физикалық және химиялық көрсеткіштермен сипатталынады, олар: мөлдірлігі, түсі, исі, температурасы, жалпы тұз мөлшері, су кермектілігі, тотығу шамасы және су реакциясы (сутек көрсеткіші - рН). Осы көрсеткіштер су құрамындағы қоспалардың бар жоғын анықтайды.
Жалпы тұз мөлшері – су құрамындағы минералдық және органикалық қоспаларды сипаттайды. Жалпы тұз мөлшерін анықтау үшін 1л суды буландырып, ыдыс түбінде қалған құрғақ қалдықты 105 – 1100С температурада тұрақты салмаққа дейін қыздырады. Құрғақ қалдық миллиграммен өлшенеді (мг/л).

Жоспар:

I. Кіріспе.
II. Негізгі бөлім:
а) Өндіріс әдістерімен суды тазарту;
в) Су қағының түрлері, оны түздірмеу және одан тазарту әдістері;
III. Қорытынды.

ЛАС СУЛАРДЫ ТАЗАЛАУ ӘДІСТЕРІ
1. Табиғи және өнеркәсіптік суларына сипаттама.
Судың универсалдық қасиеті болғандықтан химиялық өндіріс орындарында алатын орны ерекше. Мысалы: су шикізат - сутек; күкірт қышқылын, азот қышқылын, натрий сілтісін және т.б. көптеген өнімдерді өндіретін өндірістерде: су ыдырау реакцияларында, гидраттау және гидролиздеу процестерінде өте көп мөлшерде жұмсалынады. 1т вискоз талшығын өндіргенде 2500м3, 1т аммиак өндіргенде 1500м3, 1т күкірт қышқылын өндіргенде 50м3 су жұмсалынады. Су еріткіш ретінде, жылу тасымалдағыш ретінде де көп мөлшерде жұмсалынады. Су тек қана жұмсалмайды, кейбір химиялық процестердің нәтижесінде ол көп мөлшерде бөлініп шығады (тас көмірді, ағашты жоғары температурада құрғақ айдағанда, көмірсутектерін жаққанда, аммиакты тотықтырғанда және т.б. процестер нәтижесінде). Гидрогеологтардың түсінігі бойынша - Біздің планетамыз су қаптаған шар. Судың жалпы көлемі 1454 млн км3, ал осы көлемнің ішуге жарамды тұщы су тек қана 0,3%. Жер шарының 70% қабатын мұхит пен теңіз қоршаған, егер жер шарын идеалды шар деп есептеп, бар суды шар бетіне жайса тереңдігі 4000м мұхит пайда болар еді.
Химиялық өндіріс орындарында қажет су осы кезде 69% мөлшерінде айналмалы су мен қамтамасыз етілген.
Су құрамы судың тегіне тәуелді. Тегіне тәуелді су: атмосфералық, жер бетіндегі және жер астындағы суға жіктеледі.
Атмосфералық су - жаңбыр және қар сулары құрамында болатын қоспалар: еріген түрде СО2, О2, азот оксидтері, күкірт оксидтері, кейбір органикалық заттар және шаң (тозаң). Еріген минерал тұздары болмайды.
Жер бетіндегі су - өзен, көл және теңіз, мұхит сулары. Су құрамында тұз, газ, негіз, қышқыл және т.б. қоспалар болады. Теңіз суларында еріген тұз мөлшері 10гкг, кейде одан көп болады.
Жер астындағы су - артезиан суы, құдық, қайнар, гейзер, (оқтын - оқтын фонтан болып шашып ататын ыстық су) сулары. Жер астындағы су құрамында: топырақ және тау жынысына тәуелді әр түрлі еріген тұздар болады, органикалық қоспалар әдетте кездеспейді.
Су сапасы - физикалық және химиялық көрсеткіштермен сипатталынады, олар: мөлдірлігі, түсі, исі, температурасы, жалпы тұз мөлшері, су кермектілігі, тотығу шамасы және су реакциясы (сутек көрсеткіші - рН). Осы көрсеткіштер су құрамындағы қоспалардың бар жоғын анықтайды.
Жалпы тұз мөлшері - су құрамындағы минералдық және органикалық қоспаларды сипаттайды. Жалпы тұз мөлшерін анықтау үшін 1л суды буландырып, ыдыс түбінде қалған құрғақ қалдықты 105 - 1100С температурада тұрақты салмаққа дейін қыздырады. Құрғақ қалдық миллиграммен өлшенеді (мгл).
Су мөлдірлігі - фотоэлемент көмегімен немесе цилиндр түбіне орналасқан белгіні көре алатын тереңдікті көздеу арқылы анықталынады (белгілі эталон - шкаламен салыстырылады).
Су реакциясы - судың қышқылдық немесе сілтілік сипаттамасы: егер рН = 6,5 - 7,5 болса су бейтарап, рН 6,5 болса, онда қышқылды су, рН болса, онда сілтілік су болады.
Су кермектілігі - судың калций, магний және темір (II) катиондарының болуына байланысты туған қасиеттерінің жиынтығы. Еріген түрінде кальцийдің және магнийдің тұздары көп су кермекті су деп аталады. Кермек суда сабын аз көпіреді, ет және көкөніс нашар піседі, ондай суларды қайнатқанда қазандардың, самаурындардың ішіне су қағы тұрып алады. Су кермектілігі уақытшы, тұрақты және жалпы болып үшке бөлінеді.
Уақытша кермектік - су құрамында кальций және магний бикарбанаттары болуына тәуелді. Суды қайнатқанда ол тұздар суда ерімейтін тұздарға ауысып тығыз тұнба түзеді.
Тұрақты кермектік - су құрамында кальций, магний, хлоридтер, сульфаттар, нитраттардың болуынан туады. Онда су қайнағанда ешқандай химиялық өзгеріске ұшырымайды, тұздар су құрамында сол қалпында қалады.
Жалпы кермектік - уақытша және тұрақты кермектік қосындысы.
Кермектік өлшемі - 1л судағы кальций ионының немесе магний ионының миллиграмм эквивалент санына тең болады. Су кермектігі бірге тең 1л суда 1мгэкв кальций ионы, яғни 20,04мг Са2+ немесе 12,16 Мg2+ катиондары болады.
Судың кермектілігіне байланысты (мг*эквл) су өте жұмсақ кермекті (0 - 1,5); жұмсақ (1,3 - 2); кермекті (6 - 10) және өте кермекті (110) болып жіктелінеді.

2. Өндіріс әдістерімен суды тазарту
Жаратылыс суда еріген заттардан басқа, ерімеген түзінді заттар - құмның, саз балшықтың, өсімдік, жәндіктердің қалдықтары және түрліше микроорганизмдер болады. Микроорганизмдер арасында адамға, малға ауру жұқтыратындары болуы мүмкін.
Суды тазарту (өндіріске дайындау) әрекеттері: мөлдірлендіру, коллойдтық ерітінділерден ажырату, зиянсыздандыру, жұмсарту, тұзсыздандыру және газсыздандыру.
Мөлдірлендіру - су құрамындағы механикалық қоспалардан суды тазарту үшін кең көлемді тұндырғыштарды тұндырып, қалған заттардан ажырату мақсатпен беткі қабатына активтелінген көмір түйіршіктері жайылған құм сүзгіштен өткізіледі. Коллойдтық күйіндегі қоспалардан тазарту үшін механикалық қоспалардан тазартылған суға коагулянттар ретінде темір немесе алюминий сульфаттары жұмсалынады. Олар суда гидролизденіп оң зарядты коллойд бөлшектерін түзіп судағы теріс зарядты коллойдтық бөлшектердің зарядтарын бейтараптап, коагуляция процесін туғызады, яғни зарарсыздалған судағы коллойдтық күйдегі бөлшектер іріктелініп тұнады. Олардың тұну процесінің жылдамдығына коагулянт тұздарының гидролизденуінен қосымша пайда болған, суда нашар еритін аморфты гидроксидтер коагуляцияланған бөлшектер адсорбциялап резервуар түбіне жиналуына үлкен әсер етеді. Коагуляттар тек қана коллойдтық бөлшектерді тұндырмай, тағы да су құрамындағы бикарбонаттарды суда нашар еритін тұздарға айналдырып, тұнбаға түсіреді, нәтижесінде су жұмсарады. Мысалы, Al2(SO4)3 + 6H2О = 3H2SO4 + 2Al(OH)3
Al2(SO4)3 + 3Са(НСO3)2 = 3СаSO4 + 6СО2 + 2Al(OH)3
Суды зиянсыздандыру - суды микроорганизмдерден және бактериялардан тазарту әдістері: хлорлау, озондау немесе қайнату.
Ауыз суларына хлор жіберіп зиянсыздандырады. 1т суға 0,7г ғана хлор жеткілікті болады. Кальций бипохлоридін суға қосқанда жүретін химиялық процестің механизмі:
Са(ОСl)2 + СО2 + H2О = СаСО3 + 2НСlO
НСlO -- НСl + O
Атом күйіндегі оттек өте күшті болғандықтан судағы микроорганизмдер қырылады да, органикалық қосындылар тотығады. Суды тағы да басқа әдістермен зиянсыздандыруға болады, мысалы, күміс иондарымен және ультракүлгін сәулесімен ультра қысқа толқынмен.
Суды жұмсарту - су құрамындағы ерітінді түріндегі кальций және магний тұздарынан жарым - жартылай немесе толық тазарту. Суды жұмсарту әдістері: физикалық, химиялық және физико - химиялық әдістерге жіктелінеді.
Физикалық әдіс - суды термиялық өңдеуге негізделінген, яғни қайнау, дистилляциялау және қатыру.
Химиялық әдістер - суды химиялық қосылыстардың ерітінділерімен өңдеуге негізделген.
Физика - химиялық әдіс - ион алмасу әдісі:
Ион алмасу әдісі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Көліктік кәсіпорындардың суды ластау түрлері
Ағынды суларды тазарту әдістері
Лас суларды залалсыздандыру әдістері
Суды тазалаудың жаңа технологиялары
Алматы қаласының ластанған суларын тазартудың тиімділігі
Қызылорда қаласының төгінді суларын биологиялық жолмен тазартуды жақсарту
Мұнаймен ластану концентрациясы
Тұрмыстық, өнеркәсіптік және ауыл шаруашылық ағынды сулар
ТАЗАЛАУ ҒИМАРАТЫНДА ҚОЛДАНЫЛАТЫН (ҚАЗІР ҚОЛДАНЫЛЫП ЖАТҚАН СОЛ ЖЕРДЕ) ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАР
Су ресурстарының тазалануы мен ластануы
Пәндер