Нарық мәні және оның маркетингтік тұтынушының түрлері

Нарық — маркетинг әрекеттеріне байланысты мүдделер тоғысатын біртұтас құрамды орта. Ал қажеттіліктің нақты бағанына қарай ондағы болашақ тауарларлы топтарға немесе түрлерге бөлу нарықты сегменттеу деп аталалы.
Нарықтық жалпы мүмкіндіктерін тұтынушылардың мұқтаждық айырмашылықтарына немесе оларды тауар өткізуге қатысты шаралар қабылдау дәрежесіне байланысты реттеп отыру — нарықты зерттеуге қолайлы жағдай туғызумен бірге, өндіріс-тауар өткізуді соған сәйкес икемді ұйымдастыруға жәрдем етеді Тұтынушылар қабілетін және олардың тауарға деген тауар топтары нарықтың сегменттік сыйымдылығы мен сапалық құрамын көрсетеді және бұл стратегиялық бағдарлама жасауға негіз болады.
Нарықтық құрамы және сегменттік қалыптасуы тұтынушылар ортасының өзіне тән географиялық орналасуына, табиғи жағдайына, оларлық ұлттық ерекшеліктеріне, әлеуметтік-экономикалық даму дәрежесіне және тутынушының сатып алу қабілетіне тікелей байланысты. Сондай-ақ ол нарық түлерін ажырата білуге септігін тигізеді.
Нарықты сегменттеу өзіндік ерекшеліктері бойынша мынадай бірнеше түрге бөлінеді:
Макросегменттеу. Мұнда тұтынушылар жеке мемлекет, ірі аймақтар шеңберлері қарастырылады. Олардың табиғи-географиялық орталары, экономикалық потенциалы, шаруашылық құрамдары, жетекші (басталады) салалары, техиологиялық даму деңгейі есепке алынады.
Микросегменттеу. Нарық түрлерін белгілі бір мемлекеттің ішкі ерекшеліктеріне сәйкес бөледі. Онда экономикалық аудандардың кәсіптік бағдарға қарай мамандандырылуы олардың жергілікті ерекшеліктері, сол жерді мекендейтін халықтық әлеуметтік- экономикалық жағдайлары салт-дәстүрлері мен өндіріс жаңалықтарына деген өзіндік көзқарастары сегмент құрамына жатуы мүмкін.
Түпкілікті сегменттеу. Оның алғашқы элементі жалпы тұтыну тұрғысынан қаралып, нақты қолданатын саласына дейін жеткізіледі. Мысалы, басты элемент көмір болса, ол сапасына, жыныс құрамына және маркасына қарай электроэнергия алуға, кокстік концентрат өндіруге, коммуналдық мұқтажға т. б. дейін бөлінеді.
Кеңінен сегменттеу. Тұтынушылардың санаулы топтарынан басталып, одан әрмен қарай өз өрісін кеңейте береді. Мысалы, автомобильлерге арналған қосалкы бөлшектер: автобустарға, жеңіл және жүк машиналарына бөлініп қаралады.

1. Есімжанова СР Маркетинг негіздері бойынша жинағы
Авлматы 1998 ж.
2. Сатыпалдыұлы С. Маркетинг нарық тұтыну
Алматы 1999 ж.