Қазақ жеріне жоңғар шапқыншылығы. «Ақтабан шұбырынды,Алқакөл сұлама»

1 Қазақ жеріне жоңғар шапқыншылығы. «Ақтабан шұбырынды,Алқакөл сұлама»
2 Қазақ халқының жоңғар басқыншылығына қарсы азаттық күресі
3 Кіші және Орта жүздің Ресей бодандығын қабылдауы.
4 Патшалық Ресейдің18ғ Қазақстандағы отарлау саясаты

18 ғ бас кезіндегі қазақ хандығының ішкі және сыртқы жағдайы өте қиын жағдайда болды.Ішкі жағдайда билікке ұмтылған сұлтандар хандықтың ішкі бірлігін бұзды.Ал сыртқы жағдайда Солтүстік-батыстан башқұрттар,орал казактары,Солтүстік Сібір казактары ,Оңтүстік Қоқан,Бұқар хандықтары үнемі қазақ хандықтарына шабуыл жасаумен болды.Бұлардың ішіндегі қазақ хандығына зор туғызғаны шығысымыздағы жоңғар мемлекеті еді.18ғ. бас кезінде тәуке хан қазақ жүздерінің басын біріктіріп,жоңғар шапқыншылығына тойтарыс бере білді.М:1710 жылы болған құрылтайда Жоңғарларға қарсы бірігу мәселесі шешілді.Соның нәтижесінде 1711,1712 ж болғаен жоңғар шапқыншылығына тойтарыс берді.1713 жылы Тәуке хан бастаған қазақ жасақтары жоңғарияға шабуыл жасайды.1718ж Тәуке хан қайтыс болғаннан кейін, қазақ жүздерінің арасындағы алауыздық күшейді.Біртұтас қазақ хандығы 3 жөүзге бөлініп кетті.1722ж Қытай императоры қайтыс болғаннан кейін Қытаймен арадағы қарым-қатынас ты реттеген жоңғарлар 1723 ерте көктем де қазақ жеріне басып кірді.Үш жүзге бөлінген қазақ жасақтары тойтарыс бере алмады.1724-1725 ж Жоңғарлар Ташкент,Түркістан қалаларын басып алады. Түркіс тан-Астана .Қазақ халқы осы жылддары халықтың басындағы ауыр мқасіретті жылдар ретінде Халық бұл кезеңдi “Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама” деп атады.Қазақ даласына қаншама жаудың шапқыншылық жасағаны, жеріне алартып, халқына тыныштық бермегені, сол үшін де тала қантөгістердің болғаны аян. Соның бірі - «Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама» оқиғасы.Бұл кезеңді сипаттайтын «Елім-ай» әнін білмейтін қазақтың кәрі-жасы кемде-кем шығар. Мұнан үш жүз жылға жуық уақыт бұрын шығарылған туынды қазақтың басына түскен сол бір ауыр күндердің өшпес ескерткіші іспеттес. Қазақты бірлікке, елдікке, ерлікке, ынтымаққа үндейтін бұл әнді ұмытпау — жастар үшін бүгінгі таңда өте маңызды.Ұлттық қасіреттің символына айналған «Елім-ай» әні көптеген киношығармалардың негізгі лейтмотивіне айналды
Қазақ халқының жоңғар басқыншылығына қарсы азаттық күресі
Халқымыздың басындағы қиын кезінде халқымыздың арасынан шыққан билер Ұлы жүзден Төле би,Орта жүзден Қазыбек би,Кіші жүзден Әйтеке би бытырап кеткен халықтың арасынан шыққан батырлар Қаракерей Қабанбай ,Қанжығалы Бөгенбай,Шапырашты Наурызбай және басқа батырларымыз жауға қарсы қол бастады .Соның нәтижесінде 1726ж Бұланты өзеннің жанында Жоңғарларға қарсы 1-ші тойтарыс берді.Бұл жеңіс қазақтар ды руңхтандырып, дем берді.Егер де бірнесе жауға қарсы тойтарыс беруге болатындығына көз жеткізді.Бұланты,өзеннің жанындағы жеңістен кейін Қазақстанның Солтүстік батысы Жоңғарлардан басталды ал,бірақ Жетісу жері жері Жоңғарлардың қоныст болды.Сондықтан 1728 ж қазіргі Оңтүстік Қазақстан облысында Ордабасы деген жерде үш жүздің жасақтары жиналды 1730ж кейін,Қазақ халқының саяси тарихына Абылай сұлтан шықты алғашқыда1734 ж Жоңғарлардың батырлармен жекпе-жектен кейін көзге түскеннен кейін өзінің қайраткерлігімен ,ақылдығымен қазақ жасақтарын өз төңірегіне жинады.1745ж жоңғар ханы Қалдан Серен қайтыс болды.Міне,осыдан кейін жоңғар хандығында оның ұрпақтар арасында билік үшін күрес жүргізді.Осы сәтті пайдаланған Абылай сұлтан 1753ж Жоңғар хандығына шапқыншылық жасады.Абцылай ханның халқымыздың алдындағы сіңірген еңбектерін айтқанда мынандай басты үш еңбегін баса айтқанымыз жөн.