Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы халықаралық ұйым

Жоспар
Кіріспе

1 Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы
2 ШЫҰ келесідей негізгі қағидаттарды үстанады
3 Он жыл ішінде Шанхай ынтымақтастық ұйымы
4 Астанада Шанхай Ынтымақтастық Ұйымының мерейтойлық саммиті табысты аяқталды

Қазақстан, Қырғызстан, Қытай, Ресей мен Тәжікстан басшылары Шекара аймағындағы әскери саладағы сенім шараларын нығайту туралы келісім (Шанхай қаласы, 1996 ж.) мен Шекара аймағындағы әскери күштерді өзара қысқарту туралы келісімге (Мәскеу қаласы, 1997 ж.) қол қойғаннан кейін құрылған «Шанхай бестігі» тетігінің негізінде 2001 жылы Шанхай ынтымақтастық ұйымы (ШЫҰ) құрылды.
2002 жылғы 7 шілдеде қабылданған ШЫҰ Хартиясына сәйкес Ұйымның негізгі мақсаттары: өзара сенім, достық пен тату көршілікті нығайту; саяси, сауда-экономикалық, ғылыми-техникалық, мәдени, білім беру, энергетикалық, көлік, экологиялық және басқа салалардағы ынтымақтастықты қолдау.
Қазіргі кездегі ШЫҰ мүшелері: Қазақстан, Қытай, Қырғызстан, Ресей, Тәжікстан мен Өзбекстан. ШЫҰ жанындағы бақылаушы статусына ие елдер: Монғолия (2004 жылдан бастап), Үндістан, Иран және Пәкістан (2005 жылдан бастап). 2009 жылы маусымда Екатеринбургте өткен саммиттте қабылданған шешім бойынша Белоруссия мен Шри-Ланка сұхбат бойынша әріптес мәртебесіне ие болды.
Шанхай ынтымақтастық ұйымы – қандай да бір елге қарсы бағытталған әскери блок емес және жабық альянс та емес, ол кең халықаралық ынтымақтастыққа бағытталған құрамы кеңейтілуі мүмкін ашық ұйым. ШЫҰ-ның қазіргі кездегі негізгі мақсаттары: өңірдегі бейбітшілікті, тұрақтылық мен қауіпсіздікті қолдау, сауда-экономикалық ынтымақтастықты дамыту.
ШЫҰ жоғары органы ШЫҰ-ға мүше мемлекеттердің мемлекет басшыларының кеңесі болып табылады. Кеңес басымдылықтарды белгілеп, Ұйым қызметінің негізгі бағыттарын айқындайды, оның ішкі құрылымы мен жұмыс істеу негізгі мәселелерін шешеді, басқа мемлекеттермен және халықаралық ұйымдармен қарым-қатынасын реттейді, сонымен қатар халықаралық өзекті мәселелерді қарастырады.

Пән: Халықаралық қатынастар
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы, (ШЫҰ) — 1996 жылы Шанхай бестігі деп атаумен
құрылған халықаралық ұйым. Құрылтайшылар болып
алдынан Қазақстан, Қырғызстан, Қыта й, Ресей және Тәжікстан кірген.

2001 жылдың маусымның 1 Өзбекстан ұйымға кіргеннен бастап Шаңхай
Ынтымақтастық Ұйымы (ШЫҰ) деген атпен тұрақты істейтін үкімет-аралық ұйым.

Қазақстан, Қырғызстан, Қытай, Ресей мен Тәжікстан басшылары Шекара
аймағындағы әскери саладағы сенім шараларын нығайту туралы келісім (Шанхай
қаласы, 1996 ж.) мен Шекара аймағындағы әскери күштерді өзара қысқарту
туралы келісімге (Мәскеу қаласы, 1997 ж.) қол қойғаннан кейін құрылған
Шанхай бестігі тетігінің негізінде 2001 жылы Шанхай ынтымақтастық ұйымы
(ШЫҰ) құрылды.
            2002 жылғы 7 шілдеде қабылданған ШЫҰ Хартиясына сәйкес Ұйымның
негізгі мақсаттары: өзара сенім, достық пен тату көршілікті нығайту; саяси,
сауда-экономикалық, ғылыми-техникалық, мәдени, білім беру, энергетикалық,
көлік, экологиялық және басқа салалардағы ынтымақтастықты қолдау.
            Қазіргі кездегі ШЫҰ мүшелері: Қазақстан, Қытай, Қырғызстан,
Ресей, Тәжікстан мен Өзбекстан. ШЫҰ жанындағы бақылаушы статусына ие елдер:
Монғолия (2004 жылдан бастап), Үндістан, Иран және Пәкістан (2005 жылдан
бастап). 2009 жылы маусымда Екатеринбургте өткен саммиттте қабылданған
шешім бойынша Белоруссия мен Шри-Ланка сұхбат бойынша әріптес мәртебесіне
ие болды.
            Шанхай ынтымақтастық ұйымы – қандай да бір елге қарсы
бағытталған әскери блок емес және жабық альянс та емес, ол кең халықаралық
ынтымақтастыққа бағытталған құрамы кеңейтілуі мүмкін ашық ұйым. ШЫҰ-ның
қазіргі кездегі негізгі мақсаттары: өңірдегі бейбітшілікті, тұрақтылық мен
қауіпсіздікті қолдау, сауда-экономикалық ынтымақтастықты дамыту.
            ШЫҰ жоғары органы ШЫҰ-ға мүше мемлекеттердің мемлекет
басшыларының кеңесі болып табылады. Кеңес басымдылықтарды белгілеп, Ұйым
қызметінің негізгі бағыттарын айқындайды, оның ішкі құрылымы мен жұмыс
істеу негізгі мәселелерін шешеді, басқа мемлекеттермен және халықаралық
ұйымдармен қарым-қатынасын реттейді, сонымен қатар халықаралық өзекті
мәселелерді қарастырады.
Кеңес жылына бір рет жиналады. Мемлекет басшыларының кеңесін ұйымдастырған
мемлекет басшысы мемлекет басшыларының кеңесінің отырысында төрағалық
етеді. Мемлекет басшылары кеңесінің кезекті отырысының өтетін жері, әдетте
ШЫҰ-ға мүше мемлекеттердің мемлекет атауларының орыс алфавитінің ретіне
сәйкес белгіленеді.
            ШЫҰ-ға мүше мемлекеттердің Үкімет басшыларының кеңесі (премьер-
министрлер) Ұйым шеңберінде сауда-экономикалық ынтымақтастық саласындағы
өзара ықпалдастықтың негізгі мәселлерін қарайды және шешеді, Ұйым бюджетін
қабылдайды. ШЫҰ-ға мүше мемлекеттердің Сыртқы істер министрлерінің кеңесі
Ұйымының ағымдағы қызметінің, мемлекет басшыларының кеңесінің отырысына
дайындық, халықаралық проблемалар бойынша Ұйым шеңберінде консультациялар
өткізу мәселелерін қарайды. Қажет жағдайда Кеңес ШЫҰ атынан мәлімдеме жасай
алады.
ШЫҰ келесідей негізгі қағидаттарды үстанады: БҮҮ-ның мақсаттары мен
принциптерін үстану; тәуелсіздікті, егемендікті, аумақтық түтастықты
сақтау, бір-бірінің ішкі істеріне араласпау, өзара күш қолданбау және
қолданамын деп қоқанлоқы кәрсетпеу; барлық мүшелердің тең құқықтығы; барлық
мәселелерді өзара кеңесу арқылы шешу; басқа мемлекеттерге немесе ұйымдарға
қарсы бағытталған одақтарға бірікпеу; басқа мемлекеттермен және аймақтық
ұйымдармен әртүрлі диалогқа, пікір алмасуға жүгіну, әріптестікке ашықтық
және даярлық. ШЫ¥ қарулы күштерді қысқартуға, қауіпсіздікке әріптестік
жолымен қол жеткізуге, діңгегі одақтастық емес, әріптестік болып табылатын
жаңа сипаттағы мемлекетаралық қатынастарға, аймақтық әріптестіктің жаңа
үлгісіне негізделген қауіпсіздіктің жаңа түжырымдамасын толық қолдайды.
Бүгінгі таңда ШЫ¥ шеңберіндегі әріптестік қоғамдық өмірдің әртүрлі
салаларын (қауіпсіздік, көлік, мәдениет, төтенше жағдайлардың алдын алу,
салдарын жою; құқық қорғау қызметі және т.б.) қамтиды. Қауіпсіздік пен
экономика саласындағы әріптестік басым бағыт ретінде қаралады. шекара
Қараңыз: Мемлекеттік шекара.[

Кеңес жылына бір рет жиналады. Мемлекет басшыларының кеңесін ұйымдастырған
мемлекет басшысы мемлекет басшыларының кеңесінің отырысында төрағалық
етеді. Мемлекет басшылары кеңесінің кезекті отырысының өтетін жері, әдетте
ШЫҰ-ға мүше мемлекеттердің мемлекет атауларының орыс алфавитінің ретіне
сәйкес белгіленеді.
            ШЫҰ-ға мүше мемлекеттердің Үкімет басшыларының кеңесі (премьер-
министрлер) Ұйым шеңберінде сауда-экономикалық ынтымақтастық саласындағы
өзара ықпалдастықтың негізгі мәселлерін қарайды және шешеді, Ұйым бюджетін
қабылдайды. ШЫҰ-ға мүше мемлекеттердің Сыртқы істер министрлерінің кеңесі
Ұйымының ағымдағы қызметінің, мемлекет басшыларының кеңесінің отырысына
дайындық, халықаралық проблемалар бойынша Ұйым шеңберінде консультациялар
өткізу мәселелерін қарайды. Қажет жағдайда Кеңес ШЫҰ атынан мәлімдеме жасай
алады.
            ШЫҰ-ға мүше мемлекеттерінің министрліктері мен ведомстволары
басшыларының кеңесі өзара ықпалдастықтың нақты салаларындағы ынтымақтастық
мәселлерін қарайды. Сыртқы экономикалық және сауда қызметі, көлік, білім
беру, мәдениет, қорғаныс және төтенше жағдайларға жауапты министрлер
жүйелері бойынша үйлестіру тетіктері жұмыс істейді.
            ШЫҰ шеңберінде Қауіпсіздік кеңесінің хатшыларының, бас
прокурорлардың, жоғарғы соттардың кездесулері тұрақты түрде өткізіледі.
2006 жылы парламенттер спикерлерінің кездесуі өтті.
            ШЫҰ-ға мүше мемлекеттердің ұлттық үйлестірушілерінің кеңесі –
Ұйымның ағымдағы қызметін үйлестіруді және басқаруды жүзеге асыратын орган.
Кеңес Мемлекет басшыларының кеңесіне, Үкімет басшыларының кеңесі мен Сыртқы
істер министрлерінің кеңесіне дайындық жұмыстарын жүргізеді. Кезекті
мемлекет басшыларының кеңесі өтетін елдің ұлттық үйлестірушісі Кеңесте
төрағалық етеді. ШЫҰ-ның тұрақты жұмыс істейтін органдары Пекиндегі Ұйым
Хатшылығы мен Ташкенттегі Аймақтық терроризмге қарсы құрылымының атқарушы
комитеті ұйым алдындағы негізгі міндеттерді шешуде маңызды рөл атқарады..
Муратбек Иманалиев(Қырғызстан өкілі) 2010 жылдың қаңтарынан бастап ШЫҰ Бас
хатшысы, ал Дженисбек Джуманбеков(Қазақстан өкілі)- АТҚҚ атқарушы
комитетінің директоры.
            ШЫҰ Бас хатшысы мен АТҚҚ атқарушы комитетінің директоры мүше
мемлекеттердің азаматтары қатарынан ротация негізінде мемлекеттің атауы
бойынша орыс алфавитінің тәртібі бойынша 3 жылға, әрі қарай ұзарту
құқығынсыз сайланады.
            Қалыптасқан тәжірибе бойынша Ұйымға төрағалық 1 жылдық кезең
ішінде жүзеге асырылады, кезекті саммит аяқталғаннан кейін басталып,
төрағалық етуші мемлекеттің аумағында ШЫҰ-ға мүше мемлекет басшыларының
кезекті отырысын өткізумен аяқталады. 2010 жылы 10-11 маусымдағы Ташкентте
өткен саммитке дейін Ұйымға Өзбекстан төрағалық етті. 2010 жылдың
маусымынан бастап 2011 жылдың маусымына дейін ШЫҰ-ға Қазақстан Республикасы
төрағалық етеді.

Тек 2004 жылдан бері, өңірлік терроризмге қарсы жүйе, 500-ден астам
террорлық актінің алдын алып, мыңдаған адамның жанын сақтап қалған. Жалпы
алғанда, ұйым шеңберіндегі ынтымақтастықтың барлық үш бағыты – қауіпсіздік,
сауда-экономикалық және мәдени-гуманитарлық бағыттар бойынша қарым-
қатынастар тереңдей түсті. Бүгінгі жиында, елбасылары ұйымның 10 жылдық
жұмысын қорытып, төрағалық міндетті Қытай Халық Республикасына беруі
көзделген. Сонымен қатар, саммит қорытындысы бойынша Шанхай ынтымақтастығы
ұйымының онжылдық Астаналық декларациясы қабылданады деп жоспарланып отыр.
Шамамен жарты сағаттан кейін, саммит жұмысы аяқталып, мемлекет басшылары
бұқаралық ақпарат құралдарына сұхбат беруі де жоспарланған. Ұйымға мүше
мемлекеттер басшылары кешелі бері елордамызға келе бастады. Мемлекет
басшысы Нұрсұлтан Назарбаевпен кездескен олар, бір ауыздан Қазақстанның
ұйымға төрағалығы аса жемісті болғанын атап өтіп, атқарылған жұмысқа жоғары
бағаларын беріп жатыр.

Он жыл ішінде Шанхай ынтымақтастық ұйымы барлық сыннан ойдағыдай өтті
Шанхай ынтымақтастық ұйымы қалыптасқаннан бергі он жыл ішінде халықаралық
және діни жағдайдың айтарлықтай өзгеріске ұшырағанына қарамастан, ұйым
барлық сыннан ойдағыдай өтіп, өзін ШЫҰ мүше мемлекеттердің арасында
қалыптасқан жақсы көрші, достас әрі әріптестік қарым-қатынастың
тереңдеуіндегі маңызды тетік ретінде көрсете білді.
Бұл туралы Шанхай ынтымақтастық ұйымына мүше елдердің мемлекет басшылары
қабылдаған ақпараттық хабарламада айтылған.
Ұйым аймақтағы қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, аймақтың әлеуметтік-
экономикалық дамуы мен гүлденуіне көмектесетін көпфункционалды тиімді
құрылымға айналды, - делінген ақпараттық хабарламада.
ШЫҰ-ның 10 жылдығында ұйымға төрағалық еткен Қазақстан өз миссиясын
абыроймен орындады.
Астанада Шанхай Ынтымақтастық Ұйымының мерейтойлық саммиті табысты аяқталды
Кеше Тәуелсіздік сара йын да Шанхай ынтымақтастық ұйымына мүше елдер
мемлекет басшылары кеңесінің оты рысы өтті. Отырыс Ұйым ның он жылдық
мерейтойына ар налды. ШЫҰ-ға мүше елдер мемлекет басшыларының ке ңесінде
Ұйымның өткен он жыл ішіндегі қызметінің нә¬ти желеріне талдау жасалды және
Ұйымды алдағы кезең дерде дамытудың перспек ти ва лары айқындалды. Сон дай-
ақ саммит барысында әлем дік және өңірлік өзекті жағдай лар ға қатысты кең
көлемдегі мәселелер де талқыланды.
Елордадағы еңселі ғимарат тар дың бірі әрі бірегейі – Тәуел сіздік сарайы
есігін айқара аш қаннан бері бұл ғимаратта халық аралық дең гейдегі ірі
жиындар жиі өтіп келеді. Өткен жылдың желтоқсанында ЕҚЫҰ-ның Саммиті,
жақында ғана Бүкіләлемдік Ислам экономикалық форумы та быс ты өткен еді.
Енді, міне, ШЫҰ-ға қатысушы елдер мемлекет басшыларының мерей той лық
саммиті өтіп отыр.

Қазақстанның ШЫҰ аясында Су және азық-түлік комитеті атты тиісті ұлттық
ведомстволар басшыларының деңгейіндегі жаңа құрылым ашуды ұсынатынын да
айтты. Төртіншіден, Қазақстан да ғы және Ресейдегі былтырғы өрттер мен
Жапонияда болған жер сілкінісі Төтенше жағдайлар жөніндегі орталық ашудың
қа¬жет тілігін дәлелдеп отыр. Әріп тес теріме Төтенше жағдайлар жө ніндегі
кеңес құрудың қажет ті лігін де атап өткім келеді, деді Нұрсұлтан Әбішұлы.
Бесінші кезекте Елбасы тұ рақты жұмыс істейтін Ұлтүстілік болжам институтын
құрудың уа қыты жеткенін айтты. Сонымен бірге, ШЫҰ дамуының біртекті
болжамын да әзірлеу қажет, деді Елбасы. Ол үшін барлық ұлттық болжамдық
ресурстардың күшін біріктіріп, ШЫҰ-ның біртекті орталығын ашу керек.
Президент осындай құрылымның арқасында ШЫҰ-2030, ШЫҰ-2050 бол жамдық
жобаларын әзірлеуге бо латынын да көлденең тартты. Бұл алдағы уақытта орын
алуы ық ти мал жаһандық экономикалық дағ дарыстарға қарсы тұру үшін керек.
Одан әрі Елбасы бүгінгі күні дүние жүзінде бүкіләлемдік ва лю та-қаржылық
архитектураның кінәратын табу проблемасы әлі анықталмағанына өкініш
білдірді. Бізге алтынмен қамтамасыз етіл ген ұлтүстілік толыққанды ва люта
қажет. Оны қабылдау ШЫҰ-ның қолынан келеді. Және бүгін жасалған операциялар
– осы істің жолындағы алғашқы қа дам. Мен айтқан осы бес мақ сат – әлемнің
алдағы он жылғы дамуына қа жетті маңызды шаралар. Олар біз дің
халықтарымыздың мүдде¬сін қорғайтын болады, деді Президент. Оларды ШЫҰ-ның
Бес мейірімді істері деп атауға да болар еді.
Сөзінің соңында Н.Назарбаев ШЫҰ-ның ерекшелігі мен тар тымдылығы өздерінің
саяси-дип ломатиялық істерінің ептілігіне және оларды өз мақсаттарына
икем¬деудегі қадамдарына байла нысты екенін атап көрсетті. ШЫҰ-ға мүше
елдердің бәрі де аумақтарының, тарихтары мен мәдениеттерінің әртүрлілігіне
қа ра мастан, тең және бірдей дауыс қа ие. ШЫҰ-ның нақ осы қасиеті әлемде
қызығушылық тудыруда. Сондықтан да әлем біздің Ұйы мымыздан үлкен үміт
күтеді, дей келіп, Нұрсұлтан Әбішұлы бүгін Астанада біздің халықтарымыз
үшін Еуразиядағы бейбітшілік, тұрақтылық және қауіпсіздік жо лындағы жаңа
тарихи тарау ашыл¬ғанына сенімді екенін жеткізді.
Сөзін қорытындылаған Елба сы келесі сөзді ҚХР Төрағасы Ху Цзиньтаоға берді.

Өзбекстан басшысы Шанхай ынтымақтастық ұйымы аясында қол жеткізілетін
келісімдер, оның ішінде есірткімен күрес мәсе ле сі не қатысты
ынтымақтастық, Ұй¬ым ның қызмет тиімділігін арт ты руға, Ұйымға мүше
елдердің тұ рақ тылығы мен қауіпсіздігін қам тамасыз етуге бағытталған қа
дам дар өзінің оң әсерін тигізеді деген ойын жеткізді. Болашақта бірқатар
күрделі мәселелердің түйіні шешіледі деп ойлаймын. Өзбекстан Ұйым үшін
маңызды кез келген үдерістерді қолдауға әзір, деді Ислам Каримов сөзінің
соңында.
Осыдан кейін сөз кезегі ШЫҰ Бас хатшысы Мұратбек Иманалиевке берілді. Ол
өзінің сөзін саммитті ұтымдылықпен ұйым дастырған Қазақстан жағына өзі нің
алғысын жеткізуден бастап, одан әрі Ұйымның бір жыл дың ішінде атқарған
жұмыстары ту ра лы баяндап берді. Ұйым ай мақ тағы қауіпсіздікті сақтау мен
тұ¬рақтылықты қамтамасыз ету тетіктерін жетілдіру жолында мүше елдер
Мемлекет бас шы лары қол қойған келісімдердің негізінде әре кет етті.
Есепті ке зеңде Үкі мет басшылары мен Сыртқы істер министрлері, Бас
прокурорлар, Ішкі істер және Қорғаныс министрлері кеңестері нің оты рыс
тары ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.