«Мұғалімнің озық педагогикалық тәжірибелерін зерттеу мен қорыту педагогикалық проблема»

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 43 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . 3-6

І ТАРАУ. МҰҒАЛІМНІҢ ОЗЫҚ ТӘЖІРБИЕЛЕРІН ЗЕРТТУДІҢ МӘНІ МЕН МАЗМҰНЫ

1. 1. Педагогикалық тәжірибенің мәні мен мазмұны . . . 7-11

1. 2. Мұғалімнің озық педагогикалық тәжірибесін

зерттеудің маңыздылығы . . . 11-14

ІІ ТАРАУ. ЖАҢАШЫЛ ПЕДАГОГТАРДЫҢ ОЗЫҚ ТӘЖІРБИЕЛЕРІН ЗЕРТТЕУДІҢ ФОРМАЛАРЫ МЕН ҰЙЫМДАСТЫРУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

2. 1. Жаңашыл педагогтардың озық тәжірибелерін

пайдаланудың формалары . . . 15-18

2. 2. Қазіргі мектептердегі мұғалімнің озық педагогикалық

тәжірибесін зерттеу және қорытуды ұйымдастырудың

ерекшеліктері . . . 19-25

Қорытынды . . . 26-27

Пайдаланылған әдебиеттер . . . 28

Қосымшалар . . . 29-39

Кіріспе

Курстық жұмыстың өзектілігі:

ХХІ ғасырда білім құнды капиталға айналған, маңыздылығы жөнінен стратегиялық ресурстармен бәсекеге түсе алатын байлық кілтіне айналуда. Жаңа ғасыр табалдырығын әлем таныған тәуелсіз мемлекет ретінде аттаған Қазақстанның болашағы - ғылым мен білімде.

Рухани ізгілікті, мәдени құндылықтарды жаңғырту мен қалыптастыруда, білім мен ғылымды дамтыуда сапалы серпіліс жасалуы тиіс. Сан мың ұрпақтың ортақ мұратын ту етіп, болашаққа қадам басқан біздің еліміз дәл осындай дамыған, білімді, қуатты ел болуы керек. Үшінші мың жылдықта оқытудың жаңа озық тәжірибесін зерттемейінше, мұғалімдер өз беттерінше тәжірибе базасын толыққанды етіп қалыптастырмайынша сауатты, жан-жақты маман болу мүмкін емес. Өз тәжірибесін ұштау, жетілдіру, біліктілігін арттыру, оқытудың жаңа технологияларын меңгеру мұғалімнің өзінің тұлғасын дамытып, оқу-тәрбие үрдісін жаңаша, әрі неғұрлым ұтымды құруды мүмкін етеді. Мұғалімнің жаңа педагогикалық технологияларды меңгеруге ұмтылысымен сипатталатын озық тәжірибелік іс-әрекетке бағытталған мұғалімнің инновациялық дайындығын қалыптастырудың өзектілігі айқын.

ХХІ ғасырда ғылымның ғылымның қарыштап алға дамуында мұғалімнің озық тәжірибесі инновациялық-жаңашылдық бағытта қалыптастырылуына қажеттілік артып отыр. Осы орайда мұғалімнің инновациялық белсенділігі, яғни жаңаны білсем, үйренсем, қолдансам, деген іс-әрекеті үлкен қызмет атқарады. Озық іс-тәжірибелі мұғалімнің даму бағыты үш түрде жүреді:

Біріншіден, оның теориялық, кәсіби даярлығы мен шеберлігі артады.

Екіншіден, тәжірибелік, яғни, кәсіби білімі мен біліктілігі артады.

Үшіншіден, мұғалімнің әдістемелік шеберлігі артып, ол инновациялық іс-әрекет пен біліктілікті де меңгереді.

Осы бағыттардағы даму озық тәжірибелі мұғалімнің тәжірибесін құнды етеді: оның тәжірибесін оқып-зерттеу, оны басқа оқу орындарында басқа мұғалімдердің пайдалануы жемісін берерлік дәрежеге жетеді. Сондықтан, озық тәжірибелі мұғалімдердің іс-тәжірибесін зерттеу, онымен танысу, оны насихаттау, көпшілік арасына тарату да өзекті мәселе болып, педагогика ғылымының зерттеу проблемасына айналуда. Педагогикалық процесте озық тәжірибені кеңінен қолданудың маңызы зор. өйткені терең білім мен тәрбие беру, педагогикалық озық тәрбиені зерттеу, жинақтау және таратудың нәтижесі мұғалімдердің шығармашылық ісінің жемісі

Қазақстан Республикасы өзінің тәуелсіз мемлекет бола алатындығын бүкіл әлемге дәлелдеді. Ендігі басты міндет - осы мемлекеттің өркендеп өсуі, халықтың әлеуметтік, экономикалық жағдайын көтеру.

Курстық жұмыстың көкейкестілігі:

Елбасы Н. Ә. Назарбаевтың "Қазақстан - 2030" Қазақстан халқына Жолдауының "Қазақстан мұраты деп аталатын бөлімінде: " . . . біздің балаларымыз бен немерелеріміз . . . бабаларының игі дәстүрін сақтай отырып қазіргі заманғы нарықтық экономика жағдайында жұмыс істеуге даяр болады. Олар бейбіт, абат, жылдам өркендеу үстіндегі күллі әлемге әйгілі әрі сыйлы өз елінің патриоттары болады" - деп үміт артып отыр.

Қазақстан Республикасында жастарға білім беру процесі халқымыздың ұлттық дәстүр-салтына, мәдениетіне, экономикасына және саяси өміріне негізделіп іске асырылады.

Міне, осыған орай, Заңда көрсетілген білім беру жүйесінің негізгі міндеттерін еске түсірген жөн. Олар:

жеке адамның рухани және күш қуат мүмкіндіктерін ашу, адамгершілік пен салауатты өмір салтының берік, негіздерін қалыптастыру, әрбір адамды дамыту үшін жағдайлар жасау;
азаматтықты, үйелменнің, халықтың, қоғамның және мемлекеттің алдындағы жеке адамның хұқылары мен міндеттерін ұғынуды, сондай - ақ Республиканың мәдени, қоғамдық, экономикалық және саяси өміріне қатысу қажеттігін тәрбиелеу;
Республика тұрғындарына жалпы және кәсіптік білім алу үшін мүмкіндіктер жасау;
Жеке адамның шығармашылық қабілеттерін және эстетикалық тәрбие беруді дамыту;
қазақ халқының мәдениеті мен дәстүр-салтын оқып-үйрену үшін жағдайлар жасау.

Халыққа білім беру жүйесінің міндеттерін іске асыруда кейбір факторлардың ықпалын ескерген жөн. Олардың бірі - қоғамдық өндірістің дамуы және оның ғылыми-техникалық негіздерін жетілдіру. Қоғамдық өндірістің үдемелі ғылыми-техникалық деңгейін көтеру жеке адамның және техникалық білім алу сапасына барынша ықпал жасайды, білім беру жүйесін жоғары сатыға көтереді және үнемі дамытуды талап етеді.

Жоғарыда көрсетілген халыққа білім беру ісін дамытуда педагогикалық фактордың, оның ішінде мұғалімнің озық тәжірибесінің де әсері бар. Мектепке дейінгі мекемелерде, орта мектептерде және кәсіби білім беру мекемелерінде Қазақстан Республикасының "Білім туралы" Заңында осы көрсетілген талаптарға сәйкес келетін жастарды даярлап шығу ісі үлкен педагогикалық шеберлікті талап етеді.

Қазақстан мектептерінде өсіп келе жатқан жас буындарды оқытудың бірқатар озық тәжірибесі жинақталған. Осы тәжірибелердің белгілі бір кезеңдегі жай-жапсарын зерттеу, танып білу, оның нәтижелерін нарықтық экономика жағдайында мектеп оқушыларына шығармашылық білім беру жолдары мен бағыттарын қарастыру бүгінгі күн талаптарынан туындап отыр. Бұл бағытта көптеген ғылыми-зерттеулер жүргізілуде:

ғылыми-зерттеу іс-әрекетінің озық тәжірибесі мен әдістемесі: Г. И. Рузавин, В. П. Кохановский, В. С. Степин, В. И. Черников, К. Х. Рахматуллин, Г. Н. Волков және т. б. ;
озық педагогикалық тәжірибені ғылыми-зерттеу мәдениеті мен тәсілдерін: С. И. Архангельский, Ю. К. Бабанский, Л. В. Занков, В. И. Загвязинский, Н. В. Кузьмина, Г. И. Щукина, Ш. Т. Таубаева және т. б.
педагогикалық зерттеулердің әдістемесін: М. А. Данилов, В. В. Кораевский, М. Н. Скаткин, Б. С. Гершунский, Я. С. турбовский, Г. П. Щедровицкий, Н. Д. Хмель, В. В. Краевский, В. А. Сластенин және т. б.
тұтас педагогикалық үрдісте мұғалімнің зерттеушілік іскерлігін қалыптастыру: Н. Д. Хмель, Г. М. Храмов, С. Т. Каргин, Г. Б. Омарова, Т. В. Карпинская, Н. А. Абишев және т. б.

Бірақ, бұл еңбектерде мұғалімнің озық педагогикалық тәжірибесін зерттеудің кейбір тұстары мен кезендері ашылғанымен тақырыптың әлі де болса зерттелмеген тұстары көп.

Мәселені зерделеу барысында мектеп оқушыларының тұлғасын жан-жақты сомдауда озық тәжірибелердің педагогикалық тұрғыдан толық зерделенбеуі мен оны мектептегі оқу-тәрбие процесінде пайдаланбауының жеткіліксіздігі мектеп сұранысы аралығындағы қарама-кайшылық туындап отыр. Бұл қайшылықтардың шешімін табу біздің зерттеу проблемамыздың көкейкестілігін анықтайды. Сондықтан да бұл курстық жұмысымыздың тақырыбын: « Мұғалімнің озық тәжірибелерін зерттеу және қорыту педагогикалық проблема» деп қарастырдық .

Зерттеу пәні: Озық тәжиребелі мұғалімнің зерттеу мен қорытудың қажеттілігін, барысы мен білім беру саласына беретін нәтижелері.

Зерттеу мақсаты: Мұғалімнің озық тәжірибелерін зерттеу жолдарын анықтай отырып, болашақта мектептегі білім беру үрдісін ұтымдыландыру, мектеп мұғалімі мен мектеп оқушыларының оқу-танымдық үрдіске қатысуын екі жақтан да шығармашылықты ету.

Зерттеу міндеттері:

1. Озық тәжірибенің мәні мен мазмұнын анықтау;

2. Озық тәжірибені зерттеу мен пайдалану формаларын айқындау;

3. Қазіргі мектептегі мұғалімнің озық педагогикалық тәжірибесін зерттеу мен қорытуды ұйымдастырудың ерекшеліктерін зерттеу.

Зерттеудің әдістері: тақырыпқа байланысты педагогикалық және ғылыми әдебиеттеге теориялық, педагогикалық талдаулар жасау, салыстыру, жинақтау, қорыту т. б. әдістері қолданылды.

Курстық жұмыстың құрылымы: Курстық жұмыс кіріспеден, 2 тарау, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер, қорытынды және қосымшадан тұрады.

Кіріспеде тақырыптың өзектілігі, пәні, мақсаты, міндеттері, зерттеу әдісі, теориялық және практикалық мәнділігі тұжырымдалады.

І тарауда педагогикалық озық тәжірибенің мәні, мазмұны және оны зерттеудің маңыздылығы көрсетілген.

ІІ тарауда Жаңашыл педагогтардың озық тәжірибелерін пайдаланудың формалары, сондай-ақ қазіргі мектептегі мұғалімнің озық тәжірибесін зерттеу мен қорытуды ұйымдастыру ерекшеліктері айқындалған.

І ТАРАУ. МҰҒАЛІМНІҢ ОЗЫҚ ТӘЖІРБИЕЛЕРІН ЗЕРТТУДІҢ МӘНІ МЕН МАЗМҰНЫ

Педагогикалық тәжірибенің мәні мен мазмұны

Озық тәжірибені тек қазіргі заманның ғана жетістігі деп қана қарастыруға болмайды. Тәжірибе өткен кезеңдерде пайда болса да, қазіргі заман үшін озық болуы мүмкін.

Э. Г. Костяшкин

Педагогикалық тәжірибе оқу-тәрбие үдерісінің тұрақты бірқалыпты оң нәтижелерімен сипатталады. Жекелеген мұғалім де, мұғалімдер тобы да, әдістемелік бірлестік те, тұтас педагогикалық ұжым немесе тұтас алғанда аймақтық білім беру жүйесі де озық педагогикалық тәжірибені жасаушы ретінде қызмет атқаруы мүмкін.

А. А. Глинскийдің «Жалпы білім беретін мекемедегі әдістемелік жұмыс» деп аталатын еңбегінде « . . . озық педагогикалық тәжірибені кең және тар болып келетін екі мағынада қарастырған жөн» делінген [1] . Кең мағынада алып қарағанда озық педагогикалық тәжірибе - оқушылардың жоғарғы сапалы білімін, олардың тәрбиелілігі мен дамуының жоғарғы деңгейін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін мұғалімнің кәсіби шеберлігі.

Ал, тар мағынасында алып қарастырғанда озық педагогикалық тәжірибе - өзінің құрамында шығармашылық ізденіс, өзіндік дербестік, жаңалық (яғни, жаңашылдық) бөлшектері бар мұғалімнің іс-қызмет әрекеті (практикасы) .

Бұл екі мағынаның өзара жігін үнемі ажыратып отыру күрделі болғандықтан, екеуін қоса-қабат қарастырамыз.

Сондықтан алдымен шебер деген сөздің мағынасын Дальдің сөздігі бойынша анықтасақ, ол - өз ісінің ерекше білгірі деген мағынаны береді екен. Озық тәжірибелі педагогтың шеберлігі оның іс-қимыл әрекеті арқылы көрініс береді. Педагогикалық шеберлік дегеніміз - «берілген уақыт шеңбері ішінде педагогтың мүмкін ең жоғарғы нәтижеге қол жеткізе алуы» [2] немесе, «мұғалім тұлғасының жеке сапасы мен оның ғылыми білімі, әдістемелік іскерліктері мен дағдысының шебер ұштасуы [3] .

Осы тұрғыдан алып қарағанда Ш. А. Амонашвили, В. Ф. Шаталов, Т. И. Гончарова, М. Жанпейісова және т. б. еңбектерінің нәтижесі өте жоғары.

Мысал үшін, психология ғылымдарының докторы, профессор Ш. А. Амонашвили 20 жылдан астам алты жастағы балаларды оқыту және тәрбиелеу мәселелері жөнінде зерттеу жұмысын жүргізіп, бастауыш сыныптар мұғалімдері үшін «Как живете, дети?», «Здраствуйте, дети!» атты құралдарын жазады. Осындай щығармашылықпен еңбек етіп, оқыту мен тәрбие проблемаларына елеулі үлес қосып жүрген жаңашыл мұғалімдердің іс - тәжірибесі мектептер үшін зор сүйеніш.

Ол мектептің білім бағдарламасын жасөспірім оқушының жеке психо-биологиялық даму бағдарламасына неғұрлым сәйкестендіруге, жақындатуға ұмтылды. Сондай-ақ, Е. Н. Ильина сыныптағы қалыптасып жатқан педагогикалық жағдайға әдеби шығармалардың үзінділері арқылы ықпал етіп отыруы осы бағыттағы озық тәжірибенің көрінісі.

Педагогикалық шеберлік жүйелі жұмыс жасау нәтижесінде пайда бола алатын педагогикалық құбылыс. Өйткені, педагогикалық озық тәжірибенің басты маңызды негізі ретіндегі педагогикалық шеберлік біріншіден , мұғалім тұлғасының гуманистік бағыттылығы педагогикалық үдерісті әлеуметтік-демократиялық қоғам талаптары негізінде құруға мүмкіндік беретін жүйеқұрушы фактор ретінде тұлға құрылымының өзін-өзі ұйымдастыратын жүйе ретінде қызмет атқаруы.

Әрбір мұғалімнің тұлғасының педагогикалық бағыттылығы сан қырлы. Ол біріншіден өзіне бағытталады: өзін білгір, талап қоя алатын шынайы мұғалім ретінде көрсетуге ұмтылу; екіншіден педагогикалық ықпал ету құралдарына бағытталады; үшіншіден, оқушы немесе балалар тобына бағытталады; төртіншіден педагогикалық мақсаттарға бағытталады.

Екіншіден, педагогикалық озық тәжірибеге кәсіби білімнің тереңдігі негіз болады. Мұғалім «жауап беру үшін мәңгі-бақи тақта алдына шақырылған тұлға» болып есептеледі. Болашақ педагогты оқытудың күрделілігі оған берілетін білімнің бірнеше жақтан бірден қалыптастырылуының қажеттілігінен пайда болады:

1. методологиялық жағынан - дамудың жалпыфилософиялық заңдылықтарын, тәрбие беру мақсаттарының себептерін және т. б. білу;

2. теориялық жағынан - педагогика мен психологияның негізгі принциптері мне ережелерін білу;

3. әдістемелік жағынан - оқу-тәрбиелік үдерісті құруды білу;

4. технологиялық жағынан - нақты жағдайда оқыту мен тәрбиелеудің практикалық міндеттерін шешу жолдарын білу.

Көрсетілген білім салалары педагогтың педагогикалық мақсатқа қол жеткізуге ұмтылыс барысында жинақталған білімдерді сұрыптау, қажеттілерін іріктеу, топтастыру, талдау мен қайта құрай арқылы оларды технологиялық түрге енгізе алу іскерліктері түріндегі озық тәжірибеге негіз болады.

Кейбір педагог - ғалымдардың зерттеу мәліметтері бойынша шығармашылық тұрғыдан педагогикалық міндеттердің үш түрін атауға болады.

Тактикалық (тактика - қандай болса да мақсатқа жетудің жолдары немесе әдістері) міндеттер жүйесі арқылы стратегиялық міндеттер анықталады. Мысалы, тәрбиелеу және оқушыларды еңбекке баулу мәселелері жөнінде мұғалім мынадай тактикалық міндеттерді іске асыруы тиіс. Олар: оқушылардың өмірге, түрлі іс - әрекеттеріне көз қарасын белсенділігін, ынтасын арттыру, сынып құжаттарында оқушылардың әлеуметтік пікірін қалыптастыру, оқушылардың өзіндік басқаруының рөлін көтеру және т. б.

Статистикалық (стратегия - қандай болса да мақсатқа жетудің басшылық өнері) міндеттерді шешу ұзақ уақытты талап етеді. Мысалы, мұндай міндеттерге жеке адамның дамуы, тәрбиесі, қалыптасуы, оқушыларды өмірге, еңбекке баулу және олардың өзара қарым - қатынасы және т. б. жатады

Бұл міндеттерді шешу үшін оқушылардың, олардың ата - аналарының, сол сыныпта істейтін мұғалімдердің және шефтердің іс - әрекеттерін нақты жоспарлап, үйлесімді етіп, іске асыру қажет.

Оперативтік міндеттер - бұл іс әрекеттерін тікелей орындау, яғни тактикалық міндеттерден оперативтік міндеттерге көшіп, мәселелерді балалардың қатысуымен дереу шешу.

Әрине, бұл міндеттерді оқу - тәрбие процесінде шешу мұғалімдердің іскерлігіне, тәжірибелігіне, терең және берік біліміне тәуелді.

М. Н. Скаткин «Озық педагогикалық тәжірибе - тұрақты жоғарғы нәтиже беретін білім берудің жаңа іс-қызмет әрекеті», - деп есептейді.

Озық педагогикалық тәжірибе көпшіліктің жинаған іс-тәжірибесінің негізінде туындайды және көптеген параметрлері жағынан көпшіліктік тәжірибеден алда тұрады. Озық педагогикалық тәжірибе көпшіліктік тәжірибеден бірқатар белгілер арқылы ажыратылады. Оның ішіндегі ең маңыздылары - оның өзектілігі мен көкейтестілігі, жаңашылдығы, қайталана алатындығы, нәтижесінің тиімділігі мен тұрақтылығы болып табылады.

Іс-тәжірибенің анықтап, оған тиісті баға беру және педагогикалық көпшілік арасына насихаттап тарату үшін бірқатар критерийлер жасалған. Оның негізгісі - қарастырылып отырылған тәжірибенің қазіргі заманғы педагогиканың жетекші идеялары мен республика педагогтарының тәжірибелік ізденістерінің негізгі бағыттарына сәйкес келуі критериі.

Озық педагогикалық тәжірибені зерттеуші әдістемешілер оны келесі белгілеріне байланысты классификациялайды:

А) Масштабы бойынша:

- жекелеген озық педагогикалық тәжірибе;

- типтік озық педагогикалық тәжірибе;

- дербес озық педагогикалық тәжірибе;

- топтық озық педагогикалық тәжірибе;

- жалпы озық педагогикалық тәжірибе.

Ә) Сапасы бойынша:

- Оң озық педагогикалық тәжірибе;

- Тиімді озық педагогикалық тәжірибе;

- Тиімсіз озық педагогикалық тәжірибе;

- Ұтымды озық педагогикалық тәжірибе;

- Алдыңғы қатарлы озық педагогикалық тәжірибе.

Б) Жаңашылдығы бойынша:

- Репродуктивті;

- Шығармашыл;

- Жаңашыл озық педагогикалық тәжірибе болып бөлінеді.

Қорыта келгенде, мұғалімнің озық тәжірибесі дегеніміз мұғалімнің жоғары педагогикалық нәтиже бере алатын ұшталған шеберлігі. Өйткені, тәжірибесі озық мұғалім үнемі жаңа әдіс-тәсілдерді ойлап тауып отырмайды, алайда ғылым анықтаған принциптер мен әдістерді ұтымды пайдалана алуы басқа барлық мұғалімдердің үлгі алуына жақсы база бола алады. Ал, жаңашыл озық тәжірибелі ұстаз табысты мектептің негізін қалаушы бір ажырамас құрамды бөлігі, жасөспірімдердің болашағының жарқын болуының бір кілті болып табылады.

1. 2. Мұғалімнің озық педагогикалық тәжірибесін

зерттеудің маңыздылығы

Педагогикалық қабілеттілік іштен бірге туатын дарын болып қана қоймай, өмірде де қалыптасады. Оны өз қызметінің табыстылығына мүдделі кез-келген педагог игере алады. Сондықтан, озық тәжірибені қалыптастыру алдында педагог тұлғасының оған даярлығы кезеңі болады.

Мұғалімнің озық тәжірибені қалыптастыру алдын өз тұлғасында қалыптасатын білім мен іскерлік кешені 4 бөліктен тұрады:

Әдіснамалық (методологиялық) ;
Пәндік-теориялық;
Әдістемелік;
Технологиялық.

Мұғалімнің озық іс-тәжірибесін қалыптастырудың әдіснамалық бөлігіне кіретін білім қоры мыналар: ізгілікті философия, философия ғылымы, ғылым әдіснамасы.

Мұғалімнің озық іс-тәжірибесін қалыптастырудың пәндік-теориялық бөлігіне кіретін білім қоры мыналар: мұғалімнің өзі оқытатын пәні бойынша теориялық білімі, педагогика, психология, дидактика, педагогикалық инноватика бойынша жаңа білімдер.

Мұғалімнің озық іс-тәжірибесін қалыптастырудың әдістемелік бөлігіне кіретін білім мен іскерлік қоры мыналар: мұғалімнің өзі беретін оқу пәнінің тарихы менәдістемесін білуі және тәрбие жұмыстарын, сыныптан, мектептен тыс жұмыстарды өткізу әдістемесін білуі жатады.

Мұғалімнің озық іс-тәжірибесін қалыптастырудың технологиялық бөлігіне кіретін білім мен іскерлік қоры мыналар: мұғалімнің өз пәні бойынша нақты педагогикалық технологияларды білуі, меңгеруі және оны өз тәжірибесінде қолдануы жатады, сондай-ақ мұғалімнің тәрбиелік технологияларды білуі, меңгеруі, пайдалануы да кіреді.

Осы аталған бөліктерге толығырақ шолу жасап өту қажетті. Әдіснамалық бөлік коммуникативтік, әлеуметтік тәжірибені меңгеруі, философиялық және әдіснамалық білімді меңгеруі, әдіснамалық рефлексияны меңгеруі сияқты бірнешен критерий талаптарына мұғалім тұлғасының сәйкес келуін қажет етеді.

- Коммуникативтік критерий бойынша озық тәжірибелі мұғалім мол ақпарат көздерінен (Интернет, баспасөздік ақпарат, байланыс құралдары) өзіне керекті білім қорын жинақтай алуы шарт. Соонымен қоса, қарастырылып отырылған критерий озық тәжірибелі мұғалімнің қарым-қатынастық іс-әрекетіндегі ашықтығын, өзінің мақсатын орындауындағы барлық мүмкіндіктерді пайдалана алуын да талап етеді. Әлеуметтік тәжірибені игеру критериі мұғалім өз тәжірибесі негізінде объект-субъект позицияларды ауыстыра алу қабілеттілігін көрсетеді. Яғни:

Мұғалімнің өзін оқушының орнына қоя алу алуы;
Мұғалімнің ақпаратты жеткізушіден ақпаратты берушіге өтуі және т. б.

Мұғалімнің интеллектуалдық деңгейінің артуы үшін философия және басқа ғылымдарда (педагогика, психология) ашылып жатқан жаңалықтардан хабардар болып отыруы. Мұғалімнің қоғамда жинақтаған білімін оқушылардың жеке басын сыйлауда, құрметтеуде пайдалануы.

- Философиялық және әдіснамалық білімдерді меңгеру критериі мұғалімнің өзінің сапасы мен қоғамдық беледілігін арттыруы үшін ұдайы философиялық, әдіснамалық білімдерді игеруін, мұғалімнің философиялық-әдіснамалық білімдер жүйесін өзінің озық тәжірибесін қалыптастырудың қайнар көзі, өзегі екенін түсінуін, мұғалімнің жаңа дүниетанымдық көзқарасын қалыптастыру үшін философиялық-әдіснамалық ғылымның жаңа білім қорын меңгеруін талап етеді.

- Мұғалімнің әдіснамалық рефлекияны меңгеру критериі мұғалімнің логикалық байланыс заңдылықтары мен ұстанымдарын меңгеруін; аңа ұғымдарды еркін қабылдауын; педагогикалық құбылыстар мен үрдістердегі маңыздыларды қосалқыларынан ажырата алуын; ө ойын еркін жеткізуін; кез-келген тұжырымдарға сын айта алуын; тұжырымдарды негіздей және талдай білуін; оқу-тәрбие үрдісін жоспарлай және құрастыра алуын; қойылған педагогикалық мақсатты шығармашылық деңгейде шеше алуын; әдіснамалық ізденіс жүргізе алуын, яғни педагогикалық үрдісте оқушының тұлғасын дамыту бағытындағы шығармашылық ізденіс жасай алуын; өзінің әдіснамалық рефлексиясын сипаттайтын көрсеткіштері арқылы өз іс-тәжірибесін бағалай алуын талап етеді.

Пәндік-теориялық бөлік мұғалімнің өз пәні бойынша теориялық білімінің жоғарылығын, өз пәні бойынша ғылыми әдістерді меңгеруі, ғылымның даму тарихы мен оның жетістііктері туралы білімдері болуы, оқушылардың психологиялық ерекшеліктерін білуі критерийлерінің талаптарына сәйкес келуін қарастырады.

- Өз пәні бойынша ғылыми әдістерді меңгеруі критериі өз пәнінің мақсатты жаңа бағыттарын жете меңгеруін; ғылымның негізгі жаңалықтарын меңгеруін; білім мазмұнын жаңартудағы негізгі бағыттарды түсінуін талап етеді.

- Ғылымның даму тарихы мен оның жетістіктері туралы білімдері болуы критериі мұғалімнің ғылыми танымның жаңа әдістерімен таныс болуын; ғылыми қолданысқа енген жаңа әдістерді меңгеруі; ғылыми қолданысқа енген жаңа әдістерді өз іс-тәжірибесінде пайдалана алуын қажет етеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.