Әлеуметтану жайлы жалпы түсінік

Кіріспе
1. Әлеуметтану жайлы жалпы түсінік
Негізгі бөлім:
1. Әлеуметтану және әлеуметтік философия
2. Маркс Вебердің әлеуметтануға қосқан үлесі
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

“Әлеуметтану” термині екі сөзден құралған: латынның societas-қоғам және гректің logos –сөз,түсінік, ілім дегенсөздерінен. Демек,этимологиялық тұрғыдан алғанда әлеуметтану “қоғам туралы ғылым” немесе “қоғам туралы ілім” дегенді білдіреді. Бірақ бұл біршама абстрактілі ой, өйткені адамзат қоғамы өзінің заңды көріністерімен көптеген қоғамдық ғылымдардың пәні болып табылады. Сондықтан да әлеуметтану пәнін қандайда бір басқа қоғамдық ғылым пәнінен бөлек қарауға болмайды. Ол үшін ең алдымен әлеуметтанудың объектісі мен пәнінің ара жігін ажыратып алған жөн.
Ғылыми таным объектісіне зерттеу қызметі бағытталатынныңбәрі, оған объективті шынайылық ретіндегі қарсы тұратын нәрсенің бәрі жатады. Нақты ғылымның зерттеу объектісі туралы әңгіме болғанда объективті шынайылықтың қандай да бір бөлігі тұтас зерттелмейді, сол ғылымның ерекшелігімен анықталатын жағынан бастап зерттеледі. Объективті шынайылықтың нақты бөлігінің басқа жақтары бұл жағдайда қосалқы нәрсе ретінде немесе берілген объектінің міндетті шартты ретінде қарастырылады.

1.Рахметов Қ.Ж., Болатова А.Н., Исмағамбетова З.Н. “Социология” Алматы 2003ж.

2.Тәжин М.Б., Аяғанов Б. «Социология» Алматы 1993ж.

3.Тұрғынбаев Ә.Х. «Социология» Алматы 2005ж.

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе
“Әлеуметтану” термині екі сөзден құралған: латынның societas-
қоғам және гректің logos –сөз,түсінік, ілім дегенсөздерінен.
Демек,этимологиялық тұрғыдан алғанда әлеуметтану “қоғам туралы ғылым”
немесе “қоғам туралы ілім” дегенді білдіреді. Бірақ бұл біршама абстрактілі
ой, өйткені адамзат қоғамы өзінің заңды көріністерімен көптеген қоғамдық
ғылымдардың пәні болып табылады. Сондықтан да әлеуметтану пәнін қандайда
бір басқа қоғамдық ғылым пәнінен бөлек қарауға болмайды. Ол үшін ең алдымен
әлеуметтанудың объектісі мен пәнінің ара жігін ажыратып алған жөн.
Ғылыми таным объектісіне зерттеу қызметі
бағытталатынныңбәрі, оған объективті шынайылық ретіндегі қарсы тұратын
нәрсенің бәрі жатады. Нақты ғылымның зерттеу объектісі туралы әңгіме
болғанда объективті шынайылықтың қандай да бір бөлігі тұтас зерттелмейді,
сол ғылымның ерекшелігімен анықталатын жағынан бастап зерттеледі.
Объективті шынайылықтың нақты бөлігінің басқа жақтары бұл жағдайда қосалқы
нәрсе ретінде немесе берілген объектінің міндетті шартты ретінде
қарастырылады.
Объект дегеніміз белгілі бір немесе ерекше қасиеті бар
объективті шынайылықтың және бір бөлігі немесе элементтерінің жиынтығы.
Және де объективті шынайылықтың бір саласының өзі көптеген ғылымның зерттеу
объектісі бола алады. Мысалы, физикалық шынайылық- көптеген жарастылыстану
және техникалық ғылымдардың, ал әлеуметтік шынайылық –қоғамдық және
гуманитарлық ғылымдардың зерттеу объектісі. Қоғам адамдардың өзара
әрекетінің өнімі ретінде саналы, күрделі құбылыс және барлық қоғамдық
ғылымдар үшін ортақ зерттеу объектісі болып табылады. Алайда осы
ғылымдардың әрқайсысының өзіндік ерекшклкнген зерделеу объектісі бар.
Сондықтан көптеген қоғамдық ғылымдардың объектісі тұтас қоғам емес ,оның
қандай да бір жағы немесе көрінісі. Экономика ғылымдарының ерекшкленген
объектісі-қоғамдық өмірдің материалдық игіліктерді өндіру,бөлу, алмасу және
тұтыну сияқты өзіне тән жақтары. Қоғам өмірінің экономикалық саласынан
едәуір өзгеше жағы – саяси биліктің ұйымдастырылуына, қызмет етуіне және
дамуына байланысты саясат саласы болып табылады. Және де ол саяси
ғылымдардың ерекшеленген объектісі болып табылады. Бірқатар ғылымдар-
мәдениеттану, әлеуметтік психология, педагогика және басқалар – қоғамның
рухани өмірін, рухани құндылықтарды өндіру және бөлу, адамдардың рухани
сұраныстарын қанағаттандыру жолдарын, нысандары мен әдістерін зерделеуге
арналған.

Әлеуметтану және әлеуметтік философия
Әлеуметтік философия дегеніміз философияның қоғамның сапалық өзіндік
ерекшеліктерін және оның табиғаттан өзгешеліктерін ұғынуға арналған
бөлімі.Ол қоғамның өмір сүруінің мәні мен мақсатының, оның дамуының,
тағдыры мен перспективаларының, бағыттылығының, қозғаушы күштерінің және
оның дамуының проблемаларын талдайды. Әлеуметтік-философиялық ой-
толғанымдардың пәндік саласы қоғам өмірін зерттеу, ең алдымен олардың бел
ортасында өмірдің маңызды проблемалары тұратын дүниетанымдық мәселелерді
шешу тұрғысынан зерттеу болып табылады.
Әлеуметтік философия мен әлеуметтанудың зерттеу объектілерінің бір-біріне
дәл келетін тұстары өте көп. Әлеуметтік философия да, әлеуметтану да
қоғамды тұтас, әлеуметтік жүйелі ретінде, оған енетін бірліктерін
интегралдық құылым ретінде қарастырады. Әлеуметтік философия қоғамдық
проблемаларды қисынды ой-толғаныс тізбегінде дамитын белгілі бір
ұстанымдарды басшылыққа ала отырып шешеді. Әлеуметтану болса басқа қоғамдық
ғылымдардың нәтижелерін пайдалана отырып, эмпирикалық тексерілетін
әлеуметтік фактілерді жинауға және талдауға, осы ғылымның шеңберінде
алынған тиісті эмпирикалық мәліметтерді тұжырымдауға сүйенеді.

Маркс Вебердің қосқан үлесі

XIX-XX ғасыр аралығы К.Маркске неғұрлым күшті оппонент ретінде неміс
социологы Маркс Вебердің (1864-1920) шығуымен ерекшеленеді. Маркс сияқты
Вебердің де ғылыми ізденістерінің басты тақырыбы-капитализм болды. XIX
ғасырда дүниеге келген Вебер капитализмді тура Маркс білгендей көрді, оның
даму эволюциясының куәсі бола отырып, социолизмнің алғашқы қаламдарына
бақылау жасады. Бұл социологтың көрген әлеуметтік жылжуының нәтижесі қазір
шындыққа айналып отыр.
Вебер ғылыми айналысқа “рационализм”, “оңды типтер” деген
категорияларды енгізді. Вебердің пікірінше, рационалділік-дәуірдің не оңды
қоғамдық мүддесін білдіретін әлдебір үлгіге “әлеуметтік әрекеттердің”
сәйкес келуі. Социология адамдардың әлеуметтік әрекеттерін реттейтін оңды
типтер (оңды үлгілер) туралы ғылым болады. Әлеуметтік әрекеттер негізінде
индивид тән және тиісті (басқаша айтқанда:”жақсы” деген не, “жаман” деген
не) түсінікеріне басшылық жасай отырып, өзіндік “Менің” білдіреді. Міне бұл-
социологияның негізгі нысаны.
Неміс әлеуметтанушысы М.Вебердің көз қарасы бойынша, әлеуметтану пәнін
анықтау әлеуметтік мінез – құлықты түсінумен тығыз байланысты. М.Вебер үшін
әлеуметтану пәні дегеніміз әлеуметтік іс-әрекеттердің мән-мағынасының,
әлеуметтік қарым-қатынастар мәнінің және олардың әрекет субъектісіне
арналған құрылымдарының тұтас жиынтығы. Бұл позетивтік-баяндаушы емес,
түсінікті әлеуметтану болуға тиіс.
Біздің заманымыздың ең қатерлі күші деп бағалаған капитализмнің
табиғаты мен одан арғы тағдырын түсінуге тырысқан Вебер өзінің
“Протестандық этика және капитализм рухы” атты еңбегінде оның шығу тарихына
талдау жасайды.
Экономиканың тарихи дамуының шешуші кілті ретінде бағалай отырып,
маркстік методологияның мәнін жоққа шығармаған Вебер саналы түрде “кері
себептік байланысты”-идеологияның экономикаға әсерін жоққа шығармайды.
Ол феодолизмнен капитализмге өтеудегі жетекші роль атқаратын
идеологиялық форма екендігіне тоқтала келіп, ол дін ойлаудың өзіне тән
стилінің-рационалділіктің қалыптасуына әсер етеді деген қорытындыға келеді.
Вебердің пікірі бойынша, рационалділік өз мақсаты мен оған жетудің жолын
айқын анықтайтын қожайын сүбьектінің дұрыс байланысын іске асырады. Әлемдік
діндер белгілейтін этикалық ережелерді салыстыра отырып, Вебер батыс
европалық рационализм генезисіде анықтау этикасы мен аскетизмге сүйенген
протестантизм үлкен роль атқаратындағын айтады. Протестандық этика
рационализмі ғана экономикалық өмірді тікелей рационалдауға әсер етеді,
адамдарды пайда табуға, рационалды еңбек тәртібіне ұмтылдырады.
Протентанизмнің мәнін 1647 жылғы “Вестминстерлік дін жолы” мәтінінен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.