Алматы қаласының туристік фирмаларының экскурсиялық қызметін зерттей отырып, оны дамыту жолдарын ұсыну

Пән: Туризм
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 72 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Зерттеудің көкейтестілігі:

Қазақстан мемлекеті егемендігін алғалы бері туризм дамуының көптеген мүмкіндіктеріне қол жеткізді.

Қазақстан Республикасының президенті Н. Ә. Назарбаев "Қазақстан - 2030" даму бағдарламасында 2010 жылға дейін маңызды даму игіліктері ретінде туризм және туризмдегі инфрақұрылымды саласын атап көрсетті.

Туризм жэне экскурсия синоним болмаса да, бір - бірімен тығыз байланысты үғымдар. Бірде - бір саяхат экскурсиясыз өтпейтіні анық. Экскурсия туризмнің танымдылық мэнің айқындайды. Дүние жүзінің көптеген мемлекеттерінде экскурсияларға сұраныс жылдан жылға өсіп келеді.

Қазақстан тэуелсіздік алғанға дейін туризм басқа да экономика салалары сияқты қатаң регламенттелді. Туристік қызметтегі КСРО-ның негізгі аймақтары Кавказ, Қырым, Балтық өңірі, Ресейдің, Орта Азияның тарихи орталықтары болды. Сонымен бірге, Қазақстанның бірқатар сәулет, археологиялық, мәдени ескерткіштері мен табиғи көрнекті жерлерінің тарихи мәніне іс жүзінде жарнама жасалмады. [47, 17] .

Қазақстанда егемендік алғалы бері көп туристік фирмалар мен агенттіктер пайда болды, олар өздерінің бастапқы іс-эрекеттерінде шектеулі қызмет түрлерін ұсынды. Жылдан-жылға, тэжірибе жинап, жэне өзінің қаржылық базасын нығайтып, кейбір туристік фирмалар түрлі қызмет ұсынды (Экскурсиялық маршруттардың саны көбейді, жаңа маршруттар құрылды. . т. б. ) . Бүдан біз сұраныс пен ұсыныс арасындағы бэсекелестікті байқаймыз, адамдар тиімді шарттар күтуде, ал фирмалар түрлі қызмет ұсынатын, сүранысты қанағаттандырады. Осыдан біз қалалық туристік фирмаларда бэсекелестікті байқаймыз.

Алматы қаласы өзінің ерекше табиғатымен жэне көрікті ескерткіштерімен эйгілі, бірақ Қазақстан Республикасы егемендігін алғалы бері Орталық туризм жэне экскурсиялық кеңес тарқағаннан кейін экскурсиялық қызмет өз деңгейін жоғалтып алды. [38, 123-124] Біздің қаламызда 500-ге тарта туристік фирмалар жүмыс жасайды жэне оның ішінде тек 5 пайызы қалалық экскурсиялық қызмет көрсетумен айналысады. Соңғы жылдары экскурсанттардың саны өсуде, эйткенмен экскурсия өткізу туристік фирмаларға көп табыс экеле бермейді.

Қазақстан Республикасының туризм орталығы болып табылатын - Алматы қаласының беделін қалыптастыруға экскурсиялық қызметтің деңгеиін көтеріп және жүмыс сапасын жақсартудың маңызы зор. Алматы қаласында туризмнің дамуы элеуметтІк - экономикалық мэселелерді шешетін негізгі фактор.

Зерттеу мақсаты - Алматы қаласының туристік фирмаларының экскурсиялық қызметін зерттей отырып, оны дамыту жолдарын ү_сыну.

Зерттеудің міндеттері:

- Алматы қаласындағы экскурсиялық қызметтің даму кезеңдерін айқындау

- қаладағы қазіргі экскурсиялық қызметке анализ жүргізу

- экскурсиялық менеджмент жэне оны дамыту жолдарын іздестіру

- Алматы қаласының экскурсиялық нысандарын зерттеу

- қала және қала маңының туристік - экскурсиялық

мүмкіндІктерін бағалау жэне экскурсилық турлар құру.

Дипломдық жүмыс жазу барысында құнды деректер беріп, көмек көрсеткен: Қалалық туризм бөлімінің бас маманы Қүлатаева Баянға, Алматы қаласының статистика бөлімінің басшысы А. Д. Пакқа, "Сеоз" фирмасының директоры И. А. Плотниковаға, "ІТС ВгісІ£е Тгауеі" фирмасының директоры Ердесова Гүлбубеге үлкен алғысымызды білдіреміз.

1-Бөлім. Алматы қаласында экскурсиялық қызметтің

қалыптасуы

1. 1. Экскурсиялық қызмет

Қазақстан Республикасының 2001 ж Туризм Туралы Заңында "Экскурсиялық қызметке" келесі анықтама берілген.

Экскурсиялық қызмет - азаматтардың уақытша болатын елдегі (жердегі) туристік ресурстарды танымдық мақсатта аралап көруін ұйымдастыру жөніндегі кэсіпкерлік қызмет, ол туристерді орналастыру (түнету) жөніндегІ қызметті көздемейді және жиырма төрт сағаттан аспайтын мерзімді қамтиды.

Экскурсант - бір жерге, елді мекенге, аумаққа немесе сол жердегІ басқа елге туризм мақсатында жиырма төрт сағаттан аспайтын уақытқа уақытша келген жеке тұлға.

Экскурсовод - уақытша болатын елдегі (жердегі) туристік ресурстармен таныстыру жөнінде туристерге экскурсиялық-ақпараттық, ұйымдық қызмет көрсетуге лайықты біліктілігі бар, кэсіби даярланған түлға. [47, 4] .

Экскурсия деген үғым.

«Экскурсия» - деген терминнің мазмүны ерте кезден эр түрлі болып түсіндіріліп келдІ. Экскурсиялық істің көрнекті теоретиктері оның негізгі белгілері мыналар деп санады:

1. «Саяхат тэрізді болуы» жэне «мажорлылығы» (И. М. Греф)

2. «Мажорлылығы» жэне «Жергілікті сипатта болуы», яғни нысандарды олардың табиғи орналасқан жерінде оқып үйренуге болатындығы» (Б. Е. Райков) .

3. "Мазмұ_ндылылығы" (Н. П. Анциферов)

4. Нысандарды олардың табиғи жағдайында оқып үйрену (И. А. Гейнике)

Негізгі мэселе - экскурсияның міндетін ескеру, оны экскурсияға ұқсас келетін, бірақ одан өзге нэрселер экспедиция мен саяхаттан ажырата білу. В. А. Герд экскурсияны "Хабардар адамның (жетекшінің) басшылығымен бір топ адамның (экскурсанттар) дүниені немесе құбылысты оқып үйренетін қоғамдық ағарту жұмысының формасы" деп санады.

Экскурсияның мэні - ол бізді қоршаған дүниені танып білу формаларының бІрі. Ол маңызды екі элементтен тұрады: табиғатта, қоршаған ортада немесе бөлмеде алдын - ала іріктеліп қойылған нысандарды көрсету жэне солар туралы айтып беру. Егер экскурсияда көрсету болмаса, ол экскурсия болудан қалады. Жай лекцияға немесе эңгімеге айналады.

Экскурсияның ерекшеліктерінің бірі - олардың түрлі халық түрлеріне қызмет көрсетуге бағытталуы. Экскурсиялар белгілі дифференцияфиялардан тұрады, яғни топтың әлеуметтік - дифференциациялық экскурсанттық топтың - жасына, мамандығына, мекен жайына т. б. байланысты түрлі мэтіндерді қажет етеді. Егер де топ тұрлі болып келсе, оның барлық топтарының қызығушылығын ескеру қажет. Осыған байланысты түрлі тақырыптар пайда болады: бІрі - студенттерге арналған, бірі - зейнеткерлерге арналған т. б.

Экскурсиялардың саралануы. Қазіргі кезеңде экскурсиялар мазмұнына, қатысушылардың қү_рамына, қозғалыс тэсілІне қарай экскурсиялар шолу экскурсиясы (сан салалы) және тақырыптық болып бөлінеді.

Шолу экскурсиясы, эдетте, көп тақырыптық жэне сан салалы болып келедІ, оларға тарихи материал да, осы заманғы материал да пайдаланылады, түрлі нысандар көрсетіледі.

Қалалық экскурсияларда едэуір орынды шолу экскурсиялар алады. Экскурсанттардың көп саны шолу экскурсияларында (сан саналы) қызмет көрсетіледі - бүкіл экскурсанттардың 25% астамы. Қалалық шолу экскурсиясы - қаланың көрікті жерлері мен маңызды ескерткіштерін, қаланы таныстыратын экскурсия. Шолу экскурсиялар көптақырыпты жэне маңызды архитектуралық, есте қалатын, тарихпен, мэдениетпен байланысты көріктІ жерлерді қамтып өтедІ. Бұндай экскурсияның мақсаты - қаланы жалпы таныстыру.

Тақырыптық экскурсиялар әрдайым қандай да болсын бір тақырыпты ашып көрсетуге арналады жэне ол белгілі бір тарихи кезеңге, бір ғана елеулі оқиғаға немесе күбылысқа қатысты болады. Тақырыптық экскурсияларды мынандай топтарға бөледі:

- тарихи;

- әдебиеттану;

- эскери-тарихи;

- архитектуралық қала салу;

- табиғаттану;

- өнертану;

- өндірістік;

- экологиялық жэне т. б.

Бұлай топқа бөлу экскурсия жетекшІлерІнің мамандануын жеңІлдетеді, олардың білімін, жеке қасиеттерІн тиімді пайдалануына, экскурсия өткізу эдістемесін жасауды жақсарта түсуіне мүмкіндік береді.

Табиғаттану экскурсиялар.

Экскурсанттардың ішінде қызығушылық жағынан табиғаттану экскурсиялары екінші орынды алады, оған экскурсанттардың 12% қатысқан. Табиғат экскурсиясының негізгі өз өлкесінің табиғат ескерткіштерімен, бақтарымен, өсімдік және жануарлар элемімен таныстыра отырып экскурсанттардың бойында туған өлкесін тануға, табиғатты аялау сезімдерін тәрбиелеу. Табиғат экскурсиялары тіршІлІктің пайда болу кезеңдерінен бастап қоршаған ортаның табиғат компоненттерінің дамуын оларды адам өмірі мен шаруашылығындағы маңызын насихаттауға арналады. Табиғи тақырыпты экскурсиялардың негізгі нысандары табиғат компоненттерінің жеке элементтері болып табылады. Яғни ормандар мен су бассейіндері, флора жэне фауна түрлері, сирек кездесетін немесе жергілІкті түрдегі сарқырамалар, таулар, сайлар мен ойыстар, вулкандар, гейзерлер, шындар, тоғандар т. б. Табиғаттану экскурсиялары: геологиялық, геоморфологиялық, гидрологиялық, экологиялық, ботаникалық, зоологиялық ландшафтты түрлерге жіктеледі. Бұл экскурсиялар кең көрермендерге арналған, олар балалар арасында, ересектер арасында да үлкен сүранысқа ие. Зоологиялық экскурсиялар ауданның жэне еліміздің жануарлар дүниесі, жабайы жануарлар өмірі, эдеті, қоршаған ортаға бейімделуі, олардың адам үшін жэне халықшаруашылығы үшІн маңызды эңгіме болады. Жануарларды олардың ішінде солар жөніде зиянды деген таным көп таралып отырғанына қарай, жыртқыш жануарларды қорғау шаруашылығы аңшылық ережелері, жануарлардың, құс пен балықтардың қызыл кітапқа жазылған құрып бара жатқан түрлері бойынша міндетті түрде айту керек. ЖергІлІкті орында өмір сүретін жануарларды көрсету мүмкіндіктері әрдайым қойыла бермейтіндіктен экскурсоводтың портфелінде фаунаның осы өнімІн бейнелейтін көрнекі - қү_ралдар болуы шарт. [52, 77-84] .

Қорықтардағы, зообақтағы жэне басқа, сондай жерлерде өтетін экскурсияларда экскурсанттың бұндай орындарда өздерін қалай ұ_стау керек ережелері түсіндірІледІ. Мысалы: «Жануарлар әлеміне саяхат», - зообақ ішінде өзен, көл, тоғанда гидрологиялық экскурсиялар өтіледі. Олардың негІзгІ мендетті судың адам өміріндегі маңызын ашып көрсету. Мысалы: «Даланың көгілдір меруерті» - Қапшағай суқоймасына жасалатын экскурсиялар.

Тарихи экскурсиялар.

Тарихи тақырыптағы экскурсиялар негізінен бІлімдік тэрбие маңызы еліміздІң өткені мен ерлік жолдан қазіргі кезбен байланысын адамдардың санасында жаңғырту және осы арқылы азаматтарда ол қасиеттерді қалыптастыру. Яғни экскурсанттарда дүние тарихи ғылымды көзқарасын ояту. Тарихи экскурсилардың нысандарына мыналар жатады: мұражайлар, ескерткіштер мен естелік орындары, мемориалды кешендер, обелисктер, мүсін ескерткіштері. Батырлар немесе белгілі адамдар жерленген орындар. Ертедегі қалашықтар мен елді мекендер түрлері, қоғамдық жэне тұрғылықты үйлер. Қандай да болмасын тақырыптағы экскурсияларды материалдық баяндылығы уақыт жағынан алғанда жүйелі түрде болуы керек. Нысандарды көрсету басқа экскурсияларға қарағанда қажеттІрек. Тарихи экскурсиялар барысында эңгіме өзінің табиғатына қарай сиқырлы болады. Тарихи оқиғаның дамуына жэне өзара байланысына қарай қарастырылады. Сондықтан тарихи экскурсиялар өз мазмүнына қарай көп салалы болып келедІ. Қазіргі кезде біздІң елІміз үшін тарихи тақырыпта өткізілетІн экскурсиялардың маңызы бар. Тарихи нысандардың көптеген түрлері жойылып кеткен қазіргі кезде тарихи экскурсиялар үшін мемлекет территориясындағы түкпір түкпірінде орналасқан нысандарды зерттейтін экскурсиларға бага беру үлкен міндетті мэселе болып тү_р. Тарихи қүбылыстарды талдай отырып экскурсовод халықтың тарихты жасаушы ретінде рөлін айтып, көрнекті тарихи қайраткерлердің белгІлі бір топтары мен қоғамдық топтары мүддесін білдірушілер ретінде маңызын білдіреді.

Өндірістік экскурсиялар.

Өндірістік тақырыптағы экскурсиялар белгілі бір елдің әлеуметтік-экономикалық дамуының қалыптасу ерекшеліктеріне арналған. Бұл экскурсиялар жүмысшылар мен шаруашылық өндірістік және ауыл шаруашылық салаларындағы іс эрекетінің тәжірибелік жетістІктерін насихаттаумен айналысады. Өндірістік экскурсиялар негізінен оқушылар мен жастарға есептелінеді. Олар еңбекке сыйластық пен сүйіспеншілік сезімдерін тәрбиелеп, мектепте алған білімдерін қатайтады. Сонымен қатар болашақ мамандық таңдауга ықпал етіп, қазіргі заманғы өндірІспен таныстырады. Экскурсия нысандары: фабрикалар, зауыдтар, кэсіпорынның жеке өндірістік орындары, ғылыми техникалық тэжірибе орталықтары, түрлі комбинаттар, теміржол деполары, электр станциялар, ғылыми зерттеу жоба жасау институттары және т. б. Экскурсия алдында көрсетілетін нысандар таңдалып алынады. Көптеген жағдайда нысандар қозғалыста түру мүмкіндігіне қарай көрсетіледі. Көбіне репортаж эдісі пайдаланылады немесе алдымен көрсетІп, содан кейін түсіндірІледі. Өндірістік экскурсиялар басқа экскурсияларға қарағанда ұзақтау болып келеді. Экскурсовод әдеттегі мәліметтерге қаладағы кэсіпорындарға сипат береді. Му_нда экологиялық көрсеткіштер келтірілуге тиіс. Маршрут туралы айтылып, қауіпсіздік техникалық талаптар ескертіледІ, Бұндай экскурсияларға мысал ретінде "Рахат" кондитер фабрикасы", "Аітаіу ВоШегз" зауыты" жэне т. б.

Архитектуралық қала салу экскурсиялары.

Архитектуралық қала салу ескерткіштері өздеріне көптеген маңызды оқиғаларға байланысты болатындығына қарай эр түрлі экскурсиялық көрсету нысаны бола алады. Архитектуралық ескерткіштер тарихи дэуірмен елдің өлкемен қаланың әлеуметтік қү_рылысымен, экономикасымен, өндіргіш күштердің дамуымен тікелей байланысты болады. Мұндай экскурсиялардың танымдылық-тэрбиелІк маңызы зор. Архитектуралық экскурсиялардың бірнеше түрлерІ бар:

1. Белгілі бір дәуірдің немесе кезеңнің архитектуралық ескерткіштерімен таныстыру экскурсиялар.

2. Көрнекті сэулетшілердің шығармаларымен таныстыратын экскурсиялар,

3. Қаланың бас жоспарымен жэне қаланың дамуымен жаңа аудандардың орнын белгілеп құрылыс салумен осы заманғы архитектураның үздік үлгілерімен таныстыратын экскурсиялар.

Архитектуралық ескерткіштермен қатар тарихи қалалар, архитектуралық ансамбльдер мен кешендер, қала жэне ауылды жердегі т^рғын үйлер, сарайлар, экімшілік жэне қоғамдық ғимараттар, сондай-ақ монументті бейнелеу ескерткІштері кіреді. Олар мүсіндер, фрескалар, мозайкалар, декорациялық әшекейлер, жабыстыру өрнектері, ою эшекейлері, тор көздер мен қоршаулар жатады. Ал қала салу нысандарына бүкіл қаланың жэне оның орталық көріністері, магистральдар, шағын аудандар т. б. кіреді. [52, 93-96] .

Қосымша көрнекІ кү-Р ^ад Д ^а Р ретінде сызбалар, кескІндер, жобалар, фотосуреттер, эскиздер, макеттер т. б. қолданылады. Әрбір архитектуралық туындының 3 жағынан қызметі, конструкциясы жэне эстетикалық жағынан қызықты болады. Атқаратын қызметІне байланысты бұрынғы, кейінгі жэне қазІргі қызмет түрлері, яғни театр, храм, университет, сарай, тұрғын үй эңгІмеленедІ. Ал конституциялық жағынан инженерлік, қүрылыс материалдарын пайдалану ерекшеліктері, жаңашыл тэсіл қолданылуы ескеріледі. Қандай да болмасын ғимаратты көрсеткенде осы 3 жақтың бірлігіне экскурсанттардың назарын аудару көрнекті туындылардың үйлесімділік талғамын, әсемдік ерекше тақырыптарының мазмүның аша түседі.

Сэулет тақырыбындағы экскурсиялардың маңызды эдістерінің бірі жүріп отыру. Яғни жүріп отырғанда ғана архитектуралық нысандардың, олардың қызметтік конструкциясын жэне эстетикалық жағын дү_рыс көрІп біртұтас қабылдауға болады. Экскурсовод эңгімесінің ең күрделі бөлігі архитектуралық туындының композициясына талдау жасау. Оның ерекшеліктерін көрсету көлемі, кеңестік қүрылымы, археотектоникасының пропорциялығын, масштаб, бояулығының контрастылығы жэне түрін, өлшемін, ритмін т. б. баяндау көздері, Экскурсовод сэулетшінің көркем образды қалайша шебер жасағаның көрсету. Архитектуралық экскурсияда құрылыс материалдарының рөлін ашып көрсетудің елеулі маңызы бар. Құрылыс материалдары ғимарат беріктігін оның узақтығын сақтап қана қоймайды, оған ғимараттың көркемдІк бейнесі де байланысты болады. Белгілі бір архитектуралық туындыны көрсеткенде экскурсовод оны сипаттауы тиІс.

Архитектуралық қала салу экскурсиялары жаңа калалар салу туралы жэне ескі қалалардың реконструкциясы жайында эңгімелейді, үлкен түрмыстық құрылыс жайлы, мэдени - ағарту мекемелердің құрылысы, спорттық құрылыстар, демалыс жэне туризм мекемелері жайында. Стильдердің қалай пайда болуы мен қалыптасуын айтып, тарихи жақтарын мен ¥ ^ЛТТЬІ Қ ерекшеліктерін, қалалар салу мэнін ашып көрсетеді. [52, 17] .

Өнертану экскурсиялары.

Бұл тақырыптағы экскурсиялар ғажайып туындылардың мэнін түсіндіру, бағалай және оны жасай білу міндетІн шешуге тиІсті эстетикалық тэрбие құралы. Сондықтан өнертану тақырыбндағы экскурсиялар эстетикалық тэрбие берудІң кең қолданып жүрген формаларының бІрІ. Көркемсурет өнерінің тарихы туралы экскурсиялар (өнертану), бейнелеу өнері, мүсін туындыларының және т. б. өнер туындыларының идеялық мәнінің, көркемдік мағынасын ашып көрсетеді. Экскурсиялық нысандарға үлы суретшілер мен мүсіншілер шығармашылығында орын тапқан тұрған үйлер, шеберханалары көркемсурет оқу орындары, қала мүражайлары жэне табиғат бүрыштары жатады.

Өнертану экскурсиялары екі түрге бөлінеді:

• тарихи-театрлы, мысалы, "Алматы театрлары";

• сурет галереялары мен көрме залдарына, мұражайларға бару.

Жалпы өнер, кино, театр музыкалық бейнелеу жэне декаративтік халық өнері болып бөлінеді.

Әдеби тақырыптағы экскурсиялар,

Әдеби тақырыпты экскурсияларда халықтың түрлі топ арасындағы кеңінен белгілі эдебиеттің қазІргі кезде біздің рухани өмІрІміздің атқарып отырған рөлін бейнелейді. Әдеби экскурсиялар көрнекті жазушылардың ақындар мен драматургтардың шығармаларын насихаттаудың тиімді формасы болып табылады. Кез келген жастағы және білімі эр түрлі дэрежедегі адамдарға түсінікті болатындығы білімдІк құндылығы жоғары болады. Олар барлық тыңдаушыларға терең эмоционалдық әсер етеді. Мұндай экскурсияларда атақты жазушылар мен ақындар шығармашылар жайында мағл^мат береді. Жазушы немесе ақынның биографиясымен байланысты ғимараттарды көрсету. Экскурсанттарға сонымен қатар ұлы ақынның немесе жазушының шығармашылығымен байланысты жерлерді көрсетеді.

Әдеби экскурсияларды екі топқа бөлуге болады:

• тарихи-эдеби, бірнеше жазушылардың өмір кезеңдерін ашатын осы өлкедегі эдебиеттің дамуын бейнелейтін экскурсия.

• әдеби-биографиялық, бір жазушының өмірІ мен шығармашылығына байланысты жерлермен таныстыратын экскурсиялар. [38, 123-125] .

Әдеби экскурсиялар үшін іріктеліп алынатын мәліметтер жалпы жэне жергілікті болып бөлінеді. Мысалы: "М. Әуезов Алматыда" деген экскурсия жазушының сол кездегі өмІр баяны мен шығармашылығына қатысты барлық мәліметтер болады. Ал оның Алматыға байланысты жерлердің бэрі жергіліктІ мэліметтер болып саналады.

Жергілікті эсіресе беймэлім мэліметтер көп пайдалануы экскурсия жетекшісінің сөйлеу мәдениетіне жоғары талаптар қояды. Оның сөйлеу мэнері, тексті мэнерлеп оқитын артистік шеберлігіне қойылатын талаптарға сэйкес болуы қажет. Нысандарды көрсеткен кезде экскурсовод ландшафтылық үйдІң интерьерінінің ерекше қасиеттеріне көңіл аудару арқылы тыңдаушыларды бір немесе бірнеше жазушының өмір баянының жеке фактілерІне олардың поэтикалық жэне прозалық шығармаларындағы осы естелік орынға байланысты үзінділер таныстырылады. Ол үшін жағдайды қазіргі қалпына келтіретін оқиғаны жергІлікті орынға байланысты ету тэсІлдер қолданылып отыратын эдебиеттану жэне өлкетану мэліметтері алдын ала шығармашылық жолмен бірыңғай эңгімеге айналуы керек. Әдеби экскурсияға көбІнесе жазушыға арналған ескерткіштер көрсету нысандары болуы үшін эңгіме болып отырған эдебиетшінің шығармашылық жағынан мэнді ашып көрсеткен болуы, оның үстіне көптеген ескерткіштердің өзІ өнердің аса құ_нды туындылары болып табылады. Әдеби экскурсияларда көрнекті қү-ралдардың атқаратын рөлІ жоғары. Олар экскурсанттарга ескерткіш орнында көрсетеді. Ол экскурсовод айтқан эңгіме әсерін күшейте түседі. Сондықтан ақындар мен жазушылардың кітап иллюстрациясындағы портретін көрсетудің маңызы зор.

Педагогикалық түрғыдан алып қарағанда экскурсия білім беру эдІсінің бір түрі. Оның барысында экскурсант жаңа бІлім алады немесе бұрынғы білімін тереңдете түседі. Экскурсияда жетекші орын алатын көрнекілік қ^ралдарын шартты түрде үш топқа бөлуге болады: негізгі (заттай түрІ), яғни маршрут бойынша экскурсия нысандары; қосымша иллюстряциялық материалды (көрнекі құралдар, соның ішінде экскурсия "портфелІн" кү-райтын көрнекі қүралдар) ; кейбір тарихи құжаттарды көркем эдебиет арқылы мүмкін болатын образды баяндау көрнекілігі.

Экскурсияның ажыратылмас бөлігі - экскурсия жетекшісінің эңгімесі. Экскурсияда жиі қолданылып жүрген әңгіменІң бірнеше тэсілдері болады: экскурсиялық анықтама, нысанның суреттемесі (сипаттамасы), түсінік беру, түсіндіру (репортаж), эдеби монтаж, цитата келтіру. Экскурсияның табысты болуы көбінесе жетекшінің экскурсия топтары мен тіл табысып кетуІне байланысты болады. Экскурсияның бүкіл өне бойында өзара түсІнушілік пен тілектестік ниеттегі психологиялық ахуал, орын алуы керек.

Көптеген экскурсияның құрамды бөлігі мүражайға бару. Бас талап - мұражай экспозиция қорында, экскурсияның негізгІ тақырыбын ашып көрсету.

Біздің елІмізде туристер жыл сайын алға басып келеді. Ұйымдастыру туралы нағыз бұқаралық жэне кең тарихи формасы - туристік-экскурсиялық мекемелер жасайтын маршруттар бойынша сапарға шығу. Қү_рылуына қарай маршруттар линиялы, айналмалы жэне радиалды болып бөлінеді. Линиялы маршрут бір пунктен басталып, екіншісінде аяқталады, ең аз дегенде екі, көбіне бірнеше туристік шаруашылықтарды басып өтеді. Линиялы маршрут міндетті шарты туристердің бастапқы пунктке келушІ және ақырғы пунктке кетушінің ыңғайлы болуы.

Айналмалы маршрутта бірнеше туристік базалардан өтеді, бірақ оның бастапқы жэне ақырғы пункті біреу.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.