Ауылшаруашылық дақылдар егістігіндегі арамшөптер
1 Өнімге арамшөптер зияны
2 Күздік бидай егісінде өсетін арамшөптің биологиялық ерекшелігі
2 Күздік бидай егісінде өсетін арамшөптің биологиялық ерекшелігі
Ауылшаруашылық дақылдар егістігінде 500-ден астам арамшөптер түрі кездеседі, ал тек олардың аздаған топтары (40-80 түрлері) барлық топырақ-климат аймақтарында кездеседі. Арамшөптер түрлерінің көбі белгілі экологиялық жағдайларға бейімделген, баспа жерлерде олар өспейді немесе өздерінің биологиялық қасиетін өзгертеді. (Фисюнов, 1976, Тештовт, 1976,) Дюсембеков, 1977, Жумаев, 1989.1,2,3,4.
Бірқалыпты аймақтардағы астық дақылдарын өсіріп өндіретін аудандарда негізінен біржылдықтар арамшөптер ценозы кездеседі, Кейбір авторлардың мәліметтеріне қарағанда арамшөптер ценозының 80% біржылдықтар болып келеді (Андреев және басқалар 1986).5.
Бірқалыпты аймақтардағы астық дақылдарын өсіріп өндіретін аудандарда негізінен біржылдықтар арамшөптер ценозы кездеседі, Кейбір авторлардың мәліметтеріне қарағанда арамшөптер ценозының 80% біржылдықтар болып келеді (Андреев және басқалар 1986).5.
.Фисюнов А.В. Справочник по борьбе с сорнякаками М.Колос. 1976, с. 76-80.
2. Гештовт Ю.Н., Пашкин Н.Я. и др. Применение гербицидов в Казахстане. Алма-Ата, Кайнар 1976, с. 191-235.
3. жоптыр. 7, 21, 22, 24, 25,26,27, 28,29, 30, 31, 32, 33, 34.
4.Жумаев Е.Д. Вредоность сорных растений в посевах с зимой пшеницы при ее интенсивном возделывании в зоне брошения. В сб. Зональные основы интенсивной технологии возделывания сель-скохозяйственных культур на юго-востоке Казахстана. Алма-Ата. 1989-с 34-39.
5. Андреев А.С., Сорока Л.И. Распространение и вредность
Сорняков в посевах озимой пщеницы. В сб. Борьба с сорняками вредителями и болезнями в интенсивном земледении. 1986, с 30-36.
6. Смирнов Б. М. Борьба с сорняками в Поволжье.- Саратов, 1975, - 183 с
8 .Дюсенбеков З. Д. Интенсивная технология – основа эффективного использования.
10. Сулейменова н.Ш. Конкурентность культур и засоренность посевов Сорные растения в агрофитоценозах и меры борьбы с ними в условиях юго-востока Казахстана. Алматы, 1997, с74-90.
11. Баздырев Г. И., Смирнов Б. А. Сорные растения и меры борьбы с ними. М., Московский рабочий, 1986, 190 с.
2. Гештовт Ю.Н., Пашкин Н.Я. и др. Применение гербицидов в Казахстане. Алма-Ата, Кайнар 1976, с. 191-235.
3. жоптыр. 7, 21, 22, 24, 25,26,27, 28,29, 30, 31, 32, 33, 34.
4.Жумаев Е.Д. Вредоность сорных растений в посевах с зимой пшеницы при ее интенсивном возделывании в зоне брошения. В сб. Зональные основы интенсивной технологии возделывания сель-скохозяйственных культур на юго-востоке Казахстана. Алма-Ата. 1989-с 34-39.
5. Андреев А.С., Сорока Л.И. Распространение и вредность
Сорняков в посевах озимой пщеницы. В сб. Борьба с сорняками вредителями и болезнями в интенсивном земледении. 1986, с 30-36.
6. Смирнов Б. М. Борьба с сорняками в Поволжье.- Саратов, 1975, - 183 с
8 .Дюсенбеков З. Д. Интенсивная технология – основа эффективного использования.
10. Сулейменова н.Ш. Конкурентность культур и засоренность посевов Сорные растения в агрофитоценозах и меры борьбы с ними в условиях юго-востока Казахстана. Алматы, 1997, с74-90.
11. Баздырев Г. И., Смирнов Б. А. Сорные растения и меры борьбы с ними. М., Московский рабочий, 1986, 190 с.
Ауылшаруашылық дақылдар егістігінде 500-ден астам арамшөптер түрі кездеседі, ал тек олардың аздаған топтары (40-80 түрлері) барлық топырақ-климат аймақтарында кездеседі. Арамшөптер түрлерінің көбі белгілі экологиялық жағдайларға бейімделген, баспа жерлерде олар өспейді немесе өздерінің биологиялық қасиетін өзгертеді. (Фисюнов, 1976, Тештовт, 1976,) Дюсембеков, 1977, Жумаев, 1989.1,2,3,4.
Бірқалыпты аймақтардағы астық дақылдарын өсіріп өндіретін аудандарда негізінен біржылдықтар арамшөптер ценозы кездеседі, Кейбір авторлардың мәліметтеріне қарағанда арамшөптер ценозының 80% біржылдықтар болып келеді (Андреев және басқалар 1986).5.
Арамшөптердің территорияда таралуы және егістіктегі тұрақтылығына тек егіншіліктің төменгі мәдениеті, даридақыл ғана емес, және де арамшөптердің биологиялық ерекшеліктері, тұқымы мен вегетативті органдарының көп өнімділігі ( Баздырев, Смирнов, 1975, Тештовт 1985, Дюсембеков 1989, Жумаев 1989, Сулейменова 1997). 6,7,8,4,10.
Өнімге арамшөптер - мәденилендірілмеген өсімдік үлкен зиянын тигізеді, олар егістікті ластайды және өнімді төмендетеді.
Арамшөптер сандары жалпы және арнайы өсіріп өндіру технологиясынан реттелетін агрофитоценоздың заңды және толық
құқықты компоненттері.
Дүние жүзінде арамшөптер және басқада организмдерден өсімдікшаруашылығы өнімдерінің жылына 30-40% жоғалатыны және ол 75 млрд доллармен бағаланатынын айтады.(Г. И. Баздырев, Б. А. Смирнов, 1986).Г. С. Груздевтің айтуы бойынша бұрынғы совет одағында егістіктің қолайсыз фитосанитарлық жағдайынан потенциалды өнімнің 35% жиналмайды. 12.
Агрофицентоз құрамындағы дақылдар мәдени және арамшөптер арасындағы конкуренттік қарым-қатынас және тіршілікті қамтамасыз ететін факторлар арасындағы күрес арамшөптермен ластанған тамырдағы сорттар мен гибридтердің өнімді потенциалын толық жұмсауына мүмкіндігін бермейді.(А.Ф.Фюсинов,1973,1984,А.Г .Таспаева,1981,В.И.Морозов және басқалар,1991).13,14,15,16
Ресей Федерациясының ауылшаруашылық министрлігінің мәліметтеріне қарағанда қазіргі уақытта өсімдікшаруашылығы өнімінің арамшөптерден, ауырулар мен зилипестерден жоғалуы 50% жетеді. Өнімнің жоғалуы туралы сандық бағалау әр авторларда әр түрлі. Н.С.Немцов(1996)17егістік қалуеннің астық дақылдары егісіндегі 1мг 4 өсімдігі өнімділікті 19-27%, 6-21-38%, ал 8-24-42%, төмендетеді екен. Қызғылт жабыспақ астық дақылдарының өнімдік жинағанда кедергі жасайды. Мұндай арамшөптермен ластанған танапта кез-келген ластану деңгейінде күресу жүргізу қажет.
Топыраққа енгізілетін гербицидтердің оңтайлы әсері жақсы дайындалған, және де топырақты нығыздағаннан кейін білінеді.
Горбицидті қолдану технологиясында жаңа бағытта глин препараты ашты. Гербицидтің кешенді әсері оны әр түрлі мерзімде: себуге дейін, өспін өскенге дейін, өспін өскенге және астық дақылдарының түптену фазасындада қолдануға болады. Глиннің әсер ету кезеңі өте ұзақ. Мысалы, Канадада гербицидті күзде 20-80 г-га мөлшерімен бергенде көктемде қосжарнақты арамшөптер түрлерінің 50-100% жоюға әкеп соққан.(Kossts және басқалар,1981)18 сонымен қатар гербицид астық дақылдарына жоғарғы селективті корсеткен. 40-50г ә.з\га мөлшерінен бидай ещқандай зақымдалмаған.
Күресуге тұрақты арамшөптерден омидин гербициді жақсы нәтижеге бере алады. Оны 0,6-1,2кг\ға мөлшерімен қолданғанда, жалпы арамшөппен ластанғанды 54-82% төмендетті. Осы препаратқаегістік қанатжеміс, паст.сумка өте сезімталдылық көрсетті.(Алексинас, 1983) 19.
Әсіресе гербицидтер қоспасын қолданудың болашағы бар, онымен бірнеше сұрақтардышешуге болады: гербицидтердіңарамшөптерге спектрін кеуіте отырып химиялық отаудың тиімділігін жоғарлатуға, ауыспалы егісте препараттардың жағымсыз әсерлерінің қаупін азайтуға, шығынды төмендетуге болады.
Диамен, диамет Д және диапрендерді комбинирлеп беруді өндірісте зерттеу жоғарғы тиімділікті көрсетті. Диамет Д гербицидінің тиімділігін Беларуссияда тексергенде орта есеппен 1кг мөлшермен арамшөптердің 80,5% жоюға болады.
Кейбір жылдары олардың жойылуы 97,7% дейін жеткен. Күздік бидайдың түптену фазасында жақсы өңдеу берген. Жекелеген жылдары қосымша өнім 5,4ц\га жеткен.(Андрив,1984) 20.
Орталық қаратопырақ емес аудандарда диапринді күздік бидай егісінде 1,5 кг мөлшермен бергенде алабұта мен шырмауық таралымы 100% жойылғаны байқалды. Осы гербицидке төзімділікті дала фиалпасы көрсетті, бар жоғы оның 73,1-77,6% ғана жойылды.(Безутоев,1981) 21.
Жоғарыда айтылғанға қарай отырып, осы уақытта ауылшаруашылығы өндірісінде әсері пецспектірлі гербицидтер бар.
Солардың рационалды жиналғаннан кейін көп жылдық арамшөптерді жою үшін жалпы жою әсері гербицидтерді қолдану жоғарғы тиімділікті көрсетеді.
Күздік бидайдың таралу аралығының кеңдігі және өсірілетін аудандардың топырақ климат жағдайларына қарай, гербицидтердің әр түрлері және де қолдану мерзімінің айырмашылығы бар екенін көрсетті. Оңтүстік, Оңтүстік Шығыс Қазақстан жағдайында күздігі вегетациялық кезең жекелеген жылдары созылыққы болуы мүмкін, сол себепті күздік және қыстап шығатынарамшөптер түрлерінің дамуына қолайлы жағдай туады.
Күздік бидай егісінде өсетін арамшөптің биологиялық ерекшелігі оларды екі үлкен топқа топтастыруға мүмкіндік береді. Бірінші топта, күздік бидайды алғашқы даму кезеңінде: екінші топқа ластайтын кеш: Осы екі топтың зиянкестілігі күрт айырмашылығы бар.
Конкурентті өзара әсері күшеюіне қарай арамшөптер ценозы күздік бидайдың алғашқы даму кезеңінде өнімділігіне әжептеуір әсерін тигізді.(Ладонин, Алиев,1989, 1993). 22,23.
К. В. Новожиловтың(1991) айтуына қарағанда біздің елде өсімдікті химиялық қорғауға жіберілген шығын, өсімдік шаруашылығы өнімінің өсуі 10-15 есе жоғары болған, ал АҚШ-та сақталынып қалған өнім, өсімдік қорғау шараларына жұмсалған шығыннан 4 есежоғары болған. Осы факт өнімді сақтап қалуды қамтамасыз ету мақсатында өсімдікті интегртрлі қорғаудың теориялық және практикалық зерттелуіне ұқыптылықты қажет етеді.
Хармони 75ДҒ-75%-ГРАНУЛА. Сульфония-Тогевиді гербицид. Ә ар ететін заттары негізінде жапырақпен жұтылады, топырақтың әсері қысқа болғандықтан, тамыры жүйесімен қабылдануымен шектелген. Тербицидті өсімдік тез қабылдайды, сезімтал өсімдікте ол клетканың бөлінуін тоқтатады. Зақымданган арамшөптерде өскіннің өсуінің және тамыр ұшының ингибрилді байқалады да олар мәдени дақылмен бәсекелесуге жағдайы болмайды. 1-2 жетіден сон арамшөптерде лекроз пайда болады, және көбі өледі, қалғандарының дамуы тоқталады.
Астық дақылдары өскеннен кейін 40-60 г\га мөлшермен қолданғарда қосжапырақты арамшөптердің біраз қатарын басады, мысалы; жабысқақ қызғылт бояу, шырмауық тарасы, егістік қанатжеміс және басқалар. 60 г\га мөлшерімен қолданғанда кейбір астық тұқымдас арамшөптермен күресуде тиімділік корсетеді. Тербицид малға зияны аз. Топырақты гербицид бактерияларының әсерінен және химиялық гидролизге байланысты.
Дақыл өскеннен кейін қосжапырақтар 2,4Д және 2М- 4Х гербицидтеріне төзімді және бір жылдық астық дақылдары егісінде қолданылды, мөлшері-0,125-0,190. Препарат жүйелі әсер етеді. Фотоцинтез әсер етеді.
Әр түрлі топырақта толық ыдырауы 2-4 айда өтеді, препарат дақылдарға қауіпті емес және арамшөптердің резистенттілігінің дамуын болдырмайды.
1.Фисюнов А.В. Справочник по борьбе с сорнякаками М.Колос. 1976, с. 76-80.
2. Гештовт Ю.Н., Пашкин Н.Я. и др. Применение гербицидов в Казахстане. Алма-Ата, Кайнар 1976, с. 191-235.
3. жоптыр. 7, 21, 22, 24, ... жалғасы
Бірқалыпты аймақтардағы астық дақылдарын өсіріп өндіретін аудандарда негізінен біржылдықтар арамшөптер ценозы кездеседі, Кейбір авторлардың мәліметтеріне қарағанда арамшөптер ценозының 80% біржылдықтар болып келеді (Андреев және басқалар 1986).5.
Арамшөптердің территорияда таралуы және егістіктегі тұрақтылығына тек егіншіліктің төменгі мәдениеті, даридақыл ғана емес, және де арамшөптердің биологиялық ерекшеліктері, тұқымы мен вегетативті органдарының көп өнімділігі ( Баздырев, Смирнов, 1975, Тештовт 1985, Дюсембеков 1989, Жумаев 1989, Сулейменова 1997). 6,7,8,4,10.
Өнімге арамшөптер - мәденилендірілмеген өсімдік үлкен зиянын тигізеді, олар егістікті ластайды және өнімді төмендетеді.
Арамшөптер сандары жалпы және арнайы өсіріп өндіру технологиясынан реттелетін агрофитоценоздың заңды және толық
құқықты компоненттері.
Дүние жүзінде арамшөптер және басқада организмдерден өсімдікшаруашылығы өнімдерінің жылына 30-40% жоғалатыны және ол 75 млрд доллармен бағаланатынын айтады.(Г. И. Баздырев, Б. А. Смирнов, 1986).Г. С. Груздевтің айтуы бойынша бұрынғы совет одағында егістіктің қолайсыз фитосанитарлық жағдайынан потенциалды өнімнің 35% жиналмайды. 12.
Агрофицентоз құрамындағы дақылдар мәдени және арамшөптер арасындағы конкуренттік қарым-қатынас және тіршілікті қамтамасыз ететін факторлар арасындағы күрес арамшөптермен ластанған тамырдағы сорттар мен гибридтердің өнімді потенциалын толық жұмсауына мүмкіндігін бермейді.(А.Ф.Фюсинов,1973,1984,А.Г .Таспаева,1981,В.И.Морозов және басқалар,1991).13,14,15,16
Ресей Федерациясының ауылшаруашылық министрлігінің мәліметтеріне қарағанда қазіргі уақытта өсімдікшаруашылығы өнімінің арамшөптерден, ауырулар мен зилипестерден жоғалуы 50% жетеді. Өнімнің жоғалуы туралы сандық бағалау әр авторларда әр түрлі. Н.С.Немцов(1996)17егістік қалуеннің астық дақылдары егісіндегі 1мг 4 өсімдігі өнімділікті 19-27%, 6-21-38%, ал 8-24-42%, төмендетеді екен. Қызғылт жабыспақ астық дақылдарының өнімдік жинағанда кедергі жасайды. Мұндай арамшөптермен ластанған танапта кез-келген ластану деңгейінде күресу жүргізу қажет.
Топыраққа енгізілетін гербицидтердің оңтайлы әсері жақсы дайындалған, және де топырақты нығыздағаннан кейін білінеді.
Горбицидті қолдану технологиясында жаңа бағытта глин препараты ашты. Гербицидтің кешенді әсері оны әр түрлі мерзімде: себуге дейін, өспін өскенге дейін, өспін өскенге және астық дақылдарының түптену фазасындада қолдануға болады. Глиннің әсер ету кезеңі өте ұзақ. Мысалы, Канадада гербицидті күзде 20-80 г-га мөлшерімен бергенде көктемде қосжарнақты арамшөптер түрлерінің 50-100% жоюға әкеп соққан.(Kossts және басқалар,1981)18 сонымен қатар гербицид астық дақылдарына жоғарғы селективті корсеткен. 40-50г ә.з\га мөлшерінен бидай ещқандай зақымдалмаған.
Күресуге тұрақты арамшөптерден омидин гербициді жақсы нәтижеге бере алады. Оны 0,6-1,2кг\ға мөлшерімен қолданғанда, жалпы арамшөппен ластанғанды 54-82% төмендетті. Осы препаратқаегістік қанатжеміс, паст.сумка өте сезімталдылық көрсетті.(Алексинас, 1983) 19.
Әсіресе гербицидтер қоспасын қолданудың болашағы бар, онымен бірнеше сұрақтардышешуге болады: гербицидтердіңарамшөптерге спектрін кеуіте отырып химиялық отаудың тиімділігін жоғарлатуға, ауыспалы егісте препараттардың жағымсыз әсерлерінің қаупін азайтуға, шығынды төмендетуге болады.
Диамен, диамет Д және диапрендерді комбинирлеп беруді өндірісте зерттеу жоғарғы тиімділікті көрсетті. Диамет Д гербицидінің тиімділігін Беларуссияда тексергенде орта есеппен 1кг мөлшермен арамшөптердің 80,5% жоюға болады.
Кейбір жылдары олардың жойылуы 97,7% дейін жеткен. Күздік бидайдың түптену фазасында жақсы өңдеу берген. Жекелеген жылдары қосымша өнім 5,4ц\га жеткен.(Андрив,1984) 20.
Орталық қаратопырақ емес аудандарда диапринді күздік бидай егісінде 1,5 кг мөлшермен бергенде алабұта мен шырмауық таралымы 100% жойылғаны байқалды. Осы гербицидке төзімділікті дала фиалпасы көрсетті, бар жоғы оның 73,1-77,6% ғана жойылды.(Безутоев,1981) 21.
Жоғарыда айтылғанға қарай отырып, осы уақытта ауылшаруашылығы өндірісінде әсері пецспектірлі гербицидтер бар.
Солардың рационалды жиналғаннан кейін көп жылдық арамшөптерді жою үшін жалпы жою әсері гербицидтерді қолдану жоғарғы тиімділікті көрсетеді.
Күздік бидайдың таралу аралығының кеңдігі және өсірілетін аудандардың топырақ климат жағдайларына қарай, гербицидтердің әр түрлері және де қолдану мерзімінің айырмашылығы бар екенін көрсетті. Оңтүстік, Оңтүстік Шығыс Қазақстан жағдайында күздігі вегетациялық кезең жекелеген жылдары созылыққы болуы мүмкін, сол себепті күздік және қыстап шығатынарамшөптер түрлерінің дамуына қолайлы жағдай туады.
Күздік бидай егісінде өсетін арамшөптің биологиялық ерекшелігі оларды екі үлкен топқа топтастыруға мүмкіндік береді. Бірінші топта, күздік бидайды алғашқы даму кезеңінде: екінші топқа ластайтын кеш: Осы екі топтың зиянкестілігі күрт айырмашылығы бар.
Конкурентті өзара әсері күшеюіне қарай арамшөптер ценозы күздік бидайдың алғашқы даму кезеңінде өнімділігіне әжептеуір әсерін тигізді.(Ладонин, Алиев,1989, 1993). 22,23.
К. В. Новожиловтың(1991) айтуына қарағанда біздің елде өсімдікті химиялық қорғауға жіберілген шығын, өсімдік шаруашылығы өнімінің өсуі 10-15 есе жоғары болған, ал АҚШ-та сақталынып қалған өнім, өсімдік қорғау шараларына жұмсалған шығыннан 4 есежоғары болған. Осы факт өнімді сақтап қалуды қамтамасыз ету мақсатында өсімдікті интегртрлі қорғаудың теориялық және практикалық зерттелуіне ұқыптылықты қажет етеді.
Хармони 75ДҒ-75%-ГРАНУЛА. Сульфония-Тогевиді гербицид. Ә ар ететін заттары негізінде жапырақпен жұтылады, топырақтың әсері қысқа болғандықтан, тамыры жүйесімен қабылдануымен шектелген. Тербицидті өсімдік тез қабылдайды, сезімтал өсімдікте ол клетканың бөлінуін тоқтатады. Зақымданган арамшөптерде өскіннің өсуінің және тамыр ұшының ингибрилді байқалады да олар мәдени дақылмен бәсекелесуге жағдайы болмайды. 1-2 жетіден сон арамшөптерде лекроз пайда болады, және көбі өледі, қалғандарының дамуы тоқталады.
Астық дақылдары өскеннен кейін 40-60 г\га мөлшермен қолданғарда қосжапырақты арамшөптердің біраз қатарын басады, мысалы; жабысқақ қызғылт бояу, шырмауық тарасы, егістік қанатжеміс және басқалар. 60 г\га мөлшерімен қолданғанда кейбір астық тұқымдас арамшөптермен күресуде тиімділік корсетеді. Тербицид малға зияны аз. Топырақты гербицид бактерияларының әсерінен және химиялық гидролизге байланысты.
Дақыл өскеннен кейін қосжапырақтар 2,4Д және 2М- 4Х гербицидтеріне төзімді және бір жылдық астық дақылдары егісінде қолданылды, мөлшері-0,125-0,190. Препарат жүйелі әсер етеді. Фотоцинтез әсер етеді.
Әр түрлі топырақта толық ыдырауы 2-4 айда өтеді, препарат дақылдарға қауіпті емес және арамшөптердің резистенттілігінің дамуын болдырмайды.
1.Фисюнов А.В. Справочник по борьбе с сорнякаками М.Колос. 1976, с. 76-80.
2. Гештовт Ю.Н., Пашкин Н.Я. и др. Применение гербицидов в Казахстане. Алма-Ата, Кайнар 1976, с. 191-235.
3. жоптыр. 7, 21, 22, 24, ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz