Қазақстан Республикасында ұлтаралық жарасымды нығайтуға саяси әлеуметтену процесінің ықпалы

Қазақстан Республикасында бүгінде көптеген ұлттар мен ұлыстардың өкілдері өмір сүріп, еңбек етуде. Олардың әрқайсысы өз ұлтының тарихы мен мәдениетін игеріп өсіп, өз халқының дүниетанымы мен салт-дәстүрін қанына сіңіріп, тілін дамытуды қалайды. Бұл – табиғи, заңды құбылыс болып табылады. Соған орай, біз – қазақ халқы өзге ұлттардың өкілдерін кемсітіп, шеттетпеуіміз керек. Ондай жағдайда еліміздегі ұлтаралық қарым-қатынас саясатына шіркеу келтіріп, ұлттар арасындағы жарастықты бұзып аламыз. Сондықтан қазақ халқы республикадағы барлық ұлт өкілдерін топтастыратын. Қазақстан азаматтарының бәріне ортақ ділді қалыптастыруға мұрындық болатын жетекші ұлт ретінде басқа халықтардың басын қосып, оған ұйтқы болуы қажет. Біз қазақстандық қоғамды мекен етуші әрбір халықтың сана-сезіміне «қазақстандық ұлтжандылық», «жалпықазақстандық мақтаныш» рухын қалыптастырғанымыз жөн. Бұл істі жүзеге асыруда саяси әлеуметтану процесін жүргізуші агенттерге арқа сүйегеніміз абзал. Демек, Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаев атап көрсеткендей: «Республикадағы қазіргі ұлтаралық жарасым ахуалын көздің қарашығындай сақтай білу барлық ұлттың, әрбір азаматтың ең жауапты міндеті. Қазақстандағы ұлтаралық жарастықтың негізгі ұйтқысы болу міндетін алдымен осы атамекеннің иесі – қазақ халқы өз мойнына алуы керек. Өйткені халқымыз ұлтаралық жарастықты, сыртқы дүниемен өзара тиімді ынтымақтастықты жүзеге асыра алса ғана өзінің өркениетті мемлекетіне ие бола алады. Басқадай бағыт ұстанар болсақ онда біз тұйыққа тірелеміз, талай тағдырдың обалына қаламыз, қазіргі абыройлы атымыздан айрыламыз.
Біздің туымыз-тәуелсіздік, тілегіміз – бейбітшілік, тыныштық. Күш қолдану мен жанжал атаулыны болдырмауға бар ерік-жігерімізді аямаймыз. Осы мақсат жолында Қазақстандағы барлық ұлттар өкілдерінің бір кісінің баласындай, бір қолдың саласындай күш біріктіруіне мүдделіміз.
Қазір бой жарыстыратын заман емес, ой жарыстыратын заман. Білекті бірді жығады, білімді мыңды жығады. Ашу-дұшпан, ақыл-дос. Ашу емес, бәрін ақыл шешуі керек. Елдің тыныштығын бұзу ұлтымыздың болашағына балта шапқанмен бірдей. Өз халқын сүйетін адам, өз жұртына жақсылық тілеген кісі өзге халықтарды ашындырмайды, өз ұлтын ешкімге қарсы қоймайды.
Тарихи болашағымыз үшін осынау жауапты сәтте баршамыз саналылық пен парасаттылық көрсетіп, байсалдылық пен ұстамдылық сақтауға борыштымыз. Қазіргідей алмағайып кезеңде бұл ерекше қажет (1).
Осыған орай Қазақстан Республикасындағы қоғамдық келісім мен саяси тұрақтылықтың сақталынуы ұтымды жүргізіліп келе жатқан мемлекеттік саясаттың оң негізде жүзеге асырылған жұмыстарының нәтижесі болып табылады. Өз кезегінде Елбасы Н.Ә. Назарбаев өзінің халыққа Жолдауында еліміздің сегіз артықшылығының бірі ретінде: «Біздің жетінші бекем тұсымыз – қоғамымыздың саяси тұрақтылығы мен бірлігінде жатыр. Біз қоғам ішінде тікелей тайталасқа жібермей, ахуалды тұрақтандыра білдік, мұны мақтан етеміз. Өкінішке орай, көптеген дамушы және кешегі коммунистік дәуірден кейінгі елдердің көбісінің бұған қолы жеткен жоқ.
Алайда, толық тұрақтылықтың, топтасу мен бірліктің ауылы әлі алыс жатыр, сондықтан, біздің баршамыз өзімізді біртұтас отбасымыз деп сезіну, өз мақсатымызды айқын біліп, оларға қарай келісе ілгерілеу үшін алдағы уақытта көп жұмыс тындыруға тура келеді.(2), – деп ұйғарым жасағандай қазақстандық қоғамда қоғамдық келісім мен саяси тұрақтылықты одан әрі нығайту жолында үнемі сындарлы іс-қималдар атқарылып отыруы қажет. Ол үшін қоғамдық құрылымдағы жеке тұлғаның бойында өз еліне деген мақтаныш сезімі мен отансүйгіштік рухын дамытуға тиіспіз. Сонымен бірге әр жеке тұлғаның ес білген кезінен бастап қазақстандық қоғамдағы ұлттар арсындағы қоғамдық келісім мен саяси тұрақтылықты сақтаудың маңыздылығын, сондай-ақ, мемлекеттік рәміздер мен саяси-рухани құндылықтардың мәні жайында саяси әлеуметтену агенттері айтып түсіндіруі қажет. Бұған қоса барлық қазақстандықтардың санасында ұлттық, діни, саяси көзқарастардың әр алуандылығына қарамастан ұлтаралық келісімсіз Қазақстан қоғамындағы демократиялық өзгерістерді тереңдету мен нарықтық экономиканы өрістетудің мүмкін болмайтындығын негіздеу жолында түбегейлі іс-шаралар жүйесі жүргізілгені маңызды. Бұл жұмыспен шұғылдану әрбір отбасына, саяси әлеуметтену агенттеріне, білім беру мекемелерінің, еңбек ұжымдарының, қоғамдық- саяси ұйымдардың, жалпы қоғамдық құрылымның барлық жүйелеріне қатысты. Міне, осы міндеттер жүзеге асырылған кезде Қазақстан Республикасындағы әр жеке тұлғаның бойында азаматтық сапа-қасиеттер мен жалпықазақстандық мақтаныш сезімі қалыптаспақ.

1. Дүние жүзі қазақтарының құрылтайы. А.: Атамұра–Қазақстан, 1993.-192 б.–(11-12).
2. Назарбаев Н.Ә. Қазақстан-2030. Барлық қазақстандықтардың өсіп-өркендеуі, қауіпсіздігі мен әл-ауқатының артуы. А.: Білім, 1998.-146б.- (17).
3. Назарбаев Н.Ә. Тәуелсіздігіміздің бес жылы. А.: Қазақстан, 1996.-640 б.-(152).
4. Указ Президента Республики Казахстан «Об образовании Ассамблеи народов Казахстана» // Собрание актов Президента РК и Правительства РК. –1995.-№8.
5. Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылғы 1 наурызындағы №2066 Жарлығымен бекітілген «Қазақстан халықтарының ассамблеясы туралы» Ереже // Қазақстан Республикасының Президенті мен Қазақстан Республикасының Үкіметінің Актілер жинағы.–1995.– №8. 3-7 б.
6. Хан Г.Б. Прошлое и настоящее корейцев Казахстана. А.:1997.–162-163.
7. Там же, С. 155-156.
8. Там же, С. 163.
9. Там же, С. 17.
10. Қазақстан Республикасының Конституциясы. А.: Қазақстан, 2000.-96 б.-(6).
11. Бұл да сонда, 6-7-бб.
12. Политология. Энциклопедический словарь. М.: Изд-во Москва коммерч. Ун-та, 1993.- 431 с.- (247).
13. Меңлібаев Қ.Н. Патриотизм және ұлтаралық қатынас мәдениеті // Саясат.- 2001. – № 1. – 33-36 б.–(33).
14. Дүние жүзі қазақтарының құрылтайы. А.: Атамұра– Қазақстан, 1993.-192 б.–(12).
15. Бижанов А.Х. Республика Казахстан: демократическая мадернизация общества переходного периода. А.: Өнер, 1997.– 256 с. – (223).