Казақстанның шипажайларының емдік факторлары мен мүмкіндіктері

Жоспар
Кіріспе

1 «Манкент» шипажайы
2 Шипалы су
3 Жер бедері
4 Геологиясы және кен байлықтары
5 Климаты

Оңтүстік Казақстан облысы Сайрам ауданының аумағында орын тепкен "Манкент" шипажайы Шымкент каласынан теріскейге карай асфальт жолмен жүргенде 25 шақырымда. Алматы теміржолының "Манкент" бекетінен 6,5, Алматы-Ташкент-Термез даңғылынан 3 шақырым қашықтықтағы өндіріс орындары мен елді мекеңдерден алыс, тыныш, үстірт жерге орналаскан.

"Манкенттен" небәрі 1,5 шақырым жердегі облыстық әкімшіліктің "Ақсу" демалыс үйі тұсынан ағып келетін Ақсу өзенінің бір саласы шипажай ішінен үш тармаққа бөлініп өтеді.

"Манкент" демалыс үйінің алғашқы кірпіші қаланған сонау 1924 жылдан бері мұнда әртүрлі ағаштар, гүлдер отырғызылып, саябақгар жылдан-жылға ұлғая, көркейе түскен еді. Казіргі кезде калың өскен кайың, қарағаш, қарағай, көктерек, қаратал, арша, емен, үйеңкі, сөмбітал, талшын, шынар, бозқараған, аққарағандар шипажайды көкпеңбек қып көмкеріп, әсем безендіріп тұр. Одан басқа мұнда алма, өрік сияқты жеміс ағаштары да өседі.

Гүлзарларда раушан, астра, түймедақ, хризантема, гүлқайыр сияқты алуан түсті әдемі гүлдердің түр-түрі көздің жауын алып құлпыра түседі.

Емхана

Шипажайдың емханасы жатақтардан бөлек, саялы жерге орналаскан. Бас дәрігер, бас медбике, психотерапевт, терапевт, гинеколог, невропатолог, уролог емделушілерді осында қабылдайды.

Асқазанды, ішекті көретін, компьютермен әп-сәтте ауруыңызды анықтап беретін, электрокардиограмма жасап, жүрек қызметін тексеретін, инемен емдейтін, дәрі шөптер ертіндісін тыныс жолдарына жіберетін, қолмен, электрмен массаж жасайтын, балауызбен қыздыратын бөлмелер осында орналаскан. Бұдан басқа 8 бөлмеден тұратын физотерапия бөлімшесінде 22 түрлі аппараттардан ем беріледі.

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Манкент шипажайы

Орналасқан жері, табиғаты

Оңтүстік Казақстан облысы Сайрам ауданының аумағында орын тепкен "Манкент"
шипажайы Шымкент каласынан теріскейге карай асфальт жолмен жүргенде 25
шақырымда. Алматы теміржолының "Манкент" бекетінен 6,5, Алматы-Ташкент-
Термез даңғылынан 3 шақырым қашықтықтағы өндіріс орындары мен елді
мекеңдерден алыс, тыныш, үстірт жерге орналаскан.

"Манкенттен" небәрі 1,5 шақырым жердегі облыстық әкімшіліктің "Ақсу"
демалыс үйі тұсынан ағып келетін Ақсу өзенінің бір саласы шипажай ішінен үш
тармаққа бөлініп өтеді.

"Манкент" демалыс үйінің алғашқы кірпіші қаланған сонау 1924 жылдан бері
мұнда әртүрлі ағаштар, гүлдер отырғызылып, саябақгар жылдан-жылға ұлғая,
көркейе түскен еді. Казіргі кезде калың өскен кайың, қарағаш, қарағай,
көктерек, қаратал, арша, емен, үйеңкі, сөмбітал, талшын, шынар, бозқараған,
аққарағандар шипажайды көкпеңбек қып көмкеріп, әсем безендіріп тұр. Одан
басқа мұнда алма, өрік сияқты жеміс ағаштары да өседі.

Гүлзарларда раушан, астра, түймедақ, хризантема, гүлқайыр сияқты алуан
түсті әдемі гүлдердің түр-түрі көздің жауын алып құлпыра түседі.

Емхана

Шипажайдың емханасы жатақтардан бөлек, саялы жерге орналаскан. Бас дәрігер,
бас медбике, психотерапевт, терапевт, гинеколог, невропатолог, уролог
емделушілерді осында қабылдайды.

Асқазанды, ішекті көретін, компьютермен әп-сәтте ауруыңызды анықтап
беретін, электрокардиограмма жасап, жүрек қызметін тексеретін, инемен
емдейтін, дәрі шөптер ертіндісін тыныс жолдарына жіберетін, қолмен,
электрмен массаж жасайтын, балауызбен қыздыратын бөлмелер осында
орналаскан. Бұдан басқа 8 бөлмеден тұратын физотерапия бөлімшесінде 22
түрлі аппараттардан ем беріледі.

Емхананың төменгі қабатында шипалы суға түсетін, аяққа, қолға бөлек-бөлек
берілетін ванналар, су бүріккіштің түр-түрі, сумен жасайтын массаж, ішек
ауруларын емдейтін бөлмелер бар. Сондай-ақ, емнен соң шәй ішіп, тынығып
алатын жай да осында.

2003 жылы пайдалануға қосылған №10 жатақтың теменгі қабатында: массаж, су
асты массажы, балауыз, су бүріккіш, сазбалшық, физотерапия арқылы ем
беретін ханалар, су ішетін бювет, фин саунасы бар.

Қанды, зәрді, өтті, асқазанның қышқылдығын тексеріп, асқазанды, өт жолдарын
жуатын, ауырған тісті емдейтін, тіс салатын, "электрлі ұйқы" бөлімшелері
емханадан бөлек құжырларда. Тәуліктің қайсыбір мезгілінде барсаңыз да көмек
көрсетуге дайын кезекші дәрігер мен медбике отыратын бөлмелер екінші
жатақта.

Қажетті жабдықтармен толық қамтамасыз етіліп, әсем безендірілген емдік дене
тәрбиесі залынан күні бойы кісі арылмайтынын айтпай өтуге болмайды.

Шипалы су

"Манкент" шипажайы аумағынан 1210 метр тереңдіктен жылы су табылған. Судың
түсі аздап сарғыштау, мөлдір. Жағымсыз исі, дәмі жоқ. Ыдыста ұзақ тұрса аз
ғана қоңырқай түсті тұнба түзеді. Курортология институты зерттеулерінің
қорытындысы бойынша бұл су сульфатты-хлорлы-натрийлі, шамалы минералды
шипалы жылы сулар қатарына жатады. Минералдылығы бір литрде 2,2 грам.
Химиялық құрамы тұрақты. Қышқылдығынан негіздігі басым. Жер бетіне
шыққаңдағы жылуы 37 градус.

Физика-химиялық сипаты жағынан әйгілі "Шартақ" (Өзбекстан), "Жалал-Абад"
(Қырғызстан), "Дон" (Ресей) шипажайлары суларына сәйкес келетін бұл судың
емдік қасиеті де олардан артық болмаса кем емес.

Құрамында денсаулыққа аса пайдалы күкірт, натрий, йод, бром, тағы басқа да
элементтері бар "Манкент" шипалы суын ішуге де, ванна түрінде де кеңінен
пайдалануға болады.

Күкірт - тері ауруларын емдейтін көптеген дәрі-дәрмектердің кұрамына
кіреді.

Натрий - хлор иондарымен қосылып, асқазан қышқылдығын қалпына түсіруге
әсерін тигізеді.

Хлор - өттің жүруін жақсартады.

Бром - ми жүйесін тынықтырады, ұйқыны түзейді.

Йод - зобқа қарсы әсер етеді, жарақаттардың жазылуына, буыңдарға шорланып
жиналған артық тұздардың кетуіне септігін тигізеді.

Суды қашан, қалай пайдалануды науқастың жай-күйіне, жүрек, асқазан, ішек,
бауыр, от, бүйрек сияқты ағзаларының жағдайына, ауыруының түріне қарап
емдеуші дәрігер белгілейді.

Суды алғаш ішкенде оның мөлшері 100-150 мл-ден аспауы керек. Бір тәулікте
ішуге пайдаланылатын шипалы судың мөлшері науқастың әр кило салмағына
шаққанда 3,3 мл. деп есептелінеді.

Асқазан сөлінің қышқылдығы көп болса суды тамақтан 10-15 минут бұрын,
асықпай, сораптап ішкен жөн. Осылай ішкенде су асқазанда көбірек тұрып,
оның қызметін жақсартады. Асқазан сөлінің қышқылдығы аз болса суды тамақтан
1-1,5 сағат бұрын тез ішу керек. Мұндайда су асқазанда көп кідірместен
лезде ішекке өтіп, оның қызметін күшейтеді де, асқазан қызметі баяулайды,
қышқылдығы да азаяды.

Асқазан сөлінің қышқылдығы қалыпты жағдайдан ауытқымаған болса шипалы суды
тамақтан 35-40 минут бұрын ішеді.

Жылыдай ішілген су асқазанның, ішектің, өт жолдарының қозғалысын реттейді,
тырысқанын, түйілгенін кетіреді, өттің, іштің жүруін жақсартады. Зәрді
қуалайды.

Шипалы су асқазанды, ұлтабарды жууға, ет жүргізуге (дюбаж), ішекті, қан
ауруларын емдеуге қолданылады. Онымен мұрынды, ауызды, тамақты шаюға да
болады.

Көп жыл бойы бақылаудың нәтижесінде "Манкент" шипалы суын мына төмендегідей
ауруларды емдеуге пайдалануға болатыны байқалды: мұрын ішінің кебуі,
мұрыннан су аға беретін аллергиялы ринит, қызыл иектің қабынуы, жиі
қайталайтын тамақ баспасы; асқазан гастирті мен ұлтабар ішектің қабынуы,
асқазан, ішек жаралары, өт қалтасының қабынуы, өт жолдарының ауруы, тоқ
ішек кеселдері; буын аурулары, ревматизмнен, бруцеллезден қалған буын
артриттері, омыртқа остеохондрозы, бел ауру; ұйқы бұзылуы, жүйке жұқарып,
көңілдің қошы кетуі; әйелдердің жыныс аурулары; зоб ауруы; жұқпалы емес
тері аурулары.

"Манкент" шипалы суын пайдалануға, әрі мұнда ем алу үшін келуге тиым
салынатын жәйттер мыналар:

- жоғарыда аталған кеселдердің қозған кезінде;

- қан қысымы қалыптағыдан жоғарылағанда;

- инфарктан кейінгі жағдайда;

- қияли ауруларға ұрынғанда;

- қояншық ауруы бар болғанда;

- қатерлі ісікте.

Психотерапия

Емхананың №1 бөлмесінде тәжірибелі, білгір психотерапевт Сізді қабылдап,
емдік сеанстар өткізеді.

Психотерапия тәсілдерін қолдану арқылы ететін ем сеанстары Сіздің мына
төмендегі кеселдерден түпкілікті айығуыңызға көмегін тигізеді.

Ашуланшақтық, күйгелектік, дегбірсіздік, сөз көтере алмау, тез жылап қалу,
қорқыныш, ұйқысыздық, бас ауруы, тез шаршау сияқты жүйке жұқаруынан
туындаған кеселдер кетеді. Жан азабы жеңілдейді. Бойға күш-қуат бітіп,
төзімділік артады. Сабырлылық пайда болып, көңіл көтеріледі. Еске түсіру,
есте сактау кдбілетіңіз жаксарады. Өмірге, еңбек етуге шыныс күшейеді.
Денеде жасару процесі жүреді; Жүрек тамырларының сығылуы, жүрек ауруы
басылады. Жүрек ойнауы, суылдауы, осы кезде пайда болатын үрей кетеді; Қан
қысымы асық болса, төмендеп, кәдуілгі қалпына түседі; Мұрын бітіп калу,
немесе аллергияның салдарынан мұрыннан су аға беруі, өкпе демікпесі сияқты
тыныс жолдарының аурулары жазылады.

Асқазандағы, ішектегі жаралар шорланып, тез арада бітуіне, өт жоддарының
ашылуына, өт қалтасы, ішек ауруларының жазылуына септігін тигізеді. "Ас
қорытылуы жақсарып, іштің жүрмей қалуы кетеді;

Тері ауруларының: дерматит, псориаз, экзема, сүйел қаптап кету сияқты
түрлері жазылады.
Табиғаты
Оңтүстік Қазақстанда болған адам осы бір тамаша өлке мен оның ғажайып
табиғатынан алған әсерлерін мәңгі есте сақтайды.

Оңтүстік Қазақстан облысы Тянь-Шань тауының батыс сілемдері мен Тұран
ойпатының шығысын алады, 117,3 мың шаршы шақырым аумаққа орналаскан. Оның
солтүстік бөлігін Бетпақдала шөлі, оңтүстік қиыр шетін Мырзашөл куаң даласы
алып жатыр.

Оңтүстік Қазақстан облысының шағын ғана аумағын салыстыра қарағанда өзіне
астасқан ғажап табиғаттың бояу тақтасын еске салатын алуан түрлі ландшафты
сыйғызғанын көресіз. Бір жағынан, байсалды қалпындағы атам заманғы дала
суреті, сондай-ақ сирек ұшырасатын, әдеттегі өсімдіктер түрлерінен тұратын
әсем өрнек. Облыстың бір бөлігінде - тіршілік куан көрінгенмен де, оның дәл
қасында жануарлар үшін таптырмас жұмақ жер тұр. Облыстың солтүстігіне қарай
Бетпақ дала мен Мойынқұм Қаратау қырқаларына иек артқан. Нақ осы тұста,
бұлақтар мен дала қайнарларының айналасындағы шалғындарда сан ғасырлық мал
жайылымына пайдаланылатын жерлер қалыптасқан.

Жер бедері

Облыс жері негізінен жазық, көпшілік бөлігін орташа биіктігі теңіз
деңгейінен 200-300 м болатын Тұран ойпатының шығыс бөлігі алып жатыр.
Терістігіңде Бетпакдала шөлі, Шу аңғарының оңтүстігін Мойынқұм, облыстың
батысында Қызылқұм және Шардара даласы, қиыр оңтүстігін Мырзашөл алып
жатыр. Орталық бөлігінде, Жамбыл облысының аумағымен шектес, оңтүстік-
шығыстан солтүстікке қарай 217 километрге көлбей созылып Қаратау жотасы (ең
биік нүктесі 2176 м) жатыр, ал оңтүстік-шығысыңда Талас Алатауының батыс
шетіндегі - Өгем жотасында облыстың ең биік нүктесі - Сайрам шыңы (4238 м)
бар. Өгем мен Келес өзеңдерін бөліп жатқан Қаржантау жотасы Тәңіртаудың
(Тянь-Шань) ең батыс сілемі болып табылады. Қаржантаудың орташа биіктігі
2000 м, ал ең биік нүктесі - Мыңбұлақ тауы (биіктігі 2834 м). Қаржантаудан
солтүстік батыска қарай тарихы терең, аңызға толы қарт Қазығұрт (ең биік
нүктесі 1600 м) тұр. Қазығұрт тауы оңтүстігіде Келес өзенінің аңғарына
тіреледі.

Қазығұрт туралы жыр да, аңыз да көп. Көк Тәңірі дүние жүзін топан су басқан
кезде жаңа бір пәк дүние жасау үшін Нұх пайғамбардың кемесіне адамзат, жан-
жануар, ұшқан құстан, өсімдіктен жұп-жұбымен отырғызып, таза тұқым сақтап
қалмақ болған. Топан тартылып, су қайтқанда, Нұх пайғамбардың кемесі
Қазығұрт тауының басына қайырлапты деседі.

Облыс аумағының жер бедеріндегі жазықтар мен таулы аймақтар жиі алмасып
отырады. Мұнда алуан түрлі құмды, сортаң шөлдерден биік тау мұздықтарына
дейінгі климаттық табиғат зоналары кездеседі. Таулы аймақтарда болып
тұратын тектоникалық жер сілкіністері аумақтағы тау түзілу процестерінің
әлі аяқталмағандығын көрсетеді.

Жер бедерінің қалыптасуына зор ықпал етуші күштер: ағын сулар мен желдер.
Осы күштерге қосымша антропогендік, яғни адамдардың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.