Тотықұс пен орманшы

1 Тотықұс пен орманшы
2 Қылмыскерлердің хабаршысы болған тотықұс қолға түсті
3 Тотықұс

Қарағайы сыңсыған, үйрек ұшып, қаз қонған, таудан тас бұлақтары құлаған әсем өлкеде тұратын бір орманшы, орманнан көрсе көз тоймайтын тотықұс ұстап алыпты. Тотықұстың қырық құбылған қауырсыны күннің нұрымен түрленіп, ерекше түске боялады. Осындай сұлулыққа қатты таңданған орманшы тотықұсқа арнап алтын тор жасайды. Оған күмістен бау тағады. Орманның жұпар самалы есетін биік терезенің алдына әкеліп орнатады. Тотықұсқа арнап раушан гүлдің жұқа қабығын, мойылдың жұмсақ дәнін, таңқурайдың жаңа көктеген шырын жемісін теріп әкеледі. Қаншама ай осылай бағып қағады. Бірақ тотықұс күні-түні «отаным, отаным, отаным» деп зарлай береді. Содан бір күні орманшы ойлайды: бұл құстың отаны бұдан да керемет жерде шығар. Босатып жіберіп, артынан еріп отырайын да, сол бір жер жәннәтін тауып алайын.
Осылай жоспар құрған орманшы тотықұсты босатып қоя береді. Алтын тордан босаған бейшара құс еркіндікке шығып, үйді айнала ұшады. Бір заманда тіке көкке көтеріліп, ауылдың қарсы алдындағы Бозтауға қарай бет алады. Бұл таудың бір ерекшелігі – ел қонбайтын жайсыз, мал жайылмайтын таза-тақыр, бауырында тамшы бұлағы жоқ, етегінде тіс шұқитын талы жоқ мекен екен.
Орманшы Бозтауға қарай қалықтап ұшқан тотықұсқа ілесіп, қалмай еріп отырады. Бір мезеттер болғанда шырылдап ұшқан тотықұс сауыры күнге күйіп, желге мүжілген, бетіне қына да шықпаған жақпар тастан асып барып, әбден қураған сексеуілдің бұтағына қонады. Одан кейін сұлу қанаттарын керіп, ұлпасын мың құбылтып, түсін түрлендіріп, әнге басады. Орманшы тұра қалып тыңдаса: «ғаламнан сенен артық жер таппадым» деп сайрап тұр дейді.
Сөйтcе, жаңағы кәрі сексеуілдің бұтағында тотықұстың ұясы бар екен.
Австралияның солтүстігіндегі Палмерстон қаласының көшелерінде кенеттен бір мезгілде шала мас лори тотықұстары пайда болған.
Тұрғындарды таң қалдырғаны бұл тотықұстардың мастықтан аяқтарын әрпіл-тәрпіл басқаны болды. Тотықұстар ағаштың басынан жерге құлап түскен және кері ұша алмаған. Жергілікті құс дәрігерлері қанаттылардың бұл оғаш қылықтарын неге жорырын білмей отыр.
Мас тотықұстар неше түрлі ерсі қылықтар көрсеткен. Олар өз денелеріне өздері ие бола алмай, естерінен айрылып, теректің басынан төмен құлай бастаған. Оянғаннан соң бүрісіп, үздіксіз арақ ішуден кейінгі бас ауруын басынан кешіргендей күйде болған. Мастықтан тырайған тотықұстарды құс дәрігерлері жинап алып жергілікті емханаға жеткізген. Дәл қазіргі уақытта емханада 30 тотықұс бар және де олардың саны күн санап көбейіп келеді. Дәрігерлер құстарға тәтті ботқа мен жемістер беруде. Зерттеушілердің айтуынша, құстар ашыған жеміс жеп уланған сыңайлы. Құрамында ішімдік бар жемісті жесе құстар ғана емес маймылдар да мас болатын көрінеді.