База мен базалау түсініктері

Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны:

Кіріспе . . . 2 База мен базалау түсініктері . . . 3 Конструкторлық базалар . . . 3 Технологиялық базалар . . . 4 Қорытынды . . . 6 Пайдаланылған әдебиет . . . 7

Кіріспе

Тетіктерді білдектерде дайындау кезінде олар сондай-ақ, анықталған күйде кеңістікте білдек элементтеріне және кесу аспабының күйіне қатысты бағдарлануы қажет. Сондықтан өңдеу мен жинау дәлдігін қамтамасыз ету үшін базалау теориясына сәйкес анықталған ережелерді қолданады. МЕСТ-ке сәйкес базалау деп координаталардың қатысты анықталған жүйесінің талап етілетін күйін дайындамаға немесе бұйымға беруді түсінеді. Базалар - деп базалау кезінде қолданылатын беттерді, сызықтар мен нүктелерді атайды.

Білдектерде механикалық өңдеу кезінде базалау деп дайындамаға немесе тетікке қолданылатын аспаптың берілісті траекториясын анықтайтын білдек элементтеріне қатысты күйді санайды. Тетіктерді білдекке орнату кезінде тек дұрыс бағдарлау ғана емес, жылжымайтын жағдайды қамтамасыз ету үшін бекіту қажет. Қатты дененің кеңістіктегі жылжуын толық жою үшін оны бостандық деңгейінен: координата өстерінің бойымен түсетін үш қозғалыс пен берілген өстер айналасындағы үш айналудан айыру қажет.

База жəне база түрлері туралы түсінік

База тұрақтылығы жəне база үйлестіріліділігінің принципі. Орнықтандыру

қателіктері. Базаны таңдау. Бөлшекті қондырудың тəсілдері. Орнықтандыру қателіктерін бөлшек конструкциясының згеруі арқылы азайту, өлшемдерің жəне технологиялық шараларын қою. Бекіту қателіктері. Қаттылық жүйесіне байланыс қателіктер: білдек, құрал, аспап, бөлшек.

Барлық беттердің бөлшегі бар, негізгі бетті белгілейды, яғни машинадағы

бөлшектердің жұмысын анықтайды. Бұл беттерге тікелей машинаның жұмыс процесі (мысалы, жұмысшы белгінің құбыр қанағы, бүрлігіш шүмегі жəне т. б. ) жəне басқа бөлшектердің негізгі беттері, кинематикалық жұптар (мысалы, білік жəне майын, тірек, цилиндр жəне поршень, екі профильді тісті ілініс жəне т. б. ) жəне жапсарласқан байланыс (мысалы, бүйіржақ бетінің тірек ернемен жəне майынтіректің бүйіржақ беті) жатады.

Көп жағдайда негізгі бет үлкен дəлдікпен жəне жоғарғы бет тазалығымен өңделеді, жəне олардың дəлдігі мен тазалығы машиналар жұмысынын сапалығына байланысты.

Бөлшектің қалған бас беттері көмекші бет деп аталады жəне олар

шыдамдылығымен, габариттігімен, салмағымен анықталады. Əдетте олар төменгі дəлдікпен жəне тазалықпен өңделеді, негізгі беттерге қарағанда жəне мүлде өңделмейді.

Дайындама жəне бұйымды талапқа қойылған координат жүйесінен алынған жүйге келтіру орнықтандыру деп аталады. База деп бір жəне бірнеше бөлшек беттері, қаралып жатқан беттің күйіне қатысты анықталады, бастапқы түзу жəне қисық жағдайда бұйымды дұрыс функциялау.

Сызбаны дайындау жəне бөлшекті өңдеу кезінде база бойынша белгі қою, беттен басқа, түзулер мен нүктелер қабылданады. Сызбадағы түзулер мен нүктелерден құрылдаушы бөлшек беті жəне олардың осьтеріне, өлшем мен басқа түзулер арасындағы өзара күйді береді, осыны конструкторлық база деп атайды.

Технологиялық процесс кезінде механикалық өңдеуде қолданылатын орнатуды, технологиялық база деп атайды.

Бұйымды құрастыру процесінде қолданылатын базаныт, құрастыру базасы деп атайды.

Бөлшектерді бақылауда қолданылатын базаны, бақылау базасы деп атайды.

Конструкторлық базалар

Əр түрлі бөлшек бетінің өзара күйін құрылымдаушы сызбада көрсетеді.

Құрылымдаушы өлшемді қойғанда бөлшектер арасындағы өзара байланыс кезінде, құрастыру шартындағы ағымнан шығады.

Басқа жағдайларда құрылымдаушы өлшемдерді беттен алып қояды, түзуден жəне нүктеден, басты болып саналатын машина жұмысы жəне есептеулер орындалып жатқан процесс кезінде.

Негізді емес бөлшек беттерінің арасындағы өлшемді шақтамасы қою негізі технологиялық түсінің есебінде өңдіріледі. Көбінесе осындай жағдайларда кішігірім шақтамалар қосымды, соның салдарынан экономикалық өндіріс қамсыздандырылады. Осындай шақтамаларды əріқарай кеңейту арзандатпайды жəне аз-маз өңдеуді арзандтады. Негізгі өлшемдегі шақтамалардан басқа, сызбада шақтамалар паралельды,

перпендикулярлы жəне т. б. қойылады. Шақтамалар əдетте негізді емес арақытаста қойылмайды, сондай-ақ автоматты технологиялық процеспен өңделген бөлшекпен қамтамасыздандырылады.

Технологиялық базалар

Технологиялық базалар тірек-бекіту, сын-қондырғылы жəне өлшеуішті болып бөлінеді. Тірек-бекіту база деп өңделетің бөлшек беті, бекітімен білдек беті немесе бөлшек құрамының талап етілген дəлдігіне дəл бағытталады. Бөлшек беті тірегінің бəрі тірек-бекіту базасы бола алмайды. Машинадағы бөлшек бетінің жұмыс тəсілдеріне байланысты, тірек-бекіту базалар ретінде, келесі база түрлеріне бөледі: негізгі, көмекші жəне оперативті.

Негізгі тірек-бекіту база - бұл база, негізгі бөлшек беттерінен тұрады. Мысалы, тісті дөңгелек тірегі білдекте білдекте тесіп жəне бүйіржақ бойынша өңдіріледі, жəне егер олрды дөнгелекті қондыру кезінде, тірек-бекіту база ретінде қолданса, онда осы беттер негізгі тірек-бекітуші базасы болып табылады. Негізгі тірек-бекіту база бетін əрқашанда ақырғы өңделген бет болып табылады. Сондықтан айла бұйымды дайындағанда, өңдеу дəлдігіне əсер ететің, белгілі бір қателік енгізіледі. Айтылмағандардың барлығы жүктелмеген күйге қатысты, алайда жұмыс кезінде пайда болатын, айлабұйымның қосымша қателіктерін де ескеру керек. Жұмыс барысында айлабұйымның жеке бөлшектерінің тозу орын алады, ал бұл берілген айлабұйымның өңдеу қателігі толықтырады.

Аспаптардың тозуы мен дəл еместігі Аспаптың дайындалуы жоғары дəлдікпен жүзеге асырылады, бірақ кесу аспабы оның жұмыс істеу процесінде айтарлықтай тозуға ұшырайды. Əдетте өңдеу дəлдігі кесу аспабын дайындау дəлдігімен байланысты.

Аспаптыдайындағанда шақтама МЕСТ-пен регламентеледі. Аспапты дайындау дəлдігі өлшейтін немесе профильді аспаппенжұмыс істеу кезіндегі өңдеу дəлдігіне біршама əсер етеді. Өлшеу аспабы өзінің өлшемдерін бөлшек денесінде көшіреді (бұрғы, бұрандаойғыш, ұнғылағыш жəне т. б) . Профильді аспаппен өңдеу кезінде, оның профильі өңделетін бөлшекке ауысады (фасонды кескіштер, жагғыштар жəне т. б) . Бір мезгілде өлшейтін жəне фасонды бола алатын аспаптар бар, мысалы тартажонғыш; фасонды ұңғылағыш жəне т. б.

Бөлшекті өңдеу процесінде кесу аспабы кесу қыры боынша тозады жəне біртіндеп өзінің пішіні мен өлшемдерін өзгертеді, бірақ, əлдеқайда, қырқу кезіндегі, əсіресе үшкір аспапбіршама өзгерістерге ұшырайды. Аспап кесу қырының алдыңғы жəне артқы қыры бойынша тозады. Кескіштің алдыңғы қыры бойынша тозу өңдеу тазалығына айтарлықтай əсер етеді жəне аспаптың беріктігін төмендетеді, бірақ артқы қырының тозуына қарағанда өңдеу дəлдігіне аз əсер етеді. Аспаптың тозуына кесу жылдамдығы ерекше əсерін тигізеді. Беріліспен кесу тереңдігі аспаптың тозуына төмен дəрежеде əсер етеді. Бұдан басқа, аспаптың тозуына оның құрылымы, көбінесе артқы бұрыш а əсер етеді. А бұрышының 8-12 градусқа дейін котерілуі аспаптық өлшемді тозуының артуынасебебші болады. Кескіштің артқы қыры бойынша нақты аламаға тозуы, өңдеу дəлдігін төмендейтіп, өңделетің бетке ауысады.

Абразивты аспап (ажарлау дөңгелегі) жоғары өңдеу дəлдігі талап етілетін, тазалау операцияларында жиі қолданылады. Аспаптың тозуы алмасты түзету қарындаштарымен жəне абразивті аспаптың берілісімен компенсацияланады, ал жана замаңғы білдектерде бұл жартылайавтоматты немесе автоматты түрде жүзеге асырылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.