Қанның тасымалдаушы липопротеиндерінің құрамы, құрылысы және жіктелуі. Липопротеиндерінің әртүрлі кластарының және липопротеинемия патогенезіндегі ролі

I.Кіріспе

II. Негізгі бөлім

1. Қан липопротеиндерінің құрамы, құрылысы және жіктелуі
және физиологиялық ролі.
2. Хиломикрондардың түзілуі және майлардың тасымалдануы.
3. Липопртеиндердің әр түрлі кластарының организмдегі және гиперлипопротеинемияның
патоге
незіндегі ролі.
4. Атеросклероз биохимиясы.
5. Холестерин алмасуының бұзылыстары

III. Қорытынды

IV. Пайдаланған әдебиеттер

Липидтер – табиғи заттар тобы. Олар іс жүзінде суда ерімейді, бірақ полярсыз еріткіштерде (хлороформ,эфир, ыстық этонол, күкіртті көміртегінде) ериді. Белоктармен, углеводтармен қатар липидтер де мал, адам және барлық тканьдері клеткаларының құрамыны кіреді. Липид – гректің Lipos – май деген сөзінен шыққан.
R1, R2, R3 радикалдарының орнына кез келген пальмитин, стеарин, олеин және т.б. қышқылдары болуы мүмкін. Майлар: жануар ,өсімдік майлары және т.б. болып бірнеше топқа бөлінеді. Майлардың бір-бірінен айырмашылығы — олардың құрамына кіретін май қышқылдарының сипатына байланысты. Май кышқылдары: қаныққан және қанықпаған больп екі топқа бөлінеді. Қаныққан май қьшқылдары бір байланысты, оларга пальмитин, стеарин қышқылдары және т.б. жатады. Ал қанықпаған май қьшқылдары қос байланыс түзеді, оларға олеин, линол және т.б қышқылдар жатады. Жануар майларының құрамында қаныққан қышқылдар көп, сондықтан олар бөлме температурасында да қатты күйде болады. Мысалы, сиыр майының құрамында глицерин, пальмитин және стеарин қышқылдары бар. Пальмитин қышқылы 43°С-та, ал стеарин қышқылы 60°С-та ғана ериді. Яғни, су қайнағанда глицерин су молекуласымен байланыс түзеді де, ал май қышқылдары сұйықтықтың беткі қабатында қалықтап, гидрофобты қасиет керсететіндігін күнделікті түрмыстан аңғаруға болады. Өсімдік майының құрамында канықпаған май қышқылдары көп болады. Осыған байланысты олар жеңіл ериді және бөлме температурасында сұйык күйін сақтайды. Мысалы, зәйтүн майы глицеринмен байланысқан олеин қышқылының қалдығынан тұрады. Көптеген жасушалардағы майдың мөлшері құрғақ зат массасының 5—-10%-ын құрайды. Алайда құрамының 90%-ға жуығы майдан тұратын жасушалар да болады. Мысалы, жануарлардың тері астындағы май қабаты, май бездері, шарбы (қарынның сыртындағы жұқа май), түйенің өркеші жөне дельфин сүтінің 40%-ы майдан тұрады. Липидтердің гидрофобты қасиет көрсетуінің жасуша тіршілігіндегі рөлі ерекше. Себебі жасуша мембранасының ортаңғы екі қабаты фосфолипид молекуласынан тұрады. Фосфолипид молекуласы жасушаға сырттан қажетсіз заттарды өткізбейді, керісінше іштен сыртқы ортаға жасуша заттарын шығармаудың нөтижесінде, оның химиялық ортасы тұрақты болады. Сол сияқты липидтер жүйке ұлпасында, мида көп мөлшерде бар. Сонымен қатар жүйкенің миелинді қабықшасын зерттеудің нәтижесінде фосфолипидтердің маңызы айқындала түсті. Май төрізді заттарға: холестерин, майда еритін А, D витаминдері және кейбір гормондар жатады.

1. Сейтембетов. Т.С, Төлеуов.Б.И, Сейтембетова.А.Ж, «Биологиялықхимия» - Қарағанды. 2007ж.
2. Тапбергенов.С.О «Медициналық биохимия» - Павлодар 2008ж.
3. Николаев.А.Я «Биологическая химия» - М.2004г.
4. Биохимия. Тесты и задачи: Учебное пособие для студентов медвузов, под ред. Чл- корр. РАН, проф. Северина.Е.С – М.,2005
5. Березов Т.Т., Коровкин Б.Ф. Биологическая химия. –М., 2007.
6. Николаев А.Я. Биологическая химия. –М., 2004.
7. Сейтембетов Т.С., Төлеуов Б.И., Сейтембетова А.Ж., Биологиялық химия. – Қарағанды, 2007.
8. Тапбергенов С.О. Медициналық биохимия. – Павлодар.-2008.
9. Сейтембетова А.Ж., Лиходий С.С., Биологиялық химия, 1994.