Аудиттің негізі, мақсаты және мәселелері

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 38 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

1. Аудиттің негізі, мақсаты және мәселелері

1. 1. Аудиттің қалыптасу тарихы және дамуы . . . 4

1. 2. Аудиттің мәні мен мазмұны . . .

1. 3. Аудит қағидаттары мен қызметтері.

2. Аудит түрлерінің классификациясы

2. 1. Аудиттің заңдылық негізі бойынша жіктелінуі

2. 2. Ішкі және сыртқы аудит салыстырмалы сипаты

2. 3. Аудиттің басқа да түрлері.

Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер

Кіріспе

«Аудитор қызмет қөрсету» ұғымына Республикалық және территориялық аудиторлар палаталары, аудиторлық фирмалар мен тәуелсіз аудиторлар кіреді. ҚР «Аудиторлық қызмет туралы» заңға сәйкес Республикалық аудиторлар палатасы тәуелсіз «бейөкіметтік», қоғамдық, коммерциалық кәсіби, өзін - өзі басқаратын және өзін-өзі қаржыландыратын ұйым болып табылады. Аудиторлар палатасы аудиторларды, аудиторлық ұйымдарды ерікті негізде біріктіреді және мүшелік жаналар мен Қазақстан Республикасының заңдарында тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен қаржыландырылады.

Аудиторлық ұйымның құрамындағы аудиторлар саны кемінде екі адамнан құралуға тиіс. Оның жарғылық капиталында аудиторларға және аудиторлық ұйымдарға тиісілі үлес кемінде 51% болуға тиіс.

Аудиторлардың республикалық және территориялық палаталары аудит процедурасын біріздендіруге (унификация), жетілдіруге және дамытуға үлестерін қосу керек. Аудит, бухгалтерлік есеп және экономикалық талдау салаларындағы стандарттар мен ұсыныстарды сараптау мен қатар олар аудиторлық фирмалар мен аудиторлардың қызметтерін үйестіру функциясын орындайды, олардың қоғамдық этикалық нормаларын анықтайды, аудиторлардың біліктілігін арттыру, аудиторлық қызметітің нарығын зерделеу, аудиторлық фирмалар мен аудиторларды нормативті құжаттармен қамтамасыз ету, оларға аудиторлық істі ұйымдастыру кеңес берушілік - әдістік көмек көрсету бойынша шараларды қарастырады.

Нарықтық экономикаға көшу барысында аудиторлық қызметтерді құрудың қарқынын жеделдетіп, олардың жұмыс әдістерін жетілдіру аса маңызды. Бұл өндіріс пен шаруашылық жүргізуші субъектілер қызметін басқаруын көптеген салаларында экономикалық проблемалардың шешудегі дәрменсіздіктерді жылдам еңсеруге мүмкіндік береді.

Қазақстан Республикасында аудиттің пайда болуы мен қалыптасуы Қаржы министрлігінің БТБ (Бақылау-тексеру басқармасы) жанынан шаруашылық есептегі тексеруші топ ұйымдастырылған 1989 жылдан басталады. Содан кейін оның негізінде 1990 жылдың 15-ші ақпанындағы ҚазССР Министрлер Кеңесінің №60 қаулысына сәйкес республиканың Қаржы министрлігіне карасты аумақтық бөлімдерімен «Қазақстанаудит» атты шаруашылық есептегі аудиторлык орталық құрылды. 1992 жылдан бұл кәсіпорын жеке меншіктің барлық ұйымдарға аудиторлық қызмет көрсететін аса ірі дербес акционерлік компанияға айналды.

1993 жылдың 18-ші қазанында Жоғарғы Кеңес «Қазақстан Республикасындағы аудиторлық қызмет туралы» бірінші заңын қабылдады, ал 1994 жылдың 6-шы мамырында елдегі аудиторлардың 1 съезінде аудиторлар палатасының Жарғысы тіркеуден өтті. Қазіргі уақытта елімізде 100-ден астам аудиторлық фирмалар мен 3000-нан астам маман жұмыс істейтін тәуелсіз жеке кәсіпорындар әрекет етеді. Келешекте аудиторлық істің мамандарына деген қажеттілік арта түседі. Аудиторлардың Республикалық Палатасының есебі бойынша еліміздегі аудиторлық қызметпен айналысатын қызметкерлердің саны шамамен 30 мыңдай адамды құрауы керек. Нарықтық өзара қарым-қатынасқа сәйкесетін нормативті-құқықтық актілерді әзірлеп қабылдау - аудиторлық істің келешекте дамуын дұрыс анықтауға және біздің елімізге аса ірі халықаралық аудиторлық компаннялардың көптеп келуіне ықпалын тигізеді.

ҚР «аудиторлық қызметтер туралы» заңында ашық үлгідегі акционерлік - қоғамды. өндірістік кооператив пен мемлекеттік кәсіпорынды қоспағанда кез келген ұйымдық-құқықтық формада аудитторлық: қызметті жүзеге асыру үшін құрылған коммерциялық ұйымдар ретінде ұғылатын аудиторлық ұйымдарға анықтама берілген

Аудиторлық ұйымдарды құру барысында аудиторлық кәсіпорындардың әртүрлі формаларын мынадай түрде мақсатқа лайықты пайдаланады:

- шетеллік аудиторлық фирмалардың өкілдіктерін;

- біріккен аудиторлық кәсіпорындарды;

- акционерлік қоғамдар мен компаниялар;

- шағын жеке меншік және жеке кәсіпорындар;

- жеке-дара аудит және кеңес беру.

ҚР «Аудиторлық қызмет туралы» заңы аудитторды жүзеге асырудың құқық негіздерін анықтайды әрі меншік иеленушілер мен мемлекеттің мүліктік мүдделерін қорғауға ықпалын тигізетін тәуелсіз қаржылық бақылау жүйесін құруға бағыттылған. Егер Қазақстан Республикасы аудиторлық қызметті реттейтін еліміздің қазіргі заңы мен басқада заң актілерінен бөлек халықаралық келісім - шарттармен және келісімдердің ережелері қолданылады.

Аудиторлық ұйымдар мен тәуілсіз аудиторларды функциялары мен міндеттері, тараптардың құқықтары, міндеттері және жауапкершілік деңгейлері қалыптастырылады. Бұл заңның нормалары меншік түрлері мен қызмет салаларына қарамастан барлық шаруашылық жүргізуші субъектілерге қатысты республикамыздың барлық территориясында қолданылады. Онда келісімшарт негіздеріне қарай аудитор мен клиенттің арасындағы қарым - қатынас, сондай - ақ аудитордың өз клиентінен және кез келген мүдделі үшінші жақтан толық тәуелсіздігі жеткілікті дәрежеде ашып көрсетіледі.

Аудиторлық ұйымдардың іс - тәжірибесін талдау олардың негізгі қызмет бағыттарын және ұлттық экономика саласы, әртүрлі салалардағы кәсіпорындармен өзара байланысын формаларын анықтауға мүмкіндік береді.

1. Аудиттің негізі мақсаты және мәселелері.

Қазақстан Республикасында аудит және аудиторлық қызмет 1998ж 20 қарашада қабылданған "Аудиторлық қызмет туралы" заңмен реттеледі. Осы заң аудиторлық қызметті жүзеге асыру процесінде аудиторлар мен аудиторлық ұйымдар, заңды және жеке түлғалар, мемлекеттік органдар арасында пайда болатын қарым-қатынастарды реттейді.

Аудит - бұл бухгалтерлік (қаржылық) есеп берулердің шынайылығы (дұрыстығын) айқындау мақсатында жүргізілетін тәуелсіз тексеру. Аудиторлық қызмет - бұл аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың қаржылық есеп берулердің аудитін жүргізу бойынша кәсіпкерлік қызметі. Аудиторлық ұйым - бұл кез-келген ұйымдастырушылық-құқықтық формада аудиторлық қызметті жүзеге асыру үшін құрылған коммерциялық

ұйым. Бірақ ол ашық түрдегі акционерлік қоғам, өндірістік кооператив және мемлекеттік кәсіпорын болуы мүмкін емес. Аудиторлық ұйым мүшесінің саны 2-ден кем емес болуы шарт және үлесі 51 % болуы керек.

Аудитор - бұл біліктілік комиссиясымен аттестацияланған және аудитор "квалификациясы" ("біліктілік") туралы куәлік алған жеке тұлғалар. Аудитор аудиторлық қызметті жеке кәсіпкерлік түрінде немесе аудиторлық ұйымның мүшесі ретінде жүзеге асыруға құқылы. Аудиторлық қызметі жүзеге асыруға тек қана аудиторлық қызметті жүзеге асыруға лицензиясы

(рұқсаты) бар аудиторлар мен аудиторлық ұйымдар құқылы.

Аудиттің қажеттілігі Аудитор қызметіне деген қажеттілік келесі жағдайлармен түсіндіріледі:

а) мәліметті құрастырушылар(әкімшілік) тарапынан обьективті емес мәліметтердің, ұсынылуына байланысты, б) қабылданатын шешімдердің ұғынылып жатқан мәлімет сапасына байланысты, болуы. в) мәліметті тексеру үшін арнайы білімдердің қажеттігі. г) пайдаланушылардың мүдделеріне байланысты.

Қаржылық есеп беру аудитінің мақсаты болып аудиторға қаржылық есеп

берудің бекітілген концептуалды негіздерге сай құрастырылғаны туралы өз ойын білдіруге (қорытынды беруге) мүмкіндік беру табылады. Аудит мақсатының бұл стандартты анықтамасына қарамастан іс жүзінде аудит мақсаты ретінде аудитор алдында клиенттің қойған талаптарын түсінеміз. Жалпы айтқанда аудиттің мақсаттары аудиттің объектілерімен анықталады. Аудиттің мағьнасы сәйкесінше екі жақтың мүдделеріне қол жеткізу болып табылады. Атап айтқанда:

- экономикалық субъектілердің (фирмалар, акционерлік қоғамдар) ;

- салық органдары түріндегі мемлекеттің;

- қаржылық есеп берудің әр түрлі пайдаланушылардың;

- аудиторлардың;

Аудит және аудиторлық қызметтің басты мәселесі болып экономикалық субъектінің қаржы-шаруашылық қызметін, бухгалтерлік есептің жүргізілуін, қаржылық есеп берудің құрастырылуын реттейтін заңдардың қадағалануын және қаржылық жағдай туралы пайдаланушылардың ақпаратпен қамтылуын сапалы тексеруді қамтамасыз ету табылады. Сонымен қатар аудиторлық фирмалардың маңызды мәселелерінің бірі болып өзінің қызметінің рентабельдігін қамтамасыз ету, аудиторлық қызмет өрісін кеңейту мақсатында маркетингтік зерттеулерді жүйелі түрде жүргізу табылады.

1. 1. Аудиттің қалыптасу тарихы және дамуы.

Ел Президентінің Қазақстан халқына «Қазақстан - 2030» барлық қазақстандықтардың өсіп-өркендеуі, қауіпсіздігі және әл-ауқатының артуы» Жолдауында XX ғасырдың 90-ыншы жылдары республика экономикасында орын алған дағдарыстың себептері ашылып, оны жеңудің жолдары айтылған. Радикалдық саяси жэне экономикалық реформаларды жүзеге асыру, КСРО-ның кұлауы және қазақстандық экономиканың әлемдік шаруа-шылық қатынас жүйесіне енуі дағдарыстың болуына, өндіріс көлемі мен өнімдердің, жұмыс, қызметтің бәсекеге қабілеттілігін күрт төмендетуге объективті жағдайлар тудырды. Бұл дәстүрлі нарықтың ығысуына, төлемге қабілетсіздік тудыруға, шектен тыс инфляцияға жэне көптеген шаруашылық жүргізуші субъектілер қызметінің тоқтауына әкеп соқтырды. Қалыптасқан жағдайды ескеру арқылы ұзак мерзімді жеті артықшылықтың бірі ретінде жоғары шетелдік инвестиция мен ішкі жинақ ақша деңгейіндегі ашық нарықтық экономикаға негізделген экономикалық өсу аныкталды. Экономикалык өсу қаржы тұрақтылығына, өндірісті әртараптандыруды қамтамасыз етуге, аса маңызды салаларға инвесторларды тартуға, шешуші бизнес салаларының іскерлігін арттыруға, белсенді өндіріс саясатын енгізуге және акценттерді шаруашылық жүргізудің макродан микро деңгейіне жылжытуға септігін тигізеді.

Қазақстан Республикасында радикалдық реформалардың стратегиялық курсы нарықтың рөлі мен барлык тауар-ақша қатынас жүйесін күшейтуге бағытталған. Нарықтық экономиканың тиімділігін, оның ғылыми-техникалық жетістіктерді жылдам енгізетінін, адамның қажеттіліктерін жан-жақты қанағаттандыруға мақсаттылығын әлемдік тәжірибе көрсетіп берді. Нарықтық қатынасқа тауар өндірушілердің экономикалық тәуелсіздігі, субъектілердің шаруашылық қызметіне әкімшіліктің арапасуын болдырмаушылық, өндіріс саласындағы еркін экономикалық байланыстар және қоғамдық өнім айналымы және оны тұтыну тән.

Қазақстандық экономиканы сәтті функциялау үшін оны ұйымдастырудың озық құралдары мен нақты тетіктерін, оның ішінде мақсатты-бағдарламалық әдісті көптеген факторлар бойынша талдауды, жүйелі бакылауды жне оңтайлы шешімдерді қабылдауды қолдану аса қажет. Барлық ресурс түрлерінің аса өткір сезілген тапшылық жағдайында ұлттық экономиканың қозғаушы күші - кәсіпкерлікке айрықша назар аудару керек. Мемлекеттік меншіктерді жекешелендіруді тездету, өндіріс тиімділігін арттыру, бәсекелестік ортаны дамыту, қаржылық бақылауды жақсарту және осы заманғы нарықтық инфракұрылымды қалыптастру сияқты факторлардың маңызы зор. Бір жағынан, шегі жоқ тұтынушылық, екінші жағынан, ресурстардың шектеулі болуы шаруашылық жүргізудің қажеттілігін тудырады. Шаруашылық ресурстардың жетіспеушілігін терең сезінбес үшін адамдар барлық іс-әрекетін жоспарға құратын болса, адамдар экономиканың көмегімен тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін өнім, кызмет түрлерін өндірудің барлык мекемелері мен әдістерін қамтиды. Шешім кабылдаушы, шаруашылық жоспарын дербес жасайтын әрі осыларға сәйкес әрекет ететін барлық экономика бірліктері шаруашылық жүргізуші субъектілер деп аталады.

ҚР «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп берушілер туралы» заңда «жеке кәсіпкер» жэне «ұйым» терминдерінің мәні мен айырмашылығы ашып көрсетіледі. Ал, бұл терминдердің мағынасы республика резиденттері болып табылатын қәсіпкерлік қызметпен айналысатын барлық занды түлғаларды, сондай-ақ ел аумағында (территориясында) тіркелген бейрезидент өкілдіктер мен филиалдарды білдіреді .

Ұлттық экономиканы реформалау бойынша түбегейлі процестер шаруашылык қызметті басқаруда жаңа ұйымдық және бақылаушы-талдамалы құрылымның пайда болуының объективті қажеттілігімен шарттастырылған. Халық шаруашылығын басқару жүйесін қайта құрудың алғашқы жылдарында-ақ жоспарлы экономиканың дәстүрлі бақылау органдары өсу үстіндегі, яғни арта түскен қажеттіліктерді қанағаттандыру мен барлық мүдделі тұтынушыларды объективті ақпаратпен қамтамасыз ету бойынша пайда болған проблемаларды кешенді шешуде өзінің қабі-летсіздігін көрсетті.

Әміршіл-әкімшілік жүйеде төменгі баскару буынының жоғарыға қатаң бағынуы тек жоспарланған тапсырмалардың орындалуын, шаруашылық операциялардың зандылығын сақтау, яғни оның заңға сәйкес болуын және мемлекет қарауындағы жалпы халықтық ресурстардың сақталуын тексеру бойынша тиісті ревизиялық кызметтерді ғана талап етті. Ал,, нарықтық экономика жағдайында шаруашылық жүргізуші субъектілердің серіктестермен, инвесторлармен, кредит берушілермен, меншік иелерімен, акционерлермен және басқа да пайданаланушылармен деңгейлес байланыстары бойынша шындыққа жанасымды акпаратарға қажеттілік бірден артады. Бұл арада тек белгіленген параметрлердің сәйкесетіндігін тексеру ғана емес, сонымен қатар шаруашылық жүргізуші субъектілердің қызметтерін жақсарту бойынша ғылыми негізделген ұсынысын әзірлеуді, оларға кеңес беруді және басқадай да жоғары кәсіби денгейде тиісті аудиторлық қызмет көрсетуді талап етеді.

Кэсіби аудиттің пайда болуы мен қалыптасуы - бұл бүгінгі таңда да жалғасын тапқан айтарлықтай ұзак процесс. Аудиттің қоғамдық рөлін түсінуі үшін оны ұйымдастырудың әдістемесін, теориялық негізін және мәнін ашу керек.

Нарыктық экономикаға өтпелі кезенде шаруашылық жүргізуші субъектілер қызметін басқарудың маңызды құралдарының бірі қаржылық бақылау болды. ТМД елдеріндегі нарықтық катынастың дамуы өндіріс саласындағы бизнестің жаңа қаржылық бақылау жүйесін қалыптастыратын алғышарттарды тудырды. Қаржылық-шаруашылық бақылау жүйесін түбегейлі қайта өзгерту, енгізу жэне тәуелсіз аудиттің посткеңестік өңірде «қарқынды» дамыту негізінде мына принциптер жатқызылды:

1. Меншік түрлері жэне қаржы көздері бойынша бақылау объектілерін дәл оқшаулау;

2. Бақылау субъектілерін мемлекеттік, қоғамдық, аудиторлық (тәуелсіз), ведомствалық (фирмалық) және іштей (ішкі шаруашылықтық) деп бөлу;

3. Бақылау мәселелерін шектеу, оның ішінде бюджеттің кірісі мен шығысын дұрыс қалыптастыру, есеп берулердің анықтығы, өндіріс әлеуетін пайдаланудың тиімділігін артыратын резервтерді анықтау және бағалау;

4. Мемлекеттік, жергілікті, қоғамдық, ішкі шаруашылық, тәуелсіз аудиторлық ұйымдар мен жекелеген аудиторлардың әрекет ету салдарын анықтау.

Аудит тарихы көрсеткендей, оның дамуы әкімшілік пен инвесторлар арасындағы мүдделердің бөлінуінен болды.

Америкалық бухгалтерлер ассоциациясының зерттеуіне сәйкес аудитке қажеттілік мына негізгі шарттарды тудырды:

- ақпарат жасаушылардың (әкімшілікпен) және пайдаланушылардың (акцияны иеленушілер, кредит берушілер және баска тұлғалар) мүдделерінің қабыспауы, яғни сәйкеспеуі ақпараттың объективті болмауына әкеп соқтыруы мүмкін;

- объективті емес ақпараттарға негізделген шаруашылық шешімдерді қабылдау жағымсыз экономикалык салдарды тудыруы ықтимал;

- алынған ақпараттың шындыққа жанасымдылығын бағалау немесе тексеру үшін фирманың пайдаланушыларында жоқ арнайы білім болуы қажет;

- ақпаратты пайдаланушының оның сапасын тікелей бағалау үшін уақыты мен материалы әрдайым бола бермейді.

Қажетті ақпаратты алу мен бағалаудағы пайда болатын қиындықтар аудиторлық қызметтің аясын тарылтады. Оның негізгі міндеті - есеп берулерді анық күмәнсіз ету; тұтынушыға акпаратты маманның пікірін араластырмай жеткізу.

1. 2. Аудиттің мәні, мен мазмұны.

Америкалық бухгалтерлер ассоциациясы комитеті бухгалтерлік есептің негізгі тұжырымдамасы бойынша (ААА) аудитке мынадай анықтама берді: «Аудит - бұл экономикалық іс-әрекеттер мен оқиғалар туралы объективті деректердің бағалауын, оның деңгейінің белгілі бір өлшемге (критерийге) сәйкестігін алудың және мүдделі пайдаланушылардың нәтижелерін ұсынатын процесі».

Классикалық ұғымда аудит - кәсіпорында жұмыс істемейтін маманданған тәуелсіз аудитор жүзеге асыратын ешкімге тәуелсіз сырттай қаржылық бақылау.

Мұндай кәсіби бақылау аудитке деген қажеттілік көптеген жағдайларға байланысты артып отыр:

1) Кәсіпкерліктің дамуы мен капитал өсуінің әсері;

2) Өзін-өзі реттеуге ұмтылатын ұйымдар санының арта түсуі;

3) Экономикалық тұрақтылықты, меншік иеленушілерге және кредиторларға олардың салған ақшаларының сақталуына кепілдік беруді қамтамасыз ететін жағдай тудырудың кажеттілігі;

4) Компаниялардың операциясы көп әрі күрделі болуы мүмкін, пайдаланушылар ол туралы ақпаратты дербес алуға мүмкіндігі болмағандықтан аудиторлардың қызметіне мұқтаж;

5) Қаржылық ақпаратты пайдаланушылар компаниянын есептік жазбаларына әдетте қолдары жете бермейді және олардың тиісті тәжірибелері жиі бола бермейді;

6) Пайдаланушылар қабылдайтын шешімнің салдары өздері үшін өте маңызды болуы мүмкін, сондықтан да аудитор арқылы алатын ақпараттың толық болуы мен анықтығы оларға ауадай қажет ;

Аудит - бұл біздің еліміздегі акционерлік қоғамдардың, серіктестіктердің және басқа да шаруашылық жүргізуші субъектілердің қызметін экономикалық талдаудың және қаржылық бақылаудың салыстырмалы түрдегі жаңа бағыты. Бұрын бақылауі мен тексеру қызметі жүзеге асырылмаған деп, айтуға болмайды.

1 Алайда көптеген операциялық мазмұны жағынан бір-біріне жақын болса да, ревизия мен аудит екеуі бір ұғымды білдірмейді.

Аудит бақылаудың шығармашылық (творчестволық) дамуын білдіреді. Ол экономикалық бақылаудың формалары мен түрлерін кемітпей, кепісінше толықтырады. Аудиторлы экономикалық талдау, кешенді құжаттық тексеру, балансты немесе сот-бухгалтерлік сараптаманы есеппен тексеру туралы біздің үғымымыздан бөлек болса да аудитор өзінің міндетін жүзеге асыру барысында аты аталғандардың және есептік, бақылаушы-талдамалы тәжірибе салаларының рәсімдерін (процедураларын) пайдаланадьі. Белгілі ғалым Л. В. Соколовтың айтуынша, тексерудің мақсаты - кемшіліктерді кұрту және жамандықты жою, ал аудиттің мақсаты - кемшіліктерді кеміту және қастықты шектеу.

Әкімшіліктік кұқы бар және сатылас байланысты ұстанатын тексерушіні клиент өз қалауымен тандамайды. Бұған керісінше, аудиторды клиент өз калауымен таңдайды және олардың арасындағы қарым-қатынас деңгейлес байланысқа жол ашатын азаматтық кұқықпен реттеледі.

Тексеру және бақылау түсініктеріне қарағанда, аудит ұғымының аясы кең, өйткені бұл ұғым қаржылық көрсеткіштердің шындыққа жанасымдылығын тексеруді ғана білдірмей ғылыми негізде шығындарды ұтымды ету мен табысты оңтайландыру үшін шаруашылық қызметін жақсарту бойынша ұсыныстарды да әзірлеу ісін қамтиды. Аудитке келісімшарт негізінде жүзеге асырылатын, оның ішінде, бухгалтерлік есеп, ішкі бақылау және қаржылық есеп берулердің жағдайын тексеретін, сондай-ақ артык шығындарды болдырмау, ресурстарды пайдаланудың тиімділігін арттыру және шаруашылық жүргізуші субъектілердің табысын өсіру мақсатында кеңес беретін бизнес сараптамасының өзінше бір түрі ретінде анықтама беруге болады.

Бизнес аудитін жүргізу үшін белгілі бір салалар мен компаниялар іс-әрекеттің жағдайы туралы шындыққа жанасымды ақпарат алудың кең ауқымды мәселелерін жан-жақты зерделеу қажет.

Мемлекеттің, аймақтың экономикалық жағдайы белгілі бір салалар мен шаруашылық жүргізуші субъектілер іс-әрекетінің жағдайы туралы мәліметтерді aлy бойынша бірқатар әдістемелік тәсілдемелер мен нұсқалар 310 «Бизнесті білу» атты аудиттің халықаралық стандартында ашып көрсетілген. Алайда бұл стандарт қаржылық есеп берулердің аудитін ұйымдастыруда колданылады, ал аудиттің басқа түрлері әдетте экономиканың әр түрлі салаларында болатын оқиғаларды, процестерді және құбылыстарды бағалауда өзіндік ерекшелігі бар тәсілдемелерге, әдістерге және өлшемдерге ие. Осы арада бизнес аудитінің озық түрін ұйымдастыруды жетілдірумен байланысты теориялық және іс-тәжірибе сипаттарындағы бірқатар мәселелер пайда болады.

Тұтастай алғанда аудитті және талдауды уақтылы жүзеге асыру шаруашылық жүргізуші субъектілердің қызметін қаржылық-кредиттік, материалдық-техникалық қамтамасыз етудің, өндірісті ұйымдастырудың тиімділігін және жоспардың баланстылығын арттыруға ықпалын тигізеді. Бүгінгі таңда бизнестің жағдайы мен дамуына субъектілердің өзінен басқа мемлекеттік, қаржылық, кредиттік, ведомствалық, салықтық және басқа да органдар белсенді әсер етуі мүмкін. Бірақ осы буындардың бірде-біреуі салықтық жеңілдіктер беру, кредит және баға саясатын жақсарту, өндірісті, отандық өнімдердің, жұмыс, қызметті өткізуді ынталандыру есебінен бизнесті басқарудың тиімділігін арттыру үшін қолайлы экономикалық жағдай тудыратын мүмкіндіктері мен белгілі бір өкілеттіліктері болса да елеулі көмек көрсете алмайды әрі материалдық өндіріс салаларындағы бизнесті ұйымдастыруды жақсартуға ықпалын тигізбейді.

Бизнесті басқару жүйесін нарықтық экономиканың шаруашылық тетігінің құрамдық бөлігі ретінде қарастыру қажет. Жалпы экономикалық жағдайдың тұрақтылығына қол жеткізбейінше, инфляция деңгейін төмендетпейінше, өндірісті ұйымдастыру мен қуаттылықты пайдалануды жақсартпайынша, шаруашылык жүргізуші субъектілердің жабдықтаушылық, өткізушілік және қаржылық қызметтерін жетілдірмейінше бизнесті оңтайлы жасау мүмкін емес.

"Нарықтық экономика жағдайындағы бизнестің кәсіби аудитін дамыту мәселесінің көп қырлы болуы мына аспектілерді зерделеу үшін бөліп көрсетуге мүмкіндік тудырады:

1) Теориялық: кәсіби аудиттің мәнін, мазмұнын және мағынасын, оның бақылаушы-талдамалы қызметінің басқа да шектес ғылымдары және түрлерімен өзара байланысын анықтау; аудиттің нұсқаларын, түрлерін және типтерін ғылыми жіктеу; аудиттің даму тенденциясын, тетіктерін, мәселелерін зерттеу; бизнес аудиті мен талдауының принциптері мен компоненттедін, постулаттарын нақтылай түсу, тұжырымдамасың әзірлеу;

2) Әдіснамалық: аудиттің жалпы және жеке әдістемелерін анықтау, бизнес жағдайының талдау көрсеткіштер жүйесін, өлшемдерін, әдістерін тандау, экономикапык «әлеуметті (потенциалды) пайдалану тиімділігіне әсер ететін факторларды анықтау және шаруашылық жүргізуші субъектілердің қызметін жақсарту бойынша әзірлеу;

3) Ұйымдастырушылық: бизнес аудитін жүргізу мен жоспарлау механизмдерінің, құқықтық-нормативтік және ақпаратық базалардың мағынасын ашу; аудиторлык бақылаушы-талдамалы қызметтердің технологиясы мен нақты рәсімін (процедурасын) жетілдіру бойынша ұсыныстарды әзірлеу.

Бизнестің кәсіби аудит мәселесін зерттеу аспектілерінің жалпы шарттарына жататындар:

- бизнесті басқарумен байланысты шаруашылык операциялары мен процестерінің аудитін жүргізу үшін алға қойылған мақсаттарға кол жеткізу;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.