Халықтың статикасы мен қоныстануы

I.Кіріспе
I.Негізгі бөлім
1. Халықтың статистикасы туралы жалпы түсінік
2.Халықтың статикасының көрсеткіштері
3.Халықтың орналасуы
III.Қорытынды
IV.Пайдаланған әдебиеттер

Денсаулық сақтауда халық статикасы және динамикасы туралы мәліметтер кеңінен қолданылады. Статика халықты әр бір берілген сәтке сипаттайды (оның саны, құрамы, орналасу ерекшеліктері, жұмыспен қамтылуы және тағы басқа).
Халық статикасын сипаттайтын көрсеткіштері келесі жағдайларда қолданылады:
1. Табиғи қозғалыс көрсеткіштерін санау үшін.
2. Денсаулық сақтаудың барлық жүйесін жоспарлау үшін, лабораториялық-поликлиникалық және стационарлық жәрдемге қажеттілікті есептеу үшін.
3. Денсаулық сақтау үшін бюджеттен бөлінетін құралдың қажетті санын анықтау үшін.
4. Денсаулық сақтау мекемелері қызметтерін сипаттайтын көрсеткіштерді есептеу үшін.
5. Эпидемияға қарсы жұмыстарды ұйымдастыру үшін.
Бүгінгі таңда Ресесйдегі халық саны 148 млн. адам шамасында (53% әйелдер, 47% еркектер).
Еркектер мен әйелдер арасындағы сан айырмашылығы әсіресе аға буын жас топтары есебінен жүзеге асырылады. 60 және одан да жоғары жастарды бір еркекке үш әйеден келеді. Ұл балалардың дүниеге келуі қыз балалардың дүниеге келуінен асып түседі: 105 ұл балаға 100 қыз баладан.
30 жылдарға қарай еркектер саны әйелдер санымен теңестірілді. Неке және туу деңгейінің жоғарылауы үшін шарт бар. Практикалық тұрғыдан денсаулықты сақтау үшін халықтың жас деңгейлер құрамы маңызды, себебі ол халықтың өсу көрсеткіштеріне ықпал етеді.

1.Р.Биғалиева,Ш.Исмаилов «Әлеуметтік медицина және денсаулық сақтауды басқару»
2.Интернет желісі

Пән: Статистика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

М. Оспанов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік медицина университеті

Студенттің өзіндік жұмысы

Мамандығы:Медициналық-профилактикал ық іс
Дисциплина:Қоғамдық денсаулық сақтау
Курс:3
Тақырыбы:Халықтың статикасы мен қоныстануы

Орындаған: Ұзақбай А. С
Группа: 301
Тексерген:Жаримбетов А.М.

Ақтөбе 2017 жыл

Жоспар:
I.Кіріспе
I.Негізгі бөлім
1. Халықтың статистикасы туралы жалпы түсінік
2.Халықтың статикасының көрсеткіштері
3.Халықтың орналасуы
III.Қорытынды
IV.Пайдаланған әдебиеттер

Кіріспе

Денсаулық сақтауда халық статикасы және динамикасы туралы мәліметтер кеңінен қолданылады. Статика халықты әр бір берілген сәтке сипаттайды (оның саны, құрамы, орналасу ерекшеліктері, жұмыспен қамтылуы және тағы басқа).
Халық статикасын сипаттайтын көрсеткіштері келесі жағдайларда қолданылады:
1. Табиғи қозғалыс көрсеткіштерін санау үшін.
2. Денсаулық сақтаудың барлық жүйесін жоспарлау үшін, лабораториялық-поликлиникалық және стационарлық жәрдемге қажеттілікті есептеу үшін.
3. Денсаулық сақтау үшін бюджеттен бөлінетін құралдың қажетті санын анықтау үшін.
4. Денсаулық сақтау мекемелері қызметтерін сипаттайтын көрсеткіштерді есептеу үшін.
5. Эпидемияға қарсы жұмыстарды ұйымдастыру үшін.
Бүгінгі таңда Ресесйдегі халық саны 148 млн. адам шамасында (53% әйелдер, 47% еркектер).
Еркектер мен әйелдер арасындағы сан айырмашылығы әсіресе аға буын жас топтары есебінен жүзеге асырылады. 60 және одан да жоғары жастарды бір еркекке үш әйеден келеді. Ұл балалардың дүниеге келуі қыз балалардың дүниеге келуінен асып түседі: 105 ұл балаға 100 қыз баладан.
30 жылдарға қарай еркектер саны әйелдер санымен теңестірілді. Неке және туу деңгейінің жоғарылауы үшін шарт бар. Практикалық тұрғыдан денсаулықты сақтау үшін халықтың жас деңгейлер құрамы маңызды, себебі ол халықтың өсу көрсеткіштеріне ықпал етеді.

Халық динамикасы механикалыцқ және табиғи қозғалыс болып бөлінеді. Механикалық қозғалыс дегеніміз халықтың көші-қон үрдісі. Көші-қон ұзақтығына тәуелді үнемі және маусымдық болып бөлінеді. Халық денсаулығы жай-күйін зерттеуде, елдің жеке аудандары бойынша өзге әлеуметтік-гигиеналық зерттеулер кезінде берілген жерде өмір сүру ұзақтығын ескеру, денсаулық жағдайын зерттеу, акклиматизация үрдісі және мигранттарға көрсетілетін емдеу-профилактикалық қызмет көрсету сапасын зерттеген тиімді. Халықтың механикалық қозғалысын есепке алуды әкімшілік органдармен жүзеге асырылады. Халықтың табиғи қозғалысы - бұл медициналық мекемелер мен азаматтық жай-күй актілерін тіркеу органдарында тіркелетін туу, өлім, халықтың табиғи өсуі, бала өлімі, неке, ажырасулар туралы мәліметтер, алдағы өмірдің орташа ұзақтығы секілді демографиялық құбылыстардың бірлігі. Халықтың табиғи қозғалыс статистикасы арнайы құжаттар бойынша туу, өлім, неке және ажырасудың міндетті тіркелуіне (туу туралы анықтама, қайтыс болғандығы туралы куәлік, жазбалар туралы актілер) негізделеді.
Халықтың механикалық қозғалысы (миграция).
Миграция - бұл сәйкесінше тұрғылықты жердің ауысуымен байланысты адамдардың қайта орналасуы.
Миграция түрлері:
1.Қайта оралмайтын миграция - тұрғылықты мекен-жайын үнемі тұратын бір жерге ауыстыру.
2.Уақытша миграция - жеткілікті ұзақ, бірақ шектелген мерзімге орналасу.
3.Маусымдық миграция - жылдың белгілі бір мерзіміне, мысалы, жаз уақытында орналасуы.
4.Маятниктік миграция - өзге ел пунктерінен оқу немесе жұмыс орнына ретті түрде келіп тұратын көшулер.
Сонымен бірге миграция мынадай түрлерге бөлінеді:
1.Сыртқы - бұл өз елінен тысқары жерге қоныстану. Оның қатарына жататындар: эмиграция және иммиграция.
2.Ішкі: ауданаралық орналасу, ауылдан қалаға көшу. Қала халқының саны 74%, ауыл халқының саны - 20-24% құрайды (соңғы санақ мәліметтері бойынша). Соңғы 5 жылда ауыл халқының саны 2%-ға ұлғайған. Бұл дегеніміз урбанизация ақырын күйге көшкендігін білдіреді. Ауыл халқы КСРО бұрынғы республикадан қашқан қашқындар есебінен өсуде.
Миграциялық үрдістер мәні:
1.Урбанизация экологиялық жай-күйді өзгертеді.
2.Халық өлімі мен сырқатқа шалдығу құрылымы өзгереді.
3.Урбанизация үрдісі медициналық мекемелер жүйелерін өзгертуді, медициналық көмек нормативтерін қайта қарастыруды талап етеді.
4.Урбанизация үрдісі некедегі емес балалардың дүниеге келуін өсуіне алып келеді.
Маятниктік миграция жұқпалы аурулардың таралуына, күйзелістік жағдайлардың, жарақаттанудың өсуіне алып келеді.
Маусымдық миграция медициналық мекемелерге теңестірілмеген маусымдық жүктемелерге алып келеді, халық денсаулық көрсеткіштеріне ықпал етеді. Мигранттар денсаулық көрсеткіштер түпкілікті халық денсаулық көрсеткіштерінен айқын ерекшеленеді.
Халықтың қоныстануы -- халықтың аумақ бойынша бөлінуі және қайта бөліну үдерісі мен оның нәтижесіндегі қоныстар желісі. Халықтың қоныстануы ұғымы халықтың орналасуын, елді мекендердің атқарымдық аумақтық өзара байланыстарын, халықтың көші-қонын (қоныс аударуын, маусымдық және қатынамалы көші-қонын) қамтиды. Халықтың қоныстануы -- күрделі әлеуметтік-экономикалық үдеріс, сондықтан ол социологияның, демографияның, халық географиясының, этнографияның, қала құрылысының, басқа да ғылымдардың тақырыбы болып табылады. Социология Халықтың қоныстануын қоғамды ұйымдастырудың кеңістікті нысаны ретінде зерттейді. Демография халықтың тіршілік ету аумағы бойынша бөлінуі және қайта бөлінуі үдерісін зерделейді. География Халықтың қоныстануын табиғат ортасымен ықпалдастықта қарастырады; халық бұл орайда қоныстардың белгілі бір экон.-геогр. параметрлері бар желілерінің қалыптасуының аса маңызды факторы ретінде зерттеледі. Тарихи-геогр. көзқарас адамның қоныстарды игеру тарихын қадағалауға мүмкіндік береді. Халықтың қоныстануының халықтардың рухани және материалдық мәдениетінің қалыптасуына және бір-біріне дендеп енуіне ықпал етуін этнография зерделейді. Қала құрылысы тәсілі аумағы әр түрлі елді мекендердің орналасуын және өндіріс орындарына, көлік жолдарына, табиғат ортасына және бір-біріне қатынасы бойынша атқарымдық тұрпатын, халықтың елді мекендердің ішінде еңбек ететін жерлеріне, мәдени-тұрмыстық қызмет көрсету кәсіпорындарына, демалыс аймақтарына және қала құрылысының басқа да элементтеріне қарай бөлінуін зерттеу кезінде қолданылады. Халықтың қоныстануының басты заңдылығы -- қоныстану нысандарының экономиканың даму деңгейіне сай келуі. Алғашқы қауымдық қоғамға аумақтарға қоныс тебудің баяу жүруі тән. Бұл орайда қоғамның әрбір мүшесі үшін біршама көп жерді пайдалану қажет болды, мұның өзі өндіргіш күштердің төмен деңгейде дамуына сай келді. Осыған байланысты алғашқы қауымдық құрылыс дәуіріндегі Халықтың қоныстануы көбінесе көшпелі нысандардың басым болып келуімен сипатталады. Егіншілікке көшу нәтижесінде жер-жерге бекітілген қоныстардың желілері қалыптасты. Алғашқы мемл. құрылымдарда қоғамдық еңбек бөлінісінің дамып, тереңдеуіне байланысты қалалық қоныстардың желісі қалыптаса бастады. Халықтың көшіп-қонуының күшеюіне қарамастан бұл дәуірде Халықтың қоныстануы аумақтарда әркелкілі сипатта болды. Халық біршама жиі қоныстанған аймақтарға қарағанда тым сирек қоныстанған және қоныстанбаған ұлан-ғайыр кеңістіктер көп болды. Индустр. қазіргі қоғамға Халықтың қоныстануының урбанизацияланған тұрпаты тән: өндіргіш күштер (соның ішінде халық та) бұған дейін болып көрмеген дәрежеде қалаларға шоғырланды, қала агломерациялары, урбанизацияланған аудандар қалыптасты, халықтың аумақтарда, тіпті ұлттық деңгейде ғана емес, еларалық деңгейде де көшіп-қонуы күрт көбейді; ауыл халқының үлесі төмендеді. Ел аумағында Халықтың қоныстануы үдерісінің дамуын айқындайтын факторлардың жиынтығы үлкен үш топқа бөлінеді. 1) Әлеум.-экон. факторлар: даму деңгейі және өткен кезеңдерде қалыптасқан экономика салаларының орналасуы, халық табысының деңгейіндегі аймақтық айырмашылықтар, күрделі жұмсалымдарды бөлу, көлікпен қамтамасыз ету, т.б. 2) Табиғат факторлары: климат, жер бедері, топырақ, басқа да табиғат ресурстары. Экономиканың даму деңгейі жоғары болған сайын табиғат факторларына тәуелділік те азаяды. Алайда олар Халықтың қоныстануында үлкен рөл атқара береді. 3) Демогр. факторлар тобына ең алдымен миграц. үдерістердің аймақтық айырмашылықтары, сондай-ақ халықтың өсіп-өну үдерістерінің қарқындылығындағы айырмашылықтар жатады. Нақты өмір шындығында осы негізгі факторларды кешенді түрде алып қарағанда ғана Халықтың қоныстануының дамуы туралы жеткілікті дәрежеде толық түсінік алуға болады. Экономика құрылымындағы өзгерістерге байланысты Халықтың қоныстануының табиғат ресурстарына тәуелділігі азаяды. Азия,Африка және Латын Америкасы 4 бөлігінен астамы тұрады. БҰҰ болжамы бойынша 2000 ж. қарсаңында бұл елдерде әлемдегі халықтың 81,6%-ы, Солт. Америка, Еуропа және ТМД елдерінде 18,4%-ы ғана тұрады. Қазақстан әлемдегі халық ең аз қоныстанған елдердің біріне жатады. 2006 жылдың басында республикада 1 км2 аумаққа халықтың тығызд. 5,2 адамнан келді. Халық ең көп шоғырланған аумақ Оңт. Қазақстан обл-нда 19,0 адамнан. Одан кейінгі орындарелдерінің халқы тез көбейіп келеді, оларды жер шары халқының 3 Алматы (7,2), Жамбыл (6,9), Солтүстік Қазақстан (6,8) облыстарының үлесінде. Халық ең аз шоғырланған аумақтарғаҚызылорда (2,7), Ақтөбе (2,3), Маңғыстау (2,3) облыстары жатады. Қазақстандағы қала халқының саны 8,7 млн-ға жуықтады (57,1%), ал ауыл тұрғындарының саны 6,5 млн-нан асты (42,9%).
Халықтың қоныстануының географиялық ерекшелігі Қазақстан халқының саны аумағының, үлкендігіне сай келмейді. Халықты біркелкі қоныстандыру және үлкен аймақты игеру мүмкін емес. Сонымен бірге халықтың қоныстануына табиғат жағдайы қолайлы жерлердің тек 1 3 бөлігі ғана жарайды. Сондықтан да мемлекетті модернизациялау бағдарламасында негізгі рөлді халықты аумақтық ұымдастыруга баса назар аударады. Оның дұрыс орындалуы халықтың еңбек әлуетін тиімді пайдалануға мүмкіншілік береді. Халықты аумақтық ұйымдастыруға орналасу және қоныстану жатады.

Халықты орналастыру - халықты мемлекет, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.