Кәсіпорының банкротқа ұшырауының қаржылық мәселесі

Жоспар

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3

І.Банкрот туралы жалпы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
1.1Банкрот жүйесінің мақсаты мен принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
1.2Банкраттың алдын алу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11

ІІ.Кәсіпорынның банкротқа ұшырауын талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..16
2.1Кәсіпорын қызметінің тоқтауы (банкротқа ұшырау) талдау ... ... ... ... ..16
2.2Кәсіпорының банкрот болу ықтималдылығын талдау ... ... ... ... ...18
2.3Қаржылың ағымдардың тадлауы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..21

ІІІ.Кәсіпорының банкротқа ұшырауының қаржылық мәселесі ... ... ... ..23
3.1Формаланған және формаланбаған белгілердің жүйесін қолдану ... ...23
3.2Төлем қабілеттілігінщ көрсеткіштерін болжау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...25

IV.Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 29

V.Әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...30

Кіріспе.
Банкроттық нарық шаруашылығының бір категориясы болып табылады. Ол соттың шешімі мен немесе кредитордың келісімі бойынша соттан тыс рееми түрде жарияланады. Қазақстан Республикасынның "Банкроттық туралы" 07.04.95 жылғы №2173 Заңына сәйкес, қарызды төлеуге шамасы жоқ ұғымы ақшалай міндеттер бойынша кредиторлар сұранысын, еңбекақы төлеу талабын қанағаттандыра алмау, сонымен қатар өзіне тиісті мүлік есебінен бюджет пен бюджеттен тыс қорларға міндетті төлемдерді қамтамасыз ете алмау жатады . Басқаша айтқанда, шаруашылық субъектісінің қарызды төлей алмауы, ағымдағы операциялық қызметті қаржыландыра алмауы, қарыздардың, міндеттердің өсуіне байланысты жедел міндеттемелерді өтеу қабілетсіздігі немесе борышкердің балансының қанағаттанғысыз құрылымына байланысты ұғымдар кіреді.
Баланстың қанағаттанғысыз құрылым борышкердің мүлкі мен міндеттемелерінің өтімділік деңгейінің жетісдіруіне байланысты кредитордың алдында мүлік есебінен міндеттемелердің дәл уақытында төленбеуі жағдайы тұрған кезде болуы мүмкін. Бұндай жағдайда мүліктің жалпы құны борышкер міндеттемелерінің жалпы сомасына тең немесе одан асып кетуі мүмкін.
Банкроттық кәсіпорынның ұдайы өндіріс капиталының шаруашылық механизімінің балансының бұзылуынан, яғни оның қаржылық және инвестициялық саясатының тиімсіз болуынан туындайды.
Қазақстан Республикасы жағдайында банкроттық механизмінің нормативті-құқықтық базасы ретінде әдебиеттер тізімінде көрсетілген құжаттар пайдаланылады.

Пайданылған әдебиеттер тізімі

1.Жүнісов.Б.Нарықтық экономика негіздері.-Алматы,2001.
2.Мамыров.Н.Қ.Макроэкономика.-Алматы,2003.
3.Мәдешов.Ә.Нарықты экономикаға кіріспе.-алматы,1999.
4.Ілиясов.Қ.Қ. Қаржы.-Алматы,2003.
5.Шеденов.Ө.Қ.Жалпы экономикалық теория.-Ақтөбе,2004.

Мерзілімді басылымдар

6.Бохарев.Л. Қаржы нарығының экономикалық мәні құрылымы.-Экономика негіздері, 2006,N1.
7.Валюта түсінігі.-"Банки Казахстана", 2005-ж., N6.
8.Екінші деңгейдегі банктердің несиелік саясаты.-Аль-Пари,2004,N6
9.Коммерциялық банк құрылымы.- "АльПари" 2002ж, 6.
10.Қазақстандағы депозиттер нарығы –Қаржы-Қаражат,2001,N
11.Искаков.У. Нарықтық қаржы.- Экономика негіздері, 2005,N3.
12.Малышева.В.қаржы нарығының тиімділігін басқарайық,-Қаржы-Қаражат,2005, N11.
13.Сәдірмекова.Т.Қазақстандағы қаржы мәселесі.-АльПари,2006, N1.

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 28 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3

І.Банкрот туралы жалпы
түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
..4

1.1Банкрот жүйесінің мақсаты мен
принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4

1.2Банкраттың алдын
алу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ...11

ІІ.Кәсіпорынның банкротқа ұшырауын
талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... .16
2.1Кәсіпорын қызметінің тоқтауы (банкротқа ұшырау)
талдау ... ... ... ... ..16
2.2Кәсіпорының банкрот болу ықтималдылығын талдау ... ... ... ... ...18
2.3Қаржылың ағымдардың
тадлауы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2 1

ІІІ.Кәсіпорының банкротқа ұшырауының қаржылық мәселесі ... ... ... ..23
3.1Формаланған және формаланбаған белгілердің жүйесін қолдану ... ...23
3.2Төлем қабілеттілігінщ көрсеткіштерін
болжау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ..25

IV.Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .29

V.Әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 30

Кіріспе.

Банкроттық нарық шаруашылығының бір категориясы болып табылады. Ол
соттың шешімі мен немесе кредитордың келісімі бойынша соттан тыс рееми
түрде жарияланады. Қазақстан Республикасынның "Банкроттық туралы" 07.04.95
жылғы №2173 Заңына сәйкес, қарызды төлеуге шамасы жоқ ұғымы ақшалай
міндеттер бойынша кредиторлар сұранысын, еңбекақы төлеу талабын
қанағаттандыра алмау, сонымен қатар өзіне тиісті мүлік есебінен бюджет пен
бюджеттен тыс қорларға міндетті төлемдерді қамтамасыз ете алмау жатады .
Басқаша айтқанда, шаруашылық субъектісінің қарызды төлей алмауы, ағымдағы
операциялық қызметті қаржыландыра алмауы, қарыздардың, міндеттердің өсуіне
байланысты жедел міндеттемелерді өтеу қабілетсіздігі немесе борышкердің
балансының қанағаттанғысыз құрылымына байланысты ұғымдар кіреді.
Баланстың қанағаттанғысыз құрылым борышкердің мүлкі мен
міндеттемелерінің өтімділік деңгейінің жетісдіруіне байланысты кредитордың
алдында мүлік есебінен міндеттемелердің дәл уақытында төленбеуі жағдайы
тұрған кезде болуы мүмкін. Бұндай жағдайда мүліктің жалпы құны борышкер
міндеттемелерінің жалпы сомасына тең немесе одан асып кетуі мүмкін.
Банкроттық кәсіпорынның ұдайы өндіріс капиталының шаруашылық
механизімінің балансының бұзылуынан, яғни оның қаржылық және инвестициялық
саясатының тиімсіз болуынан туындайды.
Қазақстан Республикасы жағдайында банкроттық механизмінің нормативті-
құқықтық базасы ретінде әдебиеттер тізімінде көрсетілген құжаттар
пайдаланылады.

І.Банкрот туралы жалпы түсінік.

1.1Банкрот жүйесінің мақсаты мен принциптері

Өндірістік, шаруашылықтық, коммерциалық және басқа да қызмет түрлерін
бастарда ең алдымен тәуекел қажет. Бұл, біріншіден. Екіншіден, қызмет
барысында экономикалық дамуды, тиісінше, есеп айырысуды, жұмыстың түпкі
қорытындыларьш бағалау үшін тиісті көрсеткіштерді (индикаторларды) таңдап
алу қажет.
Көрсеткіштер;
* индивидаулды (жекелеген);
* топтық;
* жалпы болып бөдінеді.
Талдау мақсаттарына байланысты көрсеткіштердің:
* абсалютті
* салыстырмалы;
орташа шама нысандары қолданылады.Әрбір нақты экономикалык
көрсеткіштің "сапалық анықтылыққа" ие болуы шарт, егер онда екі жақты
анықтылық болса, онда ол обьективті көрсеткіш болып табылмайды.
Көрсеткіш — бұл да белгі (нышан), яғни белгілі бір міндеттердің орындалу
деңгейін, кызметтер мен кұбылыстардың сандық және сапалык жағын сипаттайды.
Нарықты қатынастар талабына байланысты барлық көрсеткіштерді:
* бағалық;
* шығындық деп топтастыруға болады.Бағалық көрсеткіштер осы немесе басқа
да қызметтің нәтижелі даму деңгейінің мүмкіндіктерін немесе мақсатқа
жетуін сипаттайды.
Шығындық көрсеткіштер — әр түрлі қызметтерді жүзеге асыруда шығын
деңгейіне әсер ететін көрсеткіштер.
Кез-келген кәсіпорын қызметтері көлемінің өсу шегі болады, осыған орай
әрбір процесс экономикалық өсуді ынталандырушы немесе тоқтатушы рөлін
атқаруы мүмкін. кәсіпорынның банкроттығы жайында актілерді жүзеге
асыруға шешім қабылдау пррцестерінің нормативтік-әдістемелік, экономикалық,
ұйымдық қамтамасыз етілуі;
перспективалы тауар өндірушілерді қолдау мақсатында, төлем қабілеті жоқ
кәсіпорындарға мемлекеттік қаржылық көмек шаралары;
* қайта құру және жою шараларын қаржыландыру;
* банкроттық процедураға қатысушыларға экономикалық көмек көрсету;
кең ауқымды қоғам үшін банкроттар жайында ақпараттардың жариялылығын
қамтамасыз ету,төлем қабілеті жоқ кәсіпорындардың тізімін жүргізу.
Американдық зерттеушілер құлдырау мен өрлеудің, дағдарыс пен банкроттың
пайда болуының белгілі заңдылықтарын аныктап; берді:
•біріншіден, кәсіпорынның өмірлік циклының барлық сатысында кезеңдік
дағдарыстың пайда болуы;
•екіншіден, шағын және орта бизнес фирмаларына тән құддырау немесе өрлеу
циклдарының математикалық әдіспен анықталған ұзақтылығы.
Мәселен, американ фирмаларының өрлеу фазасы орта есеппен 3 жылға (1
жылдан 7,7 жылға дейін), ал құлау фазасы - 2,8 жылға (1 жылдан 4 жылға
дейін) созылады.
Батыс елдерінің экономикалық дамуының негізі болып табылатын нарықтық
экономика белгілі бір бақылау жүйесін, кәсіпорындарды мүмкіндіктеріне қарай
толығымен ойсыраудан қорғау, банкротқа ұшыраған шаруашылық субьектілеріне
көмектесу жүйесін жасап шығарады.

Кәсіпорынның қаржы тұрақсыздығының (банкротқа ұшырау) жүйесі
Катысушылар Ұйымдық Қабылданған процедура
кұрылым

Банкрот және
кәсіпорынды
колдау жүйесі

Кәсіпорын Заңмен жоне нормативтік
жағдайының кұжаттармен қамтамасыз ету
диагаостикасы

банкроттың Әлеумет-тіқор Кадрлар; даярлау
алдын алу ғау

1-схемада келтіріліп отырған банкрот жүйесі қандай да бір мемлекет
болмасын қолдануға болатын тиісінше салдардан ұйымдық және әдістемелік
кұрылымдардан тұрады.
Бұл жүйенің негізгі мәні — өндіріс құрылымын нарық қалыптастырып отырған
төлем сұранымын канағаландыруға бейімдеу қажеттілігі.
Банкрот жүйесін құру және оны нақтшы іске асырудың түпкі мақсаты — тауар
өндіруші және кызмет көрсетуші құрылымдардың тиімді жұмыс істеулерінің
жағдайында ел тұрғындарының нарықтық сұранымдарына сәйкес халық
шаруашылығын құрылымдық жағынан қайта құру. Бұған әлемдік экономиканың
жетістіктері көрсеткендей, келесі принциптерді сақтағанда ғана қол
жеткізеді .
- кәсіпорынның банкроттық жағдайында барлық шаруашылық субьектілері үшін
өзара қарым-қатынастың коммерциялық жүйесін, құқықтары мен басым нысаны —
совхоздардың басым көпшілігі мемлекеттің қолдауында болды, дотациямен күй
кешті.
•екіншіден, көптеген жеке кәсіпорындар банкроттық мәртебені
қабылдамайды, демек, олар қызметтерін өз еркімен тоқтатады, оны қайта
бастамайды.
Міне, осындай жағдайда банкрот жүйесін пайдалану тиімсіз де емес,
өйткені банкротқа ұшырау жағдайды жақсарту жолдарын ойластыруға мүмкіндік
туғызады. Демек, жағдайды жақсартуға бағытгалған банкроттық процедура
барлық қатысушылар үшін болмаса да, олардың көпшілігі үшін тиімді.
Шын мәнінде, кәсіпкер (оның ішінде мемлекет те) өз ісінің нығайуына
мүмкіндік алады, алдына қойған мақсаты мен міндеттерін орындай алмағаньтна
орай жетекшілікгі өзгертеді, ал бұл өз кезегінде:
•оңды техникалық;
•маркетингтік және кадр саясатын жүргізуге;
•өндірісті дамытуға кажетті инвестициялар тартуға тиісті жағдай
туғызады.
Несие беруші болса, ол өзінің ақшасын сақтап қалуға, ал қоғам —
экономиканың нарыққа бейімделген құрылымын қалыптастыруға мүмкіндік алады.
Бұл тұрғындарға да тиімді. Олар тұтынуға қажетті тауарлармен қамтамасыз
етілсе, бизнес өкілдері тиімді жөне керекті істермен шұғылданады.
Әлеуметтік қорғау жүйесі:
-жұмыстан босап қалған еңбекке жарамды адамдарга тиісті жағдай
жасау қажеттілігін;
-жұмыссыздығы бойынша жәрдемақымен қамтамасыз етуге;
-олардың біліктілігін көтеру үшін қайта оқыту жұмыстарын ұйымдастыруды
алдын-ала ескерулері қажет.
Банкрот жүйесінің құрамды бөлігі:
- кәсіпорьшның қаржылық жағдайын болжамдау;
- дағдарыстың алдын алу және бақылау. Дағдарыс жағдайын болжамдау
бірнеше кезеңдерден тұрады:
-кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау;
-нарықтық қатынастардың даму бағытын болжау;
-дағдарыстың себептері мен негізгі факторларын дер кезінде таба білу.
Кәсіпорын қызметінің табыстары мен сәтсіздіктері:
-сыртқы, бұларға кәсіпорын әсер ете алмайды;
--ішкі, бұлар кәсіпорын қызметкерлерінің ұйымластыру
жұмыстарын жүргізудегі қабілеттеріне байланысты факторларға тікелей
байланысты.
Сыртқы (әлеуметтік) жөне ішкі (технологаялық) факторлардың өзгерулеріне
қарай бейімделу, оларды шеберлікпен ұштастыра жүргізіп отыру кәсіпорынның
тұрақты жұмыс істеуінің, өркендеп өсуінің бірден-бір кепілі .
Кәсіпорын қызмепііне әсер ететін сыртқы факторларга мыңалар жатады:
-халық қажеттілігінің өлшемі мен құрылымы;
-халықтың табыстары мен жинақтарының деңгейі, яғни оның сатып алу
кабілеттілігі (бұған баға деңгейі және тұтыну несиесін алу мүмкіндіктері де
кіреді);
-саяси тұрақтылық және ішкі саясат ағыбағыттар;
-ғылым мен техниканың тауар өндіру процесі мен оның бәсекеге
қабілеттілігін анықтайтын бағыттарын дамыту;
-мәдениет деңгейі, яғни тұтыну нормасы мен дағдылары;
-халықаралық бәсеке, мәселен, шетел фирмалары бір кездерде арзан
еңбектің есебімен жеңіске жетсе, ал басқалары - жетілген технология
негізінде.
Кәсіпорын басшылары өз мекемелершің қаржылық жағдайына: г
ел экономикасының даму барысы;
•инфляция;
•кенеттен жаңа бәсекелестердің пайда болуы;
•мемлекеттік реттеу жұмыстарьтндағы келеңсіздіктер;
•мемлекеггік тапсырыстың күрт төмендеп кетуінің де әсер
ететінін үнемі ескеріп отырулары.
Кәсіпорьшньщ дамуын анықтайтын және оның қызметінің нәтижелі
болуының ішкі факторлары
Мынадай:
-кәсіпорынның негізгі мақсаты;
-оның қызметінің негізгі принциптері;
-ресурстар және оны пайдалану;
-маркетинг қызметін пайдаланудың деңгейі және оның сапасы.
Ішкі факторлардың маңызы жөнінде мынаныайтуға болады. Мәселен,
американдық кәсіпорындардың 90%-ке дейінгісінің жұмыстарындағы сәтсіздік,
міне, осы:
* тәжірибесіз менеджерлерге;
* істі жетеуін білмейтін басшылыққа;
* олардың кәсіпорын жұмысын өзгеріп отыруына сәйкес ұйымдастыра
алмағандықтарына байланысты екенін, елде жүргізілген зерттеу жұмыстары
көрсеткен.
Кәсіпорын дағдарысының бұлардан басқа да ішкі себептері бар,
Олар:
-жұмысты нарық талабына сай ұйымдастыра алмағандық, осыған байланысты
кәсіпорынның көптеген орынсыз шығынға ұшырауы;
-өндірілген тауардың бәсекеге кабілеттілігінің төмендеп кетуі;
-тауарлы өнім түр-түрінің дер кезінде жаңартылмауы;
-басқару құрылымдарының үйлесімсіздігінен өнім өндіру мен дейын тауарды
сатудағы шығындар деңгейінің тез көтеріліп кетуі;
-штаттың өсуі;
-қымбат бағалы технология, құрал жоне басқада еңбек заттарын шектен тыс
пайдалану;
-өндірістің және кәсіпорынның жалпы мәдени деңгейінің төмендеуі; -
-кадрлардың біліктілігі;
-өндірістің техникалық деңгейі;
-ұжым қызметкерлерінің өзара қарым-катынастары;
-олардың нәтижелі жұмысқа сеніммен және ынталы түрде ұмтылуы және т.б.
Батыс елдері мамандарының пікірінше, классикалық нарықтық экономикада,
банкротқа ұшырау себептерінің барлық кәсіпорындардың сыртқы факторлары
үштен бір бөлігін, ал ішкі факторлар үштен екі бөлігін құрайды екен.

Схема-2

1.2Банкраттың алдын алу

Кәсіпорынның дағдарысқа ұшырауының алдын неғұрлым ертерек алуда бақылау
жүйесін қалыптастырудың маңызы ерекше. Оның негізгі бағыттары жөнінде
мыналарды көрсетуге болады:
кәсіпорынның негізгі қызметі бойынша өз әріптестерінің, тауарлы өнімді
жеткізіп берушілердің,несиегер, банк, өнімді тұтынушылардың кәсіпорынға
деген теріс көзқарастарын мезгілінде сезіну;
қайта ұйымдастыруға байланысты барлық өзгерістер (мәселен: ұйымдық,
кәсіпорынның жабық және ашық бөлімшелері, филиалдары, еншілес
бөлімшелері, олардың бірігулері);
тауарды жеткізіп берушілердің жиі және негізсіз алмасулары;
* нарықтың жаңа түрлеріне шығу;
материалдар мен шикізаттарды көтере сатып алу;
басқа да кәсіпорынның стратегиясындағы кұбылыстарды зерделей қадағалап,
олардан жедел де тиісті қорытынды шығару.
Кәсіпорынның ойсырауы кейде оның жоғарғы деңгейдегі басшылары арасындағы
жанжалдар мен келіспеушіліктеріне де байланысты.
Банкроттың басқа да ертерек байқалатын белгілері болады, кәсіпорын
қызметіндегі қаржылық көрсеткіштердің өзгеруімен байланысты, сапалы түрде
қаржылық есеп беру, оның уақытымен орындалмауы, аудиторлық тексерудің
жүргізілмеуі:
-бухгалтерлік есеп беруді кешіктіріп ұсыну және оның сапасын өзгерту,
саналы (әдейі)әрекеттерге, не құрамның төменгі деңгейіне немен
куәлік беру; осы және басқа да белгілер қаржылық басқарудың болымсыздығына
әкеліп соғады;
-бухгалтерлік баланс статьяларын пассив және актив жағынан
өзгерту және олардың анықталған сәйкестігін бұзу;
-кәсіпорынның жеткізілім бойынша өзініңміндеттерін орындаудағы не
қызығушылықтарын, не болуы мүмкін қабілетсіздіктерді жөнінде немен
түсіндіре алады, материалдық запастардың артуы және кемуі;
-жеткізушілер және несие беруде кәсіпорын қарыздарының артуы;
-кәсіпорынның табысын төмендету,кәсіпорындағы акция құнының
кемуі, кәсіпорында өз өніміне өзгермелі (жоғары немесе төмен) бағаның
белгіленуі.
Үнемі есепке алып отыратын, былайша айтқанда, әрдайым сақ
болатын жәйттер:
* кәсіпорынның кезектен тыс тексерілуі;
* коммерциялық қызметтердің орынсыз шектелуі;
* лицензиялардың алынып тасталуы немесе тоқтатылуы және т.б.
Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз ету, дағдарыстың алдын
алуды ұйымдастыру - өндірісті басқарудың құрамдас бөлігі.

Тактиканың екі түрі бар: Қорғану тактикасы (3-схема), яғни жиынтықты
шараларды ұқыпты жүргізу. Олай болса, оның тиісті стратегиясы мен
тактикасын қолдану кәсіпорынның бір қалыпты жұмыс істеп, тиімділігін
арттырудың кепілі болып табылады. Өнім өндіру, дайын тауарларды сату
процесіндегі барлық шығындарды мейлінше қысқартуга негізделген.

3-схема
Бастырмалату тактикасы (3-сехема), яғни бірінші кезекте стратегиялық
мәңі бар шараларды іске асыру.
Мұндағы негізгі бағыттар:
•нарықтардың жаңа түрлерін зерттеу және оларды игеру;
•тиімді баға белгілеу;
•өндірісті жетілдіру есебінен шығындарды азайту;
•негізгі қорларды жаңарту;
•жаңа технологияны енгізу және т.б. жүргізіледі.
Осы кезенде кәсіпорын басшылығын қайта бекіту немесе алмастыру
қалыптасқан жағдайды кешенді талдау және бағалау жұмыстары жүзеге
асырылады.
Өндірістік бағдарламаның қайта қаралуына сәйкес:
- кәсіпорынды дамытудың стратегиясы да езгереді;
- нарықта кәсіпорынның тыңғылықты позициясын рәсімдеу; .
- шығарылатын өнім атауларын жаңарту;
- жаңа нарық сегменттерін игеруді қарастырады.

Банкрот жүйесінің өркендеген түріне тек кәсіпорындар және олардың әр
түрлі міндеттемелер бойынша әріптестері ғана емес, сонымен қатар
мемлекеттік басқару органдары да кіреді . Мемлекеттік өкімет органдары
банкрот жүйесіне қатысты болған жағдайында, олар ұйымдық, құқықтық және
әлеуметтік қамту атқарымдығын қамтамасыз етулері тиіс.
Банкрот жүйесінің алдында тұрған мақсаттар мен міндеттер оның әдіс және
әдістемелік біртұтас жүйесін жасау талабын қойып отыр.
Талдамалы әдісті пайдалану (қаржы, өндірістік-техникалық ; жақсарту,
басқарудың тиісті бағдарламалары мен инвестиция жоспарын жасау, сыртқы
басқару, конкурстық өндіріс, санация) қаржылық жағдайға ұқыпты талдау
жүргізуге, кәсіпорынды басқару жүйесіне, оның өндірістік және маркетингтік
қызметтерін жандандыруға мүмкіндік береді.
Даярлау және қайта даярлау әдістемесін қолдану басқарма құрамын
тағайындауда (төрелік және конкурстық басқарма) және таңдауда, сонымен
қатар кәсіпорынның басқа да кызметкерлерін іріктеуде, оларды басшы
органдарда жұмыс ұсыну процесінде айрықша рөл атқарады.
б) қаржылық нәтиже туралы есепте және баланс құрылымындағы кенегген
пайда болған өзгерістер,әсіресе:
-есеп шоттардағы ақшаның кенеттен азайып кетуі(ол екінші жағынан, есеп
шоттағы ақшаның көбеюі келешекте күрделі қаржының мүмкіндіктеріне теріс
әсерін тигізудің айғағы);
-дебиторлық қарыздардың көбеюі (бұлардың күрт азайып кетуі де тиімсіз,
өйткені қоймадағы дайын өнімдердің тым көбеюі оларды сату процесін
қиындатып жібереді);
-дебиторлық шоттардың ескіре бастауы;
-дебиторлық және кредиторлық қарыздар балансының бұзылуы;
-кредиторлық қарыздардың өсуі (сонымен қатар есеп шоттарда қолма-қол ақша
тұрғанда кредиторлық қарыздардың күрт азайғаны өндіріс келемінің тарыла
бастағанының айғағы);
-сатылатын тауар көлемінің азаюы;
в) кәсіпорындағы жанжалдар, әлдекімді басшылық
қызметтен босату, қабылданған шешімдердщ сан жағынан бірден артуы
және т.б.
Мұнымен қатар сатылатын тауар көлемінің шектен тыс көбейіп кетуі де
пайдалы болмауы мүмкін. Өйткені жан-жақты, терең ойластырылмай сатып
алынған шикізаттардың және күрделі қаржы шығындарының көбейіп кетуі
келешекте кәсіпорьш балансының бұзылуына әкеледі, ал бұл банкротқа ерте
ұшырау деген сөз. Бұдан басқа сатылатын өнімдердің ретсіз көбейіп кетуі
өнім өндіру мөлшерінде кәсіпорынның банкротқа ұшырау алдындағы құлдырауын
көрсетеді
Банкроттан шығу мақсатында кәсіпорын жұмысын жақсартуға бағытталған
төтенше шаралары қолданылады.
Олардың негізгілерінің қатарына мыналар жатады:
- басшылықты алмастыру;
- кәсіпорынның ұйымдық құрылымын өзгерту;
- басқару аппаратын қысқарту;
-жоспарлау-бақылау қызметтерін орталықтандыру; шығындарға қатаң
бақылау орнату;
-қызметкерлерді қайта даярлауды, кәсіпорында психологиялық бағдарлау
жұмысын жүргізу; :
-көрсетілген қызмет түрлерін және өнімдер атауларын мейлінше қысқарту
маркетинг қызметін талапқа сай жоғары деңгейде ұйымдастыру. Бұл әлемнің
көптеген елдерінде кең тараған, кәсіпорыңдардың,фирмалардың жәнс баска да
өндіріс орындарының банкротқа ұшырамауын болдырмау мақсатында.
Кәсіпорынның шығынға ұшырауын, әрдайым бірдей нашар жұмыс істеудің немесе
төмен сапалы өнім шығарудың нәтижесі деуге болмайды. Әдетте, ол енгізілетін
өндіріс жоспарына жоғарыдан тауарлардың мемлекеттік бағасының төмен
деңгейде болуынан туындайды.
Алайда нарықты экономикаға көшуге байланысты экономикалық жағдай күрт
өзгеруде:
- банкроттық — шаруашылық өмірінің обьективтік немесе субьективтік
себептерінен туындайтын белгілі бір табиғи құбылыска айналып келеді;

мемлекеттік дотациялар елеулі түрде тарылуда, баға неғұрлым икемді бола
түсіп, сұраным мен ұсынымды айқынырақ керсетуде. Сондықтан тиімсіз жұмыс
істейтін кәсіпорынның банкротқа ұшырауы мүмкін, оны тиісті өкілеггік орган
куәландырады. Ондай кәсіпорындардың мүлкі қосымша қаражат табу үшін басқа
кәсіпорынға (ұйымға) сатылуы, жалға берілуі немесе акционерлік меншікке
өткізілуі мүмкін.

ІІ.Кәсіпорынның банкротқа ұшырауын талдау.
2.1Кәсіпорын қызметінің тоқтауы (банкротқа ұшырау) талдау.

Өндірістік, шаруашылықтық, коммерциалық және басқа да қызмет түрлерін
бастарда ең алдымен тәуекел қажет. Бұл, біріншіден. Екіншіден, қызмет
барысында экономикалық дамуды, тиісінше, есеп айырысуды, жұмыстың түпкі
қорытындыларьш бағалау үшін тиісті көрсеткіштерді (индикаторларды) таңдап
алу қажет.
Көрсеткіштер;
* индивидаулды (жекелеген);
* топтық;
* жалпы болып бөлінеді.
Талдау мақсаттарына байланысты көрсеткіштердің:
* абсалютті
* салыстырмалы;
орташа шама нысандары қолданылады. Әрбір нақты экономикалық
көрсеткіштің "сапалық анықтылыққа" ие болуы шарт, егер онда екі жақты
анықтылық болса, онда ол обьективті көрсеткіш болып табылмайды.
Көрсеткіш — бұл да белгі (нышан), яғни белгілі бір міндеттердің
орындалу деңгейін, кызметтер мен құбылыстардың сандық және сапалық жағын
сипаттайды.
Нарықты қатынастар талабына байланысты барлық көрсеткіштерді:
* бағалық;
шығындық деп топтастыруға болады.Бағалық көрсеткіштер осы немесе басқа да
қызметтің нәтижелі даму деңгейінің мүмкіндіктерін немесе мақсатқа жетуін
сипаттайды.
Шығындық көрсеткіштер — әр түрлі қызметтерді жүзеге асыруда шығын
деңгейіне әсер ететін көрсеткішт Практикада бағалық көрсеткіштер кең түрде
қолданылады.
Мәселен:
-атылған өнімнің жалпы көлемі;
-жиынтық пайда;
-шартты таза пайда;
-шартты таза өнім;
-несиені жәке қарыз проценттерін төлегеннен кейінгі
пайда;
-салықтарды төлегеннен кейінгі пайда;
-барлық қосымша төлемдерді өтегеннен кейінгі пайда;
-өндірісті дамытуда жаңа капитал салымдарын жүзеге
асырудан келтірілген соңғы өтімділік;
-дивиденттерді төлегеннен кейінгі пайда.

Тауар сатудың жалпы келемі. Сатылған тауарлар мен көрсетілген
қызметтердің құнын былайша анықтайды:

0 = Р х N

— тауар сатудың жалпы көлемі, тг; Р — тауар бірліктерінің бағасы, тг; N
— сатылеан тауардың саны, дана.
Банкроттық - борышқордың сот таныған төлем қабілетсіздігі. Борышқордың
мүлкін басқару сот қаулысы бойынша несие берушінің мүддесін көздей отырып
жүзеге асырылады. Ерікті банкроттық несие берушілердің сотқа арыздануына
байланысты пайда болады. Банкроттық туралы заңда несие берушілердің
жағдайын жеңілдететін баптар бар. Қолданылу мерзімі біткен облигацияларды
сатып алуға қабшетін корпорациялардың бұрыңғы басқарушылар басшылығымен
немесе ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.