Бұл жерде ауыл болды дегенге кім сенеді?!



1 Бұл жерде ауыл болды дегенге кім сенеді?!
2 Апатқа адам да, табиғат та себепкер
3 Ауылдың бүгінгі халі
4 Ажалдан аман қалғандардың жанайқайы
5 Қызылағаш оқиғасы қылмыс деп танылды
Қызылағашқа кеше 90-нан астам отбасы қайта келді. Алапат апаттан аман қалғандар тіршілігін жалғастырмақшы. Үкімет төтенше жағдайдың салдарын жоюға 600 млн теңге бөлген болатын. Оның дені материалдық көмекке, қалған 100 миллионы баспаналар салуға жұмсалады. Ал туыстарынан бір түнде айырылған отбасылардың әр жоғалтқан адамына жергілікті қазынадан 500 мың теңгеден беріледі. Қасірет шеккен отандастарымызға қол ұшын беруге жүрегінде иманы бар көптеген азаматтар бел шеше кірісті. Бірақ Қызылағаштың орнында өлім рухы кезіп жүргендей. Қайғының жарасы жазылар уақыт әлі ерте.
«Бізді ешкім қауіптен хабардар етпеді» дейді тұрғындар
Аяқасты ажалдан аман қалған тұрғындардың сөзіне қарағанда, суқойма бөгеті жарылардан үш күн бұрын ауылда жарық сөніп, телефон байланысы үзілген. Жан-жақпен хабарласа алмай қалған қызылағаштықтар суқойманың жарыла бастағанын тек бір-екі сағат бұрын ғана естіпті. Үрейленген тұрғындардың бірқатары ауыл басшысына хабар берген. Бірақ «отыра беріңдер, ешқандай қауіп жоқ» деген жауап алады.
Ет жақындарынан, бар байлығы – малы мен баспанасынан айырылып, ашу мен көз жасына ерік берген тұрғындар мұны ашына айтты. «Бір сағат бұрын қопарылыстың боларын естіп, халық дүрлігіп, әкімге телефон шалдық. Біреулер бізге «әкім отыз шақты адамды алып, шлюзді ашуға кетті, қойманың апатқа қарсы қондырғысын іске қосып, суды тежейді», – деді. Бірақ біз бұған сенбей, өз бетімізше тау жаққа қаша бастадық. Мұнымыз абырой болған екен. Егер бізге алдын ала апаттың боларын айтқанда, малымызды, жанымызды алып үлгеретін едік қой», – дейді ауыл тұрғыны Төлепберген Оқпаев.

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:   
Бұл жерде ауыл болды дегенге кім сенеді?!

Қызылағашқа кеше 90-нан астам отбасы қайта келді. Алапат апаттан
аман қалғандар тіршілігін жалғастырмақшы. Үкімет төтенше жағдайдың салдарын
жоюға 600 млн теңге бөлген болатын. Оның дені материалдық көмекке, қалған
100 миллионы баспаналар салуға жұмсалады. Ал туыстарынан бір түнде
айырылған отбасылардың әр жоғалтқан адамына жергілікті қазынадан 500 мың
теңгеден беріледі. Қасірет шеккен отандастарымызға қол ұшын беруге
жүрегінде иманы бар көптеген азаматтар бел шеше кірісті. Бірақ Қызылағаштың
орнында өлім рухы кезіп жүргендей. Қайғының жарасы жазылар уақыт әлі ерте.
Бізді ешкім қауіптен хабардар етпеді  дейді тұрғындар
Аяқасты ажалдан аман қалған тұрғындардың сөзіне қарағанда, суқойма бөгеті
жарылардан үш күн бұрын ауылда жарық сөніп, телефон байланысы үзілген. Жан-
жақпен хабарласа алмай қалған қызылағаштықтар суқойманың жарыла бастағанын
тек бір-екі сағат бұрын ғана естіпті. Үрейленген тұрғындардың бірқатары
ауыл басшысына хабар берген. Бірақ отыра беріңдер, ешқандай қауіп жоқ
деген жауап алады.
Ет жақындарынан, бар байлығы – малы мен баспанасынан айырылып, ашу
мен көз жасына ерік берген тұрғындар мұны ашына айтты. Бір сағат бұрын
қопарылыстың боларын естіп, халық дүрлігіп, әкімге телефон шалдық. Біреулер
бізге әкім отыз шақты адамды алып, шлюзді ашуға кетті, қойманың апатқа
қарсы қондырғысын іске қосып, суды тежейді, – деді. Бірақ біз бұған
сенбей, өз бетімізше тау жаққа қаша бастадық. Мұнымыз абырой болған екен.
Егер бізге алдын ала апаттың боларын айтқанда, малымызды, жанымызды алып
үлгеретін едік қой, – дейді ауыл тұрғыны Төлепберген Оқпаев.
Қызылағаштықтар суқойманың жарылуы мүмкін екенін алдын ала хабарламағанын
бірауыздан қуаттап отыр. Оқиғаның мән-жайын ауыл әкімінен сұрап білмекші
едік, бірақ оны апат ошағынан табу қиынға соқты.
Апатқа адам да, табиғат та себепкер
Наурыздың 11-і күнгі апаттан кейін оқиғаның мән-жайын анықтауға арнайы
комиссия бірден кірісті. Тұрғындардың сөзіне қарағанда, біріншіден,
суқойманың шлюзі осыған дейін қыс бойы ашық жатып, тек көктем мезгілінде
ғана жабылатын. Содан маусым айына дейін қар сулары, өзен ағыны толассыз
қоймаға құйылып жатады. Ал бұл жолы тоспа аузы түгел бекітіліп тасталған.
Жарылысқа бірнеше күн қалғанда, қойманың Қуаныш Бекеев есімді иесі қойманың
шлюзін аша алмай қайтып келген. Бұл кезде 42 млн кубқа арналған суқоймада
судың деңгейі 46-48 млн кубқа көтерілген болатын. Біз осы қойма
мемлекетке қайтарылсын деп, жоғары жаққа бірнеше рет хат жаздық. Себебі
оның иесі өте ұқыпсыз адам болды. Бұл қойманы екі қойшы ғана күзететін.
Апат болардан он күн бұрын әкімге хабарластық. Бірақ ол тыңдамай, бізді
кері қайтарып тастады, – дейді тұрғындар. Екіншіден, үш күн толассыз
жауған жауын мен еріген қар суы қоймадағы судың деңгейін асырып жіберді.
Суқойма мен ауыл арасындағы 7-8 шақырым ыдырынған топанға түк болмады.
Жарты сағатта Қызылағашты түгел шайып кеткен су көршілес Егінсу,
Молалы,Көлтабан сынды елді мекендер мен бірнеше жайлауға да жетті. Дәл
мұндай жойқын тасқын бұл өңірде бұрын-соңды болған емес.
Ауылдың бүгінгі халі
Қызылағашта шамамен 3,5 мыңға жуық адам тұратын еді. Олардың басым
көпшілігі, тіпті 80 пайызға жуығы – сырт елдерден келген қандас бауырлар.
Дәулетке құнықпай, бейнеті көп ауылда қанағат пен тәубені ту етіп өмір
сүріп жатқан бейқам ауылдың тірлігі бір мезгілде шәт-шәлекей болды.
Биіктігі бес метрден асатын суық су бар баспананы бұзып-жарып, астан-
кестеңін шығарды. Мал да, адам да дариямен ағып кетті. Ет жақынынан
айырылмаған ауыл тұрғыны қалмады. Халықтың дені туысқандарының денесін, ең
болмағанда, облыстық мәйітханадан көрсек екен деп көкірегі қарс айырылып
жүр. Ауылдың су шайып кеткен орнында бүгін өлім рухы кезіп жүргендей.
Тұрғындардың есептеуінше, бұл табиғи зұлматтан соң, шамамен 150 адам ізім-
қайым жоғалды. Бірақ ресми мәлімет әзірше 37 адамның ғана қаза болғанын
растайды. Апаттан аман қалған тұрғындар әбден күйзелген. Оқыс оқиғаға ешкім
де дайын болмаған еді. Қалада таныс-туысқандары болмағандықтан,
тұрғындардың біразы әскери шатырларға қоныстандырылды. Киім-кешек пен тамақ
жағы жетіспей жатыр. Бірақ апатты естіген көптеген мекеме-кәсіпорындар мен
жеке азаматтар қайырымдылық жасауға бел шеше кіріскен.
Ажалдан аман қалғандардың жанайқайы
Эльмира ӘБДІБЕКОВА, Қызылағаш ауылының 3-бөлімшесінің тұрғыны:
– Апат боларын сезіп, тауға қарай қаштық. Осы кезде ауылдың шетінде тұрған
сақшылар бізді ұстап алып, үйлерімізге қайтармақшы болды. Бірақ оларды
тыңдамай, өз бетімізше босып кете бердік. Қазір балаларым аман-есен, бірақ
көмек жеткіліксіз. Оқиғаның келесі күні ауданнан бес бөлке нан жетті.
Жүздеген адамға бұл азық па?
Қалмұрат ВАЛИЕВ, ауыл тұрғыны:
– Су тоспасы бұрыннан жарылып тұрған. Оны ауыл тұрғындары өз көздерімен
көрген. Тасқын тосыннан болған жоқ. Мен сол күні Селден қорғау басқармасына
да хабарластым. Алайда ешқандай мәлімет ала алмадым. Судың астында кемінде
150-дей адам кетіп қалды. Бұл – анық.
Сағындық ЫСҚАҚОВ, ауыл тұрғыны:
– Бұл ауылда 14 көше бар. Су шайып кеткен әрбір көшеден кемінде 10 адамның
мәйіті табылды. Өзім Сайранбек деген бауырымнан айырылып қалдым. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
КОРЕЙ ЫРЫМДАРЫНЫҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ
Қадыр Мырза Әлидің қанатты сөздері
Шәкәрім Құдайбердіұлы еңбектері
АЗАМАТТЫҚ НЕКЕ– ЕЛДI АЗДЫРУДЫҢ БАСЫ
Діни экстремизм – бейбітшілік пен тұрақтылыққа төнген қауіп
Жарылғапберді әнші жөніндегі шежірелік деректерді жинақтау
Қазақтың тұңғыш эпопеясы
МҰҚАҒАЛИ МАҚАТАЕВ ШЫҒАРМАЛАРЫНЫҢ КӨРКЕМДІК ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Кәлам және Діни ғылымдар
Шымкентте ВИЧ инфекциясын жұқтырған нәрестелердiң санын азайтып көрсетiп отыр
Пәндер