ЖҚКЖ-ДЕГІ ЖАЛПЫ ЖҮЙЕНІҢ ЖҰМЫС ІСТЕУІ ЖӘНЕ МІНЕЗДЕМЕЛЕРІ

1 Жалпылай қызмет көрсету жүйелері (ЖҚКЖ)
2 ЖҚКЖ.нің пәнінде математикалық үлгінің орыналасуы

Ықтималдық теориясының бөлімі ретінде жалпылай қызмет көрсету жүйелері жуықта пайда болған. Алғашқы жұмыстар осы жүз жылдықтың басында тәжірибелік қажеттіліктерге байланысты қолданылды.
Жалпылай қызмет көрсету жүйелерін (ЖҚКЖ) оқып үйрететін ғылым жалпылай қызмет көрсету теориясы (ЖҚКТ) деп аталады. ЖҚКЖ-де болатын екі кез-келген сұраныс ағыны мен қызмет көрсету ағындардың кездескендегі кететін уақыт жүйенің негізі болып табылады. Жалпылай қызмет көрсету жүйелері ең алғаш рет телефон желілерінің бөлімшелерінде зертеле бастады. Қазіргі кезде ЖҚКЖ-рін оқып үйрену өте үлкен ауқымда және экономикадағы ең негізгі сұрақтардың бірі болып табылады. Мысалға жүйеге жататындар: телефон станциясы, жөндеу шеберханасы, билет сататын касса, дүкен, шаштараз және т.б.
Әрбір мұндай жүйе көптеген кісіге қызмет көрсететін бірліктен тұрады, бұл қызмет арналық (канал) қызмет көрсету деп аталады. Арна болып саналатындар: жұмыс істеу нүктесі, кассирлер, лифт, байланыс, машиналар және т.б, жалпылай қызмет көрсету жүйелері бір арналы және көп арналы болуы мүмкін.
Кез-келген ЖҚКЖ-рі кез-келген уақытта келіп түскен сұраныс ағынына (талабына) қызмет көрсету үшін белгіленген. Жалпы айтқанда, сұранысқа қызмет көрсету кез-келген уақытта болады, арна қызмет көрсетіп болған соң, келесі сұранысқа қызмет көрсетуге дайын болады. Сұраныс ағынына қызмет көрсету барысында кез- келген қандай да бір уақыт аралығында жалпылай қызмет көрсетуде сұраныстың көбеюіне әкеледі, (олар кезекте тұрады немесе ЖҚКЖ- де сұранысқа қызмет көрсетілмей кетеді) бұл басқа ЖҚКЖ- нің тоқтаусыз жұмыс істеуіне әкеледі.

1) Ивченко Г.И Теория массового обслуживания: учеб. для вузов. / Ивченко Г.И, Каштанов В.А, Коваленко И.Н – М.: Высш. Школа, 1982.-256 с.
2) Вентцель Е.С. Исследование операций: задачи, принципы, методология. – М.: Наука, Главная редакция физико – математической литературы, 1980.- 208с.