Біліктерді дайындаудың технологиясы

1. Біліктерінің тағайындалуы және оларға қойылатын талаптар.

2. Біліктер үшін дайындамалар.

3. Біліктерді дайындалу сипаты.

4. Біліктердің дайындалуын тексеру.

Машиналар мен механизмдер конструкцияларында айналу қозғалысын және айналу моментін беру үшін негізгі бөлшек болып табылатын біліктер.
Жұмыс істеу процесінде біліктеркүрделі деформациялық жағдайда сыналады – бұралу, иілу, созылу және сығылу.Сондықтанда біліктерге біліктерге қозғалыс берушібөлшектердің және толық алғанда құрастыру білігінің қалыпты жұмысын қамтамасыз ету үшін, біліктерге қатаңдық талаптары қойылады. Қатаң біліктер ұзындығының диаметріне қатынасы 15 жоғары болмайтын бөлшектер.
Біліктер пішіні, өлшемі бойынша алуан түрлі, бірақ оларды технологиялық белгілері бойынша екі пішінге бөлуге болады, тегіс және сатылы.
Тегіс түзу біліктер (біркелкі диаметрлігі)
қарапайым геометриялық пішінге ие, бірақ олардың қолданылуы шектелген.
Бір шама кең таралу талқан сатылы біліктер, оның негізгі технологиялық параметрлері: жалпы ұзындығы, сатылар саны, олардың диаметр бойынша бірқалыпты ауысуы, ең үлкен саты диаметрі, шлицаның болуы және оның пішіні.
Білік қатаңдығы оның геометриялық пішіні мен анықталады. Оның қатаңдығын, оның қатаңдығының ұзындығын қысқартумен қамтамасыз ету, бар уақытта мүмкінбола бермейді.
Мұнда біліктердің біршама технологиялық белгісі стандарт өлшемдерінің диаметрі өсуі немесе кемуі болып табылады.
Біліктер үлкен беріктіктегі, кернеулердің шоғырлануын аз сезімділіктегі, жақсы өңдеуге икемді және термиялық өңдеуге икемді болаттардан дайындалады.
Мұндай талаптарға келесі конструкциялық материалдар мен қоспалық болаттар жауап береді: 35, 40, 45, 40Г, 50Г, 40X, 18XГТ.
Орташа көміртекті болаттардан дайындалған біліктер HB 230÷260 қаттылыққа дейін термиялық өңделуден өтеді. Оның мойындарының шығуға тұрақтылық қасиетін жоғарлату үшін цементацияға, онан әрі HRCэ 50 ÷ 60 қаттылыққа дейін термиялық өңдеуге беріледі.
Біліктерінің жанасатын беттері 6 және 8 – ші дәлдік квалитетіне сәйкес дәлдікпен орындалады, және де бет адырлықтарының шамасы Ra = 1,25 ÷ 0,63 мкм және Ra = 2,5 ÷ 1,25 мкм болуы тиіс.
Біліктер үшін дайындамалар.
Әрбір типтік конструкциясын дайындауға дайындама қабылдау технико – экономикалық есептеулермен негізделуі тиіс. Біліктерді дайындау кезінде алғаш дайындаманы пластикалық даформациялау жолымен(соққылау, штамповка, ротациялы – соққылау машинасында сығумен, электрлі отырғызумен, көлденең – бұрандалы прокатка) немесе прокатты кесу жолымен алады.
Сатылы біліктер үшін дайындама подкладкалық штампада соққылаумен жалпыға мол өндіріс жағдайында көлденең – бұрадалы прокаткалаумен алады, фланецті біліктер үшін – горизонтальды соққылау машинасында штамповкалаумен. Мұнда үлкен көңіл, болатты қолдану тиімділігіне бөлінеді.

Ku.m= Gд/Gз;

Сериялық және жалпыға мол өндіріс үшін Ku.m= 0,75 ÷ 0,95 құрайды.
Жеке және майда сериялы өндірісте диаметрлік өзгеруі елеусіз біліктер үшін дайындама ыстық жазғыланған қалыпты прокат қатарынан алынады, бұл даналық дайындамаларға кесіледі.
Сериялық өндіріс жағдайында дайындаманы ашық штампада ыстықштамповкалаумен алу кең таралған, ал ірі сериялы және жалпыға мол өндірісте жабық штампада.Штамповкалаушы дайындаманың дәлдігін жоғарлату үшін соққыны калибрлеу қолданылады.

Ауыр біліктер үшін (1 т жоғарғы салмақ) құйманы еркін сққылаумен алады.

Біліктердің дайындалу сипаты.
Біліктердің негізгі беттерін өңдеу алдын, осы операцияларды орындау үщін центрлік саңылау беттерін қолданады. Егерде дайындаманы алдыңғы толқымалы центрде орнатсақ, онда орнатушы база ретінде центірінің кескін бетіне түйісетін дайындама кескіш бетті қызмет етеді.Мұндай центрлерді қолдану қателігін жояды.
Сатылы білік өңделуінің жеке операцияларын қарастырайық.
Кескін беттерді жанама кесу және центрлеу.
Сатылы біліктерді дайындау кезінде алғаш технологиялық - технологиялық базаны дайындау, яғни кескін бетті жону және центрлеу.Біліктердің дайындалу көлеміне байланысты бұл өтулерді әртүрлі жабдықтарды қолданумен орындауға болады.
Сериялық өндірісте өңдеуді фрезерлі – центрлегіш автоматта дайындаманы сыртқы беті бойынша призмада орнатумен және осьтік бағытта тірек бойынша базалаумен жүргізеді. Кескін бетті жанама кесуді центрлеуден жеке ұзына бойы – фрезерлеу немесе горизонталь – фрезерлеу станоктарында орындайды, ал центрлеуді – бір жақты немесе екі жақты центрлегіш станогында орындайды.
Жалпыға мол өндірісте кескін бетті фрезерлеу және центрлеу үшін барабанды типтегі станокты қолданады