Сәбит Мұқанұлы Мұқанов

1 Өмірі
2 «Сұлушаш» поэмасы
3 Екі ғашықтың махаббат жолындағы трагедиясы

1936-1937 және 1943-1952 жылдары Қазақстан Жазушылар Одағының төрағасы болған.
Өмірі
Сәбит қазіргі Солтүстік Қазақстан облысының Жамбыл ауданындағы Жаманшұбар (бұрынғы Ақмола губерниясы, Қызылжар уезі, Таузар болысына қарасты екінші ауыл) деген жерде кедей отбасында туған. Сәбит жеті жасқа келгенде әкесі – Мұқан, сегізге толғанда шешесі өледі де, Мұстафа деген ағасының қолында қалады. Жетімдіктің ауыр қасіретін тартқан Сәбит он жасынан бастап өз бетінше еңбек етеді.
Жоқшылық зардабынан Сәбит әркімнің есігінде жүріп, отыншы, сушы, қойшы, жылқышы болып күн кешіреді. Тапқаны тамағына жетпей, мұқтаждық қолын байлаған ол – жасында оқи алмайды. Бірақ, оқысам, білсемдегенарманыойынанбіркеткенемес. Өзбетіншеұмтылып, ауылмолдаларынан хат таниды, 15 жасындақисса, дастандароқиалатынхалгежетеді. Татар молдаларынансабақ ала жүріп, «Шәкір – Шәкірат», «Зылиха – Жүсіп», «Зарқұм», «Сал-Сал», «Зейне – Зайнап», «Ләйлі – Мәжнүн», «Сейфул – Мәлік», «Бадүғұл – Жамал», «Алпамыс», «Ер Тарғын» жырларын, ҒабдоллаТоқаевтіңшығармаларынтауыпалыпоқиды. БұлдастандардыңкөпшілігінСәбитауылішіндекөбінесежатқаайтыпжүреді. Өлеңшығаруғаталаптанады, ел аузынаілігеді, ауылішіндеөлеңші бала атанады. Абай Құнанбаевтың 1909 жылыбасылғанөлеңдеріжинағыментанысқанолАбайдайақынболудыаңсайды. Абай поэзиясыСәбиттіңақындықталантыназорқозғаусалады. Жасынан ел аузындағыжыр-толғауларды, қисса-дастандардыжаттап, мақамдапайтыпүйренген.
Сәбиткурстыбітіргенненкейінауылдамұғалімболады, жергілікті «Совдеп» жұмысынабелсенеараласады. Совет үкіметінежанталасақарсытұрған бай-кулактардыңбандиттіктоптарынталқандауғатөтеншеқұрылғанәскерибөлімқатарынакіреді. Көкшетауревкомыныңпредседателіболыпқызметатқарады. 1920 жылыжазайындаЖұмабаевтыңжетекшілігіменоқытушылар курсы қайтаашылып, күзгедейінсондаоқуынжалғастырды. 1920 жылыБүкілодақтық Коммунист (большевиктер) партиясынамүшеліккеөтіп, 1921-1922 жылдарыПетропавлқалалық партия комитетіндеістейді. Осы тұстаСәбитМұқановтыңөлең, мақалалары «Еңбекшіқазақ», «Жасқайрат», «Лениншілжас» газеттері мен «ҚызылҚазақстан», «Әйелтеңдігі» журналдарындажиібасылды. 1922-1924 жылдарыОренбургтегірабфактаоқып, орысәдебиетіклассиктерініңшығармаларымен де танысады.
С.Мұқановжиырмасыншыжылдарыбірнешеұсақөлеңдерменбірге, «Жетімқызкүйі», «Тұлпаржорығы», «Балбөпе», «Батырақ», «Октябрьдіңөткелдері», «Қандыкөл», «Құланныңқұны» дейтінпоэмалары мен «Сұлушаш» романынжазды.