Сүйінбай Аронұлы өмір тарихы



1 Сүйінбай Аронұлы
2 Бөрілі менің байрағым шығармасы
Жасынанжыраулығыменелгетанылған. Жамбыл aқын “Меніңпірім – Сүйінбай, сөзсөйлеменсыйынбай” деп оны ұстазтұтқан. Aрғыатасы КүсепЖиенқұлұлы (1701 – 1791) жауынгерақын, жыршы, күйші, қобызшыболған. “Өтеген батыр” жырыншығарып, “Мыңбіртүн”, “Шаһнама”, “Көроғлы”, “Тотыныңтоқсантарауы” дастандарынжырлаған. КүсептіңүлкенұлдарыЖаңбыршы мен Жаманаққазақарасынажыршы, қобызшы, күйшілігіменбелгіліболса, кенжебаласы Арон (1750 – 1835) жастайынанөткірлігімен, мәмілегершешендігімен ел аузынаіліккен. Атаданбалағажалғасқанақындық, шешендікөнерСүйінбайғадарыған. СүйінбайдыңөзіненүлкенЖаманшал,Жұмықдегенағалары, Оспанаттыінісісыншыл, бірқақпайөлеңдеріменауыларасынатанылған.Бұл жөнінде Жаманшал Сүйінбайға: “Отбасында мен жүйрікпін, шаршы топта сен жүйріксің” дейді екен.
Тарихи деректерде Қоқан хандығы шапқыншылығының әсерінен жан-жаққа бытырай көшіп, қиын-қыстау кезеңде (1840 – 1860) іргесі ыдыраған қазақ руларының басын біріктіруде Сүйінбаймен Сарыбай бидің ықпалы зор болғандығы айтылады. Осы тұста ақын халықты қоқандықтарғақарсы тұрып, тәуелсіздік үшін күресуге шақырды. “Өтеген батыр”, “Саурық батыр”, “Сұраншы батыр”, “Жабайбатыр”, “Қарасай батыр” сияқты толғаулар шығарды. Аумалы-төкпелі қоғамда өмір сүргендіктен, Сүйінбай сал-серіліктен гөрі қоғамдық-әлеуметтік істерге белсене араласқан. Өлеңдерінде Қоқан билеушілері мен жергілікті әділетсіз сұлтан, төрелерден, бай-болыстардан жасқанбай, турасын айтып отырған. Әсіресе, ақын Тезек төремен, қырғыз ақыны Қатағанмен айтыстарында, сондай-ақ “Датқаларға”, “Үмбетәліге”, “Төрт биге”, “Момын малын зұлымға алып беріп”, т.б. өлеңдерінде қиянатшылдықты, озбырлықты аяусыз сынға алған. Оның шешендік нақылдары, болыс-билерге арналған сықақ өлеңдері (“Мақсұтқа”, “Қасымға”, “Болыстарға баға”, т.б.) сaқталған.

Пән: Тарихи тұлғалар
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:   
Сүйінбай Аронұлы
Сүйінбай Аронұлы
(1815, Алматы облысы
Жамбыл ауданы Қарақастек ауылы - 1898, сонда) -
қазақтың әйгілі ақыны,
айтыс өнерінің майталман
жүйрігі.
Сүйінбай Аронұлы
(1815, Алматы облысы
Жамбыл ауданы Қарақастек ауылы - 1898, сонда) -
қазақтың әйгілі ақыны,
айтыс өнерінің майталман
жүйрігі.

Жасынан жыраулығымен елге танылған. Жамбыл aқын "Менің пірім - Сүйінбай, сөз сөйлемен сыйынбай" деп оны ұстаз тұтқан. Aрғы атасы Күсеп Жиенқұлұлы (1701 - 1791) жауынгер ақын, жыршы, күйші, қобызшы болған. "Өтеген батыр" жырын шығарып, "Мың бір түн", "Шаһнама", "Көроғлы", "Тотының тоқсан тарауы" дастандарын жырлаған. Күсептің үлкен ұлдары Жаңбыршы мен Жаманақ қазақ арасына жыршы, қобызшы, күйшілігімен белгілі болса, кенже баласы Арон (1750 - 1835) жастайынан өткірлігімен, мәмілегер шешендігімен ел аузына іліккен. Атадан балаға жалғасқан ақындық, шешендік өнер Сүйінбайға дарыған. Сүйінбайдың өзінен үлкен Жаманшал, Жұмық деген ағалары, Оспан атты інісі сыншыл, бірқақпай өлеңдерімен ауыл арасына танылған. Бұл жөнінде Жаманшал Сүйінбайға: "Отбасында мен жүйрікпін, шаршы топта сен жүйріксің" дейді екен.
Тарихи деректерде Қоқан хандығы шапқыншылығының әсерінен жан-жаққа бытырай көшіп, қиын-қыстау кезеңде (1840 - 1860) іргесі ыдыраған қазақ руларының басын біріктіруде Сүйінбай мен Сарыбай бидің ықпалы зор болғандығы айтылады. Осы тұста ақын халықты қоқандықтарға қарсы тұрып, тәуелсіздік үшін күресуге шақырды. "Өтеген батыр", "Саурық батыр", "Сұраншы батыр", "Жабай батыр", "Қарасай батыр" сияқты толғаулар шығарды. Аумалы-төкпелі қоғамда өмір сүргендіктен, Сүйінбай сал-серіліктен гөрі қоғамдық-әлеуметтік істерге белсене араласқан. Өлеңдерінде Қоқан билеушілері мен жергілікті әділетсіз сұлтан, төрелерден, бай-болыстардан жасқанбай, турасын айтып отырған. Әсіресе, ақын Тезек төремен, қырғыз ақыны Қатағанмен айтыстарында, сондай-ақ "Датқаларға", "Үмбетәліге", "Төрт биге", "Момын малын зұлымға алып беріп", т.б. өлеңдерінде қиянатшылдықты, озбырлықты аяусыз ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
СҮЙІНБАЙ АРОНҰЛЫ ШЫҒАРМАЛАРЫНДАҒЫ ФИЛОСОФИЯЛЫҚ САРЫН
Құрмалас сөйлемнің қкалыптасу мен даму жолдары
Сүйінбайдың айтыскерлігі
Сүйінбай Аронұлы айтыстары
Ұлттық сөз өнерінің дамуы
Сүйінбай Аронұлы (1815-1895)
Жамбыл Жабаев - жүз жасаған бәйтерек
«Зар заман» ағымы ақындарының әдеби мұрасы
Сүйінбай шығармашылығы
Жетісу ақындық, жыраулық дәстүрі
Пәндер