Қазақстан тарихына кіріспе. Дәріс

1. Қазақстан тарихы пәні, әдістері, мақсаты мен оқып үйренудің міндеттері.
2. Қазақстан тарихын дәуірлерге бөлу.
3. Қазақстан тарихынан тарихшылар мен әдебиеттерге шолу.
4. Қазақстан тарихының өзекті мәселелері.

Отандық тарих, қазіргі қазақ тарихы ғылымының жетістіктері мен ең жаңа тұжырымдарды есепке ала отырып көне заманнан қазіргі кезеңге дейін өтіледі.
Курсты ең жоғарғы деңгейде оқу, тарихтың түрлі кезеңдеріндегі оқиғалардағы қазақтардың көшпенділердің ролін біліп, түсінуге көмектеседі және олардың әлемдік өркениетке қосқан үлесін байқау.
Пәннің негізгі мақсат – мүддесі өткен мен қазірдегі оқиғалардың мәнін түсініп, ғылыми түрде бағалай білуге, ғылыми әдебиетпен жұмыс істей білуге, өз ойларын сауатты түрде жеткізе алуға, өз пікірін нақты негіздеуге, жарыссөзге үйретуге бағытталады.
Қазақстан тарихын дәуірлеу танымның барлық кезеңдерінде ең алдымен интеллектуалды, гносеологиялық, яғни оқиғаның логикасын бейнелеу қызметін атқарады.
Дәуірлеу міндеті тарихи материалды белгілі заңдылықтар бойынша топтпау. Қазақстан тарихын дәуірлерге бөлгенде формациялық принцип көп укладты , яғни қазақ халқының идеологиясы мен менталитетін есепке алмайтынын ескеру қажет.
Тарих – үнемі даму үстіндегі ғылым. Тарих алдымен әлемді тану, оның өткенін ашып көрсету болып табылады. Тарихтың көмегімен біз уақыт пен кеңістік ішінде серуен құрамыз. Өйткені ой елегінен өткізу бәріміз үшін ортақ нәрсе ғана болып табылмайды, сондай-ақ әркімнің есінде ол уақыт ағымына қарай өзгеріске ұшырайды. Адамдардың түсініктері – білімдердің ауысуына байланысты, қандай да біо қоғамдағы тарихтың атқаратын мідеттерінің өзгерісіне сәйкес, идеологияға байланысты өзгеріп отырады. Әлі күнге дейін тарих ғылымы қазақ қоғамының мәселелерінің көптеген тарихи аспектілерін көшпелілердін әлеуметтік-мәдени өмірінің дамымағандығы туралы дұрыс емес, априорлық көзқарас тұрғысынан қарастырады. Европада XIX ғасырдан бастап Дүниежүзілік тарихты Батыстың тарихы ретінде қарастырды және тарихи кезеңді Ежелгі Греция кезеңінен бастап санайды, ал «басқаның» бәрін нақты тарих шеңберінен тысқарыға жатқызады. ХХғ. 20ж. бастап Қазақстан тарихы маркстік таптық теорияға сәйкес мәскеулік түйіндеме тұрғысынан баяндалды.
Соңғы бірнеше жылдар ішінде Қазақстан тарихын белсенді түрде отарсыздандыру үрдісі жүріп жатыр, алайда өкінішке орай, өзгерістер көбінесе отаршылдар ұстанған сол баяғы әдістер арқылы жүруде, яғни тарих тура 180-қа аударылып түсіп диаметрлік қарама-қарсы түрде пайымдалуда. Осының ықпалымен трайбалистік немесе этноцентристік сипаттағы біршама шығармалар да пайда болып жатыр.
Екі жағдайда да біздің тарихымызгипотезалық күйде қалып отыр. Оның негізгі себебі қазақ халқының тарихын терең білмеушілік,оның ғылыми зерттелмеуінде, немесе Еуразияның ежелгі және ортағасырлардағы көшпелі қоғамдарының тарихи-мәдени мәселелерінің әлсіз зерттелуінде болып отыр. Жалпы алғанда, білімсіздіктің деңгейі тарих ғылымының әлсіз дамуына әкеледі.
Тарих – тек өткен шақ туралы білімдердің қосындысы ғана емес, сондай-ақ әр халықтың бүгінгі дүниедегі өзінің жағдайын айқынырақ сезінуге, өзінің азаматтық ой тұрғысын және болып жатқан оқиғалар мен құбылыстарға өзінің қатынасын нақты анықтауға, олардың мәні мен бағытын терең ашып, түсінуге мүмкіндік беретін үнемі тарихи ойлау. Тарих, сөзсіз, ұлттық мақтаныш пен патриотизмге тәрбиелейді, саналы, белсенді азамат болу ұшін аздап болсын тарихшы болу қажет.
Тарихтың шұғыл бұрылыстарында өткен шақ жандана түседі және оны біз бүгінгі күннің күрделі мәселелерін шешудің белгілі бір кілті ретінде қабылдаймыз. Халық алдында тарихи таңдау мәселесі пайда болған кезде өткен шаққа жүгіну, тарих арқылы халықтың өзін-өзі тануыда қалыпты, табиғи жағдайға айналады.

1. Артықбаев Ж.О. «Қазақстан тарихы», Астана 2004ж.
2. Абилев А.К., Евдокимов В.В. «Казахстан в древности», Караганда 1991г.
3. Қазақстан тарихы. 5 томдық , 1 том А., 1996ж.
4. Қазақстан тарихы. Очерктер, А., 1994ж.
5. Аманжол Кузембайулы « История дореволюционного Казахстана» А., 1992ж.