Өлкедегі кеңестік мемлекеттің құрылуы

1. Территориялық . әкімшілік орналасу
2. Демографиялық жағдай: 1926 ж халық санағы
3. 1921.1922 жж. Жер . су реформасы
4. Өлкедегі қоғамдық . саяси және идеялық күрес

Орта Азия республикаларының ұлттық - мемлекеттік жағынан межеленуі – ұлттық мемлкеттік құрылыстың аса маңызды актісі; Орта Азия, Қазақстан халықтарының өз еркімен ұлт саясаты негізінде 1924-1925 ж.ж. Совет мемлекеті жүзеге асырған территориялық мемлекеттік құру кезеңдерінің бірі. Орта Азия халықтарының әрқайсысының өз тарихы, талай ғасырлардан бері келе жатқан ұлттық дәстүрлері мен ерекшеліктері бар. Совет өкіметінің алғашқы жылдарында құрылған Түркістан АССР – ын, Бұқар және Хорезм Халықтық Совет Республикаларын Орта Азия халықтарының түр жағынан шындалған мемлекеттік құрылымдары деп есептеледі. Сондықтан да ол РК (б) П – нің Түркістандағы міндеттері туралы ОК (Орталық Комитет) шешімінің жобасына жасалған ескерпелерінде былай деп жазды: «1) Түркістанның Өзбекистан, Қырғыстан және Түркістан өлкелеріне бөлінген картасын (этнография және басқа) жасау тапсырылған. 2) Осы үш бөліктің қосылу немесе бөліну шарттары егжей – тегжейлі анықталсын». Ол кезде Орта Азияны ұллтық жағынан межелеу үшін саяси және әлеукметтік жағдайлар әлі жасала қоймаған еді. РСФСР құрамына енген көп ұлттық Түркістан АССР – нің саяси, экономикалық және мәдени дамуының шапшан алға басуы Бұхар мен Хорезм еңбекшілерінің өз халық республикаларын социалистік республика етіп қайта құруға деген талабын күшейтті. Совет үкіметінің нығаюы, жұмысшылар мен дихандар одағының күшеюі, Азамат соғысының айқталуы, халық шаруашлығын қалпына келтірудегі табыстар, Орта Азиядағы ұлттық қатынастардың жаңа да әділ негізде үйлесуі мен жергілікті халықтар арасында достастықтың едәір өсуі, совет қызметкерлердің ұлттық кадрларын өсіп – жетілуі Орта Азияда ұлттық мемлекеттік межелудің аса маңызды алғы шарттарын жасады. Бұлардың нәтижесінде Бұхар мен Хорезмге аса ірі саяси, әлеуметтік – экономикалық шаралар жүзеге асырылды. 1923 жылдың қазанында Бүкіл Хорездік құрылтай жиналысы Хорезм Халықтық Совет Республикасының Советтік Социалистік Республика етіп қайта құруға қаулы алды, ал келесі жылы қыркүекте Бүкіл бұқаралық құрылтай жиналысы Бұқар Советтік Социалистік Республикасын жариялатты. 1924 жылы ақпанда, наурызда Түркістан Бұхар және Хорезм Компартиялары Орталық Комитеттерін пленумдарымен партия – совет активтерінің кеңестерінің Орта Азияда ұлттық межелу ісін жүргізуді жақтады. РК(б)П Орталық Комитеті бұл мәселені қарап, Түркістан, Бұхар және Хорезм Компартияларының қызметін реттеп отыратын РК(б)П Орталық Комитетінің Орта Азиялық бюросы мен жергілікті партия органдарына ұлттық межелу жобасын әзірлеп, Орталық Комитетінің қарауна ұсынуды тапсырды. 1924 жылы 12 маусымда Саяси Бюро «Орта Азия республикаларын (Түркістанды, Бұқарды, Хорезмді) ұлттық межелеу туралы» қаулы қабылданды. Өлке халықтардың тілектерімен мүдделерін еске ала келіп, Орталық Комитетінің Түркімен және Өзбек Совет тік Социалистік Республикаларын құруды жақтады. РК(б)П Орталық Комитеті Түркістанның Қырғыз (қазақ) аудандарын Қырғыз (қазақ) АССР- мен біріктіру РСФСР құрамында Қара Қырғыз (қырғыз) автомиялық облысын, Өзбекстан ССР- і құрамында тәжік автономиялы облысын құру қажет деп тапты. Орталық Комитет бұл Одақтас республикалардың СССР құрамына енуін және Түркіменістан, Өзбекстан компартияларын құру туралы мәселені де қарады. РК(б)П Орталық Комитетің Орта Азия бюросы жанынан ұлттық территориялық межелу жөніндегі Орталық комиссиясы құрылып, оған жанадан құрылып жатқан барлық республикалармен облыстардың өкілдері енді. Орта Азия республикаларын ұлттық межелу жөніндегі шешімді Орта Азия халықтары зор қанағаттанғандықпен қарсалды. Бұл ұйғарымды бүкіл халықтық талқылау кезенінде еңбекшілер бұқарасы ұлт саясатын бір ауыздан мақұлдады. Мұның өзі ұлттық межелу туралы шешімнің халық тілегіне сай екенің, бұқара ырқын баянды ететінің көрсетті. 1924 жылы күзге салым межелуге әзірлік негізінен аяқталды. Сол жыыл қыркүекте Түркістан ОАҚ-ның төтенше сессиясы мен Советтердің Бүкілбұхаралық Бүкілхорезмдік құрылтай жиналыстары межелеу ісін Түркістан, Бұқар және Хорезм республикаларының өкіметтері арасындағы келісім негізінде жүргізу жөнінде бірауыздан қауыл қабылдады. Орта Азия республикалары ұлттық межелу жайында Я. Э. Рудзудактың сөзін тыңдай келіп РК(б)П Орталық Комитенің Қазан (1924) пленумы Орта Азия партия, Совет ұйымдарының бұл бағыттағы жұмысы туралы хабарды мақұлдады. Өлкеде жүзеге асырылған орасан зор саяси және ұйымдастыру жұмыстанының нәтижесінде Түркістан, Бұхар, Хорезм Советтік Республикаларының орнына: Өзбек Советтік Социалистік Республикасы, Тәжір Автономиясы Советтік Социалистік Республикасы (бастапқы Өзбек ССР-нің құрамында болды

1. Қазақстан тарихы. Очерк. Алматы; 1993 ж.
2. Артықбаев Ж.О. Қазақстан тарихы. Астана; 2000 ж.
3. Абдакимов А. Қазақстан тарихы. Алматы; 1993 ж.
4. Кузембайулы А. Абиль А. История РК. Астана; 2001 г.