Қазақстандағы қайта құру саясаты. (1985 – 1991 жж)

Пән: Қазақстан тарихы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

ФКГМА 1-8-22/02

МУ “Организация методической

работы в соответствии с ГОСО

2006 года” 4. 07. 2007г.

Қарағанды Мемлекеттік Медицина Академиясы .

Қазақстан тарихы және әлеуметтік-саяси пәндер кафедрасы.

Дәріс.

Тақырыбы : Қазақстандағы қайта құру саясаты . (1985 - 1991 жж)

Мамандығы: 051301 - «Жалпы медицина»

Пән: «Қазақстан тарихы»

Курс: 1

Уақыт (ұзақтығы) : 50 минут

Қарағанды - 2008ж

Кафедра мәжілісінде талқыланып және бекітілген

Хаттама № « ___» ___ 2008ж.

Кафедра меңгерушісі: О. К. Никитина

Тақырыбы:Қазақстандағы қайта құру саясаты . (1985 - 1991 жж)
Мақсаты:« Қайта құру » саясатының негізгі кезеңдері және олардың сипаттамасын түсіндіру. Реформаларға көнбейтін әміршіл - әкімшіл жүйенің дағдарысын түсіндіру. Барлық дағдарыстың мәнін ашу. 1986 ж желтоқсан оқиғасы. Тарихи маңызы. Кеңестік экономика мен әлеуметтік - саяси модельді дамыту үмітінің ақталмау себебін түсіндіру.
Дәріс жоспары:

«Қайта құру » саясаты, кезеңдері олардың сипаттамасы.
1986 ж желтоқсан оқиғасы
Жүйелі дағдарыстың шиеленісуі

Дәріс тезистері:

80-жылдардың соңы мен 90-жылдардың басында КСРО-да саяси - идеологиялық бірлік пен біртұтастық жойыла бастады. Оның көрінісі тамыз төңкерісінен анық байқалды.

1991 жылғы 19 тамыз - КСРО Президенті М. С. Горбачевтің денсаулығының нашарлауына байланысты Президенттің өкілеттігі КСРО-ның вице-президенті Г. И. Янаевтың колына кошетіндігі туралы мәлімдеме жарияланды. Елді басқару мен төтенше жағдайды жүзеге асыру үшін төтенше жағдай жөніндегі мемлекеттік комитет (ТЖМК) құрылды.

Оның құрамы:

1. Г. И. Янаев - КСРО вице-президенті.

2. В. С. Павлов - КСРО премьер-министрі.

3. Д. Т. Язов - КСРО Қорғаныс министрі.

4. Б. К. Пуго - КСРО Ішкі істер министрі.

5. В. А. Крючков - КСРО МХК-нің торағасы.

6. О. Д. Бакланов - КСРО Қорғаныс министрі торағасының бірінші орынбасары.

7. В. Стародубцев одағының терағасы.

8. А. Тизяков - КСРО-ның байланыс, қүрылыс, обьектілері және КСРО Шаруалар транспорт, енеркэсіптік мемлекеттік кэсіпорындары Ассоциациясының президенті.

ТЖМК мақсаты: КСРО-дағы ауыр экономикалық және саяси жағдайды пайдаланып, билікті қолдарына алу. ТЖМК-ның әрекетіне әлем жүртшылығынын козқарасы әртүрлі болды . Қазақстан халқы Мәскеудегі тамыз төңкерісіне түрліше көзқараста болды. «Азат», «Желтоқсан», «Қазақстаннын Социал-Демократиялық партиясы» және баска да коғамдық саяси қозғалыстар ТЖМК-ны қабылдамай, халықты оны мойындамауға шақырды.

Қазақ КСР-і Президенті, Қазакстан Компартиясы Орталык Комитетінің бірінші хатшысы Н. Ә. Назарбаев жағдайлы талқылау мақсатында мәжіліс өтпзш. Казакстан Компартиясы Орталык Комнтетінін екінші хатшысы В. Г. Ануфриев бұл мэселеге аса сақтықпен карауды және ТЖМК-ны айыптамауды талап етті.

Н. Ә. Назарбаев қазақ теледидарынан сөз сөйлеп, халыкгы тыыыппык пен сабыр сақтауға шакырды. Онын талаптары:

- Республика егемендігін нығайту:

- Демократия ұстанымдарын қолдау:

- КСРО-нын біртұтастығын сақтау:

- Қазакстан территориясына төтенше жағдайды енгізбеу саясатын колдау.

ТЖМК-нын КСРО халыктары арасында қолдау табуға деген талпынысы жүзеге асқан жоқ.

21 тамыз - М. С. Горбачев Ресей үкіметі жіберген ұшакпен Мәскеуге қайтып оралып, ел басшылығын колына алды. КСРО Бас прокуроры ТЖМК мүшелері үстінен қылмысты іс козғады.

Мемлекеттік төңкеріс нәтижесі:

- КСРО-ның күйреу процесін тездетті.

- 20-тамызда жасалуға тиісті Одактык келісім-шарт біржола жойылды.

Украина, Әзірбайжан республикалары өз эскерлерін жасақтайтыны жөнінде мәлімдеді.

Қазакстан Президенті «Қазақ КСР-інің Қауіпсіздік Кеңесін құру жөнінде» жарлық шығарды.

Семей ядролық сынағын өткізу полигоны жабылды.

Бұл шаралар одақтык ведомстволардың өктемдік саясатына тоқтау салғанымен, республиканың шынайы егемендігі толық орнамады.

Мемлекеттік төңкерістің сэтсіз аяқталуы Кеңес Одағы Коммунистік партиясының беделін түсірді:1991 жылғы 23 тамыз - Қазакстан Президенті Н. Ә. Назарбаев КОКП ОК-нің Бюро мүшелігі қатарынан шықты.

1991 жылғы 7 кыркүйек - Қазақстан Ком-партиясы таратылды.

Жаңадан Қазақстан Социалистік партиясы күрылды.

Елдегі болып жаткан саяси процестер жастар үйымына да әсер етіп. комсомол ұйымының беделі кұлдырай бастады:

1987 жылдан 1990 жылға дейін комсомол қатарының азаюы үздіксіз жүріп отырды.

1991 жылғы казан - Қазакстан Ленин Комсомолының кезектен тыс XVIII съезі өткізіліп, Жастар Одағы кайта кұрылды.

Республика комсомол ұйымы Қазақстаннын Жастар Одағы деп аталды.

Көптеген ұйымдар өздеріп тарату жөнінде шешім қабылдады:

- Пионер ұйымы таратылды.

- Кәсіподактар жекелеген тәуелсіз ұйымдарға ыдырады.

Саяси жүйенін дағдарысы ел өмірінде осылайша коғамдық-саяси және демократиялық өзгерістер туғызды.

КСРО-нын ыдырауы. Қазақстаннын тәуелсіздік алуы.

1991 жылғы тамыз төңкерісінен кейін КСРО-ның ыдырау процесі тез карқынмен жүзеге аса бастады

1991 жылғы 8 желтоқсан - Минскідегі Беловеж келісімі. (Беларусь, РКФСР, Украина республикаларының басшылары) Қаралған мәселе:

- 1922 жылғы КСРО-ны құру туралы келісім-шартты жою.

- Тэуелсіз Мемлекеттер Достастығын (ТМД) кұру туралы келісімге келу.

1991 жылғы 13 желтоқсан - Ашхабад келісімі. (Орта Азия мен Қазакстан басшылары) .

Қаралған мәселе:

- Беловеж кездесуінде қабылданған шешімді қолдау.

- Алматы кездесуін жоспарлау.

1991 жылғы 21 желтоксан - Алматы келісімі. Қатысушы елдер: Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан, Тэжікстан, Түркіменстан, РКФСР, Украина, Беларусь, Молдава, Әзірбайжан, Армения Барлығы 11 республика. Грузия бакылаушы есебінде қатысты. КСРО Президенті М. С. Горбачев шақырылған жок.

Қаралған мәселелер:

- КСРО іс жүзінде өмір сүруін токтатты.

- Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы құрылды.

- Ядролық қаруы бар мемлекеттер (Қазақстан, РКФСР, Украина, Беларусь) ТМД-ға енетін барлық республикалардың ұжымдык кауіпсіздігін қамтамасыз етуге келісті.

Осы оқиғалардан кейінгі іс-шаралар:

• 1991 жылғы 25 желтоксан - М. С. Горбачев КСРО Президенті қызметінен босатылды.

• 1991 жылғы 26 желтоқсан - КСРО-ның өмір сүруін тоқтатқандығы туралы Декларация жарияланды.

Республика егемендігінің орнығуымен бірге Республика Президентін бүкілхалықтық сайлау кажеттігі туындады. Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің кезектен тыс сессиясында «Президент сайлау жөніндегі Заң» қабылданып, Президенттік қызметке Н. Ә. Назарбаевтың кандидатурасы үсынылды. Н. Ә. Назарбаевтын өмір дерегі:

Н. Ә. Назарбаев 1940 жылы Алматы облысы, Қаскелең ауданы, Шамалған ауылында дуниеге келген. Мамандығы -инженер -металлург. Экономика ғылымының докторы. «Ғасыр адамы» атанған қайраткер. Еңбек жолын 1960 жылы Қарағанды облысы, Теміртау қаласында «Казметаллургстрой» тресі басқармасында түрлі қол жұмысын істеуден бастады.

1969 жыл - Теміртау қалалық партия комитетінің өндірістік - көлік бөлімінің меңгерушісі.

1969-1971 жылдар - Теміртау калалық комсомол комитетінің бірінші хатшысы.

1971 жыл - Теміртау қалалық партия комитетінің екінші хатшысы.

1973-1977 жылдар - Қарағанды металлургия комбинатының партком хатшысы, Қарағанды облыстық партия комитетінің екінші хатшысы.

1979-1984 жылдар - Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің хатшысы.

1984 жыл - Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің төрағасы.

1989 жылғы маусым - Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің бірінші хатшысы.

1990 жылғы 24 сәуір - Қазақ КСР-нің түңғыш Президенті.

Егемендік алу жалпы демократиялық процестердің барысын шапшаңдатты.

1991 жылғы 1 желтоқсан - бүкілхалықтык сайлау қорытындысымен Н. Ә. Назарбаев Қазақстан Президенті болып сайланды. Е. М. Асанбаев- вице-президент.

1991 жылғы 10 желтоқсан - Президенттің таққа отыру рәсімі болып, ант берді.

1991 жылғы 10 желтоксан - Қазақ КСР -інің атауы Қазақстан Республикасы деп өзгертілді.

1991 жылғы 16 желтоқсан - республика жоғарғы Кеңесінің жетінші сессиясында «Қазақстан Республикасынын мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» Зан қабылданды.

Бұл құжаттың 1-бабында Қазақстан Республикасы - тэуелсіз, демократиялык және құқықтық мемлекет деп сипатталды. Қазақстан Республикасы:

- Ішкі және сыртқы саясатты өз бетінше жүргізеді.

- Барлық мемлекеттермен халықаралык қүқық үстанымы негізінде қарым-қатынас орнықтырады.

- Территория шекарасы біртүтас. бөлінбейді және қол тигізуге жатпайды. Құжаттың 2-тарауында республика азаматтары тең құқылы деп көрсетілген. Егемендіктің бірден-бір иесі және мемлекеттіліктің қайнар көзі - республика азаматтары. Басқа мемлекеттерде тұратын қазақтарға өздері түратын елдің заңы қайшы келмесе Қазақстанның азаматтығын қоса алу құқығы берілді. Республикадан тыс жерге кеткен қазақтардың елге оралуына қолайлы жағдай туғызылды.

Мемлекеттің маңызды міндеттері:

1. ¥лттық мэдениетті, дәстүр мен тілді қайта жаңғыртып, дамыту.

2. Қазақстандық ұлт өкілдері мен қазақтардың ұлттық қадір-қасиетін нығайту.

Құжаттың 3-тарауында мемлекеттік өкімет органдарының құрылымы анықталған.

Қазақстан Республнкасы және оның атқарушы өкіметінін басшысы - Президент.

Құжаттың 4-тарауында мемлекеттің экономикалык негіздеріне анықтама берілді:

- Меншіктің барлык түрлерінің көптүрлілігі мен тендігіне негізделетін дербес экономикалык жүйе құрылады.

- Жер мен оның койнауы, су, әуе кеңістігі, өсімдік және жануарлар әлемі, экономикалык және ғылыми-техникалық мүмкіндіктер республика меншігі болып табылады.

Қазақстан Республикасы әлемдік қоғамдастыктың тең күкылы мүшесі болып жарияланды. Республиканың төл меншігі болып табылатын мэселелерді шешуге басқа елдің араласуы оның мемлекеттік тэуелсіздігіне қол сүққандық болып табылады.

1991 жылғы 16 желтоқсан республиканың тәуелсіздік алған күні.

1991 жылғы қыркүйек - " Қазақстанның социалистік партиясы"

кұрылды (бұрынғы Қазақстанның Коммунистік партиясы) . Құрамында 47 мың мүшесі болды. Төрағасы - А. Әлімжанов, кейін П. Своик.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.