Жануарлардың бүйрек және зәр шығару жолдары ауруларын балау және емдеу түрлері

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

СӨЖ

Тақырыбы: Жануарлардың бүйрек және зәр шығару жолдары ауруларын балау және емдеу түрлері

Семей 2017

Жоспар:

Қуықтың қабынуы-Urocystitis
Зәр шығару жолдарында тастың түзілуінен болатын ауру-Haementuria chronica
Пайдаланылған әдебиеттер

1. Уроцистит - қуықтың кілегей қабығының қабынуы. Жіті және созылмалы; кілегейлі, іріңді, дифрериялы түрде кезедеседі. Ірі қара малы мен иттер жиі ауырады.

Себептері. Ауру көбінесе қан, не лимфа арқылы індетті қоздырғыштардың несеп қабына өтуінен болады. Әсіресе малдардың жыныс жолдары жарақаттанғанда; кейде таза емес, лас катетрді қолданғанда; ұрықтандыру кезінде асептиканы сақтамағанда; улы заттар, гельминттер, тастар зәр щығару жолдарын тітіркендіргенде пайда болады. Зәр шығару ағзаларында қанның қысымының жоғары болуы, зәрдің уақытында бөлінбеуі, суықтықтың әсері, көрші ағзалардың қабынуы, олардың несеп қабын қысуы аурудың себептерін асқындыра түсері сөзсіз.

Дамуы. Патогенді микрорганизмдер кілегей қабықты тітіркендіреді де, онда қабыну процесін тудырады. Несептің ыдырауынан пайда болған улы заттар қабынуды одан ары ушықтандыра түседі. Жиналған экссудат, зәрге түскен өлі тіндер микроорганизмдердің өсіп-өнуін үдетеді. Қуық қатты жирылады, ауру мал жиі-жиі зәр бөлуге тырысады, ауырсынғандық байқалады. Организм уланып, дене қызуы көтеріледі; ауру малдың жалпы жағдайы нашарлайды.

Өлекседегі өзгерістер. Қуықтың кілегей қабығы қызарған, ісінген, қанталаған. Онда кілегейлі сұйықты, немесе іріңді байқауға болады. Ауыр түрінде фибрин қабыршығы, өлі тіндер анықталады. Өлі тіндерді бөліп алғанда, онын орнында эрозия, жара пайда болады. Кейде іріңді қабыну көрші тіндерге де жайылуы мүмкін.

Клиникалық белгілері. Жіті түрінде ауру малдын тәбеті жоқ, жалпы жағдайы нашар, дене қызуы көтеріңкі, жиі-жиі зәр шығарады. Зәр шығару кезінде, тік ішек арқылы қуықты сипалағанда ауырсынғандық байқалады. Қуық жиі бос болады. Несептен аммиак иісі сезіледі. Зәрдің тұнбасында лейкоциттер, эпителийлер, микробтар, эритроциттер анықталады. Егер аммиактың көптігінен ашу процесі басым болса, онда тұнбада трифельфосфат кристаллы, несеп қышқылды аммоний болады. Іріңді қабынуда ірің, геморрагиялық түрінде қан, жаралы түрінде өлі тіндер болады. Қан көбінесе зөрдің соңғы бөлігінде анықталады.

Аурудың жіті түрін уақытында емдегенде жазып алуға болады, кешігіп емдегенде созылмалы түріне айналады. Іріңдеген, өлі еттенген, жараға айналып қанталаған түрі бүйрек пен бүйрек түбекшесін жарақаттап, септикопиемиямен асқынып, өлім-жітіммен аяқталады.

Анықтау. Аурудың негізгі клиникапық белгілеріне, тік ішек арқылы тексерудің, цитоскоппен қараудың және зәрді лабораториялық зерттеулердің нәтижелеріне сүйенеді.

Емі. Ауру малға тыныштық, жеңіл қорытылатын диеталық азық. 10 л суға сілті, 50-75 г сода қосып беруге болады. Залалсыздандыру үшін: сілтілік реакцияда - фенилсалицилат, салол; қышқылдық реакцияда - гексаметилентетрамин, уротропин береді. Микробтарға қарсы антибиотиктер, сульфаниламидтер, нитрофурандар қолданылады. Ауру мал тынышсызданғанда, қайта-қайта қатты күшенгенде (тенезм) терінің астына морфин жібереді, жылы клизма қояды. Ас тұзының изотоникалық ертіндісімен қуықты қайта шығатын су таза, мөлдір болғанша жуады. Артынан 2-3 %-ды бор қышқылының, 0, 5 %-ды таниннің, 0, 1-0, 5 %-ды колларголл мен протарголдың, 0, 1 %-ды марганец қышқыл калийдің ертінділерін қолдануға болады.

Сақтандыру шаралары:

жыныс ағзаларынын ;
катетеризацияда, малдарды • шағылыстырғанда асептиканы сақтау;
малдарды суықтықтан қорғау;
бүйрек ауруларын дер кезінде дұрыстап емдеу керек.

2. Уролитиазис - бүйректің түбекшесінде, қуықта, үрпіде несеп тастарының түзіліп шоғырлануымен сипатталатын ауру.

Қойлар, ірі қара малдары, мех аңдары - құндыздар жиі ауырады.

Себептері. Тастардың түзілу негізінде зат алмасуынын бұзылуы жатыр. Оның бірден-бір себебі дұрыс азықтандырмау және суды дұрыс бермеу. Қант, кальций, каротиндері аз; алпротеин мен фосфор көп рацион аурудың себебіне жатады. Қаят пен протеиннің ара қатынасы 0, 2-0, 8 : 1 (қалыпты жағдайда 1, 5 : 1) ; Са : Р = 0, 1 : 1 (қалыпты жағдайда 1, 4 : 1) болғанда жиі кездеседі. Бірыңғай қышқылды, не сілтілі азық бергенде де байкалады. Ұсақ тастар ерте пішілген өгізшелер мен тоқтыларда, олардың несеп жолдарының диаметрлерінің тарлығынан жиі кездеседі.

Дамуы. Азықта минералды заттардың құрамының дұрыс болмауы организмдегі қышқылдық-сілтілік тепе-тендіктің бұзылуын тұдырады. Оның салдарынан азоттың, көміртегінің, элетролиттердің, судың алмасулары бұзылады. Бүйректер арқылы керексіз қалдықтардың шығуы көбейеді, ал судың бөлінуі азаяды. Осының салдарынан несептегі тұздың концентрациясы жоғарылайды. Ол кальциймен қосылып бүйрек тастарының негізін қалайды. Осы негізге әртүрлі тұздар келіп шөге бастайды.

Үлкен тастар бір жерге бекітіліп тұрып қалғанда ешқандай зиян келтірмеуі де мүмкін. Ал ұсақ тастар жылжымалы болатындықтан, зәр шығару түтікшелерінің тар өзектерін бітеп, зәрдің бөлінуін қиындатады. Тастар бүйрек түбекшесінің шығар аузын бітесе, онда ол кеңейеді аур мал қатты ауырсынғандықтан тынышсызданады. Тастар зәр шығару жолдарын бітесе, онда олардың қатты жирылуынан шаншу құбылысы пайда болады. Тастар қуықты болса. онда оны тітіркендіріп қабыну процесін тудырады. Зәрде қан пайда болады. Егерде зәр шығаратын түтік бітелсе, онда несеп қуыққа жиналып, оны кереді, ауру мал қатты тынышсызданады. Кейде қуықтың жарылуы, уремиялық синдромның дамуы мүмкін.

Өлекседегі өзгерістер. Диаметрі 1 мм-ден 10 см-ге дейін, салмағы 0, 01- 16 кг-ға дейін; кейде бір, ал кейде жүздеген тастарды көруге болады. Олардың химиялық құрамы әртүрлі - уратты, оксалатты, фосфатты, цистинді, ксантинді болып келеді.

Бүйректердің көлемі үлкейген, паренхимасы майланған, өлі еттенген. Қуықтың қабырғасы қалыңдаған, ісінген, қызарған, бұдырланған. Кейде жараның орны байқалады.

Зәр шығаратын түтіктің ішкі қабығында эрозия, қанталаған. Зәр жолдарында несеп құмдары бар.

Клиникалық белгілері . Егер зәр шығару жолдары бітелмеген болса, онда клиникалық белгілері білінбейді. Тек зәрді лабораторияда зерттегенде ғана анықтауға болады.

Егер зәр шығару жолдары бітелсе, онда 3 негізгі белгілері айқындалады:

Зәр шығарудың бұзылуынан болатын шаншу;
Зәр шығару процесінің бұзылуы;
Несептің құрамының өзгеруі.

Ауру мал аяқ астынан тынышсызданады. Бір жатып, бір тұрады; бір орнында тұрып тыпыршиды; қарын жағына қарап, зәр шығаруға тырысады. Мұндай ұстама бірнеше сағатқа созылуы мүмкін. Ал оның арасында ауру мал көңілсіз, көбінесе жата береді. Тұрғызғанда әрең, ептеп қана көтеріледі; арқасы бүкірейіп, әлсірегендігі байқалады. Ұстама кезінде малдың тамыр соғысы, дем алысы жиілейді; зәр шығаруы жиілеп, ауырсынғандық білінеді. Несеп өте аз, кейде тамшылап қана бөлінеді. Мал қатты қиналады. Үрпі толык бітелсе - анурия. Бүйректерді, қуықты сипалағанда ауырсынғандық білінеді. Кейде, әсіресе ұсақ малдарда, тастың барын сипалап анықтауға да болады. Зәр лай, қоңыр-қызғылт түсті, тұнбасында тастың ұсақ ұнтақтары анықталады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.