Жануарлардың бүйрек және зәр шығару жолдары ауруларын балау және емдеу түрлері

1. Қуықтың қабынуы.Urocystitis
2. Зәр шығару жолдарында тастың түзілуінен болатын ауру.Haementuria chronica
3. Пайдаланылған әдебиеттер

1.Уроцистит - қуықтың кілегей қабығының қабынуы. Жіті және созылмалы; кілегейлі, іріңді, дифрериялы түрде кезедеседі. Ірі қара малы мен иттер жиі ауырады.
Себептері.Ауру көбінесе қан, не лимфа арқылы індетті қоздырғыштардың несеп қабына өтуінен болады. Әсіресе малдардың жыныс жолдары жарақаттанғанда; кейде таза емес, лас катетрді қолданғанда; ұрықтандыру кезінде асептиканы сақтамағанда; улы заттар, гельминттер, тастар зәр щығару жолдарын тітіркендіргенде пайда болады. Зәр шығару ағзаларында қанның қысымының жоғары болуы, зәрдің уақытында бөлінбеуі, суықтықтың әсері, көрші ағзалардың қабынуы, олардың несеп қабын қысуы аурудың себептерін асқындыра түсері сөзсіз.
Дамуы. Патогенді микрорганизмдер кілегей қабықты тітіркендіреді де, онда қабыну процесін тудырады. Несептің ыдырауынан пайда болған улы заттар қабынуды одан ары ушықтандыра түседі. Жиналған экссудат, зәрге түскен өлі тіндер микроорганизмдердің өсіп-өнуін үдетеді. Қуық қатты жирылады, ауру мал жиі-жиі зәр бөлуге тырысады, ауырсынғандық байқалады. Организм уланып, дене қызуы көтеріледі; ауру малдың жалпы жағдайы нашарлайды.
Өлекседегі өзгерістер. Қуықтың кілегей қабығы қызарған, ісінген, қанталаған. Онда кілегейлі сұйықты, немесе іріңді байқауға болады. Ауыр түрінде фибрин қабыршығы, өлі тіндер анықталады. Өлі тіндерді бөліп алғанда, онын орнында эрозия, жара пайда болады. Кейде іріңді қабыну көрші тіндерге де жайылуы мүмкін.
Клиникалық белгілері. Жіті түрінде ауру малдын тәбеті жоқ, жалпы жағдайы нашар, дене қызуы көтеріңкі, жиі-жиі зәр шығарады. Зәр шығару кезінде, тік ішек арқылы қуықты сипалағанда ауырсынғандық байқалады. Қуық жиі бос болады. Несептен аммиак иісі сезіледі. Зәрдің тұнбасында лейкоциттер, эпителийлер, микробтар, эритроциттер анықталады. Егер аммиактың көптігінен ашу процесі басым болса, онда тұнбада трифельфосфат кристаллы, несеп қышқылды аммоний болады. Іріңді қабынуда ірің, геморрагиялық түрінде қан, жаралы түрінде өлі тіндер болады. Қан көбінесе зөрдің соңғы бөлігінде анықталады.
Аурудың жіті түрін уақытында емдегенде жазып алуға болады, кешігіп емдегенде созылмалы түріне айналады. Іріңдеген, өлі еттенген, жараға айналып қанталаған түрі бүйрек пен бүйрек түбекшесін жарақаттап, септикопиемиямен асқынып, өлім-жітіммен аяқталады.
Анықтау. Аурудың негізгі клиникапық белгілеріне, тік ішек арқылы тексерудің, цитоскоппен қараудың және зәрді лабораториялық зерттеулердің нәтижелеріне сүйенеді.

1.«Малдәрігерлік тәжірибеде ауруларды анықтау және емдеу техникалары»,. Қожанов К.Н.
2.«Жануарлар морфологиясы және латын терминологиясы» оқулығы, 2005жыл.
3.«Малдың жұқпалы емес ішкі аурулары»,./Қожанов К.Н.
4.Несіпбаев Т.,Жануарлар физиологиясы., Алматы 2012 ж.