Су тазалау әдістерінің талдауы
І. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
ІІ. Негізгі бөлім
2.1 Су тазалау әдістерінің талдауы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4.7
2.2 Судың химиялық тазартылуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7.11 2.3 Судың физикалық тазартылуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12.16 2.4 Лас суды физико.химиялық тазарту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
ІІІ.Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18
ІV.Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19
ІІ. Негізгі бөлім
2.1 Су тазалау әдістерінің талдауы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4.7
2.2 Судың химиялық тазартылуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7.11 2.3 Судың физикалық тазартылуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12.16 2.4 Лас суды физико.химиялық тазарту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
ІІІ.Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18
ІV.Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19
Дүниежүзілік су қорларының ластануы бүкіл адамзат қауымын алаңдатып отыр. Бұл мәселе Қазақстанға да тән. Судың ластануы көп түрлі әрі ең соңында су экожүйесін бүлдірумен аяқталады.
Су айдындарының ластануын былайша топтайды:
• биологиялық ластану: өсімдік, жануар, микроорганизмдер және аш бейімді заттар;
•
• химиялық ластану:уытты және су ортасының табиғи құрамын бүлдіретіндер;
•
• физикалық ластану:жылу-қызу, электр-магнитті өріс, радиоактивті заттар.
Судың сапасы, ластану деңгейі үнемі бақылауға алынып отырады. Судың құрамындағы химиялық қоспалар, тұздық құрамы, еріген бөлшектер, температура әр түрлі болуы мүмкін.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы ауыз судың 100-ден астам сапалық көрсеткішін ұсынған. Ал Қазақстанда ауыз су сапасы МемСТ 287482 бойынша 30 міндетті көрсеткішпен анықталады. Ағын суларға құйылатын лас сулар да бірнеше топқа бөлінеді. Оларды қоспалар (ерімейтін, коллоидты, еритіндер), лас сулар (минералдық, органикалық, бактериалдық, биологиялық) деп жіктейді.
Лас сулардың ішінде тұрмыстық сарқынды суларда органикалық заттар 58%, минералдық заттар 42 тей болады.Бұлар –химиялық ластану көздері. Соның ішінде сулы экожүйелердің пестицид, гербицид және басқа да химиялық улы препараттармен ластануы Қазақстанда кең етек алған. Мәселен, мақта мен күріш, жеміс- жидек, бау-бақша, теплица (жылы жай) зиянкестеріне қарсы бұрынғы Кеңес үкіметі кезеңінде өте көп химиялық заттар пайдаланылған Нәтижесінде, су ластанып, оның сапасы мен микрфлорасы және микрофаунасы, ірі хайуанаттар, құстар зардап шеккен. өз кезегінде химиялық заттардың зиянды қосылыстары азық –түлікпен адам организмін кері әсерін тигізді [2].
Су айдындарының ластануын былайша топтайды:
• биологиялық ластану: өсімдік, жануар, микроорганизмдер және аш бейімді заттар;
•
• химиялық ластану:уытты және су ортасының табиғи құрамын бүлдіретіндер;
•
• физикалық ластану:жылу-қызу, электр-магнитті өріс, радиоактивті заттар.
Судың сапасы, ластану деңгейі үнемі бақылауға алынып отырады. Судың құрамындағы химиялық қоспалар, тұздық құрамы, еріген бөлшектер, температура әр түрлі болуы мүмкін.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы ауыз судың 100-ден астам сапалық көрсеткішін ұсынған. Ал Қазақстанда ауыз су сапасы МемСТ 287482 бойынша 30 міндетті көрсеткішпен анықталады. Ағын суларға құйылатын лас сулар да бірнеше топқа бөлінеді. Оларды қоспалар (ерімейтін, коллоидты, еритіндер), лас сулар (минералдық, органикалық, бактериалдық, биологиялық) деп жіктейді.
Лас сулардың ішінде тұрмыстық сарқынды суларда органикалық заттар 58%, минералдық заттар 42 тей болады.Бұлар –химиялық ластану көздері. Соның ішінде сулы экожүйелердің пестицид, гербицид және басқа да химиялық улы препараттармен ластануы Қазақстанда кең етек алған. Мәселен, мақта мен күріш, жеміс- жидек, бау-бақша, теплица (жылы жай) зиянкестеріне қарсы бұрынғы Кеңес үкіметі кезеңінде өте көп химиялық заттар пайдаланылған Нәтижесінде, су ластанып, оның сапасы мен микрфлорасы және микрофаунасы, ірі хайуанаттар, құстар зардап шеккен. өз кезегінде химиялық заттардың зиянды қосылыстары азық –түлікпен адам организмін кері әсерін тигізді [2].
1) Сагимбаев Г.К. Экология и экономика – Алматы мектеп 1997-144 б.
2) Ә.Бейсенова, А.Самақоға, Т.Есполов, Ж.Шілдебаев «Экология және табиғатты тиімді пайдалану», «Ғылым», 2004ж 45бет
3) Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: экология және табиғатты қорғау – Алматы мектеп ААҚ 2002ж. 392 бет
4) Мырзабеков Ж.Б.,Ибрагимов П.Ш., Ветеринариялық гигиена 104 бет
5) Алпысбаева Г.Е., Биологиялық қалдықтардың ветеринариялық санитариясы 2009ж.
6) https://www.google.kz
2) Ә.Бейсенова, А.Самақоға, Т.Есполов, Ж.Шілдебаев «Экология және табиғатты тиімді пайдалану», «Ғылым», 2004ж 45бет
3) Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: экология және табиғатты қорғау – Алматы мектеп ААҚ 2002ж. 392 бет
4) Мырзабеков Ж.Б.,Ибрагимов П.Ш., Ветеринариялық гигиена 104 бет
5) Алпысбаева Г.Е., Биологиялық қалдықтардың ветеринариялық санитариясы 2009ж.
6) https://www.google.kz
Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:
Жоспары
І. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
ІІ. Негізгі бөлім
2.1 Су тазалау әдістерінің талдауы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4-7
2.2 Судың химиялық тазартылуы ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7-11 2.3 Судың физикалық тазартылуы ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12-16 2.4 Лас суды физико-химиялық тазарту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
ІІІ.Қорытынды ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18
ІV.Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19
І. Кіріспе
Дүниежүзілік су қорларының ластануы бүкіл адамзат қауымын алаңдатып отыр. Бұл мәселе Қазақстанға да тән. Судың ластануы көп түрлі әрі ең соңында су экожүйесін бүлдірумен аяқталады.
Су айдындарының ластануын былайша топтайды:
биологиялық ластану: өсімдік, жануар, микроорганизмдер және аш бейімді заттар;
химиялық ластану:уытты және су ортасының табиғи құрамын бүлдіретіндер;
физикалық ластану:жылу-қызу, электр-магнитті өріс, радиоактивті заттар.
Судың сапасы, ластану деңгейі үнемі бақылауға алынып отырады. Судың құрамындағы химиялық қоспалар, тұздық құрамы, еріген бөлшектер, температура әр түрлі болуы мүмкін.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы ауыз судың 100-ден астам сапалық көрсеткішін ұсынған. Ал Қазақстанда ауыз су сапасы МемСТ 287482 бойынша 30 міндетті көрсеткішпен анықталады. Ағын суларға құйылатын лас сулар да бірнеше топқа бөлінеді. Оларды қоспалар (ерімейтін, коллоидты, еритіндер), лас сулар (минералдық, органикалық, бактериалдық, биологиялық) деп жіктейді.
Лас сулардың ішінде тұрмыстық сарқынды суларда органикалық заттар 58%, минералдық заттар 42 тей болады.Бұлар - химиялық ластану көздері. Соның ішінде сулы экожүйелердің пестицид, гербицид және басқа да химиялық улы препараттармен ластануы Қазақстанда кең етек алған. Мәселен, мақта мен күріш, жеміс- жидек, бау-бақша, теплица (жылы жай) зиянкестеріне қарсы бұрынғы Кеңес үкіметі кезеңінде өте көп химиялық заттар пайдаланылған Нәтижесінде, су ластанып, оның сапасы мен микрфлорасы және микрофаунасы, ірі хайуанаттар, құстар зардап шеккен. өз кезегінде химиялық заттардың зиянды қосылыстары азық - түлікпен адам организмін кері әсерін тигізді [2].
ІІ.Негізгі бөлім
2.1 Су тазалау әдістерінің талдауы
Қазіргі кезде ашық өзен, көл суларымен қатар жер асты сулары да сарқынды, шайынды сулармен және еріген зиянды заттармен ластанып отыр.
Оның негізгі ластану көздері мыналар:
- өнеркәсіп өнімдерін сақтайтын қоймалар;
- химиялық заттар және тыңайтқыштар;
- тұрмыстық қалдықтар;
- жер асты суларымен жалғанатын құбырлар;
- ірі құрылыс учаскелері;
- күзгі алаңдар, бұрғы-скважиналары болып табылады.
Сарқынды суларды зарарсыздандыру олардың құрамындағы патогендік микробтарды жою және су объектілеріне тазартылған сарқынды суларды ағызған кезде осы микробтардың оларға жұғу қауіпін жою үшін жүргізіледі, себебі жасанды биологиялық тазарту құрылыстарындың (биосүзгілер мен аэротенктердің) өзінде мұндай бактериялар 98 % дейін ғана жойылады. Адамдардың денсаулығы мен табиғатты қорғау үшін зарарсыздандыру ауыз су мен тазартылған сарқынды суларды өңдеудің ең маңызды кезеңі болып табылады. Қауіптілік деңгейлері бойынша халықаралық стандарттарға сәйкес сулар 5 сыныпқа бөлінеді:
1) суда денсаулыққа зиян келтіретін және суға дәмдер мен иістер беретін токсиндік заттар жоқ;
2) судың дәмі, иісі және түсі бар;
3) суда зиянды заттардың шағын мөлшерде болуы;
4) суда улы және өте улы, канцерогенді және радиоактивті заттардың болуы;
5) суда инфекциялық ауруларды қоздырғыштардың болуы.
Лас суды тазартуға төмендегідей әдістер қолданылады: механикалық, химиялық, физико-химиялық және биологиялық әдістер. Ауыз және тазартылған сарқынды суларды (СС) зарарсыздандыру үшін әлемдік тәжірибеде қолданылатын әдістерді шартты түрде мынадай негізгі топтарға бөледі:
- химиялық (қатты тотықтырғыштардың көмегімен: хлор, хлор диоксиді, натрий гипохлориті, кальций гипохлориті, озон, қышқыл калий марганеці, сутегі пероксиді және басқа);
- физика-химиялық (ультрасүзу, флотация, коагуляция, электр сүзгілеу, сорбция және басқа). Әр әдісті қолданудың тиімділігі және оны іске асыруға жұмсалатын шығындар өнделетін судағы органикалық ластаушылардың жалпы мөлшеріне және өлшенген заттардың шоғырлануына, судың температурасына және pH, ондағы бактериялардың бастапқы шоғырлануына, вирустар мен басқа факторларға байланысты болады. Әдістердің әрбіреуі өнделетін суға реагенттердің немесе сәулелердің мөлшерімен әсер етудің белгілі бір қарқындылығымен сипатталады [1]. Қазақстан Республикасында суларды зарасыздандыру шарттарына қойылатын талаптар Қазақстан Республикасында Су көздеріне, шаруашылық- ауыз су мақсаттарына арналған бас тоғанның орындарына, шаруашылық- ауыз сумен жабдықтауға және мәдени-тұрмыстық су пайдалану орындарына және су объектілерінің қауіпсіздігіне қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар деген санитарлық-эпидемиологиялық ережемен 5 регламенттеледі. Сумен жабдықтау жүйелеренің отандық тазарту құрылыстарында соңғы уақытқа дейін зарарсыхдандыру үшін екі тәсіл қолданылып келді, бұл суды қатты тотықтырғыштармен (көбіне - газ тәрізді хлор) өңдеу және суға (жер асты суларын өңдеу кезінде) ультракүлгін (УК) сәулелермен әсер ету. Сарқынды суларды тазартатын қазіргі заманғы станциялар елеулі шамада суды механикалық және химиялық ластанудан ғана емес, сонымен қатар патогендік микрофлорадан да тазартады. Алайда ен тиімді тазарту құрылыстарының өздері зарарсыздандыруға арналған арнайы құрылғыларсыз сарқынды суларды зарарсыздандыруды қамтамасыз етпейді. Сонымен қатар, тазарту құрылыстарының болмауына, аз қуатына және тиімсіз жұмысына байланысты бірқатар жағдайларда су объектілеріне тазартылмаған немесе жеткіліксіз тазартылған сарқынды сулар ағады. Көптеген жағдайларда тазартылмаған (немесе жеткіліксіз тазартылған) сарқынды сулар жинақтаушы тоғандарда жиналады, бұл қолайсыз экологиялық жағдайды тудырады. Суды озонмен тазарту. Оттегінің қосылыстарын пайдалана отырып, суды зарарсыздандырудың ең таралған химиялық әдісі озонмен тазарту болып табылады. Озонмен тазарту технологиясының негізін қалаушы Франция болып табылады, ол 1997 жылы суды дайындауда озонды тиімді пайдаланудың жүзжылдығын атап өтті. АҚШ пен Жапонияда ауыз су мен өндірістік сарқынды суларды өңдеу кезінде Сl2 орнына тотықтырғыш ретінде О3 қолдану кеңінен тарап жатыр. АҚШ-та биохимиялық тазартқаннан кейін сарқынды суларды тазартқанға дейінгі құрылыстарда О3 қолдану кеңінен таралған. Озонда неғұрлым бактерицидті, вирулицидті және спороцидті әсері бар. Жоғарғы тотықтырғыш әлеуетінің нәтижесінде озон көптеген минералдық және органикалық заттармен өзара әрекеттеседі, бактериялардың клеткалы мембраналарын және жақтарын, тотықтырғыш-қалпына келтіру жүйесін және олардың протоплазмасын бұзады, бұл микроорганизмдердің инактивациясына алып келеді. Соңғы кезеңде сарқынды суларды озонмен өңдеу оларды тазартудың ең жоғарғы дәрежесін алуға, әртүрлі уытты қосылыстарды зиянсыз етуге мүмкіндік береді. Алайда, көптеген зерттеушілердің деректері көрсетіп отырғандай таза судағы осындай микроорганизмдер үшін озонның мөлшеріне қарағанда сарқынды судағы вирустарды инактивациялау үшін озонның едәуір жоғары мөлшері қажет. Сарқынды суларды озонмен зарарсыздандыруды оны сүзгілерде тазартқаннан кейін немесе физика-химиялық тазартқаннан кейін пайдалану орынды, осы тазарту өлшенген заттардың құрамын кемінде 3-5 мгдм3 дейін және ОБТтолық 10 мгдм3 дейін азайтуды қамтамасыз етеді. Озонмен зарарсыздандыру кезіндегі қағидатты қиындықтар уытты жанама өнімдердің пайда болуына, озонның суда аз еритіндігіне, өзінің жоғары уыттылығына және жарылыс қаупіне байланысты болып тұр. Судағы органикалық қосылыстарды озонолиздеу өнімдерінің уыттылығы бойынша мәліметтер тіпті шектелген және қайшы келеді, себебі олардың азғантай бөлігі ғана теңестірілген. Сарқынды суларды озонмен тазарту бактериялар үшін көміртегінің қол жетімді көздері болып табылатын судағы биоыдырайтын органикалық қосылыстардың пайда болуы салдарынан микроорганизмдердің қайтадан өсуіне ықпал етуі мүмкін. Химиялық әсерден басқа озон өзін флокулянт ретінде де танытады, бұл өлшенген бөлшектерді коагулирлеу үшін суды механикалық өңдеген кездің өзінде оны қолдануға мүмкіндік береді. ПАВ-озонды технология - қатты және орташа ластанған суларды тазарту технологиясы, ол үш процесті: тотығу, коагулирлеу және флотацияны бір мезгілде қамтиды. [2].
Технологияның мәні ластануларды озон-ауа қосылысымен жіңішке флотациялауға негізделген. ПАВ-озонды технология әдісімен өңдеуге түсетін сарқынды сулардағы қалқып тұрған заттар шоғырлануының кең шектерде ауытқуы кезінде аммонилі және нитратты азот, ауыр металдардың иондары, мұнай өнімдері бойынша тазарту дәрежесі төмендейді. Өлшенген заттар мен оларды тотықтыру өнімдерімен өзара әрекеттесу үшін озонның елеулі бөлігін жұмсау химиялық өнеркәсіптің сарқынды суларына тән ластанулардың тотығу тереңдігіне, зарарсыздандыру нәтижесіне әсер етеді.
Сонымен қатар, суды дайындау және суды тазартудың үлкен станцияларында озонды пайдаланған кезде техникалық және экономикалық сипаттағы қиындықтар, үлкен өндірістік алаңдарға қажеттілік туындайды. Озонмен тазартатын станциялардың жұмыс істеуі кезінде елеулі пайдаланылатын шығыстар ең бастысы озонды (өндірілетін озонның 12-22 кВтчкг), қосалқы жабдықты (станцияның электр энергиясын жиынтық тұтынуы озонның 30-40 кВтчкг жетеді және одан да асады) синтездеу процесінің жоғары энергия сыйымдылығымен, сондай-ақ қызмет көрсететін персоналдың күтіп-ұстауға жұмсалатын елеулі шығындармен анықталады.
2.2 Суды зарарсыздандырудың басқа химиялық әдістері. Сарқынды суларды зарарсыздандыру тәжірибесінде хлордың қосылыстарынан басқа, тотықтандыру белсендігі бар бром мен йодтың қосылыстарын пайдаланылады. Жоғары тотықтандыру қасиеттері галоидаралық қосылыстарда бар. Бром хлоридінің судағы химиялық әрекеті хлордың әрекетіне ұқсас болып келеді. ВгСl миллисекунд ішінде сумен реакцияға түсудің нәтижесінде гипобромовті қышқыл пайда болады және ол аммиакпен тез қосылады, бұл ретте бромаминдер пайда болады. Олар бактерицидті және вирусқа қарсы белсенділігінде хлораминдерден едәуір басым болады. Қазіргі уақытта бром препараттары жүзу бассейндерінің суын зарарсыздандыру үшін қолданылады, йод дербес зат ретінде жабық жүйелердегі, атап айтқанда ғарыш станцияларының тіршілікпен қамтамасыз ету жүйелеріндегі суды зарарсыздандыру үшін пайдаланылады. Сарқынды суларды зарарсыздандыру үшін борм мен йод қосылыстарын пайдаланудың перспективалығына қарамастан олар, бір жағынан құны жоғары болғандықтан, басқа жағынан уытты әсері және алыс әсері бар йод және бромның пайда болу мүмкіндігінен кең қолданылған жоқ. Бактерицидті әсерімен құрамында оттегі бар таралған реагент калий пермаганаты болып табылады. Осы реагент органикалық және органикалық емес заттармен өзара әрекеттеседі, бұл оның дезинфекциялау әрекетіне кедергі келтіреді, нәтижесінде ол хлор мен озонға қарағанда едәуір төмен болып шығады [3].
Қазіргі уақытта сарқынды суларды және сондай-ақ ауыз суларды өңдеген кезде уытты өнімдерді болдырмай экологиялық таза процестерді жүзеге асыруын қамтамасыз ететін зарарсыздандыру агенттері ретінде сутегі пероксидіне де қызығушылық артты. Алайда Н202 едәуір жоғары шоғырлануында ғана бактерияларға инактивті әсер етеді. Мұндай мөлшерлер зарарсыздандыруға жұмсалатын үлкен шығыстарға, сондай-ақ құрамында жоғары сутегі пероксиді бар сарқынды сулардың төгілуіне алып келеді, ол үшін қатаң түрде шекті рұқсат берілген шоғырланулар белгіленген: мәдени-тұрмыстық және балық шаруашылығы мақсатындағы су айдындарында тиісінше 0,1 и 0,01 мгдм3.
Сілтілі реагенттерден сарқынды суларды зарарсыздандыру үшін әк шектеулі қолданылып келеді. Сарқынды сулардан аммонилі азотты желдетіп кептірумен бірге әдетте әктеу қолданылады. Сарқынды суларды өңдеу кезінде қажетті гигиеналық нәтижеге реагенттердің көптеген мөлшерін пайдаланған кезде қол жеткізіледі, оның салдарынан тұнбаның көптеген мөлшері пайда болады. Осы факт микрофлораға салыстырмалы түрде баяу әсер ету сияқты әктеудің қолданылуын елеулі шектейді және оны орташа, ірі станцияларда пайдалану үшін қолайсыз қылады.
Аз таралған реагент сірке (пероксисірке, перусірке) қышқылы болып табылады. Англияда жүргізілген тәжірибелі-өндірістік сынақтар оның тиімділігі төмен екенін көрсетті, аталған әдіс осы уақытқа дейін өндіріске енгізілген жоқ.
Тағы бір реагент Дезавид-СТОК болып табылады, қалалық, өнеркәсіптік, сарқынды және айналма сулары мен жабдықты салқындату жүйелерін тазартуға және зарарсыздандыруға арналған зат. Оның негізін органикалық полимерлер құрайды, олар грамдұрыс және грамбұрыс бактерияларды жояды, сондай-ақ вирулицидті және фунгицидті әсері бар гуанидиновті қосылыстар негізінде суда жақсы еритін полиэлектролиттер. Полимерлерде оң зарядтың болуы оларға катионды үлгідегі флокулянттің қасиетін береді, бұл өңделетін судың органолептикалық қасиетін жақсартуға ықпал етеді. Өзеннің суын зарарсыздандыру үшін Дезавид-СТОК сынау кезінде хлормен және натрий гипохлоритімен салыстырғанда зарарсыздандыру нәтижесі (СанЕжН сәйкес) 0,4 мгл мөлшерінде байқалды, ал нақты ОМЧ, ОКБ, ТКБ, стафилокок, сальмонела, колифаг, Psendomonas Aeruginosae, сульфитредті клостриди сияқты микроорганизмдердің 100 %-ға инактивтелуі препараттың бір реттік мөлшері 1,5 мгл (хлорда - 3-4 мгл, натрий гипохлоритінде - 2-2,5 мгл) кезінде басталады. Сарқынды сулар мен нөсер ағымының суларын дезинфекциялау кезінде заттың 100 % бактерицидті нәтижесіне 10 минут өңдегеннен кейін қол жеткізуге болады. Бұл ретте сарқынды сулардың құрамы елеулі өзгереді: иістердің кетуімен және түстің жақсаруымен қатар, тез тотығатын органикалық қосылыстардың құрамы 90 % дейін, фенолдар мен СПАВ - 55 % дейін азаяды, бұл сарқынды суларды сапасы бойынша жер үстіндегі су айдындарының суына жақындатады. Қатты уыттылығының параметрлері бойынша зат қауіптілігі төмен заттардың 4 санатына жатады. Аз ұшатындықтан ингаляциялық қауіптілігі төмен. Пайдаланылатын мөлшерлерде сенсибилизді әсер жоқ, гонадоуытты, иммуноуытты, эмбриоуытты, мутагендә және канцерогенді нәтижесі болмайды [2].
Ұсынылған мөлшер (1,5-8 мгл) зарарсыздандырылатын сулардың құрамына және қасиетіне, нақты тазарту құрылыстарындағы тазарту және зарарсыздандыру технологиясына байланысты. Байланысу уақыты кемінде 60 минут. Дезавид-СТОК мынадай сипаттамалар тән:
хлор, альдегидтер, фенолдар сияқты және басқа уытты құрамдас бөліктер мүлдем жоқ;
рН - 6+-1;
өңделетін бетке микроорганизмдердің қайта жұғуынан ұзақ мерзімге қорғауды қамтамасыз етеді;
тазарту құрылыстарының қосымша жабдығын және суды зарарсыздандыру технологиясын өзгертуді талап етпейді;
өңделетін су ластанудың және сапаның кез келген деңгейінде тиімді;
суды дайындау, су құбыры жүйелерінің және жабдықтың биоқаптап өсуін болдырмау;
су объектілері суларының табиғи өздігінен тазару процесінің (биосүзгілер, септиктер, аэротенктер) бұзылуын тудырмайды;
уытты канцерогендерді болдырмайды;
қатты флокулятивті әсері бар;
аз мөлшерде жұмсалады;
адамдарға арнайы дайындықсыз жеке қорғау құралдарынсыз олармен жұмыс істеуге мүмкіндік береді;
ұзақ сақтау мерзімімен;
күтіп-ұстауға және сақтауға шығындар аз кетеді, өндіру үшін мамандандырылған кәсіпорындарды, сақтау үшін арнайы жабдықталған орындарды, тасымалдау үшін арнайы құралдарды талап етпейді;
пайдалануда, сақтауда және тасымалдауда жеңіл және қауіпсіз;
адам, флора, фауна және қоршаған орта үшін қауіпсіз.
Соңғы жылдары биоцидті жоғары молекулярлық полимерлі қосылыстар негізінде қышқылданбайтын зарарсыздандыру реагенттерін пайдалана отырып, суды дайындаудың жаңа тәсілі әзірленді. Осы заттардың қасиеттеріне синтез жасау, зерделеу бойынша жүргізілген көп жылдық зерттеулер Акватон реагенттері атауымен патенттелген гуанидті топтар негізінде биоцидті полимерлерді алудың тиімді технологиясын әзірлеуге мүмкіндік берді. Оларға жоғары бактерияға қарсы, вирулицидті, альгицидті әрекет тән. Акватон реагенттерінің биоцидті әрекеттерінің тетігі мынадан тұрады. Микроорганизмдерде теріс жиынтық электрлік заряд болғандықтан, биоцидті реагенттің оң зарядталған иондарын өзіне тартады, олар микроорганизмдермен жанасады, клеткалы мембрананың бетіне сіңеді, оның бұзылуына алып келеді және клетканың ішіне кіреді. Микробты клетканың ішінде полимер ферменттердің биологиялық белсенділігіне шектейді, нуклеинді қышқылдар мен ақуыздар өндіру қабілетіне кедергі келтіреді, сондай-ақ микробты клетканың тыныс алу жүйесін қысым көрсетеді. Нәтижесінде препараттың осы әсері микроорганизмді жояды. Акватон реагенттерінің маңызды ерекше қасиеті болып судың микрофлорасын инактивтеу кезінде тотығудың суда еритін өнімдерінің пайда болмайтыны табылады. Олар судағы органикалық қосындылармен бірге жапалақ құрылып, тұнбаға түседі. Реагенттердің аз қоспалары (қатты фазаның массасынан мыңдық немесе миллиондаған мөлшері) судан қатты металдарды, нитраттарды, пестицидтерді, ішінара карбонаттар мен сульфаттарды жояды. Ерімейтін нысанға ауысқан ластануларды алшақтау үшін тұндырғыштардағы тұнбаларды, қалқып тұрған қабаттағы ағартуды немесе құмды жүктемелер арқылы сүзгілеу қолданылады. Сулы ортада Акватон полимері судағы бактерияларға, вирустарға қарсы, сондай-ақ қаптап өсетін биоценоздың - микромицеттер, ашытқылар, споралар түзгіш зеңдер және балдырлар құрамдас бөліктеріне қарсы тиімділігі бірдей. Суды асептерлеу үшін судың химиялық құрамына және оның микробты тұқымдануына байланысты мөлшерлейтін құрылғылардың көмегімен полимерді енгізген кезде оның 1-3 мгл мөлшері ұсынылады. Жабдықтың айналу жүйелеріндегі балдырлар клеткаларының тіршілік етуі 0,2-1,0 мгл шоғырлануында Акватон ерітіндісімен толтыру кезінде тоқтатылады. Биоқаптап өскен кезде (кілегей, балдырлар) жабдық 1 тәулікке арналған мерзімге 10-15 мгл ерітіндімен толтырылған кезде толық тазартылады. Беттерді зарарсыздандыру құрамында реагенті бар су ерітінділерімен байланысқан кезде әртүрлі объектілерде биоцидті полимерді адсорбциялау арқылы жүргізіледі. Бұл заттарды батыру немесе ыдыстарды толтыру әдісімен олардың беттерін ұзақ мерзімге дезинфекциялауға мүмкіндік береді, ол ауыз суды ұзақ сақтау, оны тасымалдау кезінде микробті тазалықты қамтамасыз ету үшін қажет. Флокуляция процесінде сонымен қатар дайындалған судан органика ғана емес, одан да басқа қосылыстар - ауыр ... жалғасы
І. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
ІІ. Негізгі бөлім
2.1 Су тазалау әдістерінің талдауы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4-7
2.2 Судың химиялық тазартылуы ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7-11 2.3 Судың физикалық тазартылуы ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12-16 2.4 Лас суды физико-химиялық тазарту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
ІІІ.Қорытынды ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18
ІV.Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19
І. Кіріспе
Дүниежүзілік су қорларының ластануы бүкіл адамзат қауымын алаңдатып отыр. Бұл мәселе Қазақстанға да тән. Судың ластануы көп түрлі әрі ең соңында су экожүйесін бүлдірумен аяқталады.
Су айдындарының ластануын былайша топтайды:
биологиялық ластану: өсімдік, жануар, микроорганизмдер және аш бейімді заттар;
химиялық ластану:уытты және су ортасының табиғи құрамын бүлдіретіндер;
физикалық ластану:жылу-қызу, электр-магнитті өріс, радиоактивті заттар.
Судың сапасы, ластану деңгейі үнемі бақылауға алынып отырады. Судың құрамындағы химиялық қоспалар, тұздық құрамы, еріген бөлшектер, температура әр түрлі болуы мүмкін.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы ауыз судың 100-ден астам сапалық көрсеткішін ұсынған. Ал Қазақстанда ауыз су сапасы МемСТ 287482 бойынша 30 міндетті көрсеткішпен анықталады. Ағын суларға құйылатын лас сулар да бірнеше топқа бөлінеді. Оларды қоспалар (ерімейтін, коллоидты, еритіндер), лас сулар (минералдық, органикалық, бактериалдық, биологиялық) деп жіктейді.
Лас сулардың ішінде тұрмыстық сарқынды суларда органикалық заттар 58%, минералдық заттар 42 тей болады.Бұлар - химиялық ластану көздері. Соның ішінде сулы экожүйелердің пестицид, гербицид және басқа да химиялық улы препараттармен ластануы Қазақстанда кең етек алған. Мәселен, мақта мен күріш, жеміс- жидек, бау-бақша, теплица (жылы жай) зиянкестеріне қарсы бұрынғы Кеңес үкіметі кезеңінде өте көп химиялық заттар пайдаланылған Нәтижесінде, су ластанып, оның сапасы мен микрфлорасы және микрофаунасы, ірі хайуанаттар, құстар зардап шеккен. өз кезегінде химиялық заттардың зиянды қосылыстары азық - түлікпен адам организмін кері әсерін тигізді [2].
ІІ.Негізгі бөлім
2.1 Су тазалау әдістерінің талдауы
Қазіргі кезде ашық өзен, көл суларымен қатар жер асты сулары да сарқынды, шайынды сулармен және еріген зиянды заттармен ластанып отыр.
Оның негізгі ластану көздері мыналар:
- өнеркәсіп өнімдерін сақтайтын қоймалар;
- химиялық заттар және тыңайтқыштар;
- тұрмыстық қалдықтар;
- жер асты суларымен жалғанатын құбырлар;
- ірі құрылыс учаскелері;
- күзгі алаңдар, бұрғы-скважиналары болып табылады.
Сарқынды суларды зарарсыздандыру олардың құрамындағы патогендік микробтарды жою және су объектілеріне тазартылған сарқынды суларды ағызған кезде осы микробтардың оларға жұғу қауіпін жою үшін жүргізіледі, себебі жасанды биологиялық тазарту құрылыстарындың (биосүзгілер мен аэротенктердің) өзінде мұндай бактериялар 98 % дейін ғана жойылады. Адамдардың денсаулығы мен табиғатты қорғау үшін зарарсыздандыру ауыз су мен тазартылған сарқынды суларды өңдеудің ең маңызды кезеңі болып табылады. Қауіптілік деңгейлері бойынша халықаралық стандарттарға сәйкес сулар 5 сыныпқа бөлінеді:
1) суда денсаулыққа зиян келтіретін және суға дәмдер мен иістер беретін токсиндік заттар жоқ;
2) судың дәмі, иісі және түсі бар;
3) суда зиянды заттардың шағын мөлшерде болуы;
4) суда улы және өте улы, канцерогенді және радиоактивті заттардың болуы;
5) суда инфекциялық ауруларды қоздырғыштардың болуы.
Лас суды тазартуға төмендегідей әдістер қолданылады: механикалық, химиялық, физико-химиялық және биологиялық әдістер. Ауыз және тазартылған сарқынды суларды (СС) зарарсыздандыру үшін әлемдік тәжірибеде қолданылатын әдістерді шартты түрде мынадай негізгі топтарға бөледі:
- химиялық (қатты тотықтырғыштардың көмегімен: хлор, хлор диоксиді, натрий гипохлориті, кальций гипохлориті, озон, қышқыл калий марганеці, сутегі пероксиді және басқа);
- физика-химиялық (ультрасүзу, флотация, коагуляция, электр сүзгілеу, сорбция және басқа). Әр әдісті қолданудың тиімділігі және оны іске асыруға жұмсалатын шығындар өнделетін судағы органикалық ластаушылардың жалпы мөлшеріне және өлшенген заттардың шоғырлануына, судың температурасына және pH, ондағы бактериялардың бастапқы шоғырлануына, вирустар мен басқа факторларға байланысты болады. Әдістердің әрбіреуі өнделетін суға реагенттердің немесе сәулелердің мөлшерімен әсер етудің белгілі бір қарқындылығымен сипатталады [1]. Қазақстан Республикасында суларды зарасыздандыру шарттарына қойылатын талаптар Қазақстан Республикасында Су көздеріне, шаруашылық- ауыз су мақсаттарына арналған бас тоғанның орындарына, шаруашылық- ауыз сумен жабдықтауға және мәдени-тұрмыстық су пайдалану орындарына және су объектілерінің қауіпсіздігіне қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар деген санитарлық-эпидемиологиялық ережемен 5 регламенттеледі. Сумен жабдықтау жүйелеренің отандық тазарту құрылыстарында соңғы уақытқа дейін зарарсыхдандыру үшін екі тәсіл қолданылып келді, бұл суды қатты тотықтырғыштармен (көбіне - газ тәрізді хлор) өңдеу және суға (жер асты суларын өңдеу кезінде) ультракүлгін (УК) сәулелермен әсер ету. Сарқынды суларды тазартатын қазіргі заманғы станциялар елеулі шамада суды механикалық және химиялық ластанудан ғана емес, сонымен қатар патогендік микрофлорадан да тазартады. Алайда ен тиімді тазарту құрылыстарының өздері зарарсыздандыруға арналған арнайы құрылғыларсыз сарқынды суларды зарарсыздандыруды қамтамасыз етпейді. Сонымен қатар, тазарту құрылыстарының болмауына, аз қуатына және тиімсіз жұмысына байланысты бірқатар жағдайларда су объектілеріне тазартылмаған немесе жеткіліксіз тазартылған сарқынды сулар ағады. Көптеген жағдайларда тазартылмаған (немесе жеткіліксіз тазартылған) сарқынды сулар жинақтаушы тоғандарда жиналады, бұл қолайсыз экологиялық жағдайды тудырады. Суды озонмен тазарту. Оттегінің қосылыстарын пайдалана отырып, суды зарарсыздандырудың ең таралған химиялық әдісі озонмен тазарту болып табылады. Озонмен тазарту технологиясының негізін қалаушы Франция болып табылады, ол 1997 жылы суды дайындауда озонды тиімді пайдаланудың жүзжылдығын атап өтті. АҚШ пен Жапонияда ауыз су мен өндірістік сарқынды суларды өңдеу кезінде Сl2 орнына тотықтырғыш ретінде О3 қолдану кеңінен тарап жатыр. АҚШ-та биохимиялық тазартқаннан кейін сарқынды суларды тазартқанға дейінгі құрылыстарда О3 қолдану кеңінен таралған. Озонда неғұрлым бактерицидті, вирулицидті және спороцидті әсері бар. Жоғарғы тотықтырғыш әлеуетінің нәтижесінде озон көптеген минералдық және органикалық заттармен өзара әрекеттеседі, бактериялардың клеткалы мембраналарын және жақтарын, тотықтырғыш-қалпына келтіру жүйесін және олардың протоплазмасын бұзады, бұл микроорганизмдердің инактивациясына алып келеді. Соңғы кезеңде сарқынды суларды озонмен өңдеу оларды тазартудың ең жоғарғы дәрежесін алуға, әртүрлі уытты қосылыстарды зиянсыз етуге мүмкіндік береді. Алайда, көптеген зерттеушілердің деректері көрсетіп отырғандай таза судағы осындай микроорганизмдер үшін озонның мөлшеріне қарағанда сарқынды судағы вирустарды инактивациялау үшін озонның едәуір жоғары мөлшері қажет. Сарқынды суларды озонмен зарарсыздандыруды оны сүзгілерде тазартқаннан кейін немесе физика-химиялық тазартқаннан кейін пайдалану орынды, осы тазарту өлшенген заттардың құрамын кемінде 3-5 мгдм3 дейін және ОБТтолық 10 мгдм3 дейін азайтуды қамтамасыз етеді. Озонмен зарарсыздандыру кезіндегі қағидатты қиындықтар уытты жанама өнімдердің пайда болуына, озонның суда аз еритіндігіне, өзінің жоғары уыттылығына және жарылыс қаупіне байланысты болып тұр. Судағы органикалық қосылыстарды озонолиздеу өнімдерінің уыттылығы бойынша мәліметтер тіпті шектелген және қайшы келеді, себебі олардың азғантай бөлігі ғана теңестірілген. Сарқынды суларды озонмен тазарту бактериялар үшін көміртегінің қол жетімді көздері болып табылатын судағы биоыдырайтын органикалық қосылыстардың пайда болуы салдарынан микроорганизмдердің қайтадан өсуіне ықпал етуі мүмкін. Химиялық әсерден басқа озон өзін флокулянт ретінде де танытады, бұл өлшенген бөлшектерді коагулирлеу үшін суды механикалық өңдеген кездің өзінде оны қолдануға мүмкіндік береді. ПАВ-озонды технология - қатты және орташа ластанған суларды тазарту технологиясы, ол үш процесті: тотығу, коагулирлеу және флотацияны бір мезгілде қамтиды. [2].
Технологияның мәні ластануларды озон-ауа қосылысымен жіңішке флотациялауға негізделген. ПАВ-озонды технология әдісімен өңдеуге түсетін сарқынды сулардағы қалқып тұрған заттар шоғырлануының кең шектерде ауытқуы кезінде аммонилі және нитратты азот, ауыр металдардың иондары, мұнай өнімдері бойынша тазарту дәрежесі төмендейді. Өлшенген заттар мен оларды тотықтыру өнімдерімен өзара әрекеттесу үшін озонның елеулі бөлігін жұмсау химиялық өнеркәсіптің сарқынды суларына тән ластанулардың тотығу тереңдігіне, зарарсыздандыру нәтижесіне әсер етеді.
Сонымен қатар, суды дайындау және суды тазартудың үлкен станцияларында озонды пайдаланған кезде техникалық және экономикалық сипаттағы қиындықтар, үлкен өндірістік алаңдарға қажеттілік туындайды. Озонмен тазартатын станциялардың жұмыс істеуі кезінде елеулі пайдаланылатын шығыстар ең бастысы озонды (өндірілетін озонның 12-22 кВтчкг), қосалқы жабдықты (станцияның электр энергиясын жиынтық тұтынуы озонның 30-40 кВтчкг жетеді және одан да асады) синтездеу процесінің жоғары энергия сыйымдылығымен, сондай-ақ қызмет көрсететін персоналдың күтіп-ұстауға жұмсалатын елеулі шығындармен анықталады.
2.2 Суды зарарсыздандырудың басқа химиялық әдістері. Сарқынды суларды зарарсыздандыру тәжірибесінде хлордың қосылыстарынан басқа, тотықтандыру белсендігі бар бром мен йодтың қосылыстарын пайдаланылады. Жоғары тотықтандыру қасиеттері галоидаралық қосылыстарда бар. Бром хлоридінің судағы химиялық әрекеті хлордың әрекетіне ұқсас болып келеді. ВгСl миллисекунд ішінде сумен реакцияға түсудің нәтижесінде гипобромовті қышқыл пайда болады және ол аммиакпен тез қосылады, бұл ретте бромаминдер пайда болады. Олар бактерицидті және вирусқа қарсы белсенділігінде хлораминдерден едәуір басым болады. Қазіргі уақытта бром препараттары жүзу бассейндерінің суын зарарсыздандыру үшін қолданылады, йод дербес зат ретінде жабық жүйелердегі, атап айтқанда ғарыш станцияларының тіршілікпен қамтамасыз ету жүйелеріндегі суды зарарсыздандыру үшін пайдаланылады. Сарқынды суларды зарарсыздандыру үшін борм мен йод қосылыстарын пайдаланудың перспективалығына қарамастан олар, бір жағынан құны жоғары болғандықтан, басқа жағынан уытты әсері және алыс әсері бар йод және бромның пайда болу мүмкіндігінен кең қолданылған жоқ. Бактерицидті әсерімен құрамында оттегі бар таралған реагент калий пермаганаты болып табылады. Осы реагент органикалық және органикалық емес заттармен өзара әрекеттеседі, бұл оның дезинфекциялау әрекетіне кедергі келтіреді, нәтижесінде ол хлор мен озонға қарағанда едәуір төмен болып шығады [3].
Қазіргі уақытта сарқынды суларды және сондай-ақ ауыз суларды өңдеген кезде уытты өнімдерді болдырмай экологиялық таза процестерді жүзеге асыруын қамтамасыз ететін зарарсыздандыру агенттері ретінде сутегі пероксидіне де қызығушылық артты. Алайда Н202 едәуір жоғары шоғырлануында ғана бактерияларға инактивті әсер етеді. Мұндай мөлшерлер зарарсыздандыруға жұмсалатын үлкен шығыстарға, сондай-ақ құрамында жоғары сутегі пероксиді бар сарқынды сулардың төгілуіне алып келеді, ол үшін қатаң түрде шекті рұқсат берілген шоғырланулар белгіленген: мәдени-тұрмыстық және балық шаруашылығы мақсатындағы су айдындарында тиісінше 0,1 и 0,01 мгдм3.
Сілтілі реагенттерден сарқынды суларды зарарсыздандыру үшін әк шектеулі қолданылып келеді. Сарқынды сулардан аммонилі азотты желдетіп кептірумен бірге әдетте әктеу қолданылады. Сарқынды суларды өңдеу кезінде қажетті гигиеналық нәтижеге реагенттердің көптеген мөлшерін пайдаланған кезде қол жеткізіледі, оның салдарынан тұнбаның көптеген мөлшері пайда болады. Осы факт микрофлораға салыстырмалы түрде баяу әсер ету сияқты әктеудің қолданылуын елеулі шектейді және оны орташа, ірі станцияларда пайдалану үшін қолайсыз қылады.
Аз таралған реагент сірке (пероксисірке, перусірке) қышқылы болып табылады. Англияда жүргізілген тәжірибелі-өндірістік сынақтар оның тиімділігі төмен екенін көрсетті, аталған әдіс осы уақытқа дейін өндіріске енгізілген жоқ.
Тағы бір реагент Дезавид-СТОК болып табылады, қалалық, өнеркәсіптік, сарқынды және айналма сулары мен жабдықты салқындату жүйелерін тазартуға және зарарсыздандыруға арналған зат. Оның негізін органикалық полимерлер құрайды, олар грамдұрыс және грамбұрыс бактерияларды жояды, сондай-ақ вирулицидті және фунгицидті әсері бар гуанидиновті қосылыстар негізінде суда жақсы еритін полиэлектролиттер. Полимерлерде оң зарядтың болуы оларға катионды үлгідегі флокулянттің қасиетін береді, бұл өңделетін судың органолептикалық қасиетін жақсартуға ықпал етеді. Өзеннің суын зарарсыздандыру үшін Дезавид-СТОК сынау кезінде хлормен және натрий гипохлоритімен салыстырғанда зарарсыздандыру нәтижесі (СанЕжН сәйкес) 0,4 мгл мөлшерінде байқалды, ал нақты ОМЧ, ОКБ, ТКБ, стафилокок, сальмонела, колифаг, Psendomonas Aeruginosae, сульфитредті клостриди сияқты микроорганизмдердің 100 %-ға инактивтелуі препараттың бір реттік мөлшері 1,5 мгл (хлорда - 3-4 мгл, натрий гипохлоритінде - 2-2,5 мгл) кезінде басталады. Сарқынды сулар мен нөсер ағымының суларын дезинфекциялау кезінде заттың 100 % бактерицидті нәтижесіне 10 минут өңдегеннен кейін қол жеткізуге болады. Бұл ретте сарқынды сулардың құрамы елеулі өзгереді: иістердің кетуімен және түстің жақсаруымен қатар, тез тотығатын органикалық қосылыстардың құрамы 90 % дейін, фенолдар мен СПАВ - 55 % дейін азаяды, бұл сарқынды суларды сапасы бойынша жер үстіндегі су айдындарының суына жақындатады. Қатты уыттылығының параметрлері бойынша зат қауіптілігі төмен заттардың 4 санатына жатады. Аз ұшатындықтан ингаляциялық қауіптілігі төмен. Пайдаланылатын мөлшерлерде сенсибилизді әсер жоқ, гонадоуытты, иммуноуытты, эмбриоуытты, мутагендә және канцерогенді нәтижесі болмайды [2].
Ұсынылған мөлшер (1,5-8 мгл) зарарсыздандырылатын сулардың құрамына және қасиетіне, нақты тазарту құрылыстарындағы тазарту және зарарсыздандыру технологиясына байланысты. Байланысу уақыты кемінде 60 минут. Дезавид-СТОК мынадай сипаттамалар тән:
хлор, альдегидтер, фенолдар сияқты және басқа уытты құрамдас бөліктер мүлдем жоқ;
рН - 6+-1;
өңделетін бетке микроорганизмдердің қайта жұғуынан ұзақ мерзімге қорғауды қамтамасыз етеді;
тазарту құрылыстарының қосымша жабдығын және суды зарарсыздандыру технологиясын өзгертуді талап етпейді;
өңделетін су ластанудың және сапаның кез келген деңгейінде тиімді;
суды дайындау, су құбыры жүйелерінің және жабдықтың биоқаптап өсуін болдырмау;
су объектілері суларының табиғи өздігінен тазару процесінің (биосүзгілер, септиктер, аэротенктер) бұзылуын тудырмайды;
уытты канцерогендерді болдырмайды;
қатты флокулятивті әсері бар;
аз мөлшерде жұмсалады;
адамдарға арнайы дайындықсыз жеке қорғау құралдарынсыз олармен жұмыс істеуге мүмкіндік береді;
ұзақ сақтау мерзімімен;
күтіп-ұстауға және сақтауға шығындар аз кетеді, өндіру үшін мамандандырылған кәсіпорындарды, сақтау үшін арнайы жабдықталған орындарды, тасымалдау үшін арнайы құралдарды талап етпейді;
пайдалануда, сақтауда және тасымалдауда жеңіл және қауіпсіз;
адам, флора, фауна және қоршаған орта үшін қауіпсіз.
Соңғы жылдары биоцидті жоғары молекулярлық полимерлі қосылыстар негізінде қышқылданбайтын зарарсыздандыру реагенттерін пайдалана отырып, суды дайындаудың жаңа тәсілі әзірленді. Осы заттардың қасиеттеріне синтез жасау, зерделеу бойынша жүргізілген көп жылдық зерттеулер Акватон реагенттері атауымен патенттелген гуанидті топтар негізінде биоцидті полимерлерді алудың тиімді технологиясын әзірлеуге мүмкіндік берді. Оларға жоғары бактерияға қарсы, вирулицидті, альгицидті әрекет тән. Акватон реагенттерінің биоцидті әрекеттерінің тетігі мынадан тұрады. Микроорганизмдерде теріс жиынтық электрлік заряд болғандықтан, биоцидті реагенттің оң зарядталған иондарын өзіне тартады, олар микроорганизмдермен жанасады, клеткалы мембрананың бетіне сіңеді, оның бұзылуына алып келеді және клетканың ішіне кіреді. Микробты клетканың ішінде полимер ферменттердің биологиялық белсенділігіне шектейді, нуклеинді қышқылдар мен ақуыздар өндіру қабілетіне кедергі келтіреді, сондай-ақ микробты клетканың тыныс алу жүйесін қысым көрсетеді. Нәтижесінде препараттың осы әсері микроорганизмді жояды. Акватон реагенттерінің маңызды ерекше қасиеті болып судың микрофлорасын инактивтеу кезінде тотығудың суда еритін өнімдерінің пайда болмайтыны табылады. Олар судағы органикалық қосындылармен бірге жапалақ құрылып, тұнбаға түседі. Реагенттердің аз қоспалары (қатты фазаның массасынан мыңдық немесе миллиондаған мөлшері) судан қатты металдарды, нитраттарды, пестицидтерді, ішінара карбонаттар мен сульфаттарды жояды. Ерімейтін нысанға ауысқан ластануларды алшақтау үшін тұндырғыштардағы тұнбаларды, қалқып тұрған қабаттағы ағартуды немесе құмды жүктемелер арқылы сүзгілеу қолданылады. Сулы ортада Акватон полимері судағы бактерияларға, вирустарға қарсы, сондай-ақ қаптап өсетін биоценоздың - микромицеттер, ашытқылар, споралар түзгіш зеңдер және балдырлар құрамдас бөліктеріне қарсы тиімділігі бірдей. Суды асептерлеу үшін судың химиялық құрамына және оның микробты тұқымдануына байланысты мөлшерлейтін құрылғылардың көмегімен полимерді енгізген кезде оның 1-3 мгл мөлшері ұсынылады. Жабдықтың айналу жүйелеріндегі балдырлар клеткаларының тіршілік етуі 0,2-1,0 мгл шоғырлануында Акватон ерітіндісімен толтыру кезінде тоқтатылады. Биоқаптап өскен кезде (кілегей, балдырлар) жабдық 1 тәулікке арналған мерзімге 10-15 мгл ерітіндімен толтырылған кезде толық тазартылады. Беттерді зарарсыздандыру құрамында реагенті бар су ерітінділерімен байланысқан кезде әртүрлі объектілерде биоцидті полимерді адсорбциялау арқылы жүргізіледі. Бұл заттарды батыру немесе ыдыстарды толтыру әдісімен олардың беттерін ұзақ мерзімге дезинфекциялауға мүмкіндік береді, ол ауыз суды ұзақ сақтау, оны тасымалдау кезінде микробті тазалықты қамтамасыз ету үшін қажет. Флокуляция процесінде сонымен қатар дайындалған судан органика ғана емес, одан да басқа қосылыстар - ауыр ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz