Солтүстік Қазақстан облысының демалыс орындары мен туризмнің біртұтас туристік қарқынын сипаттап, туристік қызметтің ролін анықтау

Пән: Туризм
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 61 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Дипломдық жұмыстың өзектілігі: Жалпы туризм дегеніміз - ол адамдардың өздерінің тұрақты жерінен, демалу, емделу, сауығу, танымдық, тарихи-мәдени қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында басқа жерлерге уақытша кетуі.

Бүгінгі таңдағы туризм аймақтың болашақта аса қарқынды дамуына бағытталған, табиғат байлығының және мәдени - тарихи мұрасының нәтижелі қолдануына өз септігін тигізеді, оған тарту үшін, бір жағынан халықтың мәдени, сауықтыру және демалуына қажет болса, екінші жағынан, экономикалық дамуы жағдайына, шағын қалаларда және елді мекендерде жұмыспен қамтамасыз етуді және аймақтың экономикасына қосымша қаражаттарды тартады.

Туризм өзара байланысты салалардың кешенді жүйесін құрап, қызмет түрі, рекреация формасы, ұлттық экономиканың саласы және бос уақыт өткізу түрі болып табылатын күрделі, көп жақты ұғым.

Туризм ең пайдалы бизнес түрінің бірі. Жаңа мыңжылдықтың басының өзінде, туризм үлесі дүние жүзілік тауар саудасы мен қызметінің 15 пайызын құрады, бұл мұнай экспорты мен автокөлік саудасынан кейінгі үшінші орынды алуын қамтамасыз етті.

Қазақстанда туризм дамушы сала. Республикалық және аймақтық деңгейде де туристік қызметтің барлық салаларында да жаңа жұмыс формаларын іздеу, ұсыныстар саласының кеңейюі және оның мамандануына тереңдеуі, жаңа туристік кешендерді құруы жүріп жатыр.

Қазіргі Қазақстанда туристік ағымдардың бағыты жылдан жылға көптеген аймақтарды алып жатыр, соның ішінде Солтүстік Қазақстан облысының да туристік қызметі даму үстінде.

Сол себептен Солтүстік Қазақстан облысының туристік қызметінің қазіргі жағдайының дамуы өзекті мәселе болып табылады.

Мақсаты:

Зерттеу барысында алға қойған мақсатымыз - табиғи, экономикалық және әлеуметтік аспектілерін ескере отырып Солтүстік Қазақстан облысының демалыс орындары мен туризмнің біртұтас туристік қарқынын сипаттап, туристік қызметтің ролін анықтау.

Негізгі зерттеу міндеттері: Ғылыми жұмысты зерттеу барысында алға қойылған мақсатты негізге ала отырып, тақырып мазмұнын нәтижелі ашу үшін бірнеше міндеттер қарастырылады:

Солтүстік Қазақстан облысының демалыс орындары мен туризм дамуының табиғи және әлеуметтік - экономикалық алғышарттарына баға беру;
Облыстың біртұтас туристік қатынасын анықтау;
Облыстың туризм дамуының қазіргі жағдайын талдау;
Облыс туризмі дамуының негізгі бағыттарын өңдеу.

Жұмыстың құрылымы : Зерттеудің негізгі міндеттері жұмыстың жоспарланған құрылымында анықталады. Зерттеу жұмысы 4 тараудан, 12 бөлімнен, қорытынды, пайдаланған әдебиеттер тізімінен және қосымшадан тұрады.

Зерттеудің теориялық негізі: Негізгі зерттеу міндеттерінің теориялық негізін тақырып мәселесі бойынша жазылған Қазақстандық және шет елдік авторлардың ғылыми еңбектері құрайды. Олар: С. Р. Ердаулетов, Ж. А. Алиева, Д. В. Николаенко, Н. Морган, В. А. Квартальнов, т. б. Жұмыстың негізі ретінде Қазақстандағы жаңа бағыттағы қоғамдық географияның негізін қалаушы, туризм географиясының теорияларының алғашқы авторы, география ғылымдарының докторы, профессор С. Р. Ердаулетовтың ғылыми жұмыстары алынды. Атап айтқанда, «География туризма Казахстана», «География туризма: история, теория, методы, практика». Сондай-ақ, Д. В. Николаенконың «Рекреационная география» еңбегін, В. А. Квартальновтың «Биосфера и туризм» кітабын, Ж. Н. Алиеваның «Туризмология негіздері», «Экологический туризм» атты еңбектерін, жергілікті зерттеушілердің еңбектерін және баспасөз беттерінде жарияланған бірнеше мақалаларды қолдандық. Сонымен қатар, туризмді дамыту жөніндегі нормативтік құжаттарға, Қазақстан туризмінің және әлеуметтік - экономикалық статистикалық жинақтарға, туризмді дамыту жөніндегі аймақтық бағдарламаға сүйендік.

Зерттеу әдісі: Салыстырмалы - аналитикалық, жүйелі талдау, топтау, тарихи, экономикалық - статистикалық, картографиялық әдіс.

Қазіргі туризм индустриясы ірі жоғарғы табысты және динамикалы түрде дамып отырған халықаралық қызмет саудасының сегменті болып отыр. Ол экономикалық құбылыс ретінде индустриялды нышанға айналып, ұлттық экономиканың даму катализаторы болып табылады. Туризм арқасында жаңа жұмыс орындарының қалыптасуы, ұлттық табыстың өсуі, жергілікті инфрақұрылымның дамуы, халықтың тұрмыс деңгейінің жақсаруы байқалады. Туризм индустриясы тиімділігінің жоғары деңгейімен және оған салынған инвестицияның тез қайтарымымен сипатталады. Басқаша айтқанда, туризм енді дамып келе жатқан елдердің экономикасына оң әсер етеді.

Қазіргі таңда Қазақстанның экономикасында туризмнің рөлі біртіндеп арта түсуде және туристік қызметтер қалыптасу үстінде.

1. Солтүстік Қазақстан облысның туристік қызметтің дамуына әсер етуші факторлар

1. 1 Солтүстік Қазақстан облысының табиғи факторы

Туризм күрделі әлеуметтік -экономикалық жүйе бола, сырттағы көптеген фактарлорға тәуелді болады, олардың әрқайсысы өзінің күшіне, ұзақтығына қарай туризмнің дамуына әсер етеді. Соныдықтан оларды ескеру нәтижелі туристік қызметті ұйымдастыру үшін керек.

Туризмге әсер ететін факторлардың екі түрі бар: сыртқы; ішкі.

Сыртқы факторлар туризмге қоғамық өмірде болып жатқан өзгерістер арқылы әсер етеді және туризм жүйесінің түрлі элементтері үшін маңызы бірдей емес.

Туризмнің дамуына әсер етуші маңызды сыртқы факторлар қатарына жатады:

Табиғи -географиялық;
Мәдени -тарихи;
Экономикалық
Әлеуметтік
Демографиялық
Саяси -құқықтық
Технологиялық
Экологиялық

Табиғи -географиялық (теңіз, таулар, ормандар, флора, фауна, климат және т. б. ) және тарихи -мәдени (сәулиет, тарих және мәдениет ескерткіштері) факторлар туристер үшін олардың баратын аймағын анықтайтын негізгі туристік ресурс болып табылады.

Табиғи және мәдени -тарихи ресурстардың байлығы, оларды пайдалану мүмкіндігі мен қолайлығын пайдалану туризмнің дамуының масштабына, ырғағына және бағытына маңызды әсерін тигізеді.

Жалпы алғанда табиғи -географиялық фактор туризм дамуының алғышартын құрады және өзгеріссіз құндылығы болады. Адам оны тек өзінің қажеттіліктеріне қарай ыңғайлап туристік мақсатта қолдануға қол жетімді ете алады.

Георгафиялық орны. Солтүстiк Қазақстан облысы (СҚО) Қазақстанның ең солтүстiгiнде орналасқан, ал физико-географиялық қатынаста - Батыс-Сiбiрлiк жазықтың оңтүстiк және жарым-жартылай - Қазақ ұсақ шоқы аумағында (Сары-Арқа) . Облыстың ең солтүстiк нүктесiнiң координаты: 55°26’ с. е. (бұл Мәскеудiң ендiгiне сәйкес келедi) және 68°59’ ш. б., шеткi оңтүстiк нүктенiкi - 52°13’ с. е. және 67°19’ ш. б., шеткi батыс нүктенiкi - 54°00’с. е. және 65°57’ ш. б., шығыстық - 52°50’ с. е. және 74°02’ ш. б. шеткi нүктелер арасында Екi шеткi нүктенiң арақашықтығы бойлығы бойынша 8°05’, ендiгi бойынша - 3°13’ құрайды. Шеткi нүктелердiң тiкелей бойынша солтүстiк-оңтүстiк бағытында 375 км тең, батыс-шығыс - 602 км тең. Облыс Ресейдің Калужск, Тульск, Тамбов облыстары сияқты ендікте орналасқан.

Сурет 1. Солтүстік Қазақстан облысының картасы

Облыс аумағы солтүстiкте РФ Қорған, Түмен және Омбы облыстарымен, оңтүстiкте - ҚР, Ақмола облысымен, батыста - Қостанай және шығыста - Павлодар облыстарымен шектеседi

Солтүстік Қазақстан облысының бедері . Облыс аумағының көп бөлігі Батыс-Сібір жазығының оңтүстік шетінде орналасқан, онда үстіңгі қабат-деңгейі 200 метрден аспайды, және ескі арналы неогенді үстіртке жатады, ол Тобыл және Ертіс өзендерінің алқаптары арасындағы үлкен кеңістіктерді алады. Осы аумақтың көларалық үстінен неогенді жастағы тығыз балшықты тұқым қабаттары және көл генезисі орналасқан. Облыстың солтүстік-батыс бөлігінде шұңқырлар жүйесінен тұзды көлдерден бөлінеді: Калибек, Үлкенқарой, Теке, Селетытеңіз. Облыстың жазықтық бөлігі кеңістікті, тыстағы тұнба тұқымдары астында фундамент орналасқан, эпигерцинді жас платформасының Батыс-Сібір тақтасына сәйкес келеді. Облыс бедері шамалап бөлінген, адыр-бұдырлы, жер үсті жалпы солтүстікке және солтүстік-шығысқа төмендейді.

Облыстың оңтүстік-батыс бөлігі Қазақ ұсақ шоқыға (Сары-Арқа) жатады және Көкшетау қыратының солтүстік-батыс бөлігімен ұсынылған. Сары-Арқа-ескі таулы ел, оның қатпарлы құрылымы палеозойда пайда болды. Желдену мен денудация процестері оң белгісімен неотектоникалық қозғалыстармен бірлесе, оның қазіргі заманға сай кескінін құруға әкелді. Көкшетау қыратының аумағы негізінен магматикалық және метаморфологиялық тау жыныстарынан құрылған.

Батыс Сiбiр жазығының оңтүстiк шекаралық шетi толқынды көне-абразиондық және абразионды-жинақтық жазықтарымен белгiленген, онда тау жыныстары терең кетпеген, топырақ қабатының астынан-ақ табылады. Үстiрттiң жазықтық бетiнде жалғыз тұрған төбелер немесе биiк емес шоқылар көтерiледi (20-30 м дейiн) . Одан жоғарырақ шоқылар сирек кездеседi, олардан - Сырымбет тауы, Бүркiт тауы (Жаман-Сопка) .

Көкшетау қыраты үшiн эрозионды-тектоникалық және эрозиондық алқап жүйелерi тән, кейде қайта тереңдетiлген, палеогеннiң аллювиальдi шөгiндiлермен толтырылған, көл, неогеннiң көлдi-аллювиальдi қалыңдықтармен, жарым-жартылай заманға сай гидрожүйемен игерiлген.

СҚО аумағы меридиональдi бағытта терең және жақсы дамыған Есiл өзенi алқабымен қиылысқан.

Есiл облыс шегiнде жақсы өңделген алқабы бар, оның енi оңтүстiкте бiрнеше километрден солтүстiк бөлiгiнде 20-22 км дейiн жетедi.

Облыстың сол жақтық бөлiгiнде өте қызықты рельеф дамыған, жалынды атына ие болған. Ол морфологиясымен, яғни сыртқы көрiнiсiмен, геологиялық құрылысымен, пайда болу құпиялығымен ерекшеленедi.

Жал деп ұзын жайпақ қатарларды атайды, 1-2-ден 20-25 км дейiн созылады. СҚО шегiнде барынша көп ұзындығы 15 км құрайды. Жалдардың биiктiгi 3-4-тен 15-18 м дейiн созылады, биiктiгi 500-1500 м. Жалдарға тән ерекшелiктiң бiрi олардың бiрқалыпты бағдары: ұзын бiлiктерi батыс-оңтүстiк -батыстан шығыс-солтүстiк-шығысқа қарай созылған.

Гидрологиясы . Облыс аумағында 3425 қолданыстағы шұңқырлар және жоғалып кеткен көлдер бар. Олардан ең iрiсi (су айдынының алаңы бойынша) : Селеты-Тенгиз (777 км²), Теке (265 км²), Шаглытенгиз (240 км²), Кiшi-Қарой (102 км²) . Сиверга, Меңгесер, Становое, Үлкен Тараңғұл (Таранколь) және т. б. көлдердiң шұңқырлары 30-50 км және одан астам алаңдары бар. Алайда саны бойынша көлдер мен көлдiк шұңқырлар 1 км² жуық алаңында басым.

Көлдердiң тереңдiгi генезис пен шұңқырларға байланысты. Ең тереңдiлiгiмен Көкшетау қыратының көлдерi ерекшеленедi: Шалқар - 15 м, Жақсы-Жаңғыстау - 14, 5 м, Имантау - 10 м. Бiрақ, 5-3 м кем емес тереңдiгiмен көлдер басым.

Климат және агроклиматтық ресурстары. Солтүстік Қазақстанның ең үлкен материк тереңдігіндегі орны оның климатының күрт континентальдылығымен сипатталады, оның тәндік белгілері қатты желдер мен дауылды ұзақ қыс, бірақ ыстық жаз.

Ең суық қаңтар айының көпжылдық орташа температурасы -18. 5°С жуық солтүстігінде, -17. 6°С жуық оңтүстігінде, ал ең суық күндері -45°С жетеді. Шілдеде температура орташа +19°С дейін солтүстігінде және +19. 5°С оңтүстігінде, ал ең ыстық күндері +41°С дейін жетеді. Күн көзінің жарқырауы 2000 бастап 2150 сағатқа дейін жетеді. Радиациалық баланс 25-30 ккал/см ² дейін жылына, қарашадан бастап наурыз айына дейін - қарама-қайшы. Солтүстік Қазақстан үшін күн-райының тұрақсыздығын шақыратын ауа массаларының жиі алмасуы тән, қысқы уақытта континентальді арктикалық ауаның кірігуі температураның күрт төмендеуіне себепті, ал ауыспалы кезеңде көктемгі-күзгі қатқақтар байқалады. Атмосфераның циркуляциясы температураның және жауын-шашынның жылдан жылға күрт өзгеру себебі болып табылады.

Қысқы уақытта күн-райының ашық аспанымен циклонға қарсы типтері және тұрақты теріс температуралары басым. Желдер айқын белгіленген оңтүстік-батыс бағытымен сипатталады, орташа жылдамдығы 5. 5 м/с жуық.

Көктем қысқа (20-30 күн), құрғақ және салқын, сәуір айының екінші жартысынан бастап басталады. Температуралардың 5 арқылы көктемгі ауысу орташа көпжылдық даталары 20-22 сәуірге келеді, 10°С арқылы - 8-10 мамырға келеді. Күзде ауысу 10°С арқылы орташа 18-20 қыркүйекке келеді, ал 5°С - 5-7 арқылы қазан айына. Мерзімнің ұзақтылығы орташа тәуліктік ауа температурасымен 10°С жоғары 130-140 күнге жуық, ал ауаның орташа температура сомасы 10 оС жоғары 2000-2200 оС құрайды. Соңғы көктемгі қатқақтың орташа датасы 20 мамырға қарай (16 сәуірден бастап 22 маусымға дейін), бірінші күзгі - 20 қыркүйек (19 тамыз-12 қазан) . Қатқақтың болуы 25 шілдеде-де байқалды (Булаев, 1997ж. ) . Аязсыз мерзімнің болу ұзақтығы жылына 100-120 күнге жуық, ал орташа тәуліктік температурасымен 0°С жоғары орташа 190 күнге жуық.

Жазғы уақытта күн-райының солтүстік және солтүстік-батыс желдерімен 4 м/с жуық жылдамдығымен циклональді типтері басым. Күз салқын, бұлыңғыр, кейде жаңбырлы.

Атмосфералық жауын-шашынның орта жылдық саны 290-295 бастап 425-435 мм. Дейін жетеді. Бәрінен аз облыстың оңтүстік-шығыс аудандары алады. Ылғалмен Көкшетау қыраты мен орман алқапты тау кендік аудандар қамтылған. Жылдың жылы жартысында (сәуір-қазан) жылдық норманың 80-85% түседі ең жоғары шілдеде (45-75 мм) . Қар беті тұрақты қыс аяғына орташа қуаттылығы 25-30 см жуық, 5 айға жуық жатады, қараша айынан наурыз айына дейін. Жауынның орта жылдық сомалары жылдар бойынша өзгеріп отырады.

Солтүстік Қазақстан обылсының географиялық орны облыс территориясында туризмнің дамуына өте қолайлы. Сонымен бірге облысытың жер бедерінің жазық болуы туризм үшін өте жақсы әсер етеді. Солтүстік Қазақстан облысының ландшафтысы және климаттық жағдайы автокөліктік, велосипедтік және судағы демалыс үшін өте қолайлы. Солтүстік Қазақстан облысындағы климаттық ерекшеліктерге байланысты маусымдық туризм жақсы дамыған, сонымен қатар жыл бойы да туристік қызметтер жасайтын жағдайлар ұйымдастырылған.

1. 2 Солтүстік Қазақстан облысының туристік қызметіне әсер етуші экономикалық фактор

Экономикалық фактордың туризмге әсерінің басты сипаты болып туризмнің дамуының тенденциясы мен экономика арасында тығыз байланыстың болуы негізделеді. Өңірдің экономикалық жағдайы тек халықтың табысына ғана емес, сонымен бірге туризмнің материалды- техникалық базалардың және инфроқұрылымының даму деңгейіне әсер етеді.

Өнеркәсіп және өндіріс . Солтүстік Қазақстан облысында өнеркәсіптік өндіріс құрылымында ең мол үлес - 71, 1% өңдеу өнеркәсібіне және 23, 9% электр энергиясымен жабдықтау, газ, бу жеткізу және ауаны кондициялауға келеді. Қазіргі кезде облыс өндірісінің жалпы көлеміндегі тау-кен өнеркәсібінің үлесі шамамен 0, 4%-ды құрайды.

Өндіріс көлемінің өсімі 2 есеге тау-кен өнеркәсібінде, 9, 5%-ға сусындар өндірісінде; 10, 4%-ға тоқыма бұйымдары өндірісінде, 14, 2%-ға киім өндірісінде, 9, 2%-ға резеңке және пластмассадан жасалған бұйымдар өндірісінде; 11, 7%-ға металлургия өнеркәсібінде; 45, 8%-ға компьютер, электрондық және оптика өнімдері өндірісінде қамтамасыз етілді.

Машина жасау саласы. Бүгінгі күні салада мұнай-газ, көліктік және ауыл шаруашылық машина жасау - үш негізгі бағыт қалыптасты.

Өндіріс көлемі жетекші кешендер мұқтаждығы үшін импортты алмастыратын өнім шығару есебінен артады.

Өңдеу өнеркәсібі көлемінің 29, 9%-ын алатын машина жасау саласында 17101, 3 млн. теңгеге өнім шығарылды.

Энергетика саласы, базалық сала ретінде, өңірдің экономикалық және әлеуметтік қажеттіліктерін энергия ресурстарымен қамтамасыз ете отырып, облыстың жемісті сатып алушылық дамуы үшін жағдайлар жасайды.

Солтүстік Қазақстан облысының энергетикалық кешені «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ (ПЖЭО-2) жылу энергиясы орталығын, «Петропавл Жылу Желілері» ЖШС - жылу және электр желілерін, «Солтүстік Қазақстан ЭТК» АҚ және «Көкшетау Энерго» ЖШС біріктіретін «СЕВКАЗЭНЕРГО» кәсіпорындары тобымен көрсетілген.

«СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ ЖЭО-2 Петропавл қаласының жылу энергиясының, сондай-ақ Петропавл қаласының және Солтүстік Қазақстан облысының сегіз ауданы, Аққайың, Есіл, Жамбыл, М. Жұмабаев, Қызылжар, Мамлют, Тимирязев, Шал ақын аудандарының электр энергиясының негізгі көзі болып табылады. Ішкі нарыққа жеткізулермен қатар, электр энергиясын облыстан шет жерлерге және Ресей Федерациясына жеткізу жүзеге асырылуда.

«Солтүстік Қазақстан ЭТК» АҚ Петропавл қаласы және облыстың сегіз солтүстік өңірлері үшін электр энергиясын тасымалдауды және таратуды жүзеге асырылады.

«Көкшетау Энерго» ЖШС Солтүстік Қазақстан облысының бес оңтүстік өңірлеріне электр энергиясын тасымалдауды және таратуды жүзеге асырады.

Солтүстік Қазақстан облысының аумағында энергиямен қамтамасыз ететін екі ұйым жүмыс істейді - «Северо-Казахстанский Энергоцентр» ЖШС және «Солтүстік Қазақстан Энерго орталық» ЖШС.

«Петропавл Жылу Желілері» ЖШС Петропавл қаласында жылу энергиясын беруді және таратуды жүзеге асырады. [4]

Ауыл шаруашылығы . Ауыл шаруашылығын дамыту бойынша мемлекеттік және өңірлік бағдарламаны іске асыру мемлекеттің қаржыландыру барысында селоны дамытуға сапалы серпіліс жасауға жол берді. Жалпы өнімнің құрылымында өсімдік шаруашылығы өнімі 60% орын алады, ал мал шаруашылығы өнімі 40% орын алады. Ауыл шаруашылығы кәсіпорындар 39% жалпы өнім, шаруа қожалықтар -14% және 47% халықтың шаруашылықтарында жалпы өнім шығарылуда. Ауыл шаруашылығы өнімі өндірісімен 961 ауыл шаруашылық кәсіпорын, 3527 шаруа қожалықтар айналысып жатыр.

Облыстың экономикалық тұрақтылығын бидай өндірісі айқындайды, ол өңірдің басты экспорттық тауары болып табылады. Мемлекет тарапынан көрсетіліп жатқан қолдау ауыл шаруашылығы құрылымдарына астық өндірісінде жақсы нәтижелерге жетуге жол берді.

Еліміздің ауыл шаруашылығы жалпы өнімдегі облыстың үлес салмағы 11% құрайды. Облыстағы экономика құрылымында аграрлық сектордың үлесіне 30% өңірлік жалпы өнім келеді.

Республикада 4% ауыл шаруашылығы жер орын ала отырып, облыс жыл сайын жалпы республикалық көлемде бидай өндірісінің жарты бөлігінен артық өндіреді, 13% - картоп, 6% - ет, 11% - сүт және 9% - жұмыртқа.

Мал шаруашылығы саласының көрсеткіштері оның серпінді дамуын растайды.

100 га ауыл шаруашылығы жерлеріне 14, 6 центнер ет, 84, 9 центнер сүт, 100 га дәнді дақылдар алқабына - 10 мың дана жұмыртқа өндіріледі. Мал шаруашылығы өнімі, негізінен, халықтың үй шаруашылығында өндіріледі: 88% ет, 93% сүт және 43% жұмыртқа.

Саланы әртараптандыру және күшейту бағыты, оны жоғары қосымша құны бар ірі инновациялық жоғары технологиялық өндірістерді игеру бойынша инвестициялық жобаларды жүзеге асыру есебінен индустриалды негізге ауыстыру іске асырылуда.

Облыстың экономикалық дамуының басым бағыты ретінде өңдеу саласы анықталды. Ет, сүт, астық, май өнімдерін өндіретін 232 кәсіпорын жұмыс істейді. Ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеу және тағам өнімдерін

Халық табысын арттыру, жұмыс орындарын ашу және өнеркәсіптік кәсіпорындарды ауыл шаруашылығы өнімдерімен қамту үшін халықтан ауыл шаруашылығы өнімдерін сатып алу жұмысы жүргізілуде. 2010 жылы барлығы 11, 8 млрд. теңгеге 58, 2 мың тонна сүт, 16, 6 мың тонна ет, 154, 3 тонна жүн, 63, 9 мың дана былғары шикізаты сатып алынды, немесе 1 аулаға 127, 5 мың теңгеден, бұл 2009 жылғы-деңгейден 40, 3 мың теңгеге артық. [4]

Сауда. Сауда - облыс экономикалық қызметінің ірі салаларының бірі, оның дамуы-экономиканың табысты қызмет ету шарттарының бірі.

Облыстағы экономикалық ахуалдың ұдайы жақсаруы және халықтың табыс-деңгейінің артуы бөлшек сауда саласындағы келесі жағымды өзгерістерге себепші болады: дамыған бәсеке ортасы қалыптасқан, жоғары кәсіпкерлік белсенділік айқындалған, бөлшек тауар айналымының көлемі ұдайы артып отырады.

Сыртқы сауда айналымы. ҚР Қаржы министрлігінің Кедендік бақылау комитетінің мәліметтері бойынша 2010 жылы облыстың сыртқы тауар айналымы (2010 жылғы 1 шілдеден РФ және БР тауар айналымын есептемегенде) 404, 6 млн. АҚШ долларын құрады. Бұл ретте, экспорт 132, 3 млн. АҚШ долларын, импорт - 272, 3 млн. АҚШ долларын құрады.

Экспорт бойынша негізгі әріптестері: Тәжікстан (барлық экспорт көлемінің 24, 7%), Ауғанстан (20, 8%), Өзбекістан (10, 3%), Әзірбайжан (9, 7%), Қырғызстан (9, 7%), Ресей (7, 3%), Иран (6, 8%) .

Экспорттық жеткізулерде мына тауарлық топтардың азық-түліктері ең үлкен үлесті орынға ие болады: «мал өнімі және өсімдік өнімдері, дайын азық-түлік тауарлары» (90, 9% немесе 120, 3 млн. АҚШ доллары), «металл және одан жасалған бұйымдар» (5, 9% немесе 7, 7 млн. АҚШ доллары), «минералдық өнімдер» (1, 8% немесе 2, 3 млн. АҚШ доллары)

Импорттық өнімнің жетекші жеткізушілері: Ресей Федерациясы жетекші болып табылады (импорттың барлық көлемінен 72, 3%), Украина (5, 9%), Қытай (3, 5%), Германия (2, 4%), Беларусь (1, 9%), Австрия (1, 7%), Дания (1, 6%) .

Импорттық жеткізулердің құрылымында негізгі үлесті орынға келесі өнім топтары ие болады: «машиналар, жабдықтар, көлік құралдары, приборлар және аппараттар» (импорттың жалпы көлемінен 26, 9% немесе 73, 3 млн. АҚШ доллары), «минералды отын және мұнай өнімі» (24, 7% немесе 67, 2 млн. АҚШ доллары), «химия өнеркәсібінің өнімі» (16, 1% немесе 43, 7 млн. АҚШ доллары), «мал өнімі және өсімдік өнімдері» (12, 7% немесе 34, 5 млн. АҚШ доллары), «металл және одан жасалған бұйымдар» (7, 8% немесе 21, 2 млн. АҚШ доллары), «ағаш, ағаш материалдары және целлюлоза-қағаз бұйымдары» (4, 8% немесе 12, 9 млн. АҚШ доллары) . [4]

Транспорт . Жолаушыларды тасымалдауда халықты қанағаттандыру үшін облыс бойынша 203 автобус бағыты қызмет етеді, соның ішінде: халықаралық - 6, облысаралық - 28, облысішілік қалааралық - 82, қала маңындағы - 17, ауданішілік - 30, кентішілік- 7 және қалалық - 33.

Жолаушылардың үзіліссіз автомобиль қатынасымен 473 ауылдық елді мекеннің 714-і қамтылды, бұл 66, 2% құрайды. Маршруттарда заңды тұлғалар сияқты (автопарктар және басқа да кәсіпорындар) жеке кәсіпкерлер-де (жеке тұлға) қызмет көрсетеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.